مثل ها و حکمت های عیسی بن مریم(ع)

[TAHEREH]

سلام به همگی:11:
کتابی رو توی سایتی (hadith.net) دیدم به نام حکمت نامه ی عیسی بن مریم علیه السلام که پر از سخنان و روایت های گرانبهای حضرت عیسی (ع) درباره ی حکمت و علم آموزی بود.
تعدادی از حکمت های بخشی از این کتاب که از نظرم بسیار جالب اومد رو می خوام براتون بذارم؛بخشی که کلام عیسی(ع) به صورت تمثیل هست و بسیار شیرین و آموزنده.
امیدوارم بهره ببرید.:5:

​

​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
لَا تَكُونُوا كَالمُنخَلِ يَخرُجُ مِنهُ الدَّقِيقُ الطَّيِّبُ ويُمسِكُ النُّخالَةَ ؛ كَذلِكَ أَنتُم تُخرِجُونَ الحِكمَةَ مِن أَفواهِكُم ويَبقَى الغِلُ‏ فِي صُدُورِكُم!
عيسى بن مريم عليه السلام :
مانند غربال نباشيد كه آرد خوب و نرم را بيرون مى‏ دهد و نخاله را نگه مى ‏دارد . همچنين شما از دهان‏ هاى خود حكمت را بيرون مى‏ دهيد و كينه (ناخالصى) در سينه ‏هايتان باقى مى‏ ماند!

---

الغِلّ: الحقد والشحناء (النهاية: ج ۳ ص ۳۸۱).

تحف العقول: ص ۳۹۳ عن الإمام الكاظم عليه السلام وص ۵۱۰ ، بحار الأنوار: ج ۱ ص ۱۴۶ ح ۳۰ ؛ تاريخ دمشق: ج ۴۷ ص ۴۶۰ عن سفيان بن عيينة وج ۶۸ ص ۶۴ ، تفسير الفخر الرازي: ج ۲ ص ۱۴۶.


​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
إِلى‏ كَم يَسِيلُ الماءُ عَلَى الجَبَلِ لَا يَلِينُ؟! إِلى‏ كَم تَدرُسُونَ الحِكمَةَ لَا يَلِينُ عَلَيها قُلُوبُكُم؟!
عيسى بن مريم عليه السلام:
تا به كى آب بر كوه روان شود و كوه نرم نگردد؟! تا به كى حكمت مى‏ خوانيد و دل‏هايتان با آن نرم نمى‏ شود؟!

---

الأمالي للمفيد: ص ۲۰۹ ح ۴۳ عن ابن سنان عن الإمام الصادق عليه السلام ،
بحار الأنوار: ج ۱۴ ص ۳۲۵ ح ۳۸ ؛
الزهد الكبير: ص ۱۶۸ ح ۳۸۴ ،
تاريخ دمشق: ج ۴۷ ص ۴۶۲ كلاهما عن عيسى المرادي نحوه.
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
ما أَكثَرَ ثِمارَ الشَّجَرِ وَلَيسَ كُلُّها يَنفَعُ ويُؤكَلُ! وما أَكثَرَ العُلَماء ولَيسَ كُلُّهُم يَنتَفِعُ بما عَلِم! وما أَوسَعَ الأَرضَ ولَيسَ كُلُّها تُسكَنُ! وما أَكثَرَ المُتَكَلِّمِينَ وَلَيسَ كُلُّ كَلَامِهِم يُصَدَّقُ! فَاحتَفظُوا منَ العُلَماءِ الكَذَبَةِ الَّذينَ عَلَيهِم ثِيابُ الصُّوفِ ، مُنَكِّسِي رُؤُوسِهِم إِلَى الأَرضِ يُزَوِّرُونَ بِهِ الخَطايا، يَرمُقُونَ مِن تَحتِ حَواجِبِهِم كَما تَرمُقُ الذّئابُ ، وقَولُهُم يُخالِفُ فِعلَهُم. وهَل يُجتَنى‏ مِنَ العَوسَجِ العِنَبُ ، ومِنَ الحَنظَلِ التِّينُ؟! وكَذلِكَ لا يُؤَثِّرُ قَولُ العالِمِ الكاذِبِ إلّا زُورَاً، وَلَيسَ كُلُّ مَن يَقُولُ يَصدُقُ.
عيسى بن مريم عليه السلام:
چه بسيار است ميوه‏ هاى درختان، امّا همه آنها مفيد و خوردنى نيستند ، و چه بسيارند دانشمندان، ليك همه آنها از علم خود بهره ‏اى نمى‏ بَرَند ، و چه پهناور است زمين، امّا همه جاى آن قابل سكونت نيست ، و چه بسيارند سخن‏گويان، امّا همه سخنان آنان باوركردنى نيست . پس ، خود را از [شرّ] عالمان دروغين نگه داريد ؛ همانان كه پشمينه مى‏ پوشند و سر به زير راه مى‏ روند تا بدان وسيله، خطاها و گناهان خويش را نيكو جلوه دهند . چون گرگ‏ها از زير ابروان خويش [زير چشمى‏] مى‏ نگرند ، و گفتارشان با كردارشان نمى‏ خوانَد . آيا مى‏ شود از خاربُن ، انگور چيد؟!و از بوته حنظل ، انجير؟! همچنين ، گفته عالِم دروغين، ثمرى جز ناحق ندارد . چنين نيست كه هر كس سخنى بگويد ، راست گويد .

