B a R a N
مدير ارشد تالار
هرقدر هم که بدانید شستن دست‌ها هزار و یک فایده دارد و شما را از بسیاری از بیماری‌ها دور می‌کند، ممکن است تنبلی یا عجله یا هر دلیل دیگری مانع از انجام این کار شود، اما اگر با یک تصویر میکروسکوپی از دست‌های نشسته خود رو‌برو شوید، به احتمال زیاد نظرتان عوض می‌شود.
دست‌ها را باید پس از آماده کردن موادغذایی برای پخت غذا به خصوص وقتی برای تهیه غذای‌تان از گوشت، مرغ یا ماهی استفاده می‌کنید به خوبی بشویید. حتی سطحی که گوشت را روی آن قرار داده اید یا گوشت را قطعه قطعه کرده اید نیز باید به خوبی بشویید.
باید دقت داشته باشید که همیشه بعد از تعویض پوشک بچه، جابجا کردن زباله، توالت رفتن و تماس با حیوانات یا فضولات آنها دست‌تان را بشویید و نباید شستن دست‌ها را به تاخیر بیندازید.
فراموش نکنید که حضور در اماکن عمومی، استفاده از وسایل نقلیه مانند اتوبوس و مترو و تاکسی هم دلیل بسیار مهمی برای شست و شوی دست‌ها به محض ورود به منزل یا محل کارتان است.
حتی اگر از دستکش استفاده می‌کنید، بهتر است بعد از کندن دستکش‌ها دست‌های‌تان را با آب و صابون بشویید.
در نهایت به خاطر داشته باشید که بعد از گرفتن جلوی دهان هنگام عطسه و سرفه با دست ها نیز آنها را بشویید و این نکات را به فرزندتان نیز آموزش دهید.
روی دست‌های‌تان چه خبر است؟
میکروارگانیسم‌های بیماری زا می‌توانند مرتب از دست‌ها جدا شوند و محیط اطراف ما را آلوده کنند. بنابراین دستان‌مان یک راه مهم و عمده انتقال عفونت و آلودگی به محیط اطراف‌مان است. به خصوص نواحی زیر ناخن معمولا به تعداد زیادی از میکروارگانیسم‌ها پناه می‌دهد که ممکن است به عنوان یک منبع پخش‌کننده ادامه‌دار، مخصوصا زیر دستکش عمل کند.
استفاده از ناخن مصنوعی و لاک ناخن هم باعث ازدیاد میکروارگانیسم‌ها و تجمع بیشتر آنها زیر ناخن‌ها می‌شود. بنابراین هدف از شست‌وشوی دست‌ها دور کردن میکروب های بیماری‌زایی است که روی پوست تجمع کرده‌‌اند و می‌توانند سلامت ما را به خطر بیندازند.
فقط صابون کافی نیست
در شست‌وشوی دست‌ها استفاده از صابون به تنهایی کافی نیست و روش صحیح شستن دست‌ها مهم‌تر است. باید کف دست، پشت دست، بین انگشتان و زیر ناخن ها را کاملا صابون مالید و خوب آب کشید.
زمان استاندارد برای شستن دست ها، یک تا سه دقیقه است.
صابون مایع بهتر است
به دلیل آنکه استفاده از صابون‌های جامد در مکان‌های عمومی مانند اداره، مدرسه، رستوران و ... به انتشار آلودگی کمک می‌کند، استفاده از صابون مایع استاندارد بهتر است.
اگر از صابون جامد استفاده می‌کنید، حتما باید به صورت خشک نگهداری کنید. صابون مایع هم باید در مخزن مخصوصش نگهداری شود.
برای شست‌وشوی معمولی دست‌ها، نباید از صابون‌های آنتی‌باکتریال (ضدباکتری) استفاده کرد، زیرا باعت مقاوم‌شدن میکروب‌ها می‌شود.
میزان آلودگی دست ها در تماس با برخی اشیاء در تصویر کناری نشان داده شده است.
روی تصویر کلیک کنید.
فایده شستن دست ها
با شستن دست‌ها خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، بیماری‌های نورو ویروس و ابتلا به باکتری ای‌کولای کاهش می‌‌یابد.
زمانی که افراد پس از اجابت مزاج، عوض‌کردن پوشک و فعالیت‌های مشابه، دست‌های‌شان را نمی‌شویند، باکتری‌ها گسترش می‌یابند.
