جام جم آنلاين: اين مار از رده خزندگان (Reptilia) ،
زير راسته مارها (Serpentes) و از خانواده افعي‌ها (Viperidae) است.
مار جعفري به طول 35 تا 90 سانتيمتر و داراي سر و گردن مشخص است.
در نواحي بياباني يا نيمه‌بياباني در دشت‌ها، تپه‌هاي رسي يا ماسه‌اي، دامنه‌ها و كوهپايه‌ها با پوشش گياهي اندك و نيز دهانه چاه‌ها، باغ‌ها، حاشيه مزارع و روستاها ديده مي‌شود. روزها در زير سنگ‌ها و درون حفره‌هاي زميني ، لانه جوندگان، شكاف سنگ‌ها و زير بوته‌ها پنهان مي‌شود.
از هنگام غروب تا طلوع آفتاب فعاليت مي‌كند. براي شكار از بوته‌ها يا درختچه‌ها بالا مي‌رود يا روي سنگ‌ها، زير بوته‌ها و لبه چشمه‌ها بدون حركت به كمين مي‌نشيند و انواع جوندگان كوچك، مارمولك‌ها، وزغ‌ها و بندپايان بزرگ مانند عقرب‌ها، رتيل‌ها و ديگر حشرات را شكار مي‌كند.
هنگام خطر به دور خود مي‌پيچد و سر را در ميان بدن پنهان مي‌كند و با حركات مارپيچ و ماليدن فلس‌هاي كناري بدن، صداي مخصوصي توليد مي‌كند و گهگاه با حمله‌هاي ناگهاني دشمن را دور مي‌نمايد. از پهلو حركت مي‌كند. تخم بچه‌زاست؛ يعني نوزادها در بدن مادر از تخم خارج شده و زنده متولد مي‌شوند. ماده‌ها در فصل تابستان تا 2 نوزاد به دنيا مي‌آورند.
مار جعفري از خطرناك‌ترين مارهاي ايران است و گزش آن در برخي مواقع منجر به مرگ انسان مي‌شود. سم اين مار بيشتر بر دستگاه گردش خون اثر مي‌گذارد و موجب پارگي رگ‌ها و خونريزي داخلي و حتي خونريزي مغزي مي‌شود. خوشبختانه اين مار از انسان‌ها فراري است و دور از انسان زندگي مي‌كند.
از ايران به سمت جنوب شرقي آسيا تا بنگلادش، به سمت شمال شرقي تا ازبكستان و از شرق تا افغانستان و هند و به طرف جنوب غربي تا عراق و عربستان پراكنده است. در ايران تاكنون از بيشتر استان‌هاي مركزي و جنوبي شامل سمنان، قم، خراسان شمالي، خراسان جنوبي، خراسان رضوي، سيستان و بلوچستان، هرمزگان، كرمان، يزد، اصفهان، بوشهر، فارس، كهگيلويه و بويراحمد، خوزستان و ايلام گزارش شده‌اند.
در ايران داراي 2 زيرگونه است. جمعيت آنها در ايران در حد مطلوب است، ولي در سال‌هاي اخير به سبب صيد بي‌رويه توسط مارگيرها براي مراكز سرم‌سازي، كشتن آنها به دليل ترس و نفرت مردم از اين مار، تخريب زيستگاه توسط چراي دام‌ها، شهرسازي و جاده‌سازي جمعيت آنها رو به كاهش است.
مرتضي جوهري
__________________