توجه : مطالب عنوان شده در این مقاله صرفا جنبه آشنایی اجمالی با روش مورد نظر را دارند.
روش چاپ فلكسوگرافي
تعريف
فلكسوگرافي روش چاپي است با يك لوح چاپ برجسته (كليشه) و منعطف. اين لوح به سيلندر لوح دستگاه چاپ فلكسوگرافي چسبانده مي‌شود. روش فلكسو در واقع نوع امروزي چاپ لترپرس ( چاپ با استفاده از حرف و تصاوير برجسته فلزي است). البته چاپ فلكسو همه كاره تر از روش لترپرس است چرا كه با استفاده از آن مي‌توان تقريبا انواع سطوح همچون پلاستيك، فويل، سلفون و كاغذ را چاپ كرد. اين روش بطور وسيعي جهت چاپ سطوح به كار رفته در بسته بندي مواد غذايي به كار مي‌رود. همچنين از آن مي‌توان براي چاپ سطح وسيعي با يك رنگ يكنواخت و يكدست استفاده كرد.
كاربردها
روش فلكسو از روشي‌هاي چاپي است كه همواره گسترش و پيشرفت بسيار سريعي را بر خود ديده‌اند. البته نبايد تصور كرد كه اين روش تنها براي چاپ محصولاتي خاص كاربرد دارد. در واقع قابليت اين روش براي چاپ انواع مختلفي از سطوح چاپي باعث شده تا گستره وسيعي از محصولات با اين روش قابل چاپ باشند. بسته‌بندي مواد غذايي همانطور كه اشاره شد يكي از مهمترين ميادين كاربرد اين روش چاپي است. چاپ بر روي كيسه‌هاي پلاستيكي لفاف‌هاي بسته‌بندي، كاغذ ديواري، مجلات، ضمايم روزنامه‌ها، كتب و فرم‌هاي اداري از ديگر كاربردهاي رايج اين روش چاپي‌اند.
فرآيند چاپ
كليشه برجسته و منعطفي كه به عنوان لوح چاپ در اين روش استفاده مي‌شود از لاستيك قالب‌گيري شده يا مواد فتوپليمري كه نواحي تصويري در آنها بالاتر از نواحي غير چاپي است ساخته شده است. روش‌هاي آنالوگ يا ديجيتال هر دو مي‌توانند براي ساخت اين كليشه‌ها به كار گرفته شوند.
فلكسوگرافي روش چاپي مستقيم است به اين معني كه به هنگام چاپ كليشه آغشته به مركب در تماس مستقيم با سطح چاپ شونده تصوير را بر روي آن منتقل مي‌كند. در اين حال نوردي موسوم به نورد «آنيلوكسي» مركب را از منبع مركب به كليشه مي‌رساند و كليشه آن را بر سطح چاپ شونده انتقال مي‌دهد. بر روي نورد آنيلوكسي حفره‌هاي وجود دارند كه مقادير مشخصي از مركب را با خود بر روي كليشه حمل كرده و منتقل مي‌كنند. بر اين اساس تعداد حفره‌هاي موجود ( در واحد طول ) بر روي نورد آنيلوكسي بسته به نوع كار چاپي و كيفيت مورد نظر متغير خواهد بود.
در اين ميان اصطلاح آنيلوكس نامي بود كه تا تقريبا 60 سال پيش روش فلكسوگرافي به آن موسوم بود. اصطلاح آنيلوكس در حقيقت اشاره به مركبي داشت كه قبلا با مواد آنيليني ساخته شده و در اين روش به كار گرفته مي‌شد. البته چون آنلين ماده‌اي سمي بود تا سالها شبهاتي را حول اين روش چاپ به وجود آورد تا اينكه استفاده از رنگدانه ها رايج شده و كاربرد اين روش با نام جديد فلكسوگرافي آغاز شد. بنابراين نام آنيلوكس بر روي نورد آنيلوكسي به معناي استفاده از مواد آنيليني نيست چون اين مواد سال‌هاست كه در روش چاپ فلكسو كاربرد ندارند. البته مركب‌هاي فلكسوي امروزي بسيار روان بوده، سريع خشك مي‌شوند و اغلب پايه آبي هستند.
انواع دستگاه‌هاي چاپ فلكسو
روش چاپ فلكسو معمولا با دستگاه‌هاي چاپ رول انجام مي‌شود ( و در مواردي محدود با دستگاه‌هاي ورقي ). دستگاه‌هاي بكار گرفته شده در اين روش از لحاظ نحوه قرار گيري واحدهاي چاپ در سه نوع اصلي طبقه‌بندي مي‌شوند. دستگاه‌هايي به شكل ستوني، دستگاهاي افقي و دستگاه‌هاي سيلندر مركزي.
