ماه دارد تپل میشود
پیش از این میدانستیم که سطح ماه چروک شده و روی آن ترکها و چروکیدگیهای متعددی ایجاد شده است اما مطالعات تازه نشان میدهند در کنار این روند، ماه در نقاطی دارد منبسط میشود و روی آن گسلها، برآمدگی ها و درههای کوچکی ایجاد شده که نتیجه انبساط است.
محققان اولینبار در سال 2010 / 1389 کشف کردند که ماه در فواصل زمانی گوناگون منقبض شده و سطح آن به همین دلیل در بخشی از نقاط با ترک پوشیده شده است. این چروکها که در سطح عطارد هم کشف شدهاند، میتوانند حاصل کاهش دمای ماده مذابی باشند که در مرکز این دو کره وجود دارد و پس از گذشت حداقل 4میلیارد سال هنوز هم گرمای خود را از دست میدهد.
اما به تازگی روند تازهای کشف شده، توماس واترز از مؤسسه اسمیتسونیان در واشنگتن میگوید: «علیرغم وجود تمامی ترکها و چروکیدگیها در سطح ماه اینطور به نظر میرسد که سطح آن در مناطقی شروع به منبسط شدن کرده است».
نتایج ارسال شده توسط مدارگرد اکتشافی ماه یا LRO هم این ادعا را تأیید کرده و حکایت از فعالیتهای دیگری مانند حرکتهای انبساطی و جدا شدن بخشهایی از پوسته و ایجاد برآمدگیهای ناشی از انبساط روی سطح این کره دارد.
مارک رابینسون از دانشگاه ایالتی آریزونا میگوید: «این خیلی غافلگیرکننده است. با این حال تاکنون تنها از نیمی از سطح ماه با وضوح بالا تصویربرداری شده و مطمئنا شگفتیهای دیگری هم در راه هستند».
در رابطه با پیدایش ماه فرضیات مختلفی ارائه شده است. برخی معتقدند نیروهای جزر و مدی ناشی از جاذبه خورشید باعث شده اند که قسمتی از گوشته زمین جدا شود و ماه تشکیل شود. عده ای دیگر گمان می کنند زمین و ماه در مجاورت یکدیگر و از ماده واحدی تشکیل شده اند. دانشمندان دیگری عنوان می کنند ماه به طور جداگانه ای و در محلی دیگر تشکیل یافته و سپس به وسیله زمین جذب و در مدار امروزی قرار گرفته است. فرضیه دیگر این است که ماه به وسیله حلقه ای از مواد سیاره ای که به دور زمین در گردش بوده اند تشکیل شده است. طبق این فرضیه حلقه اولیه ای که ماه را تشکیل داده شبیه به حلقه های زحل ولی متراکم تر از آن بوده است و در فاصله ای برابر 5 تا 8 برابر شعاع زمین دور آن در گردش بوده است.. امّا فرضیه دیگری نیز وجود دارد که بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و بر اساس آن گفته می شود ماه بر اثر برخورد جسمی به اندازه سیاره مریخ به زمین تشکیل شده است و غباری که از این حادثه بوجود آمد در اطراف زمین پراکنده گردید و پس از مدتی با هم ادغام گشته و ماه را تشکیل داده اند.
زمین با نیروی گرانش ماه را به سوی خود میکشد. اگر انسان ماه را که در حقیقت بی وقفه به دور سیاره ما میچرخد، از گردش باز میداشت، ماه فقط برای مدت کوتاهی ثابت میایستاد، آنگاه با سرعتی فزاینده به سمت زمین میشتافت و در نهایت با آن برخورد میکرد. البته این اتفاق هیچ گاه نخواهد افتاد. ماه از همان زمان های اولیه با سرعتی برابر 3659 کیلومتر در ساعت به دور زمین در حال گردش بوده است. در اثر این حرکت گردشی، یک نیروی گریز از مرکز به سمت خارج ایجاد میشود که درست به اندازه نیروی گرانش زمین که به سمت داخل کشش دارد است. این دو نیروی مخالف، اثر یکدیگر را بطور متقابل خنثی میکنند، به نحوی که ماه هموراه بر مدار خود باقی میماند.
کره ماه، یار دیرین زمین در فضای لایتناهی است و یکی از بهترین مناطقی به شمار می رود که بشر می تواند با شناخت آن درک صحیحی از پیرامون خود به دست آورد. پیش از این پژوهشها نشان داده بود که ماه دارد منقبض میشود، اما مطالعات تازه به کمک عکسهایی با وضوح بالا که از سطح قمر زمین گرفته شده، به کشف نشانههایی از انبساط در این کره منجر شده است.