هنگامی هم که فردی سطوح را لمس می‌کند و دست‌هایش را که دارای میکروب‌هایی مانند میکروب‌های موجود در مدفوع انسان است به دهانش می‌برد، آلودگی پخش می‌شود.
5 کار اشتباه موقع شستن دست ها
1- شستن دست ها با آب گرم
استفاده از آب گرم موقع شستن دست ها به یک باور نادرست برمی گردد: اینکه آب گرم می تواند جرم های دست را از بین ببرد.
هرچند این باور به خودی خود نادرست نیست، اما استفاده از آب گرم برای شستن دست ها باعث افزایش حساسیت و آسیب پوست می شود.
دمای آب برای شست‌وشوی دست‌ها بهتر است ولرم مایل به گرم باشد که قدرت پاک‌کنندگی بیشتری داشته باشد. بعد از آن می‌توان از آب سرد استفاده کرد تا موجب نشاط پوست شود.
نکته مهم این است که اگر صابون در دسترس نبود، شستن دست‌ها با آب خالی نیز می‌تواند برخی میکروب‌ها را از دست‌ها پاک کند.
2- استفاده از صابون آنتی باکتریال تحقیقات نشان داده اند صابون معمولی و آب به اندازه صابون های آنتی باکتریال موثر واقع می شود.
همچنین گفته می شود موادی مثل تریکلوسان و سایر ضدباکتری های موجود در این صابون ها باعث ایجاد مشکلات تیروئیدی، حساسیت، اضافه وزن و تضعیف کارکردهای عضلانی بدن می شود.
بنابراین اول از همه سراغ آب و صابون معمولی بروید و بعد هم مراقب مواد تشکیل دهنده صابون ها باشید، چون حتی بعضی از اسانس های صابون ممکن است سمی باشند. برای همین هم بهتر است تا جایی که برایتان مقدور است از صابون های بدون بو استفاده کنید که این خطر را هم ندارند.
3- کف نکردن صابون
کارکرد صابون به همین کف کردنش وابسته است. صابون بایستی کف کند تا تمام میکروب ها و چربی هایی که روی سطح پوست تان نشسته اند، پاک شوند.
اگر فکر می کنید یک دور گرداندن صابون برای پاک کردن دست هایتان کافی است، سخت در اشتباهید. یادتان باشد بعد از اینکه صابون به خوبی کف کرد، کف دست، پشت دست، بین انگشت ها و حتی زیر ناخن ها باید صابون مالی و شسته شوند.
4- تند شستن دست ها
اشتباه دیگری که ممکن است در رابطه با شستن دست هایتان انجام دهید، زود شستن آنهاست. خیلی از پدر و مادرها بالای سر بچه ها می ایستند و آنها را تشویق می کنند مدت زمان بیشتری دست هایشان را به هم بسابند، اما وقتی نوبت به خودشان می رسد این کار را خیلی سریع انجام می دهند و بهانه می آورند که عجله داشتیم!
سلامتی که عجله بردار نیست!
اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید بهتر است خودتان را مقید کنید که شستن دست هایتان حداقل سی ثانیه طول بکشد. در این مدت به صابون اجازه می دهید عملیات پاکسازی خودش را کامل کند و میکروب ها را به خوبی از بین ببرد.
5- استفاده از ژل ضدعفونی به جای صابون
استفاده از ژل‌های ضدعفونی کننده به شرط آنکه جایگزین شست‌وشوی دست ها با آب و صابون نشود و فقط در شرایط بی آب و صابونی مورد استفاده قرار بگیرد، خوب است.
اگر به آب دسترسی ندارید، سراغ این ژل‌ها بروید، اما در صورتی که دستشویی نزدیک است، ریسک نکنید، چون این ضدعفونی‌کننده‌ها هر چقدر هم که خوب باشند فقط انواع خاصی از میکروب‌ها را نابود می‌کنند نه همه شان را.
دست‌ها را باید پس از آماده کردن موادغذایی برای پخت غذا به خصوص وقتی برای تهیه غذای‌تان از گوشت، مرغ یا ماهی استفاده می‌کنید به خوبی بشویید. حتی سطحی که گوشت را روی آن قرار داده اید یا گوشت را قطعه قطعه کرده اید نیز باید به خوبی بشویید.
باید دقت داشته باشید که همیشه بعد از تعویض پوشک بچه، جابجا کردن زباله، توالت رفتن و تماس با حیوانات یا فضولات آنها دست‌تان را بشویید و نباید شستن دست‌ها را به تاخیر بیندازید.
