-
توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an alternative browser.
You should upgrade or use an alternative browser.
شهر مذهبی قم
- شروع کننده موضوع Nicol
- تاریخ شروع
در جنوب استان تهران , شمال استان اصفهان و جنوب غربی استان مرکزی واقع شده است. از مذهبی ترین استان‌های ایران است.
نامگذاری قم
واژه قم معرب کومه است ؛ بدین شرح که چون سرزمین قم پیش از آن که به صورت شهر در آید دارای گودال‌های پر آبی بوده و چوپانان گوسفندان خود را برای آشامیدن آب و چرانیدن در سبزه زارهای اطراف آن گودال‌ها می برده اند، به تدریج عده‌ای از چوپان‌ها به دلیل توقف طولانی در آن سرزمین، برای خود مساکن موقتی – که در فارسی به آن کومه گویند – ساخته اند. این کومه‌ها کم کم زیاد شده و توسعه پیدا کرد پس از مدتی به صورت ده درآمد و چون آب سرزمین از لحاظ طبیعی برای شهر مناسب بود، به مرور زمان و زیاد شدن سکنه آن، مبدل به شهر شد؛ ولی به مناسبت مساکن اولیه چوپانان، نام کومه برای آن باقی ماند. بعد از ظهور اسلام و نفوذ زبان و ادبیات عرب و ایران در یکدیگر، بسیاری از کلمات فارسی تغییر شکل داد و از جمله کوم مبدل به قم گردید.
القاب قم
قم از جمله شهرهایی است که القاب متعدد به آن داده شده است ؛ و این القاب مانند القابی که به دیگر شهرهای اسلامی داده اند، مفهوم دینی و مذهبی دارد. آنچه از القاب قم در آثار نویسندگان از دوره مغول به بعد بوده عبارت است از: دارالمؤمنین، دارالعباده، دارالمؤحدین، دارالعلم، دارمدینه المؤمنین، بلده المؤمنین، مدینه المؤمنین، خاک فرج
نامگذاری قم
واژه قم معرب کومه است ؛ بدین شرح که چون سرزمین قم پیش از آن که به صورت شهر در آید دارای گودال‌های پر آبی بوده و چوپانان گوسفندان خود را برای آشامیدن آب و چرانیدن در سبزه زارهای اطراف آن گودال‌ها می برده اند، به تدریج عده‌ای از چوپان‌ها به دلیل توقف طولانی در آن سرزمین، برای خود مساکن موقتی – که در فارسی به آن کومه گویند – ساخته اند. این کومه‌ها کم کم زیاد شده و توسعه پیدا کرد پس از مدتی به صورت ده درآمد و چون آب سرزمین از لحاظ طبیعی برای شهر مناسب بود، به مرور زمان و زیاد شدن سکنه آن، مبدل به شهر شد؛ ولی به مناسبت مساکن اولیه چوپانان، نام کومه برای آن باقی ماند. بعد از ظهور اسلام و نفوذ زبان و ادبیات عرب و ایران در یکدیگر، بسیاری از کلمات فارسی تغییر شکل داد و از جمله کوم مبدل به قم گردید.
القاب قم
قم از جمله شهرهایی است که القاب متعدد به آن داده شده است ؛ و این القاب مانند القابی که به دیگر شهرهای اسلامی داده اند، مفهوم دینی و مذهبی دارد. آنچه از القاب قم در آثار نویسندگان از دوره مغول به بعد بوده عبارت است از: دارالمؤمنین، دارالعباده، دارالمؤحدین، دارالعلم، دارمدینه المؤمنین، بلده المؤمنین، مدینه المؤمنین، خاک فرج
حرم حضرت معصومه
خواهر امام رضا نام شریف آن بزرگوار فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت، “معصومه” است. پدر بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر (ع) و مادر مكرمه اش “نجمه خاتون” است. آن بانو مادر امام هشتم نیز هست، لذا حضرت معصومه (س) با حضرت رضا (ع) از یك مادر هستند. ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال ١٧٣ هجری قمری در مدینه منوره واقع شده است. دیری نپایید كه در همان سنین كودكی مواجه با مصیبت شهادت پدر گرامی خود در حبس هارون در شهر بغداد شد؛ لذا از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا (ع) قرار گرفت. در سال ٢٠٠ هجری قمری در پی اصرار و تهدید مأمون عباسی؛ سفر تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این كه كسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهی خراسان شدند. یك سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه (س) به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حركت كرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع می شد. این جا بود كه آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب (س) پیام مظلومیت و غربت برادر گرامیشان را به مردم مؤمن و مسلمان می رساندند و مخالفت خود و اهل بیت (ع) را با حكومت حیله گر بنی عباس اظهار می كرد. بدین جهت تا كاروان حضرت به شهر ساوه رسید؛ عده ای از مخالفان اهلبیت كه از پشتیبانی مأموران حكومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریبا همه مردان كاروان به شهادت رسیدند، حتی بنابر نقلی حضرت (س) معصومه را نیز مسموم كردند. به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (س) بیمار شدند و چون دیگر امكان ادامه راه به طرف خراسان نبود قصد شهر قم نمود. پرسید: از این شهر (ساوه) تا قم چند فرسنگ است؟ آن چه بود جواب دادند، فرمود: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم كه می فرمود: \”شهر قم مركز شیعیان ما است\”. بزرگان شهر قم وقتی از خبر ورود آن حضرت مطلع شدند به استقبال شتافتند و در حالی كه \”موسی بن خزرج\” بزرگ خاندان \”اشعری\” زمام ناقه آن حضرت را به دوش می كشید و عده فراوانی از مردم پیاده و سواره گرداگرد كجاوه حضرت در حركت بودند، حدودا در روز ٢٣ ربیع الاول سال ٢٠١ هجری قمری حضرت وارد شهر قم شدند. سپس در محلی كه امروز \”میدان میر\” نامیده می شود شتر آن حضرت در جلو در منزل \”موسی بن خزرج\” زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد. آن بزرگوار به مدت ١٧ روز در این شهر زندگی كرد و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود. محل عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام \”بیت النور\” هم اكنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است. سرانجام در روز دهم ربیع الثانی (بنا بر قولی دوازدهم ربع الثانی) سال ٢٠١ هجری قمری پیش از آنكه دیدگان مباركش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فروبست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجلیل فراوان پیكر پاكش را به سوی محل فعلی كه در آن روز بیرون شهر و به نام \”باغ بابلان\” معروف بود تشییع نمودند. همین كه قبر مهیا شد در این كه چه كسی بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد دچار مشكل شدند، كه ناگاه دو تن سواره كه نقاب به صورت داشتند از جانب قبله پیدا شدند و به سرعت نزدیك آمدند و پس از خواندن نماز یكی از آن دو وارد قبر شد و دیگری جسد پاك و مطهر آن حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاك نهان سازد. آن دو نفر پس از پایان مراسم بدون آن كه با كسی سخن بگویند بر اسب های خود سوار و از محل دور شدند. پس از دفن حضرت معصومه (س)، \”موسی بن خزرج\” سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریف قرار داد تا این كه حضرت زینب فرزند امام جواد (ع) به سال ٢٥٦ هجری قمری اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا كرد و بدین سان تربت پاك آن بانوی بزرگوار اسلام قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهلبیت (ع) و دارالشفای دلسوختگان عاشق ولایت و امامت شد.
