ديگر مي توان با اطمينان خاطر ادعا كرد كه چاپ فلكسو به تكامل واقعي خود رسيده است . اين نوع چاپ كه از اوايل دهه 1970 قدم به عرصه وجود نهاد ،آن قدر دستخوش تغييرات بنيادين شده كه مي توان نوع اوليه آن را در مقايسه با محصولات امروزي اش ، به تعبيري باستاني محسوب كرد. چهار دهه تلاش بي وقفه و عاشقانه OEM و متخصصين صنعت چاپ فلكسو را به جايگاه واقعي خود رسانده است .اين فعاليت ها به قدري موفقيت آميز بوده اند كه همگان جامعه ولي بسيار فعال چاپ فلكسو را مي ستايند . موفقيت آنان تا جايي پيش رفته كه بسياري از فعالان صنعت چاپ كه نيم نگاهي نيز به مسايل زيست محيطي دارند ،فلكسو را بخش سبز صنعت محسوب مي كنند و معتقدند مه در مقايسه با ديگر فرايند هاي چاپي ، فلكسو حداقل تاثير منفي بر محيط زيست را داراست. دوصنعت چاپ و بسته بندي همواره به شكل لازم وملزوم ، در حال تعامل با يكديگرند و وقتي بخش مهم در يكي از آنها مطرح مي شود ، ديگري نيز به ناچار در آن سهيم و دخيل خواهد بود.وقتي حرف از بازيافت به ميان مي آيد ، شايد كمتر كسي به نقش چاپ در تسهيل يا مشكل كردن اين فرايند بپردازد . ولي حقيقت اين است كه وقتي شما مي خواهيد بسته بندي خود را قابل بازيافت معرفي كنيد ، بايستي تمامي ابزار لازم براي آن فراهم باشد از جمله چاپ . تا به اكنون محققان چند روش مناسب جهت بازيافت محصولات بسته بندي را ابداع كرده اند كه حتي در برخي مواقع منتج به بازيافت جوهر و استفاده مجدد از پايه آن شده است .چنين ابداعاتي فقط و فقط در جهت حفظ محيط زيست به انجام رسيده اند و مستحق تشويق مي باشند . شايد حتي بتوان اين ابداعات را به نوعي موتور محرك كل سيستم در جهت كاستن از آثار گازهاي گلخانه اي به شمار آورد. حركتي كه امروزه در ميان تمامي فعالان صنعت چاپ و بسته بندي از توليد كنندگان عمده تا خرده فروشان ، به وضوح قابل مشاهده است.البته شايان ذكر است كه تمركز اغلب اين فعاليت ها بر روي چاپ و فرايندهاي پيش از چاپ مي باشد و صاحبان برند و سوپر ماركتها كه خود را با سيلي از مشتريان مشتاق براي حفظ محيط زيست مواجه مي بينند،دوست دارند آينده محصولات خود را در ميان چنين جوامعي ، به روشن ترين شكل ممكن ترسيم كنند . در گذشته اي نه چندان دور همه دست اندر كاران ، بار سبز بودن را به دوش محصول مي گذاشتند ولي اين كه همه از خود مي پرسند ، ما به عنوان بخشي از زنجيره توليد ، چه كاري را بايستي انجام دهيم تا وجهه محصول نهايي ، صورت يم محصول دوستدار محيط زيست باشد؟
اگر سري به چند شركت پيشتاز در صنعت چاپ و بسته بندي بزنيد ، تمايل بارز آنها در همكاري با موسسات آموزشي ، پژوهشي در جهت ابداع روش هاي نوآورانه را با تمام وجود لمس خواهيد كرد. آنها حتي در اين راه حاضرند با OEM هاي مختلف هر نوع همكاري و مشاركتي را كه منجر به حل مسايل زيست محيطي صنعت چاپ و بسته بندي شود را بپذيرند. يكي از شركت هاي معظمي كه در اين زمينه پيش قدم شده است ، شركت Dupont است .اين شركت حامي مالي يك تحقيق در مورد تخمين چرخه حيات در دو روش فلكسو و روتوگراور بود. اين نوع تحقيق را به اختصار ،LCA مي نامند.در اين تحقيق ، هدف اصلي بررسي ميزان عملكرد زيست محيطي دو روش مذكور بود. البته شايان ذكر است كه هيچ گاه نمي توان ميان پليت هاي مونتاژ شده فلكسو گراف و سيلندرهاي روتوگراور مقايسه اي كامل را به انجام رساند چه اگر آنها به هيچ وجه از نظر كاربردي يكديگر برابر نيستند. شما هيچ وقت قادر نخواهيد بود كه پليت هاي فلكسو را به روي پرس روتوگراور سوار كنيد و البته عكس اين قضيه نيز غير ممكن است. آن چه را كه مي توان اختلاف به حساب آورد ، زمينه چاپ عكس و نوع آماده سازي آن است .