مقاله ای در موضوع صنعت هتلداری
امروزه با افزایش زمان فراغت، گسترش شهرنشینی و استرس‌های ناشی از آن، افزایش سطح درآمد سالانه و… برمیزان مسافران و علاقه‌مندان به گشت و‌گذار افزوده شده است و البته پیش‌بینی در کنار آمارها نشان از آن دارد که در سال2020 میلادی، صنعت گردشگری با ۵/۱میلیارد گردشگر، صنعت پیشرویی خواهد بود که اگر زیرساخت‌های آن در هر کشوری مهیا شود، بدون شک برنده این ماراتن سبز خواهدبود. در فرهنگ اصطلاحات گردشگری و هتلداری آمده «فضاهای
پیشرفته‌ای که در چندین طبقه و در شهرها به‌منظور پذیرایی از میهمانان و مسافران آماده ارائه خدمات است، هتل خوانده می‌شود؛ مهمانپذیری پیشرفته با فضاها، امکانات و تجهیزاتی که غالبا تسهیلات و تشکیلات آن بازتابی از نیازها و سلایق مختلف گردشگران، میهمانان و پویایی آنهاست.»
هتل فرودگاه، هتل بازرگانی، هتل‌های سنتی و همچنین هتل‌های تفریحی بخشی از این بازار رقابت به شمار می‌آیند؛ رقابتی برای افزایش درصد اشغال.
در یک نشریه تخصصی گردشگری نوشته شده بود: «امروزه مسافران خوب می‌دانند، در مقابل وجهی که پرداخت می‌کنند باید خدمات هتل در چه حد و حدودی باشد. با آنکه هتل‌ها از نام‌هایی همچون هتل بین‌المللی، هتل بزرگ و مجلل استفاده می‌کنند اما مسافران این درک را دارند و متوجه هستند که خدمات با قیمت دریافتی یکسان نیست!» یا به عبارت دیگر، ستاره‌های حلبی فقط زینت بخش سردرهایی است که با آنها مزین شده‌اند.
این در حالی است که هتل‌های ایران از این قاعده مستثنی هستند و اقامت در هتل‌های ایرانی، زیاد تفاوتی با یک مهمانسرا یا خوابگاه نداشته و چیزهایی مانند چند ستاره بودن و فلان خدمات خاص را ارائه دادن، اصلا توجیهی ندارد!
مسافران ایرانی و گاه غیرایرانی براین باورند که تعداد ستاره‌های یک هتل در ایران فقط نشانگر مبلغ یک شب اقامت در آن هستند و هیچ تناسبی با استانداردهای جهانی برای همان مقدار ستاره را ندارند. اما دبیر جامعه هتلداران ایران در این باره معتقد است: ایران نیز در استانداردهای هتلداری خود از سیستم ستاره‌ای بهره می‌گیرد.
مسافران ایرانی و گاه غیرایرانی براین باورند که تعداد ستاره‌های یک هتل در ایران فقط نشانگر مبلغ یک شب اقامت در آن هستند و هیچ تناسبی با استانداردهای جهانی برای همان مقدار ستاره را ندارند. اما دبیر جامعه هتلداران ایران در این باره معتقد است: ایران نیز در استانداردهای هتلداری خود از سیستم ستاره‌ای بهره می‌گیرد.
به گفته خسرو ایرانپور یکی از معیارهای مورد نظر برای ستاره‌دارشدن یک هتل، ضوابط معماری، زمین مورد استفاده و متراژ مناسب و البته امکانات رفاهی است! داشتن سونا و استخر فقط بخش‌هایی از ضوابط برای یک هتل بیش از ۵ستاره است؛ دستگاه چای‌ساز به همراه چای و کافی‌میکس و یک بطری آب‌معدنی و همچنین خدماتی همچون موجود بودن مسواک و خمیر دندان و سشوار در سرویس بهداشتی نیز از الزاماتی است که باید در همه هتل‌های بالای ۴ستاره موجود باشد، هرچند که مشاهدات نشان می‌دهد بسیاری از هتل‌های پر‌ستاره ایرانی فاقد این امکانات و تسهیلات هستند!
