قاره ی آسیا

[Nicol]

آب و هواي آسيا

چنانکه مي دانيم آب وهوا وضعيت غالب جو در نقطه معيني از زمين را شامل مي شود. يعني حالت ها و شرايطي كه در آن منطقه حكم فرماست. از طرفي عناصر اصلي آب و هوا كه تمام شرايط را در دست دارند و در بررسي آب و هواي يك منطقه مورد بررسي قرار مي گيرند عبارتند از :

* 1- درجه حرارت
* 2- رطوبت و ريزش هاي جوي ( باران، برف…. )
* 3- فشار هوا و بادها

عناصر فوق به نام عناصر آب و هوايي معروف هستند و در ارتباط با هم عمل مي كنند، اما در بين اين عناصر، درجه حرارت اساسي ترين عنصر آب و هوايي به شمار مي رود.به طوري كه بارش و فشار، هر يك تحت تاثير درجه حرارت مي باشند.



بر اساس دما آسيا را مي توان به سه بخش متفاوت تقسيم كرد.

* 1- سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري با روزهايي سرد و يخبندان در تمام سال.
* 2- سرزمين هاي جنوبي كه در مجاورت درياها واقع شده اند، از درياي سرخ در غرب تا جزيره ي تايوان در شرق.
* 3- بخش هاي داخلي آسيا كه داراي سرماي سخت و خشن در زمستان ها و گرماي زياد در تابستان ها هستند.



بر اساس بارش نيز آسيا را مي توان در اين سه بخش بررسي نمود.

* 1- سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري با توجه به نحوه ي تابش خورشيد و گرماي ناچيز، رطوبت و بارش را نداشته و خشك است.
* 2- سرزمين هاي جنوبي كه در مجاورت درياها واقع شده اند، چنانچه عوامل ديگر دخالت نداشته باشند، از رطوبت و بارش كافي برخوردارند.
* 3- بخش هاي داخلي آسيا كه از درياها و منابع رطوبتي دور هستند و بنابر اين از رطوبت و بارش نيز بي بهره و خشك هستند.

بر اين اساس آسيا را به دو قسمت آسياي مرطوب و آسياي خشك تقسيم مي كنند.

 

[Nicol]

چنان كه در تقسيمات بالا ديده مي شود، موارد يك و سه از بارندگي بي بهره اند و تنها سرزمين هايي كه در مورد دوم نام برده شده اند از بارندگي كافي برخوردار هستند. بنابراين:



* 1- آسياي مرطوب

شرق، جنوب و جنوب شرق آسيا كه از بادهاي مرطوب موسمي بهره مند هستند، مرطوب ترين بخش آسيا را تشكيل مي دهند.

* 2- آسياي خشك

تمام آسياي مركزي، غرب و جنوب غرب آسيا كه از دريا دور يا مانع كوهستاني دارند و از ورود بادهاي باران آور جلوگيري مي كنند، از نواحي خشك آسيا محسوب مي شوند. همچنين سرزمين هاي مجاور قطب شمال و سيبري.

آب و هواي آسيا

به دليل وسعت زيادي كه اين قاره دارا مي باشد، اقليم هاي گوناگوني نيز در آن وجود دارد. تنوع اقليمي در آسيا از سرماي سخت و خشن قطب شمال، محيط بياباني گرم و خشك مركز و جنوب غرب، تا شرايط گرم و مرطوب حاره اي جنوب را شامل مي شود.

آسيا حدود 5000 مايل از دايره ي قطبي در شمال تا خط استوا در جنوب كشيده مي شود. از شرق تا غرب نيز تقريباً در نيمي از گرداگرد كره ي زمين امتداد مي يابد. اين سرزمين پهناور انواع بسيار گوناگوني از اقليم هاي گوناگون را دربرمي گيرد. آسيا، سردترين، گرم ترين، مرطوب ترين و خشك ترين مكان ها را در روي زمين از آن خود كرده است.

سرزمين هاي وسيع داخلي آسيا از اقيانوس ها به دور هستند. وجود كوهستان ها و طرز قرار گرفتن آن ها كه مانع عبور توده هاي هوايي مي گردند كه از سمت اقيانوس ها مي وزند، تفاوت اقليم بين سواحل و نواحي داخلي را در اين قاره تشديد مي كند. به همين دليل اقليم آسياي مركزي يكي از اقليم هاي سخت و افراطي به شمار مي رود، چرا كه زمستان هاي آن با توجه به بادهاي سردي كه از مناطق قطبي مي وزد، سرد و طولاني است، از طرفي تابستان هاي آن نيز در همه جا جز ارتفاعات بسيارگرم و كوتاه مي باشد. به جز كوهستان ها، در اين منطقه از آسيا بسيار ناچيز است. در نتيجه بيشتر اين منطقه بياباني محسوب مي شود.