پیش از این میدانستیم که سطح ماه چروک شده و روی آن ترکها و چروکیدگیهای متعددی ایجاد شده است اما مطالعات تازه نشان میدهند در کنار این روند، ماه در نقاطی دارد منبسط میشود و روی آن گسلها، برآمدگی ها و درههای کوچکی ایجاد شده که نتیجه انبساط است.
محققان اولینبار در سال 2010 / 1389 کشف کردند که ماه در فواصل زمانی گوناگون منقبض شده و سطح آن به همین دلیل در بخشی از نقاط با ترک پوشیده شده است. این چروکها که در سطح عطارد هم کشف شدهاند، میتوانند حاصل کاهش دمای ماده مذابی باشند که در مرکز این دو کره وجود دارد و پس از گذشت حداقل 4میلیارد سال هنوز هم گرمای خود را از دست میدهد.
اما به تازگی روند تازهای کشف شده، توماس واترز از مؤسسه اسمیتسونیان در واشنگتن میگوید: «علیرغم وجود تمامی ترکها و چروکیدگیها در سطح ماه اینطور به نظر میرسد که سطح آن در مناطقی شروع به منبسط شدن کرده است».
نتایج ارسال شده توسط مدارگرد اکتشافی ماه یا LRO هم این ادعا را تأیید کرده و حکایت از فعالیتهای دیگری مانند حرکتهای انبساطی و جدا شدن بخشهایی از پوسته و ایجاد برآمدگیهای ناشی از انبساط روی سطح این کره دارد.
نشانههای متعددی از انبساط در سطح این کره که مربوط به چندصدمیلیون سال گذشته و پیش از آن هستند، وجود دارند اما تازهترین آنها کمتر از 50میلیون عمر دارد. محققان احتمال میدهند فشار ماگمایی که در زیر این پوسته در حرکت است میتواند عامل ایجاد این برآمدگیها، گسلها و تعدادی از دهانههای آتشفشانی سطح ماه باشد
مارک رابینسون از دانشگاه ایالتی آریزونا میگوید: «این خیلی غافلگیرکننده است. با این حال تاکنون تنها از نیمی از سطح ماه با وضوح بالا تصویربرداری شده و مطمئنا شگفتیهای دیگری هم در راه هستند».
در رابطه با پیدایش ماه فرضیات مختلفی ارائه شده است. برخی معتقدند نیروهای جزر و مدی ناشی از جاذبه خورشید باعث شده اند که قسمتی از گوشته زمین جدا شود و ماه تشکیل شود. عده ای دیگر گمان می کنند زمین و ماه در مجاورت یکدیگر و از ماده واحدی تشکیل شده اند. دانشمندان دیگری عنوان می کنند ماه به طور جداگانه ای و در محلی دیگر تشکیل یافته و سپس به وسیله زمین جذب و در مدار امروزی قرار گرفته است. فرضیه دیگر این است که ماه به وسیله حلقه ای از مواد سیاره ای که به دور زمین در گردش بوده اند تشکیل شده است. طبق این فرضیه حلقه اولیه ای که ماه را تشکیل داده شبیه به حلقه های زحل ولی متراکم تر از آن بوده است و در فاصله ای برابر 5 تا 8 برابر شعاع زمین دور آن در گردش بوده است.. امّا فرضیه دیگری نیز وجود دارد که بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و بر اساس آن گفته می شود ماه بر اثر برخورد جسمی به اندازه سیاره مریخ به زمین تشکیل شده است و غباری که از این حادثه بوجود آمد در اطراف زمین پراکنده گردید و پس از مدتی با هم ادغام گشته و ماه را تشکیل داده اند.
زمین با نیروی گرانش ماه را به سوی خود میکشد. اگر انسان ماه را که در حقیقت بی وقفه به دور سیاره ما میچرخد، از گردش باز میداشت، ماه فقط برای مدت کوتاهی ثابت میایستاد، آنگاه با سرعتی فزاینده به سمت زمین میشتافت و در نهایت با آن برخورد میکرد. البته این اتفاق هیچ گاه نخواهد افتاد. ماه از همان زمان های اولیه با سرعتی برابر 3659 کیلومتر در ساعت به دور زمین در حال گردش بوده است. در اثر این حرکت گردشی، یک نیروی گریز از مرکز به سمت خارج ایجاد میشود که درست به اندازه نیروی گرانش زمین که به سمت داخل کشش دارد است. این دو نیروی مخالف، اثر یکدیگر را بطور متقابل خنثی میکنند، به نحوی که ماه هموراه بر مدار خود باقی میماند.