در حالي كه آماده سازي زمينه خود محوراصلي تفاوت است ، خود زمينه چاپ از نظر كاربردي ، در هر دو روش يكسان عمل مي كند . در اين تحقيق سعي بر اين است كه رد پاي ريست محيطي اين دو روش از هنگام توليد اوليه تا درگاه خروجي كارخانه و در تمامي مراحل چاپ و پرس مورد بازبيني دقيق قرار بگيرند. نتايج اوليه اين تحقيق در نمايشگاه Drupo 2008 در دوسلدورف به اطلاع عموم رسيد و با آن كه در آن زمان ، هنوز هم يافته ها فقط در حد كليات باقي بودند ، تقريبا تمامي اهل فن آن را راهنمايي مناسب در جهت شناخت بهتر اين دو روش چاپ ، معرفي كرده و متد تحقيق را بسيار ستودند. نتايج اين LCA حاوي اطلاعات بسيار مناسبي در زمينه مصرف انرژي هاي تجديد ناپذير و توليد گازهاي گلخانه اي در دو روش مذكور است.
روتوگراور (Rotogravure)
در اين روش ، تصاوير در حقيقت بر روي زمينه مورد نظر حكاكي مي شوند و از آن جا كه نوع چاپ به صورت چرخشي است، تصوير ابتدا به يك سيلندر مسي منتقل مي شود.
پرس هاي چرخشي rotary)) كه در چاپ گراور مورد استفاده قرار مي گيرند ، عريض ترين نوع پرس در حال استفاده در صنعت چاپ مي باشند كه توانايي چاپ ليبل هاي بسيار ظريف تا رل هاي 4 متر عرض را دارا هستند. در حال حاضر صنعت بسته بندي از اين نوع چاپ براي چاپ تصاوير و توضيحات بر روي كارتن هاي تا خورده و بسته بندي هاي انعطاف پذير از جنس كاغذ ، فويل ، فيلم ، لمينت، ليبل و فويل هاي آلومينيومي ، سود مي برد. مراحل اصلي در نظر گرفته شده در اين LCA براي بررسي و بازبيني در روش روتوگراور عبارتند از : توليد فرم چاپ ( سيلندر هاي مسي و قلع در روتوگراور در قياس با پليت هاي فلكسو گرافي ، نوع شكل گيري تصوير ، جوهر و ديگر محلول هاي مورد استفاده و در نهايت چاپ نهايي . از آن جا كه محققان دست اندر كار در اين تحقيق همواره سعي در حفظ وجهه همه جانبه گرايي اين LCA را داشتند ، تاثيرات زيست محيطي تشكيل تصوير بر روي هر دو نوع فرم چاپ مورد استفاده كه دست اول و دست دوم باشند را نيز تخمين زدند.با توجه به تمركز تحقيق ، نيازي به پرداختن به ديگر فازهاي چاپ در اين روش نبود و تمامي توجه معطوف همان مراحل مذكور شد. حتي با اين كه سيلندرها از اهميت خاصي برخوردارند فرايند توليد خود سيلندرها نيز در اين LCA لحاظ نشده است.
فلکسو گرافي
اين روش چاپ در حقيقت ترکيبي از دو روش روتوگراور و لتر پرس (Letter press) و در آن تقريبا مي توان تمامي خصوصيات اين دو روش را ملاحظه کرد.
اين سيستم مجهز به پليت هايي است که از جنس مواد منعطف همچون لاستيک و يا فتو پليمر مي باشد. جنس محلول مورد استفاده در ماشين هاي فلکسو گرافي از نوع هزار با قابليت خشک شدن سريع مي باشد.نوع جوهر مورد مصرف نيز از نوع با پايه آب است که از طريق يک anilox و يا سيستم تزريق جوهر با دو رول ،به روي سطح منتقل مي شود . پليت هاي منعطف ، پس از آغشته شدن کامل به چسب ومواد چسبنده ، درون سليندر قرار مي گيرند . در چاپ فلکسو ، به طور معمول ، سطح مورد چاپ به صورت رول وارد بخش چاپ مي شود وهمچنان که رول در حال عبور از اين بخش است ،تصوير بر روي آن نفش مي بندد. در چاپ به طريقه فلکسو گرافي ، تصوير حاصله از ترکيب چهاررنگ اصلي به دست مي آيد و از اين لحاظ ، فلکسو کاملا شبيه به ليتوگراف و يا روتوگراور است.
