baroon
متخصص بخش ادبیات
مهارت قاطعیت (جرأت آموزی):
مهارت قاطعیت یکی از انواع ارتباطات اجتماعی و روابط بین فردی است که طی بیست سال اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. با پیچیده شدن زندگی به خصوص در جوامع صنعتی ، نیاز به احقاق حقوق فردی بیشتر احساس می شود. این روش برای طیف وسیعی از اختلافات مانند اختلافات زناشویی ، افسردگی ، رفتار ضد اجتماعی و پرخاشگری و مشکلات همراه با آن ها به کار می رود.
تعاریف زیادی از مهارت قاطعیت ارائه شده است. یکی از آنها می گوید: “ایستادگی بر نظرات شخصی و بیان افکار، احساسات و باورها به صورت مستقیم ، صادقانه و متناسب به گونه ای که به حقوق دیگران نیز احترام گذاشته شود.”
به عبارت دیگر می توان گفت رفتار قاطعانه دارای سه خصیصه است:
1- رفتار قاطعانه ، بیان صادقانه و مستقیم افکار و احساسات است.
۲- رفتار قاطعانه از نظر اجتماعی پسندیده است.
۳- هنگام انجام رفتار قاطعانه، حقوق و احساسات و آرامش دیگران در نظر گرفته می شود.
روش دیگر تعریف رفتار قاطعانه آن است که مشخص شود رفتار قاطعانه چه چیزی نیست. رفتار قاطعانه متفاوت از پرخاشگری است.می توان گفت رفتار پرخاشگرانه ، بیان خصومت آمیزی است که فرد بدون در نظر گرفتن حقوق دیگران و توجه به آن می خواهد به هدف خود دست یابد.
رفتار قاطعانه ، متفاوت از خجالت و کمرویی است. در حال خجالت و کمرویی فرد با لحن توأم با معذرت خواهی ، افکار، احساسات و حقوق خود را بیان می کند. در رفتار قاطعانه ، فرد با ملاحظه و توجه به دیگران ، بر دیدگاه خود ایستادگی می کند. احساسات، نظرات و افکار خود را به صورت باز و آشکار بیان می کند ، صدای محکمی دارد، به راحتی به صورت فرد دیگر نگاه می کند، به موضوعات مهم می پردازد، خود را برابر دیگران می داند، نه به کسی صدمه می زند و نه اجازه می دهد به او صدمه زده شود.
کسی که نمی تواند بر ترس غلبه کند ، هنوز اولین درس زندگی را نیاموخته. “امرسون”
عوامل موثر در رفتار قاطعانه:
رفتار قاطعانه نیازمند توانایی ایجاد پاسخ های انعطاف پذیری است که نسبت به وضعیت های خاصی که در موقعیت های تعارض برانگیز به وجود می آیند حساس باشد. بنابراین به نظر می رسد که در ایجاد این گونه رفتارها ، اجزای رفتاری آشکار و نهان دخیل باشند.
اجزای رفتاری ناآشکار و نهان:
مهارت های شناختی شامل باورها ،عقاید و شناخت ها.
الف : یکی از عوامل شناختی ، شناسایی حقوق فردی و شخصی است. افراد قاطع شناسایی دقیق تری از حقوق شخصی خود در شرایط مختلف دارند. مثل:
- حق دارید مسوولیت حل مشکلات دیگران را نپذیرید.
- حق دارید نظرتان را تغییر دهید.
- حق دارید اشتباه کنید و مسوولیت آن را بپذیرید.
- حق دارید بگویید: “نمی دانم.”
و….
ب: یکی دیگر از اجزای شناختی اصلاح باورهای فرد است. اولین قدم برای مقابله با این باورها، شناسایی افکار غیرمنطقی و جایگزینی فعالانه افکار منطقی به جای آن ها است.