کامبیز رفیع‌زاده، کارشناس امور هتلداری هم درباره استانداردهای اعطای ستاره به هتل‌ها اینگونه بیان می‌دارد که ۲ اصطلاح اساسی در مدیریت جامع هتلداری همیشه مدنظر بوده و هست؛ طبقه‌بندی یا کیفیت و درجه‌بندی یا کمیت.
وی ادامه می‌دهد: درجه‌بندی به تعداد امکانات یک هتل مربوط می‌شود؛ سونا، استخر، رستوران‌های متعدد و البته طبقه‌بندی در واقع کیفیت مربوط به همین امکانات است. طبعا هرچه بر تعداد امکانات یک هتل افزوده شود، درجه هتل افزایش می‌یابد.
ستاره‌های ایرانی در آیینه جهانی
با اینکه گشایش هتل‌های عجیب و غریب در سایر کشورها خود دلیلی برای جذب گردشگر شده اما متأسفانه ایران همچون همیشه از این قافله نیز عقب مانده است.
اگر این روزها خبرهایی مبنی بر افتتاح هتل ۵ستاره بالای درخت در هند، هتل شناور در سوئد، هتل شنی در بریتانیا، هتل یخی در کانادا، هتل کپسولی در ژاپن، هتل زندانی در آلمان و هتل زیر‌آبی در فیجی در کمال شگفتی، عادی به‌نظر می‌رسد و رسانه‌ها به آرامی و سادگی بدون پیاز داغ‌های اضافی از کنار آن می‌گذرند اما این اتفاق در ایران در بوق‌های رسانه‌ای دولتی با آب و تاب انعکاس می‌یابد، هرچند که تنها در حد یک کلنگ‌زنی تکراری و اعداد و ارقام‌های نجومی و توهمی باشد!
درحالی‌که در کل کشورهای دنیا کمتر از تعداد انگشتان دست، هتل ۷ستاره وجود دارد در ایران کلنگ‌های بسیاری به نام هتل ۷ستاره به زمین زده شده؛ هتل ۷ستاره سماموس رامسر، هتل ۷ستاره اسپیناس سعادت‌آباد تهران، هتل ۷ستاره در کنار هتل قو و هتل ۷ستاره کوروش در کیش نمونه‌هایی هستند که به گفته مسئولان با بهره‌برداری از این پروژه‌ها با ویژگی‌های منحصر به‌فردشان! انقلاب بزرگی در صنعت گردشگری ایران به وقوع خواهد پیوست؛ هرچند که ساخت این زیرساخت‌های گردشگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
۱۸فروردین ۱۳۸۶ بود که مدیرعامل وقت شرکت توسعه گردشگری ایران از آغاز مطالعه ساخت هتل‌های ستاره‌دار استاندارد در ۱۴۲نقطه کشور خبر داد.
مهدی جهانگیری با اعلام این خبر گفته بود: نبود هتل‌های ستاره‌دار استاندارد یکی از مشکلات زیرساختی صنعت گردشگری در کشور است که آغاز مطالعه ساخت چنین هتل‌هایی در ۱۴۲نقطه ایران برای رفع این مشکل است. وی با بیان اینکه بدون دارا بودن زیرساخت‌های استاندارد نمی‌توان از ظرفیت‌های شناسایی شده گردشگری استفاده کرد، اظهار داشته بود: عملیات اجرایی ۶۸مورد از هتل‌های ستاره‌دار استاندارد در حال انجام است!