---

تحف العقول: ص ۵۰۳ ،
بحار الأنوار: ج ۱۴ ص ۳۰۷ ح ۱۷ ؛
تاريخ دمشق: ج ۴۷ ص ۴۶۱ نحوه.

​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
ماذا يُغنِي عَنِ البَيتِ المُظلِمِ أَن يُوضَعَ السِّراجُ فَوقَ ظَهرِهِ وجَوفُهُ وَحشٌ مُظلِمٍ؟! كَذلِكَ لا يُغنِي عَنكُم أَن يَكُونَ نُورُ العِلمِ بِأَفواهِكُم وأَجوافُكُم مِنهُ وَحشَةٌ مُعَطَّلَةٌ!
عيسى بن مريم عليه السلام:
خانه ‏تاريك را چه سود كه بر بام آن چراغ بيفروزند و درونش تهى و تاريك باشد؟! همچنين شما را چه سود كه نور دانش در دهان‏ هايتان باشد؛ امّا درون‏ هايتان از آن تهى و بى بهره؟!

---

تحف العقول: ص ۵۰۶ ،
بحار الأنوار: ج ۱۴ ص ۳۰۹ ح ۱۷.

​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
مَثَلُ عُلَماءِ السُّوءِ مَثَلُ صَخرَةٍ وَقَعَت عَلى‏ فَمِ النَّهرِ ، لا هِيَ تَشرَبُ الماءَ ، وَلَا هِيَ تَترُكُ المَاءَ يَخلُصُ إِلَى الزَّرعِ .
عيسى بن مريم عليه السلام :
مَثَل عالمان بد، مَثَل تخته سنگى است كه جلوِِ جوى آب قرار گرفته است ؛ نه خود آب مى‏ خورد و نه مى‏ گذارد آب به زراعت برسد .

---

تنبيه الخواطر: ج ۱ ص ۸۴ ؛
ربيع الأبرار: ج ۳ ص ۲۷۴ ،
إحياء العلوم: ج ۱ ص ۸۹ وج ۳ ص ۵۷۲ وفيه «الوادي» بدل «النهر».
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
إِنَّهُ لَيسَ عَلى‏ كُلِّ حالٍ يَصلُحُ العَسَلُ فِي الزِّقاقِ ؛ وكَذلِكَ القُلُوبُ لَيسَ عَلى‏ كُلِّ حالٍ تُعمَرُ الحِكمَةُ فِيها . إِنَّ الزِّقَّ ما لَم يَنخَرِق أَو يَقحَل‏ أو يَتفَل‏ فَسَوفَ يَكُونُ لِلعَسَلِ وِعاءٌ ؛ وكَذلِكَ القُلُوبُ ما لَم تَخرِقَها الشَّهَوات ويُدَنِّسهَا الطَّمَعُ ويَقسُهَا النَّعِيمُ فَسَوفَ تَكُونُ أَوعِيَةً لِلحِكمَةِ .
عيسى بن مريم عليه السلام :
هر خيكى، مناسب عسل نيست . دل‏ها نيز چنين اند ؛ هر دلى حكمت‏ پرور نيست . خيك تا زمانى كه از هم ندريده يا نخشكيده و يا نپوسيده است مى ‏تواند ظرف عسل باشد . همچنين دل‏ها ، تا زمانى كه شهوت‏ها آنها را از هم ندريده و طمع، آلوده ‏شان نساخته و خوشى و نعمت، سختشان نكرده باشد ، مى ‏توانند ظرف حكمت باشند .

