Maryam
متخصص بخش ادبیات
جام جم آنلاين: يكي از عوامل اساسي و مهم در بقاي موجودات زنده هواست كه بدون آن فعاليت‌هاي حياتي مختل مي‌شود. از اين‌رو استنشاق هواي پاك و توجه به آنچه از طريق تنفس وارد بدن مي‌شود، اهميت زيادي دارد؛ اما اين روزها آلودگي ناشي از گردوغبار در بسياري از موارد مشكلات زيادي براي شهروندان به وجود آورده است.
سازمان هواشناسي نيز در اطلاعيه‌هاي خود نسبت به وقوع مجدد گردوغبار در روزهاي باقيمانده از تابستان بخصوص در مناطق غربي و جنوبي كشور هشدار داده است.
دكتر شهرام عزيزي خوش‌سيرت ، مدير گروه ارتباطات و آموزش سلامت دانشگاه علوم پزشكي كردستان در اين باره مي‌گويد: پديده گردوغبار رويدادي طبيعي است كه در بخش‌هايي از جهان كه داراي مناطق خشك و بياباني وسيع هستند، ايجاد مي‌شود؛ در ايران نيز چند سالي است كه به دليل وزش بادهاي شديد در بيابان‌هاي كشورهاي همسايه بويژه عراق، عربستان و اردن، اين پديده تشديد شده است و تبعات آن كشور ما؛ بويژه مناطق غربي، جنوب غرب و تا حدودي مركزي را در بر گرفته است. عزيزي تصريح مي‌كند: هرچند ذرات جامد به صورت معلق در جو زمين همواره وجود دارند اما تراكم اين ذرات مانند هر متغير ديگري اگر از محدوده‌اي فراتر رود خسارت‌زا و خطرناك خواهد بود.
وي مي‌افزايد: ذرات گرد و غبار از نظر اندازه كاملا متفاوت هستند و از درشت (غيرقابل تنفس) تا ريز (قابل تنفس) طبقه‌بندي مي‌شوند. ذرات درشت گرد و غبار حداكثر مي‌توانند به داخل بيني، دهان و حلق راه پيدا كنند اما ذرات‌ريز مي‌توانند به اعماق بيشتر و نواحي حساس مجراي تنفسي و ريه نفوذ كنند. ذرات ريزتر داراي اثرات بالقوه مهمي بر سلامت انسان هستند. بيشتر ذراتي كه در پديده گردوغبار حضور دارند از نوع درشت يا غيرقابل تنفس هستند و تهديد جدي براي سلامت مردم ايجاد نمي‌كند، هر چند ممكن است در افرادي كه سابقه بيماري‌هاي تنفسي دارند مشكلاتي پديد آورد.
دكتر عزيزي مي‌گويد: آثار كوتاه مدت آلودگي هوا بيشتر شامل حساسيت چشم‌ها، بيني و حلق، عفونت‌هاي دستگاه تنفسي، سردرد، تهوع و واكنش آلرژيك است. اما اين پديده در درازمدت نيز مي‌تواند بيماري مزمن تنفسي، سرطان ريه، بيماري قلبي و حتي آسيب به ساير ارگان‌هاي بدن را ايجاد كند. وي تاكيد مي‌كند: سرفه، افزايش حساسيت در برابر عفونت‌هاي تنفسي، تأثيرات سوء بر قفسه صدري، افت كارايي سيستم ايمني بدن، تشديد عوارض در بيماري‌هاي قلبي، كاهش كارايي تنفس و تنگي نفس، تنفس سريع با عمق تنفس كم و وخامت بيماري‌هاي مزمن ريوي مثل برونشيت از عوارض تنفس در گردوغبار است.
از طريق گردوخاك‌ها ممكن است انواع بيماري‌هاي باكتريايي و ويروسي ايجاد يا منتقل شود، اما راه‌هايي وجود دارد كه به شما كمك مي‌كند تا خود را از اثرات سوء گردوغبار حفظ كنيد و اثرات نامطلوب اين پديده را بر سلامت خود به حداقل برسانيد؛ از جمله اين‌كه از فعاليت درخارج از منزل اجتناب كنيد، اگر حتما بايستي در هواي آزاد فعاليت كنيد زمان آن را به حداقل ممكن كاهش دهيد، در خانه بمانيد و درها و پنجره‌ها را بسته نگاه داريد و درصورت امكان در اماكن داراي سيستم تهويه مطبوع بمانيد.
