مقایسه نرخ بیکاری در استان‌های کشور نشان می‌دهد که کمترین نرخ بیکاری معادل ۵٫۴ درصد در استان خراسان جنوبی و بیشترین نرخ بیکاری در استان‌های لرستان و کرمانشاه به ترتیب با ۲۰٫۶ درصد و ۱۸٫۸ درصد بوده است.
مرکز آمار ایران با انتشار گزارش جامع مربوط به وضعیت بیکاری در پاییز ۱۳۹۱، تصویر تازه‌تری از شرایط کار در کشور را نمایش داد .
بر اساس این گزارش ۷۰ صفحه‌ای، نرخ بیکاری کلی در کشور در پاییز سال گذشته، ۱۱٫۲ درصد بوده است؛ که سهم مردان ۹٫۸ درصد و سهم زنان ۱۷٫۷ درصد ذكر شده است. همچنین نتایج این آمار بیانگر آن است که نرخ بیکاری در نقاط شهری بیشتر از نقاط روستایی است، به‌طوری که نرخ بیکاری در نقاط شهری ۱۲٫۵ درصد و در نقاط روستایی ۸ درصد است. بر پایه این گزارش، چنانچه جمعیت فعال، ۱۵ ساله و بیشتر در نظر گرفته شود نرخ بیکاری همان ۱۱٫۲ درصد به دست می‌آید.
مطابق نتایج به دست آمده، در فصل پاییز، نرخ مشارکت اقتصادی (یعنی درصد جمعیت فعال ـ بیکار یا شاغل ـ در سن کار) در جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر در کل کشور ۳۷٫۵ درصد بوده است که این شاخص در بین مردان ۶۱٫۳ درصد و در بین زنان ۱۳٫۷ درصد محاسبه شده است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که درصد جمعیت فعال ۱۰ ساله و بیشتر در نقاط روستایی بیشتر از نقاط شهری است، به‌طوری که نرخ مشارکت اقتصادی در نقاط روستایی ۳۹٫۸ درصد و در نقاط شهری ۳۶٫۶ درصد بوده است.
از سوی دیگر مقایسه نرخ بیکاری در گروهی سنی نشان می‌دهد بیشترین نرخ بیکاری در گروه سنی ۲۰ تا ۲۴ ساله با ۲۷٫۸ درصد بوده است. بررسی این شاخص در بین مردان و زنان نشان می‌دهد همین گروه سنی در بین مردان با ۲۳٫۵ درصد و در بین زنان با ۴۷٫۹ درصد بالاترین نرخ بیکاری را به خود اختصاص داده است.
در بخش دیگری از گزارش مرکز آمار، تغییرات نرخ بیکاری نسبت به تابستان ۹۱ و پاییز ۹۰ گردآوری شده است. بر این اساس، نرخ بیکاری کل در پاییز سال ۹۱ نسبت به تابستان آن سال ۱٫۲ درصد کاهش داشته است. همچنین این نرخ نسبت به پاییز سال گذشته‌اش ۰٫۶ درصد کاهش یافته که در آن سهم نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر است.
بررسی میزان اشتغال در بخش‌های عمده فعالیت نشان می‌دهد، بیشترین درصد شاغلان در بخش خدمات و کمترین درصد شاغلان در بخش کشاورزی مشغول به کار بوده‌اند، به طوری که سهم شاغلان ۱۰ ساله و بیشتر در بخش خدمات ۴۷٫۱ درصد، در بخش صنعت ۳۴٫۸ درصد و در بخش کشاورزی ۱۸٫۱ درصد بوده است. بررسی وضع شغلی شاغلان نیز نشان می‌دهد، درصد شاغلان در بخش خصوصی (کارفرمایان، کارکنان مستقل، مزد و حقو ق بگیران بخش خصوصی و تعاونی و کارکنان فامیلی بدون مزد) بیش از درصد شاغلان در بخش عمومی (مزد و حقوق‌بگیران بخش عمومی) است؛ به طوری که سهم اشتغال جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر در بخش خصوصی ۸۳ درصد و در بخش عمومی ۱۷ درصد بوده است.
اما در بُعد استانی، گزارش مرکز آمار حاوی نکات قابل توجهی است. مقایسه نرخ بیکاری در استان‌های کشور نشان می‌دهد که کمترین نرخ بیکاری معادل ۵٫۴ درصد در استان خراسان جنوبی و بیشترین نرخ بیکاری در استان‌های لرستان و کرمانشاه به ترتیب با ۲۰٫۶ درصد و ۱۸٫۸ درصد بوده است. بررسی نرخ مشارکت اقتصادی در بین استان‌های کشور نیز نشان می‌دهد که استان خراسان رضوی با ۴۲٫۵ درصد در جایگاه نخست قرار داشته و بعد از آن استان‌های آذربایجان غربی و زنجان با ۴۲٫۴ درصد رتبه دوم نرخ مشارکت اقتصادی (نسبت مجموع جمیعت بیکار و شاغل به کل جمعیت بالای ۱۰ سال) را به خود اختصاص داده‌اند. در مقابل، استان سیستان و بلوچستان با ۲۶٫۹ درصد پایین‌ترین نرخ مشارکت اقتصادی را به خود اختصاص داده و در این در حالی که نرخ مشارکت اقتصادی در کل کشور ۳۷٫۵ درصد به دست آمده است.
از سوی دیگر، مقایسه استان‌ها به لحاظ بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی نشان می‌دهد در استان خراسان جنوبی بیشترین شاغلان (۳۸٫۶ درصد) در بخش کشاورزی مشغول کار بوده‌اند و در مقابل استان تهران با ۱٫۷ درصد کمترین شاغلان بخش کشاورزی را داشته است. در بخش صنعت، استان یزد با ۴۶٫۶ درصد بیشترین و استان کرمانشاه با ۲۰٫۹ درصد کمترین درصد شاغلان را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین در بخش خدمات، استان تهران با ۶۰٫۲ درصد بالاترین و استان خراسان شمالی با ۳۴٫۲ درصد پایین‌ترین درصد شاغلان را در بخش خدمات به خود اختصاص داده‌اند.
ایلنا