خواهر امام رضا نام شریف آن بزرگوار فاطمه و مشهورترین لقب آن حضرت، “معصومه” است. پدر بزرگوارش امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر (ع) و مادر مكرمه اش “نجمه خاتون” است. آن بانو مادر امام هشتم نیز هست، لذا حضرت معصومه (س) با حضرت رضا (ع) از یك مادر هستند. ولادت آن حضرت در روز اول ذیقعده سال ١٧٣ هجری قمری در مدینه منوره واقع شده است. دیری نپایید كه در همان سنین كودكی مواجه با مصیبت شهادت پدر گرامی خود در حبس هارون در شهر بغداد شد؛ لذا از آن پس تحت مراقبت و تربیت برادر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا (ع) قرار گرفت. در سال ٢٠٠ هجری قمری در پی اصرار و تهدید مأمون عباسی؛ سفر تبعید گونه حضرت رضا (ع) به مرو انجام شد و آن حضرت بدون این كه كسی از بستگان و اهل بیت خود را همراه ببرند راهی خراسان شدند. یك سال بعد از هجرت برادر، حضرت معصومه (س) به شوق دیدار برادر و ادای رسالت زینبی و پیام ولایت، به همراه عده ای از برادران و برادرزادگان به طرف خراسان حركت كرد و در هر شهر و محلی مورد استقبال مردم واقع می شد. این جا بود كه آن حضرت نیز همچون عمه بزرگوارشان حضرت زینب (س) پیام مظلومیت و غربت برادر گرامیشان را به مردم مؤمن و مسلمان می رساندند و مخالفت خود و اهل بیت (ع) را با حكومت حیله گر بنی عباس اظهار می كرد. بدین جهت تا كاروان حضرت به شهر ساوه رسید؛ عده ای از مخالفان اهلبیت كه از پشتیبانی مأموران حكومت برخوردار بودند، سر راه را گرفتند و با همراهان حضرت وارد جنگ شدند، در نتیجه تقریبا همه مردان كاروان به شهادت رسیدند، حتی بنابر نقلی حضرت (س) معصومه را نیز مسموم كردند. به هر حال، یا بر اثر اندوه و غم زیاد از این ماتم و یا بر اثر مسمومیت از زهر جفا، حضرت فاطمه معصومه (س) بیمار شدند و چون دیگر امكان ادامه راه به طرف خراسان نبود قصد شهر قم نمود. پرسید: از این شهر (ساوه) تا قم چند فرسنگ است؟ آن چه بود جواب دادند، فرمود: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم كه می فرمود: \”شهر قم مركز شیعیان ما است\”. بزرگان شهر قم وقتی از خبر ورود آن حضرت مطلع شدند به استقبال شتافتند و در حالی كه \”موسی بن خزرج\” بزرگ خاندان \”اشعری\” زمام ناقه آن حضرت را به دوش می كشید و عده فراوانی از مردم پیاده و سواره گرداگرد كجاوه حضرت در حركت بودند، حدودا در روز ٢٣ ربیع الاول سال ٢٠١ هجری قمری حضرت وارد شهر قم شدند. سپس در محلی كه امروز \”میدان میر\” نامیده می شود شتر آن حضرت در جلو در منزل \”موسی بن خزرج\” زانو زد و افتخار میزبانی حضرت نصیب او شد. آن بزرگوار به مدت ١٧ روز در این شهر زندگی كرد و در این مدت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود. محل عبادت آن حضرت در مدرسه ستیه به نام \”بیت النور\” هم اكنون محل زیارت ارادتمندان آن حضرت است. سرانجام در روز دهم ربیع الثانی (بنا بر قولی دوازدهم ربع الثانی) سال ٢٠١ هجری قمری پیش از آنكه دیدگان مباركش به دیدار برادر روشن شود، در دیار غربت و با اندوه فراوان دیده از جهان فروبست و شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند. مردم قم با تجلیل فراوان پیكر پاكش را به سوی محل فعلی كه در آن روز بیرون شهر و به نام \”باغ بابلان\” معروف بود تشییع نمودند. همین كه قبر مهیا شد در این كه چه كسی بدن مطهر آن حضرت را داخل قبر قرار دهد دچار مشكل شدند، كه ناگاه دو تن سواره كه نقاب به صورت داشتند از جانب قبله پیدا شدند و به سرعت نزدیك آمدند و پس از خواندن نماز یكی از آن دو وارد قبر شد و دیگری جسد پاك و مطهر آن حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاك نهان سازد. آن دو نفر پس از پایان مراسم بدون آن كه با كسی سخن بگویند بر اسب های خود سوار و از محل دور شدند. پس از دفن حضرت معصومه (س)، \”موسی بن خزرج\” سایبانی از بوریا بر فراز قبر شریف قرار داد تا این كه حضرت زینب فرزند امام جواد (ع) به سال ٢٥٦ هجری قمری اولین گنبد را بر فراز قبر شریف عمه بزرگوارش بنا كرد و بدین سان تربت پاك آن بانوی بزرگوار اسلام قبله گاه قلوب ارادتمندان به اهلبیت (ع) و دارالشفای دلسوختگان عاشق ولایت و امامت شد.
