[h=2]
در حال حاضر گردشگران بیشتر برای بازدید از روستای ساواشی، تنگه‌واشی و حجاری‌های دوره قاجاریه در مسیر رودخانه حبله‌رود به این منطقه می‌آیند. یکی از مسائل قابل توجه درباره این منطقه….
فیروزکوه از شهرستان‌های استان تهران است که در شرقی‌ترین ناحیه این استان قرار دارد. در این شهرستان آثار تاریخی و فرهنگی متعددی وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت و قدمت تاریخی این منطقه است. علاوه برآن آثار طبیعی بی‌شمار، نقش برجسته تنگه واشی که به دوره قاجاریه تعلق دارد، کاروانسراها و قلعه‌های قدیمی، قبرستان‌های تاریخی و کهن همراه بقعه‌های متعدد امامزاده‌هایی که در این شهرستان وجود دارد، از جاذبه‌های تاریخی فیروزکوه به‌شمار می‌رود.
در حال حاضر گردشگران بیشتر برای بازدید از روستای ساواشی، تنگه‌واشی و حجاری‌های دوره قاجاریه در مسیر رودخانه حبله‌رود به این منطقه می‌آیند. یکی از مسائل قابل توجه درباره این منطقه صعب‌العبور بودن آن است، به‌طوری که فیروزکوه میان ۳ گردنه معروف و برفگیر کشور قرار دارد؛ گردنه امین‌آباد از طرف تهران، گردنه بشم از طرف سمنان و خطرناک‌ترین و پرحادثه‌ترین گردنه منطقه،گردنه گدوک است که به استان مازندران میرسد. برای رفتن به فیروزکوه ۲ راه پیش روی شماست؛ یکی این که با اتومبیل و از جاده بروید و قطار محلی فیروزکوه نیز پیشنهاد بعدی است که هر روز صبح ساعت ۵ از تهران حرکت می‌کند. برای برگشت هم میتوانید از همان قطار که ساعت ۳ از فیروزکوه حرکت می‌کند، استفاده کنید.
قلعه فیروزکوه
این قلعه بالای کوه صخره‌ای مشرف بر امامزاده اسماعیل در حومه شهر فیروزکوه قرار گرفته است. برای ساخت این قلعه در قسمت دیوارهای خارجی و دفاعی و برج از لاشه سنگ همراه با ملات گچ و ساروج استفاده شده است.
از این قلعه فقط کمی از دیواره‌های ضلع غربی و ضلع جنوبی همراه یک برج باقی‌مانده است و در ضلع شرقی و کنار برج تعدادی اتاق مخروبه مشاهده میشود. برج که نسبتا سالم مانده دایره‌ای‌شکل است و حدود ۵ متر هم از دیواره‌ها باقی‌مانده است. در وسط این برج یک پنجره کوچک مستطیل‌شکل دیده میشود.
کلاویخو، جهانگرد مشهور اروپایی که در دوره مغول به ایران سفر کرده بود در مورد این قلعه می‌نویسد: «گویند دژ فیروزکوه چنان نیرومند بود که هیچ‌کس نمی‌توانست آن را در صورتی که پادگان کافی در آن موجود می‌بود، به حمله بگیرد، چون حصار برنوک کوهی است مشرف بر دشتی که این کوه را از کوه‌های دیگر به کلی مجزا می‌کند.
در پای حصار در کنار دشت دیواری است که گرداگرد آبادی فیروزکوه راگرفته است و از آنجا دفاع می‌کنند. در داخل این دیوار آبادی فیروزکوه قرار گرفته و بالاتر از این دیوار، دیوار دیگری به موازات آن کشیده شده است و بالاتر هم دیواری است به موازات ۲ دیوار اول که همانا دیوار دژ اصلی است. در میان ۲ دیوار اخیر خانه‌های مردم آبادی واقع است. برفراز اینها سنگر‌ها و استحکامات دژ مرکزی قرار دارد با دیوار محکم و برج‌های استوار و بسیار. به این طریق با آن که فیروزکوه داخل یک دژ است، ۳ حصار دارد که یکی برفراز دیگری است و نیز در دژ مزبور چشمه زلالی است که اهالی آنجا را کفایت می‌کند و حال آن که از پایین حصار هم رودخانه‌ای می‌گذرد که روی آن پل‌های متحرک وجود دارد که برای دست‌یافتن به حصار اول باید از آنها گذشت.»