الف: دستگاه‌هاي چاپ با ساختار ستوني
در اين دستگاه‌ها واحدهاي چاپ جداگانه بصورت عمودي نسبت به يكديگر قرار دارند. در اين دستگاه‌ها هر واحد چاپ سيلندر فشار چاپ ( سيلندري كه سطح چاپ شونده را براي انتقال تصوير به كليشه فشار مي‌دهد ) خود را دارند. دستگاه‌هاي ستوني اولين دستگاه‌هاي طراحي شده در روش چاپ فلكسو بودند. البته رجيستر ( كنترل انطباق ) كردن رنگ‌ها و ثابت نگاه داشتن آن با استفاده از اين نوع ماشين‌ها دشوار است. به همين دليل اغلب از اين ماشين‌ها جهت چاپ سطوح رول ضخيم و با وزن بالا كه كشش آنها آسان نبوده يا كنترل انطباق تصوير در آنها مهم نيست استفاده مي‌كنند.
ب: دستگاه‌هاي چاپ با ساختار افقي
همانند دستگاه‌هاي ستوني اين دستگاه‌ها نيز از واحدهاي جداگانه چاپ ساخته مي‌شوند منتهي اين واحدها بصورت افقي پشت سر هم قرار گرفته‌اند. در اين ماشين‌ها به علت فاصله واحدهاي چاپ از هم ممكن است اشكلاتي در كنترل انطباق چاپ روي دهد. البته با استفاده از سيتم كشش رول در اين دستگاه‌ها مي‌توان انطباق را به هنگام چاپ تصاوير چند رنگ كنترل كرد. بخش وسيعي از دستگاه‌هاي فلكسوي افقي براي چاپ كارتن يا چاپ سريع رول‌‌هاي كم عرض كه به برچسب ( ليبل ) تبديل مي‌شوند كاربرد دارند.
ج: دستگاه‌هاي سيلندر مركزي
بر خلاف دو نوع ستوني و افقي كه واحدهاي چاپي در آنها مستقل‌اند در دستگاه‌هاي چاپ سيلندر مركزي واحدهاي چاپ حول يك سيلندر فشار چاپ مركزي قرار گرفته‌اند. به هنگام چاپ در اين دستگاه‌ها سطح چاپ شونده با چرخيدن به دور سيلندر فشار چاپ كشيده نمي‌شود، به همين دليل اين نوع دستگاه‌ها انتخاب مناسبي براي چاپ سطوح چاپ شونده نازك همچون پلاستيك‌ها هستند كه در ديگر دستگاه‌ها كش مي‌آيند. كنترل انطباق در اين دستگاه‌ها آسان تر است. قطر سيلندر فشار در برخي از انواع اين دستگاه‌ها به بيشتر از 2 متر مي‌رسد طوريكه مي‌توان 8 واحد چاپ را حول آنها قرار داد. تنها عيب اين نوع دستگاه ها آن است كه با استفاده از آنها تنها مي‌توان بر يك سمت رول چاپ داشت.
روش چاپ فلكسوگرافي
تعريف
فلكسوگرافي روش چاپي است با يك لوح چاپ برجسته (كليشه) و منعطف. اين لوح به سيلندر لوح دستگاه چاپ فلكسوگرافي چسبانده مي‌شود. روش فلكسو در واقع نوع امروزي چاپ لترپرس ( چاپ با استفاده از حرف و تصاوير برجسته فلزي است). البته چاپ فلكسو همه كاره تر از روش لترپرس است چرا كه با استفاده از آن مي‌توان تقريبا انواع سطوح همچون پلاستيك، فويل، سلفون و كاغذ را چاپ كرد. اين روش بطور وسيعي جهت چاپ سطوح به كار رفته در بسته بندي مواد غذايي به كار مي‌رود. همچنين از آن مي‌توان براي چاپ سطح وسيعي با يك رنگ يكنواخت و يكدست استفاده كرد.
كاربردها
روش فلكسو از روشي‌هاي چاپي است كه همواره گسترش و پيشرفت بسيار سريعي را بر خود ديده‌اند. البته نبايد تصور كرد كه اين روش تنها براي چاپ محصولاتي خاص كاربرد دارد. در واقع قابليت اين روش براي چاپ انواع مختلفي از سطوح چاپي باعث شده تا گستره وسيعي از محصولات با اين روش قابل چاپ باشند. بسته‌بندي مواد غذايي همانطور كه اشاره شد يكي از مهمترين ميادين كاربرد اين روش چاپي است. چاپ بر روي كيسه‌هاي پلاستيكي لفاف‌هاي بسته‌بندي، كاغذ ديواري، مجلات، ضمايم روزنامه‌ها، كتب و فرم‌هاي اداري از ديگر كاربردهاي رايج اين روش چاپي‌اند.
فرآيند چاپ
كليشه برجسته و منعطفي كه به عنوان لوح چاپ در اين روش استفاده مي‌شود از لاستيك قالب‌گيري شده يا مواد فتوپليمري كه نواحي تصويري در آنها بالاتر از نواحي غير چاپي است ساخته شده است. روش‌هاي آنالوگ يا ديجيتال هر دو مي‌توانند براي ساخت اين كليشه‌ها به كار گرفته شوند.
فلكسوگرافي روش چاپي مستقيم است به اين معني كه به هنگام چاپ كليشه آغشته به مركب در تماس مستقيم با سطح چاپ شونده تصوير را بر روي آن منتقل مي‌كند. در اين حال نوردي موسوم به نورد «آنيلوكسي» مركب را از منبع مركب به كليشه مي‌رساند و كليشه آن را بر سطح چاپ شونده انتقال مي‌دهد. بر روي نورد آنيلوكسي حفره‌هاي وجود دارند كه مقادير مشخصي از مركب را با خود بر روي كليشه حمل كرده و منتقل مي‌كنند. بر اين اساس تعداد حفره‌هاي موجود ( در واحد طول ) بر روي نورد آنيلوكسي بسته به نوع كار چاپي و كيفيت مورد نظر متغير خواهد بود.
در اين ميان اصطلاح آنيلوكس نامي بود كه تا تقريبا 60 سال پيش روش فلكسوگرافي به آن موسوم بود. اصطلاح آنيلوكس در حقيقت اشاره به مركبي داشت كه قبلا با مواد آنيليني ساخته شده و در اين روش به كار گرفته مي‌شد. البته چون آنلين ماده‌اي سمي بود تا سالها شبهاتي را حول اين روش چاپ به وجود آورد تا اينكه استفاده از رنگدانه ها رايج شده و كاربرد اين روش با نام جديد فلكسوگرافي آغاز شد. بنابراين نام آنيلوكس بر روي نورد آنيلوكسي به معناي استفاده از مواد آنيليني نيست چون اين مواد سال‌هاست كه در روش چاپ فلكسو كاربرد ندارند. البته مركب‌هاي فلكسوي امروزي بسيار روان بوده، سريع خشك مي‌شوند و اغلب پايه آبي هستند.
انواع دستگاه‌هاي چاپ فلكسو
روش چاپ فلكسو معمولا با دستگاه‌هاي چاپ رول انجام مي‌شود ( و در مواردي محدود با دستگاه‌هاي ورقي ). دستگاه‌هاي بكار گرفته شده در اين روش از لحاظ نحوه قرار گيري واحدهاي چاپ در سه نوع اصلي طبقه‌بندي مي‌شوند. دستگاه‌هايي به شكل ستوني، دستگاهاي افقي و دستگاه‌هاي سيلندر مركزي.
الف: دستگاه‌هاي چاپ با ساختار ستوني
در اين دستگاه‌ها واحدهاي چاپ جداگانه بصورت عمودي نسبت به يكديگر قرار دارند. در اين دستگاه‌ها هر واحد چاپ سيلندر فشار چاپ ( سيلندري كه سطح چاپ شونده را براي انتقال تصوير به كليشه فشار مي‌دهد ) خود را دارند. دستگاه‌هاي ستوني اولين دستگاه‌هاي طراحي شده در روش چاپ فلكسو بودند. البته رجيستر ( كنترل انطباق ) كردن رنگ‌ها و ثابت نگاه داشتن آن با استفاده از اين نوع ماشين‌ها دشوار است. به همين دليل اغلب از اين ماشين‌ها جهت چاپ سطوح رول ضخيم و با وزن بالا كه كشش آنها آسان نبوده يا كنترل انطباق تصوير در آنها مهم نيست استفاده مي‌كنند.
ب: دستگاه‌هاي چاپ با ساختار افقي
همانند دستگاه‌هاي ستوني اين دستگاه‌ها نيز از واحدهاي جداگانه چاپ ساخته مي‌شوند منتهي اين واحدها بصورت افقي پشت سر هم قرار گرفته‌اند. در اين ماشين‌ها به علت فاصله واحدهاي چاپ از هم ممكن است اشكلاتي در كنترل انطباق چاپ روي دهد. البته با استفاده از سيتم كشش رول در اين دستگاه‌ها مي‌توان انطباق را به هنگام چاپ تصاوير چند رنگ كنترل كرد. بخش وسيعي از دستگاه‌هاي فلكسوي افقي براي چاپ كارتن يا چاپ سريع رول‌‌هاي كم عرض كه به برچسب ( ليبل ) تبديل مي‌شوند كاربرد دارند.
ج: دستگاه‌هاي سيلندر مركزي
بر خلاف دو نوع ستوني و افقي كه واحدهاي چاپي در آنها مستقل‌اند در دستگاه‌هاي چاپ سيلندر مركزي واحدهاي چاپ حول يك سيلندر فشار چاپ مركزي قرار گرفته‌اند. به هنگام چاپ در اين دستگاه‌ها سطح چاپ شونده با چرخيدن به دور سيلندر فشار چاپ كشيده نمي‌شود، به همين دليل اين نوع دستگاه‌ها انتخاب مناسبي براي چاپ سطوح چاپ شونده نازك همچون پلاستيك‌ها هستند كه در ديگر دستگاه‌ها كش مي‌آيند. كنترل انطباق در اين دستگاه‌ها آسان تر است. قطر سيلندر فشار در برخي از انواع اين دستگاه‌ها به بيشتر از 2 متر مي‌رسد طوريكه مي‌توان 8 واحد چاپ را حول آنها قرار داد. تنها عيب اين نوع دستگاه ها آن است كه با استفاده از آنها تنها مي‌توان بر يك سمت رول چاپ داشت.