سنت پترزبورگ

[Nicol]

سن پترزبورگ (به روسی: Санкт-Петербург) دومین شهر بزرگ روسیه پس از مسکو می‌باشد که در منتهی‌الیه شمال‌غرب این کشور واقع شده است. تاریخچه این شهر در سال ۱۷۰۳ به دستور و با نظارت پتر کبیر ساخته شد و از آن زمان تا ۱۹۱۸ پایتخت روسیه بود. مدتی پتروگراد نام داشت . پس از واژگونی فرمانروایی تزارها به نام لنین، لنینگراد خوانده شد و با فروپاشی شوروی در این کشور به نام پیشینش بازخوانده شد.

این شهر به عنوان صحنه وقوع انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و پایگاه دفاع سرسختانه در برابر آلمان نازی در زمان جنگ جهانی دوم، از جایگاهی مهم و نقشی حیاتی در تاریخ روس‌ها برخوردار است و به مرکز فرهنگی روسیه نیز شهرت دارد. این شهر که به مدت دو سده پایتخت روسیه بوده است، بین سالهای ۱۹۱۴ تا ۱۹۲۴ میلادی پتروگراد نام داشته و در زمان حکومت اتحاد جماهیر شوروی به مدت ۶۷ سال (از سال ۱۹۲۴ تا ۱۹۹۱) لنینگراد خوانده می‌شده است.
جغرافیای سنت پترزبورگ در کناره‌های رود نِوا، در شرق خلیج فنلاند در دریای بالتیک قرار گرفته است.

 

[Nicol]

 

[Nicol]

تغییر نام

پتروگراد نامی بود که نیکلای دوم واپسین تزار روسیه در هنگامه جنگ جهانی یکم که در برابر آلمان می‌جنگید بر شهر سن پترزبورگ گذارده بود تا با داشتن پسوند ـبورگ همانند نامهای آلمانی نباشد. معنای پتروگراد شهر پتر است. پس از سرنگونی تزار نام این شهر لنینگراد گشت.گراد در زبان روسی کهن برابر گوراد درزبان روسی کنونی می‌باشد و همانطور که گفته شد به معنی شهر است.

 

[Nicol]

در فرهنگ قاجار

در زبان فارسی در زمان قاجار بطور عامیانه سن پترزبورگ را «پـِتِل پورت» می‌نامیدند و آن را در مثل به عنوان دورترین نقاط بکار می‌بردند در اصطلاحاتی مانند «از اینجا تا پتل پورت».

 

[Nicol]

تاريخچه و معرفي شهر

شهر سنت پترزبورگ در 16 ماه مه سال 1703 بنيان گذاشته شد. در آن روز روي جزيره زاياچي (خرگوشي) در دلتاي رود نوا با تشريفات خاصي اولين سنگ قلعه‎اي كه داراي 6 دژ بود بنا نهاده شد كه تا به مروز نيز حفظ شده است و نام آن پطروپاولوفسك است. شهر سنت پترزبورگ در منتهي‎اليه غرب روسيه و در شرق خليج فنلاند قرار گرفته، 607 كيلومتر مربع(با حومه: 1439 كيلومتر مربع) وسعت دارد و بر روي 42 جزيره در دلتاي رود نوا ساخته شده است كه حدود 560 پل ارتباط بين اين جزيره‎ها را برقرار مي‎سازد.

 

[Nicol]

شهر در عرض جغرافيايي 60 درجه قرار دارد و در تيرماه حدود 24 ساعت آفتاب بر آن مي‎تابد. در دي ماه عكس اين مسأله صادق است و در تمامي روز چراغ‎ خيابان‎ها روشن است. بناي شهر سنت پترزبورگ به فرمان پطر كبير كه مي‎خواست پايتخت جديدش پنجره‎اي به روي اروپا باشد آغاز گرديد و تعدادي از معماران فرانسوي و ايتاليايي طراحي آن را به عهده گرفتند. نام شهر بخلاف تصور از نام پطر كبير اخذ نشده، بلكه به احترام پطرس مقدس از حواريون حضرت عيسي مسيح انتخاب شده است. در سال 1712 پايتخت از مسكو به اين شهر انتقال يافت و تا سال 1918 (206 سال) پايتخت روسيه بود. در اين سال نام آن به پطروگراد تغيير يافت و در سال 1924 پس از درگذشت لنين، بنيانگذار اتحاد جماهير شوروي، نام اين شهر به لنينگراد تغيير داده شد كه در سال 1991 مجدداً نام سنت پترزبورگ به آن باز گردانده شد. اين شهر مركز تمام نهضتهاي انقلابي مهم روسيه از انقلاب دكابريست‎ها در سال 1825 تا انقلاب 1905 و سپس انقلاب 1917 بود و در جنگ جهاني دوم دو سال در مقابل محاصره آلمان مقاومت كرد.