فرآيند چاپ در اين دستگاه به وسيله 4 رول انجام مي پذيرد که عبارتند از :
رول جوهر ،رول متر ، پليت داخل سليندر وسيلندر فشار (Impression) رول جوهر ، جوهر را از مخزن برداشت کرده و از anilox و يا رول متر منتقل مي کند. وظيفه رول متر ، همسان سازي و يک دست کردن جوهر براي انتقال به سيلندر با ضخامت يکسان است .سپس سطح مورد چاپ حرکت خود را از ميان سيلندر پليت و سيلندر فشار شروع مي کند و به پيش مي رود.سيلندر فشار با وارد کردن نيرو به سطح چاپ ، تصوير را به روي آن مي اندازد .حال طرح چاپ شده بر روي سطح به بخش خشک کن منتقل شده تا براي حرکت به سمت چاپ بعدي و مراحل بعدي ، جوهر خشک شده باشد.
پس از تکميل عمليات چاپ ، سطح چاپ شده يا به صورت رول جمع مي شود و يا به وسيله يک دستگاه برش قطع خورده و از دستگاه به طور کامل بيرون مي رود.
و اما يافته هاي اين تحقيق LCA
براي بهتر مشخص کردن اختلافات و تفاوتهاي روش فلکسو گرافي و روتوگراور ،چند مدل از انواع چاپ که در آن ها از سطوح پلاستيکي به عنوان سطح هدف چاپ استفاده مي شد به صف شدند.پس از کنار هم قرار دادن اين روش ها و بررسي نوع کارکرد آن ها،مشخص شد که روش فلکسو گرافي ، مي تواند تا 50% به کاهش استفاده از انرژي هاي تجديد ناپذير و شيوع گازهاي گلخانه اي کمک کند. اين اختلاف به ويژه در مقايسه با روش روتوگراور بسيار مشهود است.به صورت دقيق ،فلکسو گراف در قياس با روتوگراور 51% گازهاي گلخانه اي کمتر توليد کرد.در مورد استفاده از منابع انرژي تجديد ناپذير اين ميزان 48% کمتر از روش روتوگراور است . در حقيقت اين فرايند چاپ مورد استفاده در روش روتوگراور است که منجر به اين افزايش استفاده مي شود.به زبان ساده تر روتوگراور به دليل پيچيدگي ذاتي بيشتر در فرايند چاپ ، بالاجبار از انرژي و جوهر بيشتري نيز استفاده مي کند. در مورد انرژي مورد استفاده در روش روتوگراور به ويژه بايستي به اين نکته توجه داشت که ميزان الکتريسته مصرفي در اين روش به دليل فرايند خشک کن ، بسيار بيشتر از روش فلکسو گرافي است.در حالي که روش فلکسو گرافي از رول هاي پرس براي اين منظور استفاده مي کند ، روتوگراور از دمش هواي گرم به صورت گسترده جهت خشک کردن سطوح چاپ شده سود مي برد.
حال اگر صاحبان برندهاي معروف ومعتبر به واقع به دنبال استفاده مسوولانه و آينده نگرانه از منابع انرژي هستند ، بايستي فرايند چاپ خود را به روش فلکسو گراف تغيير دهند. در برخي مواقع ، اين مشتريان هستند که توليد کنندگان را به سمت استفاده و يا عدم استفاده از روش و موادي خاص سوق مي دهند و در برخي موارد عکس اين قضيه صادق است. در مورد فلکسو گرافي بايستي بدون تعارف از صاحبان برند ها خواست تا با استفاده از اين روش ، ميزان صداقت گفتار خود را در عمل نيز به افراد نگران محيط زيست و منابع تجديد ناپذير نشان دهند. حال که تمامي تحقيقات و بررسي ها حاکي از آن هستند که روش فلکسو گرافي علاوه بر پاسخگويي به نگراني هاي زيست محيطي ، از نظر اقتصادي نيز صرفه هاي زيادي را در پي دارد، پس چه بهتر که همگي در جهت استفاده بيشتر از آن گام برداريم