شكل‌گيري شخصيت فرزندان در مسيري صحيح و رشد عاطفي آنها در سايه اقتدار و حمايت‌هاي پدرانه از مهم‌ترين عللي است كه از ديدگاه روانشناسان توجه به نقش پدر در خانواده و استحكام بخشيدن به تعاملات ميان او و فرزندان را ضروري مي‌سازد.
فرزندان با طلوع لبخند پدر، هر صبح تولد خورشيد را سلام مي‌گويند و در پناه شانه‌هاي استوارش تاريكي‌ها را در كوله‌بار تنهايي مي‌گذارند، به آسمان مهتابي اميد چشم دوخته و در آرزوي ملاقات با فردايي روشن به خواب مي‌روند. پدر، كارگردان قدرتمند زندگي كودك است. از نگاه فرزندان، مهربان‌ترين مرد خانه، به سناريوي زندگي رنگ محبت و آشتي مي‌بخشد تا آنها آرزوهاي رنگارنگ كودكي‌شان را در آسمان بي‌خيالي به پرواز درآورند و آفتابي‌ترين روزهاي زندگي‌شان را جشن بگيرند.
دستان پدر، مأمني است كه در آن جوانه‌هاي محبت ريشه مي‌دواند تا روزي سايه‌‌سار روزهاي پردغدغه فرزندان شود، روزي كه تلاش‌هاي پدرانه براي به ثمر نشستن درخت زندگي نتيجه خواهد داد و نهال‌هاي روزهاي توفاني در بارش شكوفه‌هاي مهر خانواده، رايحه خوش زيستن را استشمام خواهند كرد.
به عقيده متخصصان حوزه علوم روانشناسي و جامعه‌شناسي، يكي از شاخصه‌هاي زندگي خانوادگي سالم و موفق، احترام به حقوق هر يك از اعضا و كسب مهارت برقراري تعاملات مثبت و مهرورزي است.
حضوري پويا و تأثيرگذار
مهم‌ترين و ماندني‌ترين رابطه عاطفي در جوامع انساني، پيوند‌هاي خانوادگي و رابطه ميان والدين و فرزندان است. در جوامع انساني با رشد و افزايش جمعيت، روابط افراد و شيوه‌هاي زندگي اجتماعي دستخوش تغييرات زيادي شده است و اين مسئله در خانواده‌هاي امروزي نيز ديده مي‌شود. اين روانشناس اضافه مي‌كند، پرورش فرزنداني سالم و توانمند از لحاظ جسمي و رواني كه توانايي رويارويي با چالش‌ها و گذر سالم از جامعه سنتي به مدرنيته را داشته باشند، نيازمند حضور والديني است كه از سطح سلامت روان و بينش‌هاي تربيتي معقول و تأثيرگذار برخوردار باشند. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه نقش والدين در جامعه امروزي بسيار حائز اهميت است و همانگونه كه از پدران انتظار مي‌رود براي رسيدن به آرمان‌هاي يك جامعه موفق، از هيچ تلاش و تعليمي دريغ نورزند، بايد به حقوق آنها احترام گذاشته شود و به سلامت روان و جسم آنها در خانواده اهميت داد. تجربه نشان مي‌دهد و نقش الگوهاي رفتاري پدران در تربيت فرزندان غيرقابل انكار است.
اين روانشناس مي‌گويد، بايد توجه داشت تأثيرگذاري نقش پدر و شيوه‌هاي تربيتي كه او با فرزندان پسر برقرار مي‌كند با اثربخشي رابطه پدر با دختران متفاوت است.
پسران در كسب موفقيت‌هاي تحصيلي، انتخاب شغل و شيوه گزينش گروه همسالان در برقراري تعامل با اعضاي خانواده بيشتر از پدر الگوپذيري مي‌كنند.
دختران نيز با اعتماد و تكيه بر پدر در زندگي اهدافشان را دنبال كرده و حضور موفق پدر در خانواده، تضمين كننده روابط سازگارانه فرزندان با همسرشان در آينده خواهد بود.