البته اگر آرشیو خبرهای اردیبهشت سال1386 را مرور کنیم، به کلنگ زنی نخستین هتل ۷ستاره کشور به دست اسفندیار رحیم مشایی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی در روستای سفید تمشک رامسر هم برمی‌خوریم؛ هتلی که طبق نقشه‌ها و پلان‌های کاغذی به مسافران مژده می‌داد آسمانخراشی ۶۰طبقه در ۲۴۰متر ارتفاع و ۲۰۰هزار متر زیربنا ساخته خواهد شد تا با ۱۰۰میلیارد تومان اعتبار و هزار واحد اقامتی، دهکده گردشگری، پارکینگ طبقاتی در ۱۰طبقه که هر طبقه آن گنجایش ۱۰۰ماشین را دارد و امکانات ارتباطی از طریق فیبرنوری، آکواریوم ۸طبقه از آبزیان دریای‌خزر، ۱۲سالن همایش مجهز به هزار دستگاه ترجمه همزمان و PAT هلی‌کوپتر از مقر سازمان ملل متحد الگوبرداری شده، جذبه‌ای با معماری ایرانی و اسلامی باشد تا نام ایران را در فهرست «ترین‌های» هتل‌های جهان قرار دهد.
اما رفیع‌زاده در این باره اظهار می‌دارد: ۳-۲سال است که در ایران عبارت «هتل‌های ۶ و ۷ستاره» به گوش می‌رسد اما باید بدانیم که بالاترین استاندارد هتل در دنیا طبق استانداردهای UNWTO از ۵ستاره تجاوز نمی‌کند. هتل برج‌العرب به همراه هتلی در آمریکا تنها هتل‌های ۵ستاره دنیا هستند اما یک نکته فراموش نشود که در همه جای دنیا، استانداردها با فرهنگ مردم رقم زده می‌شود.
ستاره‌های ایرانی فارغ از استانداردهای جهانی
طبق استانداردها، شاخص‌های جهانی و ضوابط سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO)، طبقه‌بندی هتل‌ها در نظام‌های مختلف متنوع است تا معیار و محکی برای ارائه خدمات، مدیریت، ارزیابی و قیمت‌گذاری باشد اما به‌نظر می‌رسد اعطای ستاره به هتل‌ها در ایران تنها سلیقه‌ای باشد.
یک مدرس هتلداری در گفت‌وگو با میراث خبر می‌گوید: «گویا ستاره هتل‌ها در جیب سازمان است و به هر کس اراده کند ستاره می‌دهد.»
به گفته اصغر ژیان دربندی شیوه درجه‌بندی و استانداردسازی هتل‌ها در کشور در مقایسه با روش‌های نوین جهانی بسیار منسوخ و غیرکاربردی است و اجرای این روش‌ها نیز در اختیار افراد غیرکارشناس است. «عموم استانداردهای هتلی در ایران فقط به درد ایران می‌خورد زیرا یک هتل ۴ستاره ایرانی چنان است که با استانداردهای جهانی سنجیده شود، دو ستاره بیشتر نمی‌گیرد.»
این کارشناس هتلداری ادامه می‌دهد: «در ایران، هتل‌ها با همدیگر سنجیده و ستاره‌گذاری می‌شوند و به استانداردهای جهانی اعتنایی نمی‌شود. مدیران هتل‌های کشور هم اگر نگاهی به داشتن استانداردها یا ستاره بالا داشته باشند به‌دلیل وجود فضای رقابتی ارزانی که در این صنعت وجود دارد نه تنها نمی‌توانند در چنین فضایی کارکنند و به موفقیت و سود موردنظرشان برسند بلکه به موفقیت هتل‌های کم‌ستاره رقیب کمک می‌کنند که با هزینه کمتر به سود بیشتر برسند.»
رئیس اتحادیه هتلداران اصفهان نیز درباره وضعیت ستاره‌های هتل‌ها به همشهری می‌گوید: ستاره‌های تشویقی از دهه70 معیاری برای تشویق سرمایه‌گذاران شد. علی اصغر رضایت ادامه می‌دهد: در حقیقت ستاره‌بندی‌های مربوط به هتل‌ها از دوره‌های قبل و طبق فاکتورهای تشویقی است. طبق این رتبه‌بندی، هتل‌های اصفهان از یک ستاره تا ۵ستاره رتبه‌بندی شده‌اند هرچند که قرار بود تغییراتی در این روش اعمال شود!