---

قحل الشي‏ء: يَبِسَ (لسان العرب: ج ۱۱ ص ۵۵۲).تَفِلَ الشي‏ءُ تَفلاً: تَغيّرت رائحتُه (لسان العرب: ج ۱۱ ص ۷۷).

تحف العقول: ص ۵۰۴ ،
عدّة الداعي: ص ۹۶ ،
التحصين لابن فهد: ص ۶ ح ۲ ،
تنبيه الخواطر: ج ۱ ص ۱۴۸ كلّها نحوه وفيها ذيله من «إنّ الزقّ...» ،
بحار الأنوار: ج ۱۴ ص ۳۰۷ ح ۱۷ ؛
إحياء العلوم: ج ۳ ص ۳۱۷.





​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
بِحَقٍّ أَقُولُ لَكُم: إِنَّ الصَّقالَةَ تَصلُحُ السَّيفَ وتَجلُوهُ ، كَذلِكَ الحِكمَةُ لِلقَلبِ تَصقُلُهُ وتَجلُوهُ ، وهِيَ فِي قَلبِ الحَكِيمِ مِثلُ الماءِ فِي الأَرضِ المَيتَةِ تُحيِي قَلبَهُ كَما يُحيِي الماءُ الأَرضَ المَيتَةَ ، وهِيَ فِي قَلبِ الحَكِيمِ مِثلُ النُّورِ فِي الظُّلمَةِ يَمشِي بِها فِي النّاسِ.
عيسى بن مريم عليه السلام :
به درستى برايتان مى‏ گويم : صيقل دادن ، شمشير را نو مى‏ كند و جلايش مى‏ دهد . همچنين است حكمت براى دل ؛ آن را صيقل و جلا مى ‏دهد . حكمت در دل شخص حكيم، همانند آب در زمين مرده است ؛ دل او را زنده مى‏ كند چنان كه آب، زمين مرده را . حكمت در دلِ شخص حكيم، همانند نور است در تاريكى كه به وسيله آن در ميان مردم راه مى ‏رود .

---

تحف العقول: ص ۵۱۲ ،
بحار الأنوار: ج ۱۴ ص ۳۱۶ ح ۱۷.
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام :
إِنَّ اللَّهَ يُحيِي القُلُوبَ المَيتَةَ بِنُورِ الحِكمَةِ ، كَما يُحيِي الأَرضَ المَيتة بِوابِلِ‏ المَطَرِ .
عيسى بن مريم عليه السلام :
خداوند ، دل‏هاى مرده را با نور حكمت زنده مى ‏كند ، همان گونه كه زمين مرده را با سيلاب باران زنده مى ‏كند .

---

الوابل: المطر الشديد الضخم القَطْر (لسان العرب: ج ۱۱ ص ۷۲۰ «وبل»).
تحف العقول: ص ۳۹۳ عن الإمام الكاظم عليه السلام وص ۵۰۱ ،
بحار الأنوار: ج ۱ ص ۱۴۶ ح ۳۰.



​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام :
إِنَّ التّارِكَ شفاءَ المَجرُوح مِن جُرحِهِ شَريكٌ لِجارِحهِ لا مَحالَةَ ، وذلِكَ أَنَّ الجارِحَ أَرادَ فَسادَ المَجرُوحِ والتّارِكَ لِإِشفائِهِ لَم يَشَأ صَلاحَهُ ، فَإِذا لَم يَشَأ صَلاحَهُ فَقَد شاءَ فَسادَهُ اضطِراراً؛ فَكَذلِكَ لا تُحَدِّثُوا بِالحِكمَةِ غَيرَ أَهلِها فَتَجهَلُوا، ولا تَمنَعُوها أَهلَها فَتَأثِمُوا، وليَكُن أَحَدُكُم بِمَنزِلَةِ الطَّبِيبِ
المُداوِي إِن رَأى‏ مَوضِعاً لِدَوائِهِ وإِلّا أَمسَكَ .
عيسى بن مريم عليه السلام :
آن كه درمان زخم مجروح را رها كند، بى‏ گمان با مجروح كننده او شريك [جرم ]است ؛ زيرا آن كه جراحتْ وارد آورده است، خواهان تباه كردن مجروح بوده ، و آن هم كه مداوايش را رها كرده ، بهبود او را نخواسته است ، و هرگاه بهبود او را نخواهد، به ناچار تباهىِ وى را خواسته است . همچنين حكمت را به نااهلش نياموزيد كه اين، نادانى است ، و از اهل آن هم دريغش مداريد كه اين كار گناه است ؛ بلكه هر يك از شما بايد به سان طبيب درمانگر باشد كه اگر جايى براى دوايش ديد [مداوا مى‏ كند] و گرنه خوددارى مى‏ نمايد .

