اگر مقصد سفر تابستانی امسالتان را «مشهد مقدس» تعیین کرده اید، پیشنهاد می کنیم یک روز از برنامه سفر را به گشت و گذار در حوالی شهر اختصاص دهید. این بار مقصد جایی به جز طوس و طرقبه و شاندیز است؛ یک غار زیبا و کم نظیر به نام مزدوران!
غار «مزدوران» یا «مزداوند» در 95 كیلومتری مشهد قرار دارد و یكی از قدیمی‌ترین غارهای خراسان لقب گرفته که با یك كیلومتر طول، یکی از بی نظیرترین غاری افقی ایران است. سرتاسر این غار با ستون‌ها و تشكیلات آهكی جالبی مثل استالاگمیت ها پوشیده شده و از همه مهم تر این غار كاملا امن و بی خطر است؛ البته اگر ترس شهرنشینان از خفاش را خطر تعبیر نکنیم!
این غار در سال 1335 توسط دو غارنورد (زنده‌یاد منوچهر مهران و زنده‌یاد خورشیدی) كشف شد که در آن زمان یكی از بزرگ‌ترین غارهای کشف شده در ایران به شمار می رفت. در این غار، یک تالار بسیار بزرگ وجود دارد كه محل زندگی خفاش‌های نسبتا كمیاب «نعل اسبی» است. اگرچه که این روزها به دلیل برق کشی این سالن و روشن بودن همیشگی آن خفاش‌ها مجبور به ترک سالن و پناه بردن به گوشه های دنج و تاریک و دور از دسترس آن شده اند.
برای تماشای غار مزدوران باید به 95 كیلومتری جاده مشهد – سرخس و 3 كیلومتری مزدوران سفر کنید؛ غاری که به دلیل نزدیكی به جاده، كوهنوردان، غارنوردان و حتی گردشگران ماجراجوی زیادی را به خود جذب می کند. این غار كه قدمت آن را تا هزاره دوم پیش از میلاد تخمین می زنند در ارتفاعات چاهك و شورلق واقع شده و دهانه آن در میان تخته سنگی رو به مشرق قرار دارد. عرض ورودی آن 2 متر و ارتفاع آن 5/2 متر است و شما را به تالار 100 متری آن که 50 متر عرض و 20 متر ارتفاع دارد، دعوت می کند.
داخل غار خشك است و برای تهیه آب باید از چشمه بزرگی كه در نزدیكی غار وجود دارد، استفاده كنید. بد نیست بدانید که در نزدیكی مزدوران چشمه های آب گرم معدنی نیز وجود دارد. .. در نزدیکی این غار، غار دیگری به نام بزنگان وجود دارد که برای دیدن آن باید به جنوب غربی روستای بزنگان از توابع شهرستان سرخس بروید. قدمت این غار هم به دوره پیش از میلاد می رسد و از لحاظ تاریخی در زمره آثار تاریخی ایران قرار دارد که با شماره 659 به ثبت رسیده است. روستای بزنگان در 128 کیلومتری شرق مشهد در یک منطقه دشتی قرار دارد و رشته کوه زیبای آن در بین کوهنوردان کشور شهرت زیادی دارد.