دكتر عزيزي متداول‌ترين عوارض پديده گردوغبار را تحريك چشم‌ها و راه‌هاي فوقاني هوايي مي‌داند و مي‌گويد: معمولا در اين موقع نوزادان، كودكان و نوجوانان، سالخوردگان و بيماران قلبي و تنفسي ممكن است آسيب بيشتري ببينند، پس لازم است خطرات اين گردوخاك‌ها را جدي بگيريم.
به گفته وي افزايش مصرف مايعات (با توجه به 3 برابر شدن غلظت تعدادي از فلزات سنگين مانند سرب و افزايش غلظت فلزات سمي مثل جيوه و آرسنيك در زمان پديده گردوغبار) دفع سموم از طريق ادرار را افزايش مي‌دهد. همچنين گردوغبارهاي محلي و ريزگردها به مخاط دستگاه تنفسي، حلق و حنجره آسيب جدي وارد مي‌كنند، به طوري كه حتي فعاليت دستگاه تنفسي افراد سالم نيز در مواجهه با اين گردوغبارها دچار اختلال مي‌شود، بنابراين در شرايطي كه نياز به حضور طولاني مدت در فضاهاي آزاد وجود داشت، استفاده از ماسك‌هاي تنفسي براي افراد در معرض خطر يا استفاده از دستمال خيس مي‌تواند از ورود ريزگردها به مخاط دهاني و سيستم تنفسي جلوگيري كند.
فيلتراسيون يكي از راه‌هاي كنترل ورود ذرات معلق هوا به بدن است. هرچند از ماسك‌هاي موجود در بازار، ذرات با قطر كمتر از 10 ميكرون رد مي‌شود اما استفاده از اين ماسك‌ها براي جلوگيري از حساسيت بيني و دهان در هواي آلوده توصيه مي‌شود.
دكتر عزيزي در اين باره اظهار مي‌كند: بايد توجه داشت كه حداكثر مدت زمان به كارگيري ماسك‌هاي رايج بين 5/1 تا 2 ساعت است و پس از گذشت مدت زمان مذكور، تعويض ماسك ضرورت دارد. ماسك‌هاي كاغذي معمولي و دستمال نمي‌توانند جلوي ورود ذرات ريزگرد و غبار به سيستم تنفسي ما را بگيرند، بنابراين استفاده از آنها توصيه نمي‌شود و ماسك‌هاي ويژه‌اي كه براي اين منظور طراحي شده است و با عنوان P
1 و P2 عرضه مي‌شود براي اين شرايط تا حدي مناسب است.
سعيد كريمي
جام‌جم
سازمان هواشناسي نيز در اطلاعيه‌هاي خود نسبت به وقوع مجدد گردوغبار در روزهاي باقيمانده از تابستان بخصوص در مناطق غربي و جنوبي كشور هشدار داده است.
دكتر شهرام عزيزي خوش‌سيرت ، مدير گروه ارتباطات و آموزش سلامت دانشگاه علوم پزشكي كردستان در اين باره مي‌گويد: پديده گردوغبار رويدادي طبيعي است كه در بخش‌هايي از جهان كه داراي مناطق خشك و بياباني وسيع هستند، ايجاد مي‌شود؛ در ايران نيز چند سالي است كه به دليل وزش بادهاي شديد در بيابان‌هاي كشورهاي همسايه بويژه عراق، عربستان و اردن، اين پديده تشديد شده است و تبعات آن كشور ما؛ بويژه مناطق غربي، جنوب غرب و تا حدودي مركزي را در بر گرفته است. عزيزي تصريح مي‌كند: هرچند ذرات جامد به صورت معلق در جو زمين همواره وجود دارند اما تراكم اين ذرات مانند هر متغير ديگري اگر از محدوده‌اي فراتر رود خسارت‌زا و خطرناك خواهد بود.
وي مي‌افزايد: ذرات گرد و غبار از نظر اندازه كاملا متفاوت هستند و از درشت (غيرقابل تنفس) تا ريز (قابل تنفس) طبقه‌بندي مي‌شوند. ذرات درشت گرد و غبار حداكثر مي‌توانند به داخل بيني، دهان و حلق راه پيدا كنند اما ذرات‌ريز مي‌توانند به اعماق بيشتر و نواحي حساس مجراي تنفسي و ريه نفوذ كنند. ذرات ريزتر داراي اثرات بالقوه مهمي بر سلامت انسان هستند. بيشتر ذراتي كه در پديده گردوغبار حضور دارند از نوع درشت يا غيرقابل تنفس هستند و تهديد جدي براي سلامت مردم ايجاد نمي‌كند، هر چند ممكن است در افرادي كه سابقه بيماري‌هاي تنفسي دارند مشكلاتي پديد آورد.