قلعه باباریش
این قلعه در۲۳ کیلومتری جنوب فیروزکوه و بر بالای صخره‌ای مشرف به روستای مزداران واقع شده است. مصالح به کار رفته در این قلعه سنگ‌لاشه و ملات ساروج است.
قسمت اعظم این بنا از‌بین‌رفته و فقط قسمتی از دیوارهای ضلع شمال‌شرقی و قسمتی از ۲ برج در جهات شمالی و غربی باقی مانده است. بقایای مصالح به کار رفته در بنا از قسمت‌های تخریب شده هنوز در محوطه قلعه دیده میشود.
اطراف قلعه سفال‌های شکسته در ابعاد مختلف به وفور دیده میشود که دارای رنگ‌های مختلف از جمله نخودی، قرمز، آجری و فیروزه‌ای با نقوش سیاهرنگ است. این قلعه از قرن ۵ تا ۹ مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
حمام درده
در مرکز روستای درده و کنار رود کوچکی که از سمت خاور به مرکز روستا و سپس به سمت جنوب جریان دارد، حمامی قدیمی وجود دارد که به گفته اهالی بیش از ۲۰۰ سال عمر دارد. در ورودی حمام در شمال باختری آن قرار دارد و با پایین رفتن از چند پله و چرخش به سمت شمال به فضای رختکن و از سمت جنوب رختکن با یک چرخش نیم‌دایره به سمت چپ به داخل گرمخانه راه می‌‌یابد. فضای رختکن مربع و در ۳ ضلع آن سکوهایی ساخته شده که محل نشستن و تعویض لباس بوده است. زیر سکوها فضایی وجود دارد که محل قراردادن کفش است. فضای گرمخانه حمام روستای درده که ابتدا خزینه‌ای بوده، به شکل مستطیل و دارای اجزای مختلفی است که در نقشه حمام مشخص شده است. سقف رختکن و گرمخانه گنبدی شکل با طاق‌های جناغی و نورگیر است.
پل سنگی فیروزکوه
در مرکز روستای لزور، پلی سنگی با یک دهانه روی رودخانه لزور ساخته شده است که قدمت آن به بیش از ۱۵۰ سال میرسد. مصالح پل از سنگ‌های لاشه و تخته سنگ و ملات آن از ساروج است. روی پل را با قلوه‌سنگ کف رودخانه و ملات ساروج سنگ‌فرش کرده‌اند.
در حال حاضر پل دیگری به موازات پل قدیمی روی رودخانه ساخته‌اند و وسایل نقلیه از روی آن عبور می‌کنند؛ پل قدیمی هم وسیله رفت و آمد اهالی است و نقش پیاده‌رو را بازی می‌کند.
سوغات و محصولات
در این نواحی عمدتا مردم به کار دامپروری و کاشت محصولات سردسیری مانند گندم، جو، سیب‌زمینی، سیب و علوفه مانند یونجه برای دام‌های خود مشغول هستند. زندگی ایلی دارند و در زمستان به دلیل سرمای شدید و برف به مناطق کویری کوچ می‌کنند. مناطقی مانند (سبزوار، سمنان و شاهرود) و مناطقی که هوای معتدل دارند که هم مرزی با گرمسار و منتهی به سمنان میشود.
در این منطقه محصولاتی نظیر گردو، قیسی، زردآلو، گیلاس و آلبالو به دست می‌آید و انواع درخت سیب، گلابی، بِه، هلو، شلیل، انگور، انار، فندق، بادام و بادام‌زمینی در باغ‌ها دیده میشود.
کاشت صیفی‌جاتی نظیر خربزه، هندوانه، خیار، گوجه، بادمجان، کدو، سیب‌زمینی، انواع سبزیجات، دانه‌های روغنی و… متداول است.
مردم در کنار کشاورزی به دامپروری هم می‌پردازند.
از سوغاتی‌های منطقه می توان به عسل و شاه انگبین اشاره کرد. علاقه‌مندان به محصولات ترش‌مزه نیز می‌توانند رب آلوچه، لواشک و آلوچه محلی را در فیروزکوه تهیه کنند.
یکی از نوشیدنی‌های بسیار پرطرفدار و واقعا خوشمزه این منطقه که نوشیدن آن را به تمام گردشگران توصیه می‌کنیم، دوغ محلی است که با عنوان دوغ پنج‌گیاه شناخته میشود. گیاه‌های مورد استفاده در این دوغ عبارتند از آویشن، نعناع، کاکوتی، پونه صحرایی و پونه جنگلی.