---

الكافي: ج ۸ ص ۳۴۵ ح ۵۴۵ عن أبان بن تغلب عن الإمام الصادق عليه السلام ،
وسائل الشيعة: ج ۱۱ ص ۴۰۱ ح ۲۱۱۵۶ ؛
وراجع: منية المريد: ص ۱۸۴.
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام :
إِنَّ لِلحِكمَةِ أَهلاً، فَإِن وَضَعتَها فِي غَيرِ أَهلِها ضَيَّعتَ وإِن مَنَعتَها مِن أهلِها ضَيَّعتَ ، كُن كَالطَّبِيبِ يَضَعُ الدَّواءَ حَيثُ يَنبَغِي.
عيسى بن مريم عليه السلام :
براى حكمت ، اهلى است ؛ پس اگر آن را به نااهلش بياموزى، تباهش ساخته ‏اى ، و اگر از اهلش هم دريغ نمايى، تباهش ساخته‏اى . مانند طبيب باش كه دارو را آن جا كه بايد به كار مى‏ بَرد .

---

حلية الأولياء: ج ۷ ص ۲۷۳ الرقم ۳۹۸ ،
الدرّ المنثور: ج ۲ ص ۲۰۴ نقلاً عن أحمد وكلاهما عن سفيان بن عيينة ،
إحياء العلوم: ج ۱ ص ۵۷ نحوه.
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام :
يا مَعشَرَ الحَوَارِيِّينَ ، لَا تُلقُوا اللُّولُؤَ لِلخِنزِيرِ، فَإِنَّهُ لَا يَصنَعُ بِهِ شَيئاً، ولا تُعطُوا الحِكمَةَ مَن لا يُرِيدُها، فَإِنَّ الحِكمَةَ أَحسَنُ مِنَ اللُّؤلؤ، ومَن لا يُرِيدُها أَشَرُّ مِنَ الخِنزِيرِ .
عيسى بن مريم عليه السلام :
اى گروه حواريان! مرواريد را به خوك مسپاريد ؛ زيرا كه خوك با آن كارى نمى‏كند . حكمت را نيز به كسى كه خواهانش نيست ، مدهيد . حكمت، از مرواريد بهتر است ، و آن كه خواهانش نيست، از خوك بدتر است .

---

الزهد لابن حنبل: ص ۱۱۸ ،
المصنّف لعبد الرزّاق: ج ۱۱ ص ۲۵۷ ح ۲۰۴۸۲ ،
البداية والنهاية: ج ۲ ص ۹۱ ،
جامع بيان العلم: ج ۱ ص ۱۱۰ ،
عيون الأخبار لابن قتيبة: ج ۲ ص ۱۲۴ كلّها عن عكرمة نحوه ،
الدرّ المنثور: ج ۲ ص ۲۱۴.
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام :
إِنَّ كُلَّ النَّاسِ يَبصُرُ النُّجُومَ ، ولكِن لَا يَهتَدِي بِها إِلَّا مَن يَعرِفُ مَجَارِيَها ومَنازِلَها ؛ وكَذلِكَ تَدرُسُونَ الحِكمَةَ ولكِن لا يَهتَدِي لَها مِنكُم إِلَّا مَن عَمِلَ بِها.
عيسى بن مريم عليه السلام :
همه مردم ستارگان را مى ‏بينند؛ امّا تنها آن كس با آنها راه يابى مى‏ كند كه مسيرها و جايگاه‏ هاى ستارگان را بشناسد . همچنين همه شما حكمت مى‏ آموزيد؛ ليك از ميان شما تنها كسى بدان راه مى‏ يابد كه آن را به كار بندد .