لزوم احترام به پدر در خانواده
دكتر سعيد معدني جامعه‌شناس در خصوص اهميت نقش پدر در خانواده مي‌گويد، بدون شك جامعه‌اي موفق و پيروز است كه منابع انساني آن كوشا، فهيم و پرتلاش باشند. به عبارت ديگر جوامع پيشرفت خود را مديون والديني هستند كه با آگاهي و درايت فرزندشان را در مسيري صحيح تربيت مي‌كنند و در اين بين نقش پدر بسيار مهم و تأثيرگذار است پدران از گذشته تاكنون در كانون خانواده‌ها نقش مديريتي و كليدي را ايفا كرده‌اند.
به عقيده اين جامعه‌شناس، از منظر اجتماعي، پدران جوامع نوين امروزي، درگير نظام فرزندسالاري شده‌اند به‌طوري كه اهداف و مسير زندگي‌شان را در راستايي قرار داده‌اند كه همگام با مسير موفقيت فرزندشان باشد. آنها به قدري تلاش مي‌كنند كه فرزندشان در آينده فردي موفق و سربلند براي خانواده و جامعه باشد، از اين‌رو اهميت به نقش پدر در خانواده و توجه به حقوق و وظايفي كه فرزندان در قبال او دارند قابل توجه است.
دكتر معدني اضافه مي‌كند، فرزندان بايد به نظريات و عقايد پدرانشان احترام گذاشته و با گام برداشتن در مسيري صحيح و افتخارآفرين سعي كنند در مسيري كه به نفع آنها است، حركت كنند. اين جامعه‌شناس معتقد است، بدون شك، آرزوي هر پدري موفقيت فرزندش در ابعاد مختلف اجتماعي و خانوادگي است. بنابراين تلاش براي دستيابي به يك زندگي مناسب براساس ارزش‌ها و نيازهاي جامعه، به نوعي ادا كردن دين نسبت به پدر است. فرزند صالح، كسي است كه وقتي پدرش به او نگاه مي‌كند و يا به ياد او مي‌افتد، به او افتخار كند.
الگوپذيري
تحقيقات نشان مي‌دهد، نقش پدر در تربيت فرزندان بويژه در دوران كودكي بسيار تأثيرگذار است. به عقيده محققان، الگوپذيري و همانندسازي از پدر در دوران كودكي بويژه 2 تا 6 سالگي انجام گرفته و بي‌توجهي به كودكان، تبعات منفي تربيتي را بر جاي خواهد گذاشت. بهعبارت ديگر حضور پررنگ پدر در خانواده و اعمال شيوه‌هاي تربيتي صحيح باعث مي‌شود فرزندان نقش مديريتي پدر را پذيرفته و خصوصيات اخلاقي و اجتماعي مثبتي را مانند تعهد و مسئوليت‌پذيري، وجدانيات، برقراري تعاملات مثبت با افراد و گزينش مناسب گروه‌هاي همسالان را فرا گيرند.
دكتر بهزاد رمضاني روانشناس در اين خصوص معتقد است، بديهي است مسئله ازدواج بر مسئوليت‌هاي افراد اضافه مي‌كند و از آنجايي كه مديريت اقتصادي خانواده برعهده پدر است، اين تعهد، زمان و انرژي زيادي را به خود اختصاص مي‌دهد و خواسته يا ناخواسته ممكن است، مسئوليت‌هاي ديگر پدران را تحت تأثير قرار داده و محدود سازد. اما بايد توجه داشت، اقتدار پدر در خانواده و توجه به مسئوليت تربيتي فرزندان به اندازه تأمين آسايش فرزندان اهميت دارد و اگر قرار است تا فرزنداني با ويژگي‌هاي مطلوب پرورش پيدا كنند و لزوم احترام به حقوق والدين را درك كنند، نياز است تا پدران نقش پررنگ‌تر و حضوري بيشتر را در خانواده ايفا كنند. به‌طور كلي رابطه متعادلي مبتني بر قدرت و احترام متقابل در خانواده پي‌ريزي شده و رشددهنده ملاك‌هاي متعادل‌تر و اعتمادبه‌نفس حقيقي است و در نهايت موفقيت بيشتر هر يك از اعضا و استحكام پايه‌هاي بنيان خانواده را دربردارد.
