همه می‌دانیم كه زنگ خطر بیماری‌های غیرواگیر مانند دیابت و فشار خون و بیماری‌های قلبی- عروقی در كشور به صدادرآمده، اما آنچه نگرانی‌ها را بیشتر می‌كند، پایین آمدن سن ابتلا به این بیماری‌هاست. در این بین، بیماری‌های قلبی- عروقی بیشتر از سایر بیماری‌های غیرواگیر قاتل جان ایرانی‌ها شده است. هشداری كه این روزها بیشتر از قبل از زبان مسئولان شنیده می‌شود.
رئیس اداره بیماری‌های قلبی - عروقی و ریوی وزارت بهداشت این نگرانی‌ها را تایید می‌كند و می‌گوید: «اولین علت مرگ و میر ناشی از بیماری، مختص بیماری‌های قلبی- عروقی است؛ به‌گونه‌ای كه 38 درصد مرگ‌های ناشی از بیماری در كشور به‌دلیل بیماری‌های قلبی- عروقی اتفاق می‌افتد. به بیان دیگر، رتبه اول علل مرگ و میر در كشور ما به بیماری‌های قلبی- عروقی اختصاص دارد.» وی در مورد آمار سالانه مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی می‌گوید: «آخرین آمار مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی مربوط به سال‌های 89-88 است و بیان آن هیچ سودی ندارد. باید بدانیم دوسوم مرگ و میرها در كشور به‌دلیل بیماری‌های قلبی- عروقی است و هم سن مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی پایین آمده و هم تعداد بیماران قلبی- عروقی در حال افزایش است.»
دكتر نجمی در مورد پایین آمدن سن بروز سكته‌های قلبی تا 32 سال كه برخی متخصصان مطرح كرده‌اند، توضیح داد: «این آمارها مستند نیست و موردی است و نمی‌توان آن را به كل جمعیت تعمیم داد. در تمام دنیا نیز مرگ ناگهانی زیاد شده كه در بیشتر موارد در گواهی فوت، علت مرگ ایست قلبی عنوان می‌شود. شاید به همین علت گفته می‌شود سن وقوع سكته پایین آمده است، اما آنچه مسلم است، سن ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی و مرگ و میر ناشی از آن پایین آمده است.»
روغن پالم در افزایش آمار بیماری‌های قلبی بی‌تقصیر نیست
بیشتر غذاهای قدیمی‌ها چرب بودند و روغن جامد پای ثابت آشپزی‌ها بود. در حال حاضر باوجود آنكه مصرف روغن جامد كم شده، هنوز هم غذاهای پرچرب پرطرفدارند. رئیس اداره بیماری‌های قلبی- عروقی و ریوی وزارت بهداشت، شیوه زندگی را در افزایش بیماری‌های قلبی- عروقی موثر می‌داند: «متاسفانه مصرف دخانیات در كشور زیاد شده و یك‌سوم جمعیت كشورمان بی‌تحرك‌اند و فعالیت فیزیكی مناسب ندارند. همچنین فشارخون، دیابت، چربی‌خون و الكل نیز در افزایش ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی تاثیر دارند.» وی در مورد مصرف غذاهای پرچرب و روغن‌هایی مانند پالم افزود: «روغن پالم گیاهی است اما اسیدچرب ترانس بالایی دارد و مانند روغن جامد است. در دنیا از این روغن همانند كشور ما استفاده می‌شود اما میزان مصرف آن مهم است كه باید كاهش پیدا كند. همان‌طور كه مصرف روغن جامد را در جامعه كنترل كردیم، باید مصرف روغن پالم را در صنایع كاهش دهیم چون باعث افزایش موارد ابتلا به بیماری‌هایی قلبی- عروقی می‌شود.»
