عوامل موثر در طراحی معماری
اصولا برای انجام هر کاری از روش و قانونی استفاده میشه، و به نظر میرسه طراحی معماری هم از این قاعده مستثنی نیست. اما برای طراحی معماری چه روشی وجود داره و چه مراحلی باید طی بشه. اصلا اجازه بدید این بحث رو با چند تا سوال شروع کنیم و بعد به جستجوی پاسخ برای این سوالات باشیم.
آیا برای انجام طراحی معماری و خلق یک اثر جدید روش خاصی وجود دارد؟
آیا همه معماران به یک روش طراحی می کنند و به نتایج مشابه می رسند؟
آیا طرحهای معماری مورد نیاز جامعه مثل خانه، مدرسه، بیمارستان و… را می توان با یک روش طراحی کرد؟
اطلاعات مورد نیاز طراحی چیست و چگونه ویژگی های کمی و کیفی پروژه را مشخص می کنند؟
فرض کنید می خواهیم خانه ای را برای زندگی یک خانواده در شهر خودمان طراحی کنیم. برای انجام این پروژه چه روندی می بایست صورت گیرد تا به طراحی ایده آل برسیم ؟ خب قبل از اینکه درباره شکل و ترکیب خانه نظر بدهیم، باید در مورد مسائل مختلف دیگه ای فکر کنیم.
در ابتدا باید از نظر منطقی و عقلانی خواسته های خودمون رو روشن کنیم و مشخص کنیم که این خانه چه ویژگی هایی باید داشته باشد. باید به زمینی که در اون طراحی می کنیم توجه کنیم.امکانات و قابلیت هاشو در نظر بگیریم و الزاماتی که طبیعت و اقلیم منطقه برای کار طراحی ایجاد می کند و مواد و مصالح در دسترس رو بدونیم. به قوانین و محدودیت هایی که شهر داری ها برای ساخت خانه در نظر گرفته اند تسلط داشته باشیم و به طور کلی شناختی کافی از نظر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی و فنی داشته باشیم.
مشخص کردن هدف
انسانها در هر مکان و هرجامعه ای با توجه به عوامل محیطی اطرافشان فرهنگی را بوجود می آورند و در هر فرهنگ خواسته هایی مهم تر از بقیه است. معماری هم باید با توجه به این فرهنگها و عوامل محیطی شکل بگیرد تا انسانی که در آن مکان زندگی می کند احساس آرامش کند و معماری با توجه به ارزشهای انسانی او شکل بگیرد. شاید این عوامل پایه و اساس و اهداف یک معماری را بوجود بیاورد و معماری باید براساس آن شکل بگیرد.
بررسی عوامل جغرافیایی و محیطی: با دقت در اقلیم های مختلف کشورمان به این نتیجه می رسیم که معماری در هر نقطه از آن با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی رشد کرده و با توجه به شرایط خاص هر منطقه، مشخصات جغرافیایی، ارتفاع آن از سطح دریا، میزان رطوبت و بارندگی، به خوبی شکل گرفته و در طول زمان به کمال رسیده است. پس قبل از شروع به طراحی باید عوامل محیطی از جمله میزان بارندگی، جهت باد، جهت گیری غالب ساختمانها نسبت به محور شمال و جنوب، جهت نورگیری مناسب و … مورد بررسی قرار بگیرد.
تجزیه تحلیل زمین و همجواری
قبل از طراحی لازم است شرایط زمین پروژه به دقت مورد بررسی قرار بگیرد. شکل و مساحت زمین، جهت و شیب زمین، کاربری زمینهای اطراف ، امکانات دسترسی به زمین، دید و منظر مناسب زمین از جمله این موارد هستند که شناخت آنها تاثیر ویژه ای بر طراحی خواهد داشت.
بررسی مصالح تکنولوژی و سازه ساختمان
قبل از طراحی باید مشخص کنیم که ساختمان با چه مصالح و چه سازه ای می بایست ساخته شود و امکانات ساخت آن در محیط فراهم است یا نه. مثلا در مناطق شمالی چوب، درمناطق کویری آجر و در مناطق کوهستانی سنگ و آجر بهتر یافت می شوند و مناسب است که از آنها استفاده شود.
ابعاد انسانی و فضای معماری
از آنجا که فضای معماری برای حرکت و فعالیت انسان طراحی می شود، می بایست بین شکل و ابعاد فضا و ابعاد وجودی ما تطابق لازم وجود داشته باشد. نیاز به داشتن فضای شخصی، رعایت فاصله مناسب بین افراد، در زندگی خانوادگی و یا دوستانه و تنظیم فاصله و حفظ حریم فضای شخصی در روابط و فعالیتهای اجتماعی از آن جمله است.
تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
در کنار ابتکاراتی که طراح در استفاده مطلوب از عوامل اقلیمی و محیطی دارد و سعی می کند از انژی آفتاب وزش باد های مطلوب و جذب انرژی برای گرمایش ساختمان حد اکثر استفاده را بعمل آورد، سیستمهای تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان نیز شرایط محیطی لازم را برای ایجاد فضایی راحت و قابل سکونت را ایجاد می نماید.
عواملی که ذکر شد از مهمترین عواملی بودند که قبل از شروع طراحی می بایست به آنها توجه شود. مطمئناَ موارد دیگری هم در این رابطه وجود دارد
در ارائه این مطالب از کتاب مبانی نظری معماری نوشته دکتر محمد فاتح استفاده شده است.