جمكران ميعادگاه عاشقان
بناى مسجد جمكران در سال 393 هجرى به دستور حضرت حجت (ع) آغاز گرديد ; شرح ماجرا از اين قرار بوده است كه نيمه هاى شب سه شنبه 17 ماه مبارك رمضان سال 393 هجرى در منزل ” شيخ عفيف و صالح حسن بن مثله جمكرانى ” در قريه جمكران صداى در مى آيد و او را به بيابانى كه اكنون مسجد است مى برند . در آن مكان چشم ” حسن بن مثله جمكرانى ” به جمال زيباى حضرت ولى عصر (عج) روشن مى گردد و از ناحيه آن وجود مبارك دستور هايى جهت بناى مسجد صادر مى شود . مبنى بر اين كه : ” حسن بن مثله جمكرانى ” نزد ” حسن مسلم ” برود و پيام امام عصر (ع) را به او برساند تا از اين پس در اين مكان زراعت نكند ، چه آن كه خدا تعالى اين زمين را بر زمين هاى ديگر برگزيده است و نيز دستور قربانى كردن گوسفندى از گله ” جعفر كاشانى ” ـ با نشانى هاى مخصوص ـ كه هر كس از گوشت آن حيوان تناول كند شفا مى يابد صادر مى شود سپس حضرت جاى مسجد را با ميخ ها و زنجير هايى مشخص مى نمايند و توصيه هايى به ” حسن بن مثله جمكرانى ” مى نمايند در اين مسجد بيماران و افراد بيشمارى سر بر آستان آن حضرت نهاده اند و دل داده اند و شفا يافته و به مقصود خويش دست يافته اند.
بناى اين مسجد طى قرن هاى متمادى درحال تغيير و تحول بوده است وهم اكنون يكى از مساجد بزرگ ايران به شمار مى رود كه مشتاقان حضرت حجت (ع) براى تعجيل فرج آن عزيز غائب، هر هفته در شب هاى چهارشنبه وجمعه به دعا مى نشينند و از فتنه ها و آشوب هاى آخرالزمان به صاحب آن مكان مقدس پناه مى برند.
بناى مسجد جمكران در سال 393 هجرى به دستور حضرت حجت (ع) آغاز گرديد ; شرح ماجرا از اين قرار بوده است كه نيمه هاى شب سه شنبه 17 ماه مبارك رمضان سال 393 هجرى در منزل ” شيخ عفيف و صالح حسن بن مثله جمكرانى ” در قريه جمكران صداى در مى آيد و او را به بيابانى كه اكنون مسجد است مى برند . در آن مكان چشم ” حسن بن مثله جمكرانى ” به جمال زيباى حضرت ولى عصر (عج) روشن مى گردد و از ناحيه آن وجود مبارك دستور هايى جهت بناى مسجد صادر مى شود . مبنى بر اين كه : ” حسن بن مثله جمكرانى ” نزد ” حسن مسلم ” برود و پيام امام عصر (ع) را به او برساند تا از اين پس در اين مكان زراعت نكند ، چه آن كه خدا تعالى اين زمين را بر زمين هاى ديگر برگزيده است و نيز دستور قربانى كردن گوسفندى از گله ” جعفر كاشانى ” ـ با نشانى هاى مخصوص ـ كه هر كس از گوشت آن حيوان تناول كند شفا مى يابد صادر مى شود سپس حضرت جاى مسجد را با ميخ ها و زنجير هايى مشخص مى نمايند و توصيه هايى به ” حسن بن مثله جمكرانى ” مى نمايند در اين مسجد بيماران و افراد بيشمارى سر بر آستان آن حضرت نهاده اند و دل داده اند و شفا يافته و به مقصود خويش دست يافته اند.
بناى اين مسجد طى قرن هاى متمادى درحال تغيير و تحول بوده است وهم اكنون يكى از مساجد بزرگ ايران به شمار مى رود كه مشتاقان حضرت حجت (ع) براى تعجيل فرج آن عزيز غائب، هر هفته در شب هاى چهارشنبه وجمعه به دعا مى نشينند و از فتنه ها و آشوب هاى آخرالزمان به صاحب آن مكان مقدس پناه مى برند.
نگرشی بر وضعیت قم از اوایل هجرت تا زمان قاجاریه
در زمان هارون الرشید، حمزه بن یسع که یکی از بزرگان قم بود به حضور خلیفه رسید و از او درخواست کرد که قم را از اصفهان جدا کند و اجازه داده شود نماز جمعه و عیدین در آن انجام یابد. خلیفه تقاضای او را پذیرفت و بدین گونه قم محل امنی شد برای کسانی که از خلیفه یا حاکم وحشت داشتند. اولین دسته از عرب‌ها که به قم پناهنده شدند، جمعی از اشعریان بودند که در زمان حکومت حجاج بن یوسف ثقفی در عراق به این شهر روی آوردند.
