از ریشة "خجل" در قرآن کلمهای نیامده است. بنابراین، برای یافتن معنای واقعی آن باید از کتب لغت و روانشناسی کمک گرفت. به نظر میرسد فارغ از معانی گوناگونی که برای خجالت شده، تعبیر از "خجالت" به "کم رویی" بهترین باشد. چنان که بیشتر کتابهای روانشناسی از این منظر به آن نگاه کردند. از این رو ما نیز در این پاسخ از همین دید دربارة آن بحث میکنیم.
کم رویی یک توجه غیر عادی و مضطربانه به خویشتن در یک موقعیت اجتماعی است که در نتیجة آن فرد دچار نوعی تنش روانی، عضلانی شده، شرایط شناختی و عاطفیاش متأثر میگردد و زمینة بروز رفتارهای خام و ناسنجیده و واکنشهای نامناسب در وی فراهم میشود. به سخن ساده، کم رویی یعنی، "خود توجهی" فوق العاده و ترس از مواجه شدن با دیگران. پیآمدهای کم رویی1. روبرو شدن با افراد جدید را برای فرد نگران کننده و دشوار میکند. 2. کم رویی وارد شدن به اماکن جدید و کسب و کار و تجارت تازه را برای فرد سخت مینماید. 3. کم رویی مخفی شدن از انظار و احساس عجز در عین توانمندی را سبب میشود. تفاوت "حیأ" با "کم رویی" برخی کم رویی را مترادف با حیا گرفتهاند و آن را نزد دختران تأیید، توجیه و تشویق میکنند. این برداشت صحیح نبوده و آن دو با هم مترادف نیستند: چون "حیا" یکی از برجستهترین صفات انسانهای متعالی بوده، شاخص ایمان و بیانگر رشد شخصیت است به بیان دیگر قدرت خویشتن داری، امری ارادی و ارزشمند است و در روایات و آیات از آن به خوبی یاد شده است. (قصص،25) در مقابل کمرویی پدیدهای کاملاً غیرارادی، ناخوشایند و حکایتگر ناتوانی و معلولیت اجتماعی است. دیدگاه اسلام دربارة "کمرویی" از نوع وظایف فردی و اجتماعی و توصیههای اسلام درباره پذیرش مسؤولیتها فهمیده میشود که اسلام با کمرویی مخالف است. پر واضح است که پذیرش مسؤولیتهای اجتماعی و انجام وظایف انسانی و اسلامی، بدون خمیر مایه شجاعت ممکن نیست. مثلاً فریضه امر به معروف و نهی از منکر که در قرآن بسیار به آن تأکید شده (آلعمران،104) نیاز به شجاعت اخلاقی و توانایی برقراری رابطة مفید و مؤثر است. در این محضر به طور کلی تعریف کمرویی و دیدگاه اسلام دربارة آن روشن شد. تبیین عوامل و راههای از بین بردن آن مجال بیشتری را میطلبد.
کم رویی یک توجه غیر عادی و مضطربانه به خویشتن در یک موقعیت اجتماعی است که در نتیجة آن فرد دچار نوعی تنش روانی، عضلانی شده، شرایط شناختی و عاطفیاش متأثر میگردد و زمینة بروز رفتارهای خام و ناسنجیده و واکنشهای نامناسب در وی فراهم میشود. به سخن ساده، کم رویی یعنی، "خود توجهی" فوق العاده و ترس از مواجه شدن با دیگران. پیآمدهای کم رویی1. روبرو شدن با افراد جدید را برای فرد نگران کننده و دشوار میکند. 2. کم رویی وارد شدن به اماکن جدید و کسب و کار و تجارت تازه را برای فرد سخت مینماید. 3. کم رویی مخفی شدن از انظار و احساس عجز در عین توانمندی را سبب میشود. تفاوت "حیأ" با "کم رویی" برخی کم رویی را مترادف با حیا گرفتهاند و آن را نزد دختران تأیید، توجیه و تشویق میکنند. این برداشت صحیح نبوده و آن دو با هم مترادف نیستند: چون "حیا" یکی از برجستهترین صفات انسانهای متعالی بوده، شاخص ایمان و بیانگر رشد شخصیت است به بیان دیگر قدرت خویشتن داری، امری ارادی و ارزشمند است و در روایات و آیات از آن به خوبی یاد شده است. (قصص،25) در مقابل کمرویی پدیدهای کاملاً غیرارادی، ناخوشایند و حکایتگر ناتوانی و معلولیت اجتماعی است. دیدگاه اسلام دربارة "کمرویی" از نوع وظایف فردی و اجتماعی و توصیههای اسلام درباره پذیرش مسؤولیتها فهمیده میشود که اسلام با کمرویی مخالف است. پر واضح است که پذیرش مسؤولیتهای اجتماعی و انجام وظایف انسانی و اسلامی، بدون خمیر مایه شجاعت ممکن نیست. مثلاً فریضه امر به معروف و نهی از منکر که در قرآن بسیار به آن تأکید شده (آلعمران،104) نیاز به شجاعت اخلاقی و توانایی برقراری رابطة مفید و مؤثر است. در این محضر به طور کلی تعریف کمرویی و دیدگاه اسلام دربارة آن روشن شد. تبیین عوامل و راههای از بین بردن آن مجال بیشتری را میطلبد.