زهرا روشنایی کارشناس بهداشت محیط مرکز بهداشت شماره دو اصفهان در گفتگو با ایمنا ضمن اشاره به اینکه مواد تشکیلدهنده بستنی از خامه، شیر، شکر، مغز خشکبار (گردو، پسته، بادام)، میوهها و طعمدهندهها تشکیل شده است، بیان داشت: در صورت رعایت نکردن نکات بهداشتی، احتمال بروز هر نوع آلودگی و به تبع آن ایجاد مسمومیت در مصرفکننده افزایش مییابد.
وی بر ضرورت رعایت نکات بهداشتی در تهیه بستنی تاکید نمود و توصیه نمود: در هنگام تهیه بستنی باید توجه داشت که شیر حتما پاستوریزه باشد و از سلامت آن اطمینان داشته باشید. همچنین در نظافت وسایل تهیه بستنی دقت نموده و در محل محفوظی نگهداری شود و آنچه که در آن وسایل برداشت بستنی از قبیل قاشق و یا وسیله دیگر را شستشو میدهند، باید مرتباً تعویض شود.
روشنایی همچنین اظهار داشت: برای از بین بردن میکروبهای احتمالی باید آن را به اندازه کافی حرارت داد و از اضافه کردن خامه غیرپاستوریزه یا حرارت ندیده در بستنی خودداری شود.
وی ادامه داد: بستنی به دلیل برخورداری از مواد اولیه حساس به آلودگی میکروبی نظیر شیر، تخممرغ، ژلاتین بوده به همین دلیل از نگهداری آن به مدت طولانی در فریزر خودداری کنید.
وی با اشاره به اینکه بستنی نرم شده به دلیل افزایش میکروب در آن به هیچ عنوان قابل استفاده نیست، بیان داشت: برای اینکه این مواد قابل استفاده شوند باید یک مرتبه دیگر آنها را حرارت داد و سپس منجمد کرد.
به گفته وی بستنی را باید در قیفها یا لیوانهای کاغذی استفاده کرد، زیرا استفاده از بستنی در ظرفهای بلوری و مخلوط کردن آنها با هم و شستشو در یک ظرف خود عامل انتشار و سرایت بیماری در مصرفکنندگان میشود.
این کارشناس با تاکید بر اینکه کارگران باید از نکات بهداشتی با اطلاع بوده و در نظافت خویش دقت کنند، خاطرنشان کرد: بستنی فرآیندی را طی میکند که در هر مرحله میتواند از وضعیت کاملاً بهداشتی خارج و به یک محصول آلوده تبدیل شود که این به سلامت کل افراد جامعه لطمه میزند.
وی افزود: این نکته در مورد بستنیهای یخی هم صدق میکند و هر محصولی در مجاورت با میکروب و تغییر دمای نامناسب آلوده میشود و مصرف آن در فرد مسمومیت غذایی ایجاد میکند.
روشنایی در زمینه شوک حرارتی در بستنی و تأثیری که بر روی این خوردنی میگذارد؛گفت:
چنانچه در زمانی هر چند کوتاه بستنی در درجه گرمتر از ۱۸- درجه سانتیگراد قرار داده شود و دوباره به دمای ۱۸- درجه سانتیگراد یا سردتر رسانده شود محصول متحمل شوک حرارتی شده که موجب کشدار شدن (آدامسی) و شنی شدن محصول میشود و اگر زمان شوک زیاد شود هوای داخل بستنی از مایع بستنی جدا شده که این حالت را دوفاز شدن میگویند.
وی در تکمیل گفتههای خود به بیماریهای منتقله از مواد غذایی آلوده اشاره کرد و گفت: بیماریهای منتقله از غذا، بیماریهایی هستند که از خوردن و آشامیدن غذا یا نوشیدنی آلوده ناشی میشوند. عوامل این آلودگی باکتریها، توکسینها، ویروسها و انگلها هستند.
وی پدیده جهانیشدن، افزایش مسافرتها و نیز افزایش مصرف غذا در خارج از منزل در جوامع مختلف را در تشدید بیماریهای منتقله از غذا و بهعنوان یک مشکل بهداشت جهانی مطرح کرد و اظهارداشت: سالمونلوزیس(حصبه)، شیگلوزیس، اسهال خونی اشرشیاکلایی، مسمومیت با سموم ناشی از استافیلوکوک ارئوس و بوتولیسم از جمله بیماریهای خطرناکی هستند که در صورت عدم درمان بموقع موجب مرگ افراد خواهد شد.