اسلام و حقوق پدر
در آيات و احاديث و روايات ديني مكرراً بر رعايت حقوق والدين و احترام به آنها توصيه شده است خداوند در آيه 23 سوره اسرا حكم مي‌كند فقط خداوند را پرستش كنيد و در كنار اين پرستش به والدين خود احسان كنيد.
بنابراين، احسان به والدين به اندازه‌اي اهميت دارد كه در قرآن كريم پس از اطاعت از خداوند مطرح شده است. امام سجاد (ع) نيز پدر را ريشه و اصل فرزند معرفي مي‌كند و پدر را به نوعي سرچشمه همه كمالات فرزند معرفي مي‌كند.
احسان كردن، گفتار پسنديده با پدر، مهربان بودن، دعا كردن در حق او و رعايت كردن ادب از جمله حقوقي است كه پدر بر فرزندان دارد. به‌طوري كه در آيه 23 سوره اسرا آمده است، در صحبت كردن با والدين ادب را رعايت كنيد. نيازهاي آنها را قبل از درخواست برآورده سازيد و با رحمت و مهرباني به آنها نگاه كنيد. در هنگام سالمندي از آنها مواظبت كنيد و اين كار را به ديگران واگذار نكنيد. احترام به حقوق پدران در تمام دوران بويژه روزگار كهنسالي و سالمندي از وظايف اصلي فرزندان است. پدران چشم انتظار هستند تا در سال‌هاي كهولت، شاهد به بار نشستن ثمره‌هاي زندگي‌شان باشند و انتظاري جز محبت و احترام ندارند.
فرزندان با طلوع لبخند پدر، هر صبح تولد خورشيد را سلام مي‌گويند و در پناه شانه‌هاي استوارش تاريكي‌ها را در كوله‌بار تنهايي مي‌گذارند، به آسمان مهتابي اميد چشم دوخته و در آرزوي ملاقات با فردايي روشن به خواب مي‌روند. پدر، كارگردان قدرتمند زندگي كودك است. از نگاه فرزندان، مهربان‌ترين مرد خانه، به سناريوي زندگي رنگ محبت و آشتي مي‌بخشد تا آنها آرزوهاي رنگارنگ كودكي‌شان را در آسمان بي‌خيالي به پرواز درآورند و آفتابي‌ترين روزهاي زندگي‌شان را جشن بگيرند.
دستان پدر، مأمني است كه در آن جوانه‌هاي محبت ريشه مي‌دواند تا روزي سايه‌‌سار روزهاي پردغدغه فرزندان شود، روزي كه تلاش‌هاي پدرانه براي به ثمر نشستن درخت زندگي نتيجه خواهد داد و نهال‌هاي روزهاي توفاني در بارش شكوفه‌هاي مهر خانواده، رايحه خوش زيستن را استشمام خواهند كرد.
به عقيده متخصصان حوزه علوم روانشناسي و جامعه‌شناسي، يكي از شاخصه‌هاي زندگي خانوادگي سالم و موفق، احترام به حقوق هر يك از اعضا و كسب مهارت برقراري تعاملات مثبت و مهرورزي است.
از نگاه فرزندان، مهربان‌ترين مرد خانه، به سناريوي زندگي رنگ محبت و آشتي مي‌بخشد تا آنها آرزوهاي رنگارنگ كودكي‌شان را در آسمان بي‌خيالي به پرواز درآورند و آفتابي‌ترين روزهاي زندگي‌شان را جشن بگيرند.