به گفته دكتر نجمی، اصلاح شیوه زندگی مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از شیوع بیماری‌های قلبی- عروقی است و طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، 3 عامل تغذیه نامناسب، تحرك ناكافی و مصرف دخانیات باعث افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر به‌خصوص بیماری قلبی- عروقی شده است. به همین علت مصرف روغن جامد و غذاهای پرچرب و سرخ‌كردنی باید كاهش یابد و به جای آن مصرف میوه و سبزی افزایش پیدا كند. از طرف دیگر، استعمال دخانیات و قلیان باید كاهش پیدا كند و هر فرد در هفته حداقل 5 نوبت در هر نوبت نیم ساعت فعالیت بدنی با شدت متوسط و بیشتر داشته باشد.»
همه جا آسمان همین رنگ است!
آن‌گونه كه رئیس انجمن آرتروسكلروز می‌گوید، آسمان در كشورهای دیگر نیز همین رنگ است و مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی در دنیا، رتبه اول مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌ها را به خود اختصاص داده است. دكتر مسعود قاسمی توضیح می‌دهد: «اولین علت مرگ در دنیا از بین چند مورد شناخته شده مانند بیماری‌های عفونی، ایدز، حوادث رانندگی، بیماری‌های قلبی- عروقی و سرطان، بیماری‌های قلبی گزارش شده و در كشور ما نیز همین آمار مصداق دارد. همچنین در ایران حوادث قلبی در افراد جوان با شیب قابل‌توجهی در حال افزایش است. این قضیه چند علت دارد؛ اول اینکه روش‌های تشخیصی نسبت به قبل پیشرفت كرده و باعث شده بیماری‌ها زودتر تشخیص داده شوند. دوم اینکه آگاهی اجتماعی برای مراجعه به پزشك و تشخیص زودرس بیماری نیز ارتقا یافته است. سوم اینکه، شیوه زندگی در كشورهای در حال توسعه و مشكلات آنها عامل مهم دیگری برای افزایش بیماری‌های قلبی- عروقی است. تاكید ما تغذیه سالم و استفاده كمتر از نمك و روغن، به‌خصوص روغنهای اشباع است.» رئیس كنگره تازه‌های قلب و عروق، با بیان اینكه مصرف روغن‌هایی مانند روغنهای جامد باید به حداقل برسد، می‌گوید: «ممكن است مصرف روغن جامد كمتر شده باشد، اما خیلی‌ها روغنهای سالم را هم زیاد مصرف می‌كنند كه باعث چاقی و ابتلا به چربی خون بالا می‌شود. علاوه بر این، همه افراد باید در هفته 3 ساعت به نیت پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، فعالیت فیزیكی داشته باشند.»
مردان زودتر به بیماری‌های قلبی مبتلا می‌شوند
بررسی‌ها نشان داده محافظت زنان در برابر بیماری‌های قلبی- عروقی به‌دلیل هورمون‌های زنانه بیشتر است و تا قبل از سن یائسگی كمتر به بیماری‌های قلبی- عروقی مبتلا می‌شوند. دكتر قاسمی با بیان این توضیحات، تاكید می‌كند: «باوجود آنكه زنان دیرتر از مردان به بیماری‌های قلبی مبتلا می‌شوند، به‌دلیل باریك بودن رگ‌ها و برخی عوامل ناشناخته، اگر به بیماری‌های قلبی مبتلا شوند، عواقب بیماری و عوارض درمان‌ها برای آنها بیشتر خواهدبود.» رئیس انجمن آرتروسكلروز در پایان با تاكید بر كنترل عوامل خطر مثلا ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، توصیه می‌كند: «اگر زمینه ارثی ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی یا عوامل خطر ابتلا به آن (مانند دیابت، چربی‌خون، فشارخون بالا) را دارید، حتی اگر علائم بیماری‌های قلبی را نداشتید، حتما به پزشك مراجعه كنید. اگر تشخیص بیماری برای شما داده شد، حتما درمان را انجام دهید و از درمان‌های غیرحرفه‌ای مانند خوردن سیر یا آب لیمو پرهیز كنید. اگر فردی قند، فشارخون و چربی‌خون دارد، حتما تا زمان كنترل این عوامل خطر، باید درمان‌هایش را ادامه دهد و آن را رها نكند.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