 

[Nicol]

عرض جغرافيايي اين شهر دليل به روز شب‎هاي سفيد است . شبهاي (26-25 ماه مه) 6 – 5 خرداد ، زماني است كه خورشيد كمتر از 9 دقيقه غروب مي‎كند و تاريك و روشن عصر با تاريك و روشن سحر درهم مي‎آميزد. (22-21ژوئن) 2 – 1 تيرماه بلندترين روزها هستند (18 ساعت و 53 دقيقه). شب‎هاي سفيد (17-16ژوئيه) 27 – 26 تير ماه به پايان مي‎رسند. طول و مدت شب‎هاي سفيد به طور كلي بيش از 50 روز است. به علت قرار گرفتن سنت پترزبورگ در ساحل خليج فنلاند و نزديكي به درياي بالتيك آب وهواي اين شهر در تابستان‎ها معتدل و در زمستان سرد است. حد متوسط سالانه درجه حرارت 4،4+ درجه سانتيگراد است، در تيرماه 8،17+ درجه و در دي ماه 8،7- درجه سانتيگراد. اختلاف درجه حرارت هوا در شهر و حومه آن در زمستان بالغ بر 12 – 10 است و در فصل‎هاي ديگر از 4 –3 درجه سانتيگراد تجاوز نمي‎كند. در طي سال اغلب فقط 60 روز واقعاً آفتابي هست. آفتاب بخاطر تراكم ابرها اصلاً نمي‎تابد. مقدار باران به طور نسبي كم و بالغ بر 600 – 550 ميليمتر است.

آبهاي داخلي 10 درصد مساحت شهر را دربرگرفته است. به طور كلي 69 رود و ديگر جريان‎هاي آبي در شهر و حومه وابسته به آن جريان دارند.در خود شهر 40 رود، مجاري، شاخه‎هاي آبي و كانال‎ها به طول كلي 5،217 كيلومتر وجود دارد. در شهر بيش از 100 جزيره وجود داشت اما بعد از كارهاي مهندسي تعداد آنها به 42 كاهش يافت. بيش از 580 پل در شهر وجود دارد كه 20 پل آن متحرك است و 7 پل از اين تعداد بر روي رود نوا قرار دارد كه طول آنها به طور كلي 32 كيلومتر است. پل‎هاي سنت پترزبورگ داراي اسامي گوناگون و جالبي هستند، مثلاً پل بوسه كه در كنار آن سربازان را بدرقه مي‎كردند و در حال حاضر محل تجمع جوانان است و يا پل شكلات كه در كنار خانه مالك اولين كارخانه شكلات‎سازي قرار دارد.

در اين شهر چشمه‎هاي آب معدني زيادي وجود دارند در حال حاضر از عمق 40 متري بوسيله دو تلمبه بسيار قوي آب معدني به سطح زمين رسانده مي‎شود كه دست كمي از آب معدني استراحت‎گاه‎هاي قفقاز ندارد. يكي از عادي‎ترين پديده‎ها براي شهر سنت پترزبورگ طغيان رود نوا است. در تمام طول تاريخ موجوديت اين شهر يعني از سال 1705 تا به اكنون رود نوا 288 بار طغيان كرده است حداكثر ارتفاع بالا آمدن آب به 2،4 – 4 متر در روز 7 نوامبر 1824 رسيد. در آن زمان بيش از نيمي از اراضي شهر زير آب رفت. 23 سپتامبر سال 1924 دومين طغيان آب كه از نظر شدت قوي بود آب را تا 250 سانتيمتر روي شهر بلند كرد. علت طغيان رود نوا رگباد آتلانتيكي و باد شديد است كه باعث مي‎شود تا آب با شدت تمام وارد خليج فنلاند شود.

 

[Nicol]

 

[Nicol]

وسعت فضاي سبز سنت پترزبورگ و محدوده آن نزديك به 38 هزار هكتار است كه از اين مقدار 13 هزار هكتار براي استفاده عموم در نظر گرفته شده است - 73 پارك و نزديك به 1000 باغ و 900 خيابان سبز.سهم فضاي سبز هر يك از ساكنان شهر 56 متر مربع است. دنياي حيوانات در محدوده شهر و پارك‎هاي طبيعي غني است و بنا به آمار جانورشناسان داراي 50 نوع مختلف حيوانات است. اولين چاپخانه در سال 1711 در سنت پترزبورگ به راه افتاد و اولين روزنامه روسيه به نام ودوموستي در اين چاپخانه به چاپ رسيد. در سال 1838 ، 77 چاپخانه در سنت پترزبورگ فعاليت مي‎كردند و كتابفروشي‎هاي بيشمار منبع زندگي فرهنگي پايتخت بودند. در همين شهر بود كه بيت‎هاي خشم‎آلود شعر مرگ شاعر نوشته لرمانتوف طنين انداختند و باوجود آنكه شاعر به خدمت در ارتش به قفقاز اعزام شد و دور از سنت پترزبورگ شهيد شد، اما نام او هميشه با شهر واقع در ساحل نوا در ارتباط است.