وی بر ضرورت رعایت نکات بهداشتی در تهیه بستنی تاکید نمود و توصیه نمود: در هنگام تهیه بستنی باید توجه داشت که شیر حتما پاستوریزه باشد و از سلامت آن اطمینان داشته باشید. همچنین در نظافت وسایل تهیه بستنی دقت نموده و در محل محفوظی نگهداری شود و آنچه که در آن وسایل برداشت بستنی از قبیل قاشق و یا وسیله دیگر را شستشو میدهند، باید مرتباً تعویض شود.
روشنایی همچنین اظهار داشت: برای از بین بردن میکروبهای احتمالی باید آن را به اندازه کافی حرارت داد و از اضافه کردن خامه غیرپاستوریزه یا حرارت ندیده در بستنی خودداری شود.
وی ادامه داد: بستنی به دلیل برخورداری از مواد اولیه حساس به آلودگی میکروبی نظیر شیر، تخممرغ، ژلاتین بوده به همین دلیل از نگهداری آن به مدت طولانی در فریزر خودداری کنید.
وی با اشاره به اینکه بستنی نرم شده به دلیل افزایش میکروب در آن به هیچ عنوان قابل استفاده نیست، بیان داشت: برای اینکه این مواد قابل استفاده شوند باید یک مرتبه دیگر آنها را حرارت داد و سپس منجمد کرد.
به گفته وی بستنی را باید در قیفها یا لیوانهای کاغذی استفاده کرد، زیرا استفاده از بستنی در ظرفهای بلوری و مخلوط کردن آنها با هم و شستشو در یک ظرف خود عامل انتشار و سرایت بیماری در مصرفکنندگان میشود.
این کارشناس با تاکید بر اینکه کارگران باید از نکات بهداشتی با اطلاع بوده و در نظافت خویش دقت کنند، خاطرنشان کرد: بستنی فرآیندی را طی میکند که در هر مرحله میتواند از وضعیت کاملاً بهداشتی خارج و به یک محصول آلوده تبدیل شود که این به سلامت کل افراد جامعه لطمه میزند.
وی افزود: این نکته در مورد بستنیهای یخی هم صدق میکند و هر محصولی در مجاورت با میکروب و تغییر دمای نامناسب آلوده میشود و مصرف آن در فرد مسمومیت غذایی ایجاد میکند.
روشنایی در زمینه شوک حرارتی در بستنی و تأثیری که بر روی این خوردنی میگذارد؛گفت:
چنانچه در زمانی هر چند کوتاه بستنی در درجه گرمتر از ۱۸- درجه سانتیگراد قرار داده شود و دوباره به دمای ۱۸- درجه سانتیگراد یا سردتر رسانده شود محصول متحمل شوک حرارتی شده که موجب کشدار شدن (آدامسی) و شنی شدن محصول میشود و اگر زمان شوک زیاد شود هوای داخل بستنی از مایع بستنی جدا شده که این حالت را دوفاز شدن میگویند.
وی در تکمیل گفتههای خود به بیماریهای منتقله از مواد غذایی آلوده اشاره کرد و گفت: بیماریهای منتقله از غذا، بیماریهایی هستند که از خوردن و آشامیدن غذا یا نوشیدنی آلوده ناشی میشوند. عوامل این آلودگی باکتریها، توکسینها، ویروسها و انگلها هستند.
وی پدیده جهانیشدن، افزایش مسافرتها و نیز افزایش مصرف غذا در خارج از منزل در جوامع مختلف را در تشدید بیماریهای منتقله از غذا و بهعنوان یک مشکل بهداشت جهانی مطرح کرد و اظهارداشت: سالمونلوزیس(حصبه)، شیگلوزیس، اسهال خونی اشرشیاکلایی، مسمومیت با سموم ناشی از استافیلوکوک ارئوس و بوتولیسم از جمله بیماریهای خطرناکی هستند که در صورت عدم درمان بموقع موجب مرگ افراد خواهد شد.