حضوري پويا و تأثيرگذار
مهم‌ترين و ماندني‌ترين رابطه عاطفي در جوامع انساني، پيوند‌هاي خانوادگي و رابطه ميان والدين و فرزندان است. در جوامع انساني با رشد و افزايش جمعيت، روابط افراد و شيوه‌هاي زندگي اجتماعي دستخوش تغييرات زيادي شده است و اين مسئله در خانواده‌هاي امروزي نيز ديده مي‌شود. اين روانشناس اضافه مي‌كند، پرورش فرزنداني سالم و توانمند از لحاظ جسمي و رواني كه توانايي رويارويي با چالش‌ها و گذر سالم از جامعه سنتي به مدرنيته را داشته باشند، نيازمند حضور والديني است كه از سطح سلامت روان و بينش‌هاي تربيتي معقول و تأثيرگذار برخوردار باشند. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه نقش والدين در جامعه امروزي بسيار حائز اهميت است و همانگونه كه از پدران انتظار مي‌رود براي رسيدن به آرمان‌هاي يك جامعه موفق، از هيچ تلاش و تعليمي دريغ نورزند، بايد به حقوق آنها احترام گذاشته شود و به سلامت روان و جسم آنها در خانواده اهميت داد. تجربه نشان مي‌دهد و نقش الگوهاي رفتاري پدران در تربيت فرزندان غيرقابل انكار است.
اين روانشناس مي‌گويد، بايد توجه داشت تأثيرگذاري نقش پدر و شيوه‌هاي تربيتي كه او با فرزندان پسر برقرار مي‌كند با اثربخشي رابطه پدر با دختران متفاوت است.
پسران در كسب موفقيت‌هاي تحصيلي، انتخاب شغل و شيوه گزينش گروه همسالان در برقراري تعامل با اعضاي خانواده بيشتر از پدر الگوپذيري مي‌كنند.
دختران نيز با اعتماد و تكيه بر پدر در زندگي اهدافشان را دنبال كرده و حضور موفق پدر در خانواده، تضمين كننده روابط سازگارانه فرزندان با همسرشان در آينده خواهد بود.
لزوم احترام به پدر در خانواده
دكتر سعيد معدني جامعه‌شناس در خصوص اهميت نقش پدر در خانواده مي‌گويد، بدون شك جامعه‌اي موفق و پيروز است كه منابع انساني آن كوشا، فهيم و پرتلاش باشند. به عبارت ديگر جوامع پيشرفت خود را مديون والديني هستند كه با آگاهي و درايت فرزندشان را در مسيري صحيح تربيت مي‌كنند و در اين بين نقش پدر بسيار مهم و تأثيرگذار است پدران از گذشته تاكنون در كانون خانواده‌ها نقش مديريتي و كليدي را ايفا كرده‌اند.
به عقيده اين جامعه‌شناس، از منظر اجتماعي، پدران جوامع نوين امروزي، درگير نظام فرزندسالاري شده‌اند به‌طوري كه اهداف و مسير زندگي‌شان را در راستايي قرار داده‌اند كه همگام با مسير موفقيت فرزندشان باشد. آنها به قدري تلاش مي‌كنند كه فرزندشان در آينده فردي موفق و سربلند براي خانواده و جامعه باشد، از اين‌رو اهميت به نقش پدر در خانواده و توجه به حقوق و وظايفي كه فرزندان در قبال او دارند قابل توجه است.
دكتر معدني اضافه مي‌كند، فرزندان بايد به نظريات و عقايد پدرانشان احترام گذاشته و با گام برداشتن در مسيري صحيح و افتخارآفرين سعي كنند در مسيري كه به نفع آنها است، حركت كنند. اين جامعه‌شناس معتقد است، بدون شك، آرزوي هر پدري موفقيت فرزندش در ابعاد مختلف اجتماعي و خانوادگي است. بنابراين تلاش براي دستيابي به يك زندگي مناسب براساس ارزش‌ها و نيازهاي جامعه، به نوعي ادا كردن دين نسبت به پدر است. فرزند صالح، كسي است كه وقتي پدرش به او نگاه مي‌كند و يا به ياد او مي‌افتد، به او افتخار كند.