در حال حاضر گردشگران بیشتر برای بازدید از روستای ساواشی، تنگه‌واشی و حجاری‌های دوره قاجاریه در مسیر رودخانه حبله‌رود به این منطقه می‌آیند. یکی از مسائل قابل توجه درباره این منطقه….
فیروزکوه از شهرستان‌های استان تهران است که در شرقی‌ترین ناحیه این استان قرار دارد. در این شهرستان آثار تاریخی و فرهنگی متعددی وجود دارد که نشان‌دهنده اهمیت و قدمت تاریخی این منطقه است. علاوه برآن آثار طبیعی بی‌شمار، نقش برجسته تنگه واشی که به دوره قاجاریه تعلق دارد، کاروانسراها و قلعه‌های قدیمی، قبرستان‌های تاریخی و کهن همراه بقعه‌های متعدد امامزاده‌هایی که در این شهرستان وجود دارد، از جاذبه‌های تاریخی فیروزکوه به‌شمار می‌رود.
در حال حاضر گردشگران بیشتر برای بازدید از روستای ساواشی، تنگه‌واشی و حجاری‌های دوره قاجاریه در مسیر رودخانه حبله‌رود به این منطقه می‌آیند. یکی از مسائل قابل توجه درباره این منطقه صعب‌العبور بودن آن است، به‌طوری که فیروزکوه میان ۳ گردنه معروف و برفگیر کشور قرار دارد؛ گردنه امین‌آباد از طرف تهران، گردنه بشم از طرف سمنان و خطرناک‌ترین و پرحادثه‌ترین گردنه منطقه،گردنه گدوک است که به استان مازندران میرسد. برای رفتن به فیروزکوه ۲ راه پیش روی شماست؛ یکی این که با اتومبیل و از جاده بروید و قطار محلی فیروزکوه نیز پیشنهاد بعدی است که هر روز صبح ساعت ۵ از تهران حرکت می‌کند. برای برگشت هم میتوانید از همان قطار که ساعت ۳ از فیروزکوه حرکت می‌کند، استفاده کنید.
قلعه فیروزکوه
این قلعه بالای کوه صخره‌ای مشرف بر امامزاده اسماعیل در حومه شهر فیروزکوه قرار گرفته است. برای ساخت این قلعه در قسمت دیوارهای خارجی و دفاعی و برج از لاشه سنگ همراه با ملات گچ و ساروج استفاده شده است.
از این قلعه فقط کمی از دیواره‌های ضلع غربی و ضلع جنوبی همراه یک برج باقی‌مانده است و در ضلع شرقی و کنار برج تعدادی اتاق مخروبه مشاهده میشود. برج که نسبتا سالم مانده دایره‌ای‌شکل است و حدود ۵ متر هم از دیواره‌ها باقی‌مانده است. در وسط این برج یک پنجره کوچک مستطیل‌شکل دیده میشود.
کلاویخو، جهانگرد مشهور اروپایی که در دوره مغول به ایران سفر کرده بود در مورد این قلعه می‌نویسد: «گویند دژ فیروزکوه چنان نیرومند بود که هیچ‌کس نمی‌توانست آن را در صورتی که پادگان کافی در آن موجود می‌بود، به حمله بگیرد، چون حصار برنوک کوهی است مشرف بر دشتی که این کوه را از کوه‌های دیگر به کلی مجزا می‌کند.
در پای حصار در کنار دشت دیواری است که گرداگرد آبادی فیروزکوه راگرفته است و از آنجا دفاع می‌کنند. در داخل این دیوار آبادی فیروزکوه قرار گرفته و بالاتر از این دیوار، دیوار دیگری به موازات آن کشیده شده است و بالاتر هم دیواری است به موازات ۲ دیوار اول که همانا دیوار دژ اصلی است. در میان ۲ دیوار اخیر خانه‌های مردم آبادی واقع است. برفراز اینها سنگر‌ها و استحکامات دژ مرکزی قرار دارد با دیوار محکم و برج‌های استوار و بسیار. به این طریق با آن که فیروزکوه داخل یک دژ است، ۳ حصار دارد که یکی برفراز دیگری است و نیز در دژ مزبور چشمه زلالی است که اهالی آنجا را کفایت می‌کند و حال آن که از پایین حصار هم رودخانه‌ای می‌گذرد که روی آن پل‌های متحرک وجود دارد که برای دست‌یافتن به حصار اول باید از آنها گذشت.»