شرح قضیه به طور اجمال این است که در زمان خلافت عبدالملک مروان، چون عراق (50) زیاد آشفته بود، عبدالملک، حجاج را که مردی بی باک و ستمگر و در عین حال کاردان بود به حکومت آن جا منصوب کرد اعمال ظالمانه حجاج، معروف است و لازم به توضیح نیست. با این که او سرکشان و مخالفان زا به سخت ترین وجهی مجازات می کرد باز هم همواره اوقات او صرف زدوخورد با خوارج و کسانی که از ظلم او به ستوه آمده بودند، می شد. از جمله کسانی که بر حجاج خروج کرد و قصد داشت با سپاهی انبوه او را از بین ببرد، عبدالرحمن بن محمد بن اشعث بن قیس بود.
وی یکی از سرداران معروف و کارآزموده حجاج بود و مدتی در مشرق ایران از طرف وی فرماندهی سپاه را به عهده داشت ؛ ولی مظالم و خونخواری‌های حجاج و ناراضیتی مردم عبدالرحمن را وادار به نافرمانی و قیام نمود.خروج عبدالرحمن نزدیک بود حجاج را به کلی درمانده کند. عاقبت، نفاق عده‌ای از همراهان، باعث شکست او در محلی به نام دیرالجماجم و متواری شدن یارانش گردید. اشعریان از جمله همراهان عبدالرحمن بودند که پس از شکست او به قم پناهنده شدند.قبل از آمدن اشعریان به قم، ساکنان اصلی شهر در قلعه‌ای زندگی می کردند که در وسط شهر قرار داشته است. مدت‌ها بین اشعریان و ساکنان قلعه، زدوخورد بوده است . نهایتا اشعریان در این مقابله چیره شده و قم را زیر نفوذ خود قرار دادند و به قولی، اهالی قم با آغوش باز اشعریان را پذیرفتند.
در زمان خلافت عباسی – که بیشتر اوقات، آل علی را تعقیب و شکنجه می کردند – بسیاری از سادات و فرزندان حضرت علی (علیه السلام) به قم پناه آوردند و از همین موقع عقاید شیعه در اذهان ساکنان قم رسوخ پیدا کرد و به تدریج، یک شهر شیعه نشین شناخته شد و به همین علت خلفا به این شهر نه توجهی داشته‌اند و نه نظر مساعدی .
در زمان هارون الرشید، حمزه بن یسع که یکی از بزرگان قم بود به حضور خلیفه رسید و از او درخواست کرد که قم را از اصفهان جدا کند و اجازه داده شود نماز جمعه و عیدین در آن انجام یابد. خلیفه تقاضای او را پذیرفت و بدین گونه قم محل امنی شد برای کسانی که از خلیفه یا حاکم وحشت داشتند. اولین دسته از عرب‌ها که به قم پناهنده شدند، جمعی از اشعریان بودند که در زمان حکومت حجاج بن یوسف ثقفی در عراق به این شهر روی آوردند.
شرح قضیه به طور اجمال این است که در زمان خلافت عبدالملک مروان، چون عراق (50) زیاد آشفته بود، عبدالملک، حجاج را که مردی بی باک و ستمگر و در عین حال کاردان بود به حکومت آن جا منصوب کرد اعمال ظالمانه حجاج، معروف است و لازم به توضیح نیست. با این که او سرکشان و مخالفان زا به سخت ترین وجهی مجازات می کرد باز هم همواره اوقات او صرف زدوخورد با خوارج و کسانی که از ظلم او به ستوه آمده بودند، می شد. از جمله کسانی که بر حجاج خروج کرد و قصد داشت با سپاهی انبوه او را از بین ببرد، عبدالرحمن بن محمد بن اشعث بن قیس بود.
وی یکی از سرداران معروف و کارآزموده حجاج بود و مدتی در مشرق ایران از طرف وی فرماندهی سپاه را به عهده داشت ؛ ولی مظالم و خونخواری‌های حجاج و ناراضیتی مردم عبدالرحمن را وادار به نافرمانی و قیام نمود.خروج عبدالرحمن نزدیک بود حجاج را به کلی درمانده کند. عاقبت، نفاق عده‌ای از همراهان، باعث شکست او در محلی به نام دیرالجماجم و متواری شدن یارانش گردید. اشعریان از جمله همراهان عبدالرحمن بودند که پس از شکست او به قم پناهنده شدند.قبل از آمدن اشعریان به قم، ساکنان اصلی شهر در قلعه‌ای زندگی می کردند که در وسط شهر قرار داشته است. مدت‌ها بین اشعریان و ساکنان قلعه، زدوخورد بوده است . نهایتا اشعریان در این مقابله چیره شده و قم را زیر نفوذ خود قرار دادند و به قولی، اهالی قم با آغوش باز اشعریان را پذیرفتند.