منبع : خیشخان
اصولا برای انجام هر کاری از روش و قانونی استفاده میشه، و به نظر میرسه طراحی معماری هم از این قاعده مستثنی نیست. اما برای طراحی معماری چه روشی وجود داره و چه مراحلی باید طی بشه. اصلا اجازه بدید این بحث رو با چند تا سوال شروع کنیم و بعد به جستجوی پاسخ برای این سوالات باشیم.
آیا برای انجام طراحی معماری و خلق یک اثر جدید روش خاصی وجود دارد؟
آیا همه معماران به یک روش طراحی می کنند و به نتایج مشابه می رسند؟
آیا طرحهای معماری مورد نیاز جامعه مثل خانه، مدرسه، بیمارستان و… را می توان با یک روش طراحی کرد؟
اطلاعات مورد نیاز طراحی چیست و چگونه ویژگی های کمی و کیفی پروژه را مشخص می کنند؟
فرض کنید می خواهیم خانه ای را برای زندگی یک خانواده در شهر خودمان طراحی کنیم. برای انجام این پروژه چه روندی می بایست صورت گیرد تا به طراحی ایده آل برسیم ؟ خب قبل از اینکه درباره شکل و ترکیب خانه نظر بدهیم، باید در مورد مسائل مختلف دیگه ای فکر کنیم.
در ابتدا باید از نظر منطقی و عقلانی خواسته های خودمون رو روشن کنیم و مشخص کنیم که این خانه چه ویژگی هایی باید داشته باشد. باید به زمینی که در اون طراحی می کنیم توجه کنیم.امکانات و قابلیت هاشو در نظر بگیریم و الزاماتی که طبیعت و اقلیم منطقه برای کار طراحی ایجاد می کند و مواد و مصالح در دسترس رو بدونیم. به قوانین و محدودیت هایی که شهر داری ها برای ساخت خانه در نظر گرفته اند تسلط داشته باشیم و به طور کلی شناختی کافی از نظر فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، اقلیمی و فنی داشته باشیم.
مشخص کردن هدف
انسانها در هر مکان و هرجامعه ای با توجه به عوامل محیطی اطرافشان فرهنگی را بوجود می آورند و در هر فرهنگ خواسته هایی مهم تر از بقیه است. معماری هم باید با توجه به این فرهنگها و عوامل محیطی شکل بگیرد تا انسانی که در آن مکان زندگی می کند احساس آرامش کند و معماری با توجه به ارزشهای انسانی او شکل بگیرد. شاید این عوامل پایه و اساس و اهداف یک معماری را بوجود بیاورد و معماری باید براساس آن شکل بگیرد.
بررسی عوامل جغرافیایی و محیطی: با دقت در اقلیم های مختلف کشورمان به این نتیجه می رسیم که معماری در هر نقطه از آن با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی رشد کرده و با توجه به شرایط خاص هر منطقه، مشخصات جغرافیایی، ارتفاع آن از سطح دریا، میزان رطوبت و بارندگی، به خوبی شکل گرفته و در طول زمان به کمال رسیده است. پس قبل از شروع به طراحی باید عوامل محیطی از جمله میزان بارندگی، جهت باد، جهت گیری غالب ساختمانها نسبت به محور شمال و جنوب، جهت نورگیری مناسب و … مورد بررسی قرار بگیرد.
تجزیه تحلیل زمین و همجواری
قبل از طراحی لازم است شرایط زمین پروژه به دقت مورد بررسی قرار بگیرد. شکل و مساحت زمین، جهت و شیب زمین، کاربری زمینهای اطراف ، امکانات دسترسی به زمین، دید و منظر مناسب زمین از جمله این موارد هستند که شناخت آنها تاثیر ویژه ای بر طراحی خواهد داشت.
بررسی مصالح تکنولوژی و سازه ساختمان
قبل از طراحی باید مشخص کنیم که ساختمان با چه مصالح و چه سازه ای می بایست ساخته شود و امکانات ساخت آن در محیط فراهم است یا نه. مثلا در مناطق شمالی چوب، درمناطق کویری آجر و در مناطق کوهستانی سنگ و آجر بهتر یافت می شوند و مناسب است که از آنها استفاده شود.
ابعاد انسانی و فضای معماری
از آنجا که فضای معماری برای حرکت و فعالیت انسان طراحی می شود، می بایست بین شکل و ابعاد فضا و ابعاد وجودی ما تطابق لازم وجود داشته باشد. نیاز به داشتن فضای شخصی، رعایت فاصله مناسب بین افراد، در زندگی خانوادگی و یا دوستانه و تنظیم فاصله و حفظ حریم فضای شخصی در روابط و فعالیتهای اجتماعی از آن جمله است.
تاسیسات مکانیکی و الکتریکی
در کنار ابتکاراتی که طراح در استفاده مطلوب از عوامل اقلیمی و محیطی دارد و سعی می کند از انژی آفتاب وزش باد های مطلوب و جذب انرژی برای گرمایش ساختمان حد اکثر استفاده را بعمل آورد، سیستمهای تاسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان نیز شرایط محیطی لازم را برای ایجاد فضایی راحت و قابل سکونت را ایجاد می نماید.
عواملی که ذکر شد از مهمترین عواملی بودند که قبل از شروع طراحی می بایست به آنها توجه شود. مطمئناَ موارد دیگری هم در این رابطه وجود دارد
در ارائه این مطالب از کتاب مبانی نظری معماری نوشته دکتر محمد فاتح استفاده شده است.
منبع : خیشخان
آخرین ویرایش: