روانشناسی ورزش در بردارنده گزینش درست و برانگیختن ورزشکاران است به گونه ای که هر ورزشکار بتواند در بالاترین حد توانائی خود به رقابت بپردازد ورزشکاران در این راستا باید راهبردهایی را به کار گیرند تا رقیبان را روحیه زدایی کنند ، با سطح بسیار بالای فشار مقابله و یا آن را کم کنند ،از داروها سوء استفاده نکنند ،راهبردهای تیمی موفقیت آمیزی را بکار گیرند و مهارتها را آموزش دهند و بیاموزند روشن است که روان شناسی عنصر اصلی رقابت ورزشی است . مطالعه روانشناسی و استفاده از آن در موقعیت ورزشی شخص را توانا می سازد تا :
1- رفتاری را توصیف کند.
2- رفتاری را تبیین کند .
3- رفتاری را پیش بینی کند . آنچه که به گونه ای فراینده اطمینان مربیان تربیتی ،پژوهشگران و مربیان ورزشی را به خود جلب کرده است و این است که شاخه روان شناسی ورزش یک علم است .
این علم ،رفتار انسانی در زمینه شرکت در ورزش و چگونگی تاثیر پذیری رفتار ( عملکرد ) از سه منبع اصلی را مطالعه می کند :
1- ورزشکار
2- رهبر تیم
3- محیطی که این افراد باهم طنش متقابل دارند . رهیافتهایی در زمینه روان شناسی ورزش
روان شناسان ورزش معتقدند که اعتماد به نفس یکی از مهمترین حالتهای ذهنی ( روان ) قبل و در طول مسابقه است . اعتماد به نفس که آنرا اعتماد ورزش می نامند ،اعتقاد ورزشکار به توانائیش در موفقیت است . نبود میزان بالایی از اطمینان درباره اجرای مهارتها به گونه ای موثر ، به انتظارهای پائین تر برای موفقیت ،تلاش گسترده در اجرای تکلیف و عواطف نامطلوبی منتهی می شود که تمرکز و برانگیختگی مطلوب را کاهش می دهد و در این مورد رهیافتهایی برای مربیگری :
1- از همه ورزشکاران انتظارهای مثبت بالایی داشته باشید .
2- موفقیت ورزش اولیه هر ورزشکاری را تضمین کنید .
3- محیط ورزشی مثبتی را برای آمادگی قبل از مسابقه فراهم کنید .
4- مهارتها و رهیافتها را آموزش دهید .
5- الگوی نقشی مناسب باشید .
رهیافتهایی برای ورزشکاران :
1- الگوی نقش مثبتی راتعیین و تقلید کنید .
2- از رهیافتهای شناختی استفاده کنید .
3- به موفقیت قبلی بیندیشید .
4- اضطراب را به عنوان نشانه دلگرمی و آمادگی تفسیر کنید نه نشانه ترس .
5- آماده باشید .
6- سرگرمی در فعالیتها داشته باشید .
تحقیقات نشان میدهد که ورزش بر عملکردهای شناختی و هوش تائید مثبت دارد .البته پاره ای از محققان نیز بر این باورند که چنین رابطه ای وجود ندارد . بدون شک رشد حرکتی کودک در رشد ذهنی وی مهم و موثر است و میزان یادگیری کودک با سطح فعالیتهای حرکتی و جسمی وی مربوط است . آن طور که پژوهش های اخیر نشان داده اند انجام ورزش و اجرای حرکات جسمی باعث افزایش در بهره هوش حاصل از اجرای برخی از آزمونهای هوش میشود .
علت عملکرد بهتر ذهنی و شناختی ناشی از ورزش را با افزایش اکسیژن موجود دو هوای استنشاقی به دنبال خستگی ناشی از کارهای ذهنی مربوط می دانند . بهبودی کارکردهای شناختی و ذهنی ناشی از ورزش هم در بزرگسالان و سالمندان و هم در جوانان و نوجوانان دیده شده است و برنامه های ورزشی حتی در عملکردهای شناختی بیماران روانی سالخورده نیز بهبودی دیده میشود و این به دلیل این است که درگیری غیر قابل اجتناب کل مغز در فعالیتهای بدنی ،یک عامل مهم احتمالی در بازگرداندن و توقف فرایندهای انعطاف سلولی – جسمی پیری است که در نتیجه آن در توانش های ذهنی سالخوردگان تغییرات مثبتی حاصل می شود .
بر اساس یافته های پژوهشی بین شخصیت خلق و ورزش رابطه ای متقابل وجود دارد از یک سو ورزش باعث ایجاد تغییرات مثبت و معناداری در متغیرهای شخصیتی – هیجانی می شود از سوی دیگر ویژگیهای شخصیتی در انجام ورزش و همچنین انتخاب انواع خاص فعالیتها و برنامه های ورزشی موثر است .
به نظر می رسد که تاثیر ورزش بر شخصیت ،به متغیرهای متعددی از جمله نوع ورزش و مدت انجام آن تمرینات بستگی داشته باشد ، چرا که تغییرات شخصیتی بیش تر ناشی از تمرینات طولانی و مداومند . به این دلیل که این قبیل تمرینات در بیوشیمی بدن تغییرات معناداری ایجاد می کنند و در نتیجه متغیرهای شخصیتی یا تغییرات بیوشیمی بدن همراه میشود .
یکی از ابعاد وعمده شخصیتی در رابطه باتاثیرات ورزشی « خودپنداره » است.خودپنداره تصوروبرداشت فرد از جنبه های
گوناگون موجودیت خویش نظیر : جنبه های بدنی و جسمی ،اجتماعی ،هوش و شناختی می باشد . به نظر می رسد که خودآگاهی بیش تر فرد از خویش با بالارفتن خودپنداره و عزت نفس وی همراه است و سازوکار تاثیر ورزش بر عزت نفس احتمالاً ناشی از احساس مهارت و کفایت بیش تر است .
اهداف فیزیولوژیک و روانشناس گرم کردن بدن در ورزش : اهداف اصل این کار افزایش دمای عمومی بدن و عضلات عمقی است .با این کار احتمال پارگی های عضلانی و پیچ خوردگی های رباطی کاه یافته و به پیش گیری از دردهای عضلانی نیز کمک خواهد شد .
هنگامی که دمای سلولها افزایش یابد همگان با آن در فرایندهای متابولیکی وداخل سلولها نیز ازدیاد سرعت متقابل روی خواهد داد . زیرا اینگونه فرایندها وابسته به حرارت و دمای سلولی می باشند .
در برابر یک درجه افزایش دمای داخلی ، تقریباً معادل 13% ازدیاد سرعت متابولی ایجاد می شود . در دماهای بالاتر آزاد شدن اکسیژن از هموگلوبین و میوگلوبین با سرعت و میزان بیش تر میسر شده و میزان جریان خون بالا میرود و چسبندگی عضلات کاهش می یابد. فرایند گرم کرون بر حسب نوع رقابت نیز فرق می کند به ورزشکاران توجیه می شود که در چهارچوب فعالیتهای خود را گرم می کنند که شباهت به مسابقه ای داشته باشد که قراراست آنها در آن رقابت کنند بنابراین شخصی که دونده دو سرعت است باید مقداری بصورت آهسته بدود ، چند بار اشارت زده و بالاخره بعضی از نرمش های کششی و تمرینات عمومی بدن را اجرا کند .
به نظر می رسد بکارگیری اصل اضافه بار و حرکات تقلیدی برای آندسته از مسابقات که نیاز به هماهنگی عصبی – عضلانی دارند بسیار حائز اهمیت باد . در روزهایی که هوا سرد است مدت زمان فرایند گرم کردن بدن باید افزایش یابد و هنگام انجام فعالیتها لباس گرم پوشیده شود .حرکات کششی در مراحل گرم کردن و سرد کردن از اهمیت خاصی برخوردار است .
اثرات اجتماعی و روانشناسی ورزش نکردن و چاقی : یکی از بخش های خیلی دردناک چاقی تحمل مشکلات روحی – روانی چاقی است زیرا که اکثر مردم می دانند که به کشل ظاهری بدن خود اهمیت دهند و بیتر اندام های لاغر به ویژه برای زنان جذاب تر است .
چنین پیامهایی احساس ناخوشایندی از اضافه وزن برای افراد در پی خواهد داشت . اکثر مردم فکرمی کنند که افراد چاق افرادی تبل و شکم پرست می باشند .گرچه این مطلب صحیح نیست ولی آنها در موقعیتهای اجتماعی و حرفهای تجاری با پیش داوری و تبعیض روبرو می شوند و این عوامل برای افراد چاق احساس مقبول نبودن ،شرمندگی و افسردگی در پی خواهد داشت .
روش درمان چاقی بستگی به سطح چربی بدن فرد ، وضعیت سلامتی کلی و انگیزه برای کاهش وزن دارد . درمان چاقی ممکن است ترکیبی از : رژیم غذایی مناسب ،ورزش و فعالیتهای بدنی ، اصلاح رفتار و بعضی داروهای کاهشی وزن باشند . در بعضی از موارد درمان چاقی شدید یا جراحی روده و معده توصیه می شود . به خاطر داشته باشید که کنترل وزن یک تلاش مادام العمر است نه قطعی !
1- رفتاری را توصیف کند.
2- رفتاری را تبیین کند .
3- رفتاری را پیش بینی کند . آنچه که به گونه ای فراینده اطمینان مربیان تربیتی ،پژوهشگران و مربیان ورزشی را به خود جلب کرده است و این است که شاخه روان شناسی ورزش یک علم است .
این علم ،رفتار انسانی در زمینه شرکت در ورزش و چگونگی تاثیر پذیری رفتار ( عملکرد ) از سه منبع اصلی را مطالعه می کند :
1- ورزشکار
2- رهبر تیم
3- محیطی که این افراد باهم طنش متقابل دارند . رهیافتهایی در زمینه روان شناسی ورزش
روان شناسان ورزش معتقدند که اعتماد به نفس یکی از مهمترین حالتهای ذهنی ( روان ) قبل و در طول مسابقه است . اعتماد به نفس که آنرا اعتماد ورزش می نامند ،اعتقاد ورزشکار به توانائیش در موفقیت است . نبود میزان بالایی از اطمینان درباره اجرای مهارتها به گونه ای موثر ، به انتظارهای پائین تر برای موفقیت ،تلاش گسترده در اجرای تکلیف و عواطف نامطلوبی منتهی می شود که تمرکز و برانگیختگی مطلوب را کاهش می دهد و در این مورد رهیافتهایی برای مربیگری :
1- از همه ورزشکاران انتظارهای مثبت بالایی داشته باشید .
2- موفقیت ورزش اولیه هر ورزشکاری را تضمین کنید .
3- محیط ورزشی مثبتی را برای آمادگی قبل از مسابقه فراهم کنید .
4- مهارتها و رهیافتها را آموزش دهید .
5- الگوی نقشی مناسب باشید .
رهیافتهایی برای ورزشکاران :
1- الگوی نقش مثبتی راتعیین و تقلید کنید .
2- از رهیافتهای شناختی استفاده کنید .
3- به موفقیت قبلی بیندیشید .
4- اضطراب را به عنوان نشانه دلگرمی و آمادگی تفسیر کنید نه نشانه ترس .
5- آماده باشید .
6- سرگرمی در فعالیتها داشته باشید .
تحقیقات نشان میدهد که ورزش بر عملکردهای شناختی و هوش تائید مثبت دارد .البته پاره ای از محققان نیز بر این باورند که چنین رابطه ای وجود ندارد . بدون شک رشد حرکتی کودک در رشد ذهنی وی مهم و موثر است و میزان یادگیری کودک با سطح فعالیتهای حرکتی و جسمی وی مربوط است . آن طور که پژوهش های اخیر نشان داده اند انجام ورزش و اجرای حرکات جسمی باعث افزایش در بهره هوش حاصل از اجرای برخی از آزمونهای هوش میشود .
علت عملکرد بهتر ذهنی و شناختی ناشی از ورزش را با افزایش اکسیژن موجود دو هوای استنشاقی به دنبال خستگی ناشی از کارهای ذهنی مربوط می دانند . بهبودی کارکردهای شناختی و ذهنی ناشی از ورزش هم در بزرگسالان و سالمندان و هم در جوانان و نوجوانان دیده شده است و برنامه های ورزشی حتی در عملکردهای شناختی بیماران روانی سالخورده نیز بهبودی دیده میشود و این به دلیل این است که درگیری غیر قابل اجتناب کل مغز در فعالیتهای بدنی ،یک عامل مهم احتمالی در بازگرداندن و توقف فرایندهای انعطاف سلولی – جسمی پیری است که در نتیجه آن در توانش های ذهنی سالخوردگان تغییرات مثبتی حاصل می شود .
بر اساس یافته های پژوهشی بین شخصیت خلق و ورزش رابطه ای متقابل وجود دارد از یک سو ورزش باعث ایجاد تغییرات مثبت و معناداری در متغیرهای شخصیتی – هیجانی می شود از سوی دیگر ویژگیهای شخصیتی در انجام ورزش و همچنین انتخاب انواع خاص فعالیتها و برنامه های ورزشی موثر است .
به نظر می رسد که تاثیر ورزش بر شخصیت ،به متغیرهای متعددی از جمله نوع ورزش و مدت انجام آن تمرینات بستگی داشته باشد ، چرا که تغییرات شخصیتی بیش تر ناشی از تمرینات طولانی و مداومند . به این دلیل که این قبیل تمرینات در بیوشیمی بدن تغییرات معناداری ایجاد می کنند و در نتیجه متغیرهای شخصیتی یا تغییرات بیوشیمی بدن همراه میشود .
یکی از ابعاد وعمده شخصیتی در رابطه باتاثیرات ورزشی « خودپنداره » است.خودپنداره تصوروبرداشت فرد از جنبه های
گوناگون موجودیت خویش نظیر : جنبه های بدنی و جسمی ،اجتماعی ،هوش و شناختی می باشد . به نظر می رسد که خودآگاهی بیش تر فرد از خویش با بالارفتن خودپنداره و عزت نفس وی همراه است و سازوکار تاثیر ورزش بر عزت نفس احتمالاً ناشی از احساس مهارت و کفایت بیش تر است .
اهداف فیزیولوژیک و روانشناس گرم کردن بدن در ورزش : اهداف اصل این کار افزایش دمای عمومی بدن و عضلات عمقی است .با این کار احتمال پارگی های عضلانی و پیچ خوردگی های رباطی کاه یافته و به پیش گیری از دردهای عضلانی نیز کمک خواهد شد .
هنگامی که دمای سلولها افزایش یابد همگان با آن در فرایندهای متابولیکی وداخل سلولها نیز ازدیاد سرعت متقابل روی خواهد داد . زیرا اینگونه فرایندها وابسته به حرارت و دمای سلولی می باشند .
در برابر یک درجه افزایش دمای داخلی ، تقریباً معادل 13% ازدیاد سرعت متابولی ایجاد می شود . در دماهای بالاتر آزاد شدن اکسیژن از هموگلوبین و میوگلوبین با سرعت و میزان بیش تر میسر شده و میزان جریان خون بالا میرود و چسبندگی عضلات کاهش می یابد. فرایند گرم کرون بر حسب نوع رقابت نیز فرق می کند به ورزشکاران توجیه می شود که در چهارچوب فعالیتهای خود را گرم می کنند که شباهت به مسابقه ای داشته باشد که قراراست آنها در آن رقابت کنند بنابراین شخصی که دونده دو سرعت است باید مقداری بصورت آهسته بدود ، چند بار اشارت زده و بالاخره بعضی از نرمش های کششی و تمرینات عمومی بدن را اجرا کند .
به نظر می رسد بکارگیری اصل اضافه بار و حرکات تقلیدی برای آندسته از مسابقات که نیاز به هماهنگی عصبی – عضلانی دارند بسیار حائز اهمیت باد . در روزهایی که هوا سرد است مدت زمان فرایند گرم کردن بدن باید افزایش یابد و هنگام انجام فعالیتها لباس گرم پوشیده شود .حرکات کششی در مراحل گرم کردن و سرد کردن از اهمیت خاصی برخوردار است .
اثرات اجتماعی و روانشناسی ورزش نکردن و چاقی : یکی از بخش های خیلی دردناک چاقی تحمل مشکلات روحی – روانی چاقی است زیرا که اکثر مردم می دانند که به کشل ظاهری بدن خود اهمیت دهند و بیتر اندام های لاغر به ویژه برای زنان جذاب تر است .
چنین پیامهایی احساس ناخوشایندی از اضافه وزن برای افراد در پی خواهد داشت . اکثر مردم فکرمی کنند که افراد چاق افرادی تبل و شکم پرست می باشند .گرچه این مطلب صحیح نیست ولی آنها در موقعیتهای اجتماعی و حرفهای تجاری با پیش داوری و تبعیض روبرو می شوند و این عوامل برای افراد چاق احساس مقبول نبودن ،شرمندگی و افسردگی در پی خواهد داشت .
روش درمان چاقی بستگی به سطح چربی بدن فرد ، وضعیت سلامتی کلی و انگیزه برای کاهش وزن دارد . درمان چاقی ممکن است ترکیبی از : رژیم غذایی مناسب ،ورزش و فعالیتهای بدنی ، اصلاح رفتار و بعضی داروهای کاهشی وزن باشند . در بعضی از موارد درمان چاقی شدید یا جراحی روده و معده توصیه می شود . به خاطر داشته باشید که کنترل وزن یک تلاش مادام العمر است نه قطعی !