در زمان خلافت عباسی – که بیشتر اوقات، آل علی را تعقیب و شکنجه می کردند – بسیاری از سادات و فرزندان حضرت علی (علیه السلام) به قم پناه آوردند و از همین موقع عقاید شیعه در اذهان ساکنان قم رسوخ پیدا کرد و به تدریج، یک شهر شیعه نشین شناخته شد و به همین علت خلفا به این شهر نه توجهی داشته‌اند و نه نظر مساعدی .
قم امروز
پس از تقويت مدرسه فيضيه قم به دست مرحوم حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي، قم معاصر به يكي از مهمترين مراكز ديني شيعه در جهان تبديل شد. مراجع بزرگي چون مرحوم سيد محمدتقي خوانساري، مرحوم بروجردي بر اين رونق افزودند و در پي پيروزي انقلاب اسلامي ايران كه قم نقش ويژه اي در آن ايفا كرد و در پي سخت گيريهاي روزافزون صدام حسين نسبت به حوزه علميه نجف، حوزه علميه قم به مهمترين مركز مذهبي جهان تشيع تبديل گرد.
اماکن دیدنی قم
موزه آستانه مقدسه
بیت النور
منزل امام خمینی(ره)
مدرسه فیضیه
مسجد جامع
بازار تیمچه
حوزه علمیه
جامعه الزهراء(س)
جمکران
سوغات :
صنایع دستی قم همچون قالی ، سرامیک به همراه سجاده ، مهر و تسبیح مهمترین سوغات قم محسوب می شوند . یگانه سوغات ویژه شهر مذهبی قم که به نوعی نماد خوراکی این شهر محسوب می شود، سوهان آن است . در حدود یک قرن پیش نوعی حلوا و شیرینی خانگی و محلی در قم طبخ می شد و به حلوای قمی مشهور بود و به ندرت توسط مغازه های عطاری عرضه می شد . معروف است که به هنگام حضور مظفرالدین شاه قاجار در قم از وی توسط حلوای قمی پذیرایی شد و وی پس از صرف حلوای قمی گفت : این حلوا مثال سوهان غذای مرا بریده و هضم کرد . آنگاه مقدار زیادی از این حلوا را به عنوان سوغات با خود برد . از آن پس عنوان سوهان بر این شیرینی نهاده شد و به تدریج به عنوان نماد و سوغات شهر مذهبی قم با نیت تبرک درآمد .
پس از تقويت مدرسه فيضيه قم به دست مرحوم حاج شيخ عبدالكريم حائري يزدي، قم معاصر به يكي از مهمترين مراكز ديني شيعه در جهان تبديل شد. مراجع بزرگي چون مرحوم سيد محمدتقي خوانساري، مرحوم بروجردي بر اين رونق افزودند و در پي پيروزي انقلاب اسلامي ايران كه قم نقش ويژه اي در آن ايفا كرد و در پي سخت گيريهاي روزافزون صدام حسين نسبت به حوزه علميه نجف، حوزه علميه قم به مهمترين مركز مذهبي جهان تشيع تبديل گرد.
اماکن دیدنی قم
موزه آستانه مقدسه
بیت النور
منزل امام خمینی(ره)
مدرسه فیضیه
مسجد جامع
بازار تیمچه
حوزه علمیه
جامعه الزهراء(س)
جمکران
سوغات :
صنایع دستی قم همچون قالی ، سرامیک به همراه سجاده ، مهر و تسبیح مهمترین سوغات قم محسوب می شوند . یگانه سوغات ویژه شهر مذهبی قم که به نوعی نماد خوراکی این شهر محسوب می شود، سوهان آن است . در حدود یک قرن پیش نوعی حلوا و شیرینی خانگی و محلی در قم طبخ می شد و به حلوای قمی مشهور بود و به ندرت توسط مغازه های عطاری عرضه می شد . معروف است که به هنگام حضور مظفرالدین شاه قاجار در قم از وی توسط حلوای قمی پذیرایی شد و وی پس از صرف حلوای قمی گفت : این حلوا مثال سوهان غذای مرا بریده و هضم کرد . آنگاه مقدار زیادی از این حلوا را به عنوان سوغات با خود برد . از آن پس عنوان سوهان بر این شیرینی نهاده شد و به تدریج به عنوان نماد و سوغات شهر مذهبی قم با نیت تبرک درآمد .