---

تحف العقول: ص ۵۰۷ ،
بحار الأنوار: ج ۱۴ ص ۳۱۰ ح ۱۷.
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام :
بِحَقٍّ أَقُولُ لَكُم: إِنَّ نَقلَ الحِجارَةِ مِن رُؤُوس الجِبالِ أَفضَلُ مِن أَن تُحَدِّثَ مَن لا يَعقَلُ عَنكَ حَدِيثَكَ ، كَمَثَلِ الَّذِي يَنقَعُ الحِجارَةَ لِتَلينَ ، وكَمَثَلِ الَّذِي يَصنَعُ الطَّعامَ لِأَهلِ القُبُورِ! طُوبى‏ لِمَن حَبَسَ الفَضلَ مِن قَولِهِ الَّذِي يَخافُ عَلَيهِ المَقتَ مِن رَبِّهِ ، ولا يُحَدِّثُ حَدِيثاً إِلَّا يُفهَمُ ، ولا يَغبِطُ امرَءاً فِي قَولِهِ حَتّى‏ يَستَبِينَ لَهُ فِعلُهُ .
عيسى بن مريم عليه السلام :
به درستى برايتان مى ‏گويم : جا به جا كردن سنگ‏ها از قلّه ‏هاى كوه ، بهتر از آن است كه سخن خود را به كسى بگويى كه سخنت را در نمى‏ يابد . اين كار، چونان كار كسى است كه سنگ را در آب بخواباند تا نرم شود ، و چونان كار كسى است كه براى خفتگانِ در گورها خوراك سازد! خوشا به حال كسى كه زيادىِ گفتارش را كه مى ‏ترسد خداوندگارش را به خشم آوَرَد ، نگه مى‏ دارد ، و سخنى نمى‏ گويد مگر آن كه فهميده شود ، و به گفتار هيچ كس رشك نَمى ‏بَرَد تا اين كه كردار او برايش معلوم گردد .

---

تحف العقول: ص ۵۱۲ ،
بحار الأنوار: ج ۱۴ ص ۳۱۶ ح ۱۷ ؛
تاريخ دمشق: ج ۶۸ ص ۶۸ وليس فيه ذيله من طوبى‏».
​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
يا مَعشَرَ الحَوارِيِّينَ! كَم مِن سِراجٍ أطفَأَتهُ الرِّيحُ، وكَم مِن عابِدٍ أَفسَدَتُه‏ العُجبُ!
عيسى بن مريم عليه السلام :
اى گروه حواريان! بسا چراغى كه باد خاموشش كرد ، و بسا عابدى كه خودپسندى تباهش نمود.

---

في الطبعة المعتمدة للمصدر: «أفسدته» ،
والتصويب من بحار الأنوار ومستدرك الوسائل: ج ۱ ص ۱۳۹ ح ۲۰۳.عدّة الداعي: ص ۲۲۳ ،
بحار الأنوار: ج ۷۲ ص ۳۲۲ ح ۳۷.


​

 

[TAHEREH]

عيسى بن مريم عليه السلام:
بِحَقٍّ أَقُولُ لَكُم: لَو وَجَدتُم سِراجاً يَتَوَقَّدُ بِالقِطرانِ فِى لَيلَةٍ مُظلِمَةٍ لَا ستَضَأتُم بِهِ ولَم يَمنَعكُم مِنهُ رِيحٌ نَتِنَةٌ ؛ كَذلِكَ يَنبَغِي لَكُم أَن تَأخُذُوا الحِكمَةَ مِمَّن وَجَدتُمُوها مَعَهُ، ولا يَمنَعكُم مِنهُ سُوءُ رَغبَتِهِ فِيها.
عيسى بن مريم عليه السلام :
به درستى برايتان مى ‏گويم : اگر چراغى را بيابيد كه در شبى تار، با روغنْ قطران‏ مى‏ سوزد ، بى‏ گمان از روشنايى‏ اش بهره مى‏ گيريد و بوى بد آن شما را از آن باز نمى‏ دارد . همچنين سزاوار است كه حكمت را در هر كس يافتيد ، فرا گيريد ، و بى‏ رغبتى او بِدان، شما را از اين كار باز ندارد .

---

تحف العقول: ص ۳۹۲ عن الإمام الكاظم عليه السلام وص ۵۰۸ وفيه «قطرانه» بدل «نتنه» ،
بحار الأنوار: ج ۱ ص ۱۴۵ ح ۳۰ و
راجع: المحاسن: ج ۱ ص ۳۶۰ ح ۷۷۲.
​