آسياي شمالي، از نظر اقليمي با آسياي مركزي شباهت بسيار زيادي دارد. تنها ميزان بارندگي است كه از مقدار بيشتري برخوردار مي باشد. زمستان هاي شمال آسيا فوق العاده سرد است، به طوري كه سردترين مكان سكونتي جهان در اين منطقه، ورخويانسك در سيبري واقع است. برخي اوقات درجه حرارت تا 90 درجه ي فارنهايت زير صفر كاهش مي يابد.

آسياي جنوبي، اقليم كاملاً متفاوتي را داراست. به جز نواحي كوهستاني بقيه ي اين منطقه در سراسر سال گرم است، چنان كه در نواحي پست درجه حرارت تا 125 درجه ي فارنهايت مي رسد. در اين منطقه تابستان و زمستان مطابق آن چه كه ما مي شناسيم وجود ندارد. در عوض داراي يك فصل باراني و يك فصل خشك مي باشد.

 

[Nicol]

فصل باراني معمولاً از ژوئن تا اكتبر ادامه دارد. طي اين مدت بارش زيادي هر روز اتفاق مي افتد. بارندگي هاي زيادي در اين بخش از آسيا نسبت به ساير مناطق جهان صورت مي پذيرد. برخي نقاط هند بيش از 450 اينچ بارش را در فصل باراني دريافت مي كنند. فصل هاي باراني و خشك توسط بادهايي ايجاد مي شوند كه به موسمي ها شهرت دارند و از آسياي مركزي به سمت حاشيه ي جنوبي و شرقي اين قاره مي وزند. موسمي هاي زمستاني بادهاي خشكي هستند كه از روي خشكي هاي آسيا مي وزند. اين بادها به دليل اين كه از مناطق سرد ( خشكي ها در زمستان سرد مي باشند.) سرچشمه مي گيرند، سرد و خشك مي باشند. موسمي هاي تابستاني به درون قاره و از اقيانوس ها مي وزند، به همين دليل نيز رطوبت را تا جايي كه پيش مي روند به درون قاره حمل مي نمايند.

فصل باراني براي ميليون ها نفري كه در جنوب و شرق آسيا زندگي مي كنند اهميت بسياري دارد. فعاليت هاي كشاورزي در اين نواحي بستگي بسيار فراواني به ريزش باران هاي موسمي دارد. بدون بارندگي رشد گياهان متوقف خواهد شدو فعاليت كشاورزي صورت نخواهد گرفت. در اين صورت خشكسالي موجب قحطي و گرسنگي هزاران نفر خواهد گرديد. گاهي اوقات باران هاي موسمي به موقع نمي بارد يا با تاخير روبروست، در اين صورت محصولات در زماني كه بايد به عمل آيند كاشته نمي شوند. ريزش باران هاي موسمي گاهي موجب به راه افتادن سيل در اين نواحي مي شود.

آسياي جنوب غربي نسب به ديگر مناطق بسيار خشك است. تابستان هاي اين قسمت از آسيا طولاني و بسيار گرم است. زمستان ها نسبتاً معتدل تر است. مگر در نواحي داخلي و دور كه هوا سردتر خواهد بود. نقاط خاصي از جنوب غرب آسيا زمستان فصل بارندگي است. زمستان فصل رشد گياهان نيز مي باشد، به خاطر اين كه محصولات در تابستان هاي گرم و خشك اين سرزمين ها قادر به رشد و نمو نمي باشند.

 

[Nicol]

آب و هواي آذربايجان

آب وهواي آذربايجان از جنب حاره اي و خشك در مركز و شرق آذربايجان تا جنب حاره اي و مرطوب در جنوب شرقي آْن، همچنين در سواحل درياي خزر كه از آب و هوايي معتدل برخوردار بوده و در نواحي بلند كوهستاني سرد است، متفاوت مي باشد. شهر باكو در كنار درياي خزر از هواي معتدلي بهره مند است، به طوري كه متوسط دما در ژانويه 4 درجه سانتي گراد و در ماه ژولاي 25 درجه سانتي گراد ثبت شده است. به دليل اين كه بيشتر سرزمين آذربايجان بارندگي كمي را دريافت مي كند، زمين هاي كشاورزي نيازمند آبياري است. متوسط بارندگي سالانه در اين سرزمين 152 تا 254 ميليمتر مي باشد. بيشترين بارش سالانه را بلنديهاي قفقاز و لنگورن در جنوب شرقي دارند كه متجاوز از 1000 ميليمتر است