در سال 1757 آكادمي هنرهاي زيبا در سنت پترزبورگ افتتاح شد. لومونوسف و همفكر او شووالف مبتكران ايجاد مركز جديد فرهنگ و آموزش و پرورش بودند كه اين خود زمينه‎اي براي ظاهر شدن انجمن فرهنگي - ادبي مي‎شود. در سال 1828 انستيتو تكنولوژي براي تربيت كادرهاي ماهر در رشته مهندسي تأسيس شد. در سال 1802 انجمن فيلارموني تأسيس گشت. و در تاريخ 27 نوامبر 1836 روي صحنه تأتر بالشوي سنت پترزبورگ اولين اپرا گلينكا بنام ايوان سوسانين اجرا شد. در سال 1862 كنسرواتوآر پايتخت تأسيس شد. رياست آن را روبينشتين عهده‎دار بود.

 

[Nicol]

 

[Nicol]

در پايتخت آن زمان روسيه، مندلييف دانشمند مشهور روس كار كرد و در سال 1869 جدول مندلييف توسط او نوشته شد. مندلييف در دانشگاه پترزبورگ، انستيتو فني و انستيتو مهندسي ارتباطات تدريس مي‎كرد. نام نويسندگان بزرگ روسيه، تولستوي، سالتيكوف- شدرين، گانچاروف، تورگنيف و شاعر نكراسوف و تعداد زياد ديگري ازشاعر ان مشهور با اين شهر در ارتباط است. در زمان حاضر بيش ار 20 تأتر و يكي از قديمي‎ترين سيرك‎هاي كشور كه تأسيس آن به سال 1877 مربوط مي‎شود در اين شهر فعال هستند. كتابخانه‎ها در زندگي فرهنگي و ادبي سنت پترزبورگ سهم بسيار شاياني ادا كرده است. اولين كتابخانه كشور در اوايل قرن 18 در سنت پترزبورگ بنيان نهاده شد. امروزه تعداد آنها بيش از 1270 است.كتابخانه آكادمي علوم يكي از قديمي‎ترين كتابخانه‎هاست كه به ابتكار پطر اول در سال 1714 ايجاد شد. در اين كتابخانه 16 ميليون جلد كتاب حفظ مي‎شود كه يك سوم از آنها به زبان‎هاي خارجي است.


ديدني هاي سن پترزبورگ

شهر سنت پترزبورگ داراي پارك‎ها و خيابان‎هاي عريض و زيباي زيادي است كه معروفترين آنها خيابان نفسكي است. بناها و ساختمان‎هاي زيادي از قرون هجدهم و نوزدهم با سبك معماري باروك و كلاسيك باقي مانده كه قديمي‎ترين آنها قلعه پطر و پاول است. اين قلعه در دوره تزاري از زندان‎هاي سياس مخوف روسيه بشمار مي‎آمد و اكنون به موزه تبديل شده است.قصر با عظمت و بسيار زيباي زمستاني كه داراي 1057 اتاق و 117 راه پله است، بخشي از موزه ارميتاژ را تشكيل مي‎دهد.

موزه ارميتاژ كه براي نگهداري مجموعه هنري خانواده سلطنتي ساخته شده و بزرگترين موزه روسيه و سومين موزه بزرگ جهان بعد از موزه انگلستان و موزه لوور بشمار مي‎رورد در حال حاضر مجموعه بزرگي از آثار هنري اروپاي غربي، روسيه و خاور ميانه را در خود جاي داده است. از ديگر نقاط ديدني سنت پترزبورگ مي‎توان از كليساي جامع سنت‎پطر و سنت‎پل، كاخ تابستاني پطر كبير (پطرگوف) كه محلي بسيار زيبا و ديدني است، كليساي جامع سنت‎ايزاك، مجسمه سوار بر اسب پطركبير، ستون يادبود آلكساندر، صومعه آلكساندر نفسكي، كليساي جامع تصوير باكره مقدس قازان، كليساي رستاخيز مسيح گورستان يادبود پيسكارفسكويه (محل دفن 470000 نفر از مدافعان شهر در طي محاصره دو ساله توسط نازيها در جنگ جهاني دوم) موزه خانه پطر (خانه‎اي چوبي و ساده در كنار رود نوا كه در طي بناي شهر سنت پترزبورگ ، پطر كبير در آن اقامت داشت)، موزه نژادشناسي پطر كبير (وابسته به آكادمي علوم) موزه هنرهاي تئاتر و موسيقي، موزه پوشكين، انجمن فيلارمونيك شوستاكويچ، تئاتر عروسكي بالشوي و البته كشتي آورورا كه به موزه تبديل شده است و مورد توجه توريست‎ها قرار مي‎گيرد نام برد.

سنت پترزبورگ شهري است كه هميشه توريست‎ها از سراسر جهان را به خود جلب كرده است. تمام امكانات و شرايط لازم براي پذيرايي از مهمانان وجود دارد. در طي سال 1998 بيش از 35،2 ميليون نفر از اين شهر ديدن كردند. بيش از 115 هزار نفر در اين عرصه مشغول به كار هستند و درآمد كل از توريسم در سال 1998 بيش از 775 ميليون دلار آمريكا بوده است.