قلعه باباریش
این قلعه در۲۳ کیلومتری جنوب فیروزکوه و بر بالای صخره‌ای مشرف به روستای مزداران واقع شده است. مصالح به کار رفته در این قلعه سنگ‌لاشه و ملات ساروج است.
قسمت اعظم این بنا از‌بین‌رفته و فقط قسمتی از دیوارهای ضلع شمال‌شرقی و قسمتی از ۲ برج در جهات شمالی و غربی باقی مانده است. بقایای مصالح به کار رفته در بنا از قسمت‌های تخریب شده هنوز در محوطه قلعه دیده میشود.
اطراف قلعه سفال‌های شکسته در ابعاد مختلف به وفور دیده میشود که دارای رنگ‌های مختلف از جمله نخودی، قرمز، آجری و فیروزه‌ای با نقوش سیاهرنگ است. این قلعه از قرن ۵ تا ۹ مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
حمام درده
در مرکز روستای درده و کنار رود کوچکی که از سمت خاور به مرکز روستا و سپس به سمت جنوب جریان دارد، حمامی قدیمی وجود دارد که به گفته اهالی بیش از ۲۰۰ سال عمر دارد. در ورودی حمام در شمال باختری آن قرار دارد و با پایین رفتن از چند پله و چرخش به سمت شمال به فضای رختکن و از سمت جنوب رختکن با یک چرخش نیم‌دایره به سمت چپ به داخل گرمخانه راه می‌‌یابد. فضای رختکن مربع و در ۳ ضلع آن سکوهایی ساخته شده که محل نشستن و تعویض لباس بوده است. زیر سکوها فضایی وجود دارد که محل قراردادن کفش است. فضای گرمخانه حمام روستای درده که ابتدا خزینه‌ای بوده، به شکل مستطیل و دارای اجزای مختلفی است که در نقشه حمام مشخص شده است. سقف رختکن و گرمخانه گنبدی شکل با طاق‌های جناغی و نورگیر است.
پل سنگی فیروزکوه
در مرکز روستای لزور، پلی سنگی با یک دهانه روی رودخانه لزور ساخته شده است که قدمت آن به بیش از ۱۵۰ سال میرسد. مصالح پل از سنگ‌های لاشه و تخته سنگ و ملات آن از ساروج است. روی پل را با قلوه‌سنگ کف رودخانه و ملات ساروج سنگ‌فرش کرده‌اند.
در حال حاضر پل دیگری به موازات پل قدیمی روی رودخانه ساخته‌اند و وسایل نقلیه از روی آن عبور می‌کنند؛ پل قدیمی هم وسیله رفت و آمد اهالی است و نقش پیاده‌رو را بازی می‌کند.
سوغات و محصولات
در این نواحی عمدتا مردم به کار دامپروری و کاشت محصولات سردسیری مانند گندم، جو، سیب‌زمینی، سیب و علوفه مانند یونجه برای دام‌های خود مشغول هستند. زندگی ایلی دارند و در زمستان به دلیل سرمای شدید و برف به مناطق کویری کوچ می‌کنند. مناطقی مانند (سبزوار، سمنان و شاهرود) و مناطقی که هوای معتدل دارند که هم مرزی با گرمسار و منتهی به سمنان میشود.
در این منطقه محصولاتی نظیر گردو، قیسی، زردآلو، گیلاس و آلبالو به دست می‌آید و انواع درخت سیب، گلابی، بِه، هلو، شلیل، انگور، انار، فندق، بادام و بادام‌زمینی در باغ‌ها دیده میشود.
کاشت صیفی‌جاتی نظیر خربزه، هندوانه، خیار، گوجه، بادمجان، کدو، سیب‌زمینی، انواع سبزیجات، دانه‌های روغنی و… متداول است.
مردم در کنار کشاورزی به دامپروری هم می‌پردازند.
از سوغاتی‌های منطقه می توان به عسل و شاه انگبین اشاره کرد. علاقه‌مندان به محصولات ترش‌مزه نیز می‌توانند رب آلوچه، لواشک و آلوچه محلی را در فیروزکوه تهیه کنند.
یکی از نوشیدنی‌های بسیار پرطرفدار و واقعا خوشمزه این منطقه که نوشیدن آن را به تمام گردشگران توصیه می‌کنیم، دوغ محلی است که با عنوان دوغ پنج‌گیاه شناخته میشود. گیاه‌های مورد استفاده در این دوغ عبارتند از آویشن، نعناع، کاکوتی، پونه صحرایی و پونه جنگلی.