تلاش براي دستيابي به يك زندگي مناسب براساس ارزش‌ها و نيازهاي جامعه، به نوعي ادا كردن دين نسبت به پدر است.
الگوپذيري
تحقيقات نشان مي‌دهد، نقش پدر در تربيت فرزندان بويژه در دوران كودكي بسيار تأثيرگذار است. به عقيده محققان، الگوپذيري و همانندسازي از پدر در دوران كودكي بويژه 2 تا 6 سالگي انجام گرفته و بي‌توجهي به كودكان، تبعات منفي تربيتي را بر جاي خواهد گذاشت. بهعبارت ديگر حضور پررنگ پدر در خانواده و اعمال شيوه‌هاي تربيتي صحيح باعث مي‌شود فرزندان نقش مديريتي پدر را پذيرفته و خصوصيات اخلاقي و اجتماعي مثبتي را مانند تعهد و مسئوليت‌پذيري، وجدانيات، برقراري تعاملات مثبت با افراد و گزينش مناسب گروه‌هاي همسالان را فرا گيرند.
دكتر بهزاد رمضاني روانشناس در اين خصوص معتقد است، بديهي است مسئله ازدواج بر مسئوليت‌هاي افراد اضافه مي‌كند و از آنجايي كه مديريت اقتصادي خانواده برعهده پدر است، اين تعهد، زمان و انرژي زيادي را به خود اختصاص مي‌دهد و خواسته يا ناخواسته ممكن است، مسئوليت‌هاي ديگر پدران را تحت تأثير قرار داده و محدود سازد. اما بايد توجه داشت، اقتدار پدر در خانواده و توجه به مسئوليت تربيتي فرزندان به اندازه تأمين آسايش فرزندان اهميت دارد و اگر قرار است تا فرزنداني با ويژگي‌هاي مطلوب پرورش پيدا كنند و لزوم احترام به حقوق والدين را درك كنند، نياز است تا پدران نقش پررنگ‌تر و حضوري بيشتر را در خانواده ايفا كنند. به‌طور كلي رابطه متعادلي مبتني بر قدرت و احترام متقابل در خانواده پي‌ريزي شده و رشددهنده ملاك‌هاي متعادل‌تر و اعتمادبه‌نفس حقيقي است و در نهايت موفقيت بيشتر هر يك از اعضا و استحكام پايه‌هاي بنيان خانواده را دربردارد.
اسلام و حقوق پدر
در آيات و احاديث و روايات ديني مكرراً بر رعايت حقوق والدين و احترام به آنها توصيه شده است خداوند در آيه 23 سوره اسرا حكم مي‌كند فقط خداوند را پرستش كنيد و در كنار اين پرستش به والدين خود احسان كنيد.
بنابراين، احسان به والدين به اندازه‌اي اهميت دارد كه در قرآن كريم پس از اطاعت از خداوند مطرح شده است. امام سجاد (ع) نيز پدر را ريشه و اصل فرزند معرفي مي‌كند و پدر را به نوعي سرچشمه همه كمالات فرزند معرفي مي‌كند.
احسان كردن، گفتار پسنديده با پدر، مهربان بودن، دعا كردن در حق او و رعايت كردن ادب از جمله حقوقي است كه پدر بر فرزندان دارد. به‌طوري كه در آيه 23 سوره اسرا آمده است، در صحبت كردن با والدين ادب را رعايت كنيد. نيازهاي آنها را قبل از درخواست برآورده سازيد و با رحمت و مهرباني به آنها نگاه كنيد. در هنگام سالمندي از آنها مواظبت كنيد و اين كار را به ديگران واگذار نكنيد. احترام به حقوق پدران در تمام دوران بويژه روزگار كهنسالي و سالمندي از وظايف اصلي فرزندان است. پدران چشم انتظار هستند تا در سال‌هاي كهولت، شاهد به بار نشستن ثمره‌هاي زندگي‌شان باشند و انتظاري جز محبت و احترام ندارند.