دكتر عزيزي مي‌گويد: آثار كوتاه مدت آلودگي هوا بيشتر شامل حساسيت چشم‌ها، بيني و حلق، عفونت‌هاي دستگاه تنفسي، سردرد، تهوع و واكنش آلرژيك است. اما اين پديده در درازمدت نيز مي‌تواند بيماري مزمن تنفسي، سرطان ريه، بيماري قلبي و حتي آسيب به ساير ارگان‌هاي بدن را ايجاد كند. وي تاكيد مي‌كند: سرفه، افزايش حساسيت در برابر عفونت‌هاي تنفسي، تأثيرات سوء بر قفسه صدري، افت كارايي سيستم ايمني بدن، تشديد عوارض در بيماري‌هاي قلبي، كاهش كارايي تنفس و تنگي نفس، تنفس سريع با عمق تنفس كم و وخامت بيماري‌هاي مزمن ريوي مثل برونشيت از عوارض تنفس در گردوغبار است.
اقدامات احتياطي
از طريق گردوخاك‌ها ممكن است انواع بيماري‌هاي باكتريايي و ويروسي ايجاد يا منتقل شود، اما راه‌هايي وجود دارد كه به شما كمك مي‌كند تا خود را از اثرات سوء گردوغبار حفظ كنيد و اثرات نامطلوب اين پديده را بر سلامت خود به حداقل برسانيد؛ از جمله اين‌كه از فعاليت درخارج از منزل اجتناب كنيد، اگر حتما بايستي در هواي آزاد فعاليت كنيد زمان آن را به حداقل ممكن كاهش دهيد، در خانه بمانيد و درها و پنجره‌ها را بسته نگاه داريد و درصورت امكان در اماكن داراي سيستم تهويه مطبوع بمانيد.
دكتر عزيزي متداول‌ترين عوارض پديده گردوغبار را تحريك چشم‌ها و راه‌هاي فوقاني هوايي مي‌داند و مي‌گويد: معمولا در اين موقع نوزادان، كودكان و نوجوانان، سالخوردگان و بيماران قلبي و تنفسي ممكن است آسيب بيشتري ببينند، پس لازم است خطرات اين گردوخاك‌ها را جدي بگيريم.
به گفته وي افزايش مصرف مايعات (با توجه به 3 برابر شدن غلظت تعدادي از فلزات سنگين مانند سرب و افزايش غلظت فلزات سمي مثل جيوه و آرسنيك در زمان پديده گردوغبار) دفع سموم از طريق ادرار را افزايش مي‌دهد. همچنين گردوغبارهاي محلي و ريزگردها به مخاط دستگاه تنفسي، حلق و حنجره آسيب جدي وارد مي‌كنند، به طوري كه حتي فعاليت دستگاه تنفسي افراد سالم نيز در مواجهه با اين گردوغبارها دچار اختلال مي‌شود، بنابراين در شرايطي كه نياز به حضور طولاني مدت در فضاهاي آزاد وجود داشت، استفاده از ماسك‌هاي تنفسي براي افراد در معرض خطر يا استفاده از دستمال خيس مي‌تواند از ورود ريزگردها به مخاط دهاني و سيستم تنفسي جلوگيري كند.
ماسك‌ها
فيلتراسيون يكي از راه‌هاي كنترل ورود ذرات معلق هوا به بدن است. هرچند از ماسك‌هاي موجود در بازار، ذرات با قطر كمتر از 10 ميكرون رد مي‌شود اما استفاده از اين ماسك‌ها براي جلوگيري از حساسيت بيني و دهان در هواي آلوده توصيه مي‌شود.
دكتر عزيزي در اين باره اظهار مي‌كند: بايد توجه داشت كه حداكثر مدت زمان به كارگيري ماسك‌هاي رايج بين 5/1 تا 2 ساعت است و پس از گذشت مدت زمان مذكور، تعويض ماسك ضرورت دارد. ماسك‌هاي كاغذي معمولي و دستمال نمي‌توانند جلوي ورود ذرات ريزگرد و غبار به سيستم تنفسي ما را بگيرند، بنابراين استفاده از آنها توصيه نمي‌شود و ماسك‌هاي ويژه‌اي كه براي اين منظور طراحي شده است و با عنوان P
1 و P2 عرضه مي‌شود براي اين شرايط تا حدي مناسب است.
سعيد كريمي
جام‌جم