فراموش نکنید که حضور در اماکن عمومی، استفاده از وسایل نقلیه مانند اتوبوس و مترو و تاکسی هم دلیل بسیار مهمی برای شست و شوی دست‌ها به محض ورود به منزل یا محل کارتان است.
حتی اگر از دستکش استفاده می‌کنید، بهتر است بعد از کندن دستکش‌ها دست‌های‌تان را با آب و صابون بشویید.
در نهایت به خاطر داشته باشید که بعد از گرفتن جلوی دهان هنگام عطسه و سرفه با دست ها نیز آنها را بشویید و این نکات را به فرزندتان نیز آموزش دهید.
روی دست‌های‌تان چه خبر است؟
میکروارگانیسم‌های بیماری زا می‌توانند مرتب از دست‌ها جدا شوند و محیط اطراف ما را آلوده کنند. بنابراین دستان‌مان یک راه مهم و عمده انتقال عفونت و آلودگی به محیط اطراف‌مان است. به خصوص نواحی زیر ناخن معمولا به تعداد زیادی از میکروارگانیسم‌ها پناه می‌دهد که ممکن است به عنوان یک منبع پخش‌کننده ادامه‌دار، مخصوصا زیر دستکش عمل کند.
برای شست‌وشوی معمولی دست‌ها، نباید از صابون‌های آنتی‌باکتریال (ضدباکتری) استفاده کرد، زیرا باعت مقاوم‌شدن میکروب‌ها می‌شود
استفاده از ناخن مصنوعی و لاک ناخن هم باعث ازدیاد میکروارگانیسم‌ها و تجمع بیشتر آنها زیر ناخن‌ها می‌شود. بنابراین هدف از شست‌وشوی دست‌ها دور کردن میکروب های بیماری‌زایی است که روی پوست تجمع کرده‌‌اند و می‌توانند سلامت ما را به خطر بیندازند.
فقط صابون کافی نیست
در شست‌وشوی دست‌ها استفاده از صابون به تنهایی کافی نیست و روش صحیح شستن دست‌ها مهم‌تر است. باید کف دست، پشت دست، بین انگشتان و زیر ناخن ها را کاملا صابون مالید و خوب آب کشید.
زمان استاندارد برای شستن دست ها، یک تا سه دقیقه است.
صابون مایع بهتر است
به دلیل آنکه استفاده از صابون‌های جامد در مکان‌های عمومی مانند اداره، مدرسه، رستوران و ... به انتشار آلودگی کمک می‌کند، استفاده از صابون مایع استاندارد بهتر است.
اگر از صابون جامد استفاده می‌کنید، حتما باید به صورت خشک نگهداری کنید. صابون مایع هم باید در مخزن مخصوصش نگهداری شود.
برای شست‌وشوی معمولی دست‌ها، نباید از صابون‌های آنتی‌باکتریال (ضدباکتری) استفاده کرد، زیرا باعت مقاوم‌شدن میکروب‌ها می‌شود.
میزان آلودگی دست ها در تماس با برخی اشیاء در تصویر کناری نشان داده شده است.
روی تصویر کلیک کنید.
فایده شستن دست ها
با شستن دست‌ها خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، بیماری‌های نورو ویروس و ابتلا به باکتری ای‌کولای کاهش می‌‌یابد.
زمانی که افراد پس از اجابت مزاج، عوض‌کردن پوشک و فعالیت‌های مشابه، دست‌های‌شان را نمی‌شویند، باکتری‌ها گسترش می‌یابند.
هنگامی هم که فردی سطوح را لمس می‌کند و دست‌هایش را که دارای میکروب‌هایی مانند میکروب‌های موجود در مدفوع انسان است به دهانش می‌برد، آلودگی پخش می‌شود.
5 کار اشتباه موقع شستن دست ها
1- شستن دست ها با آب گرم
استفاده از آب گرم موقع شستن دست ها به یک باور نادرست برمی گردد: اینکه آب گرم می تواند جرم های دست را از بین ببرد.
هرچند این باور به خودی خود نادرست نیست، اما استفاده از آب گرم برای شستن دست ها باعث افزایش حساسیت و آسیب پوست می شود.
دمای آب برای شست‌وشوی دست‌ها بهتر است ولرم مایل به گرم باشد که قدرت پاک‌کنندگی بیشتری داشته باشد. بعد از آن می‌توان از آب سرد استفاده کرد تا موجب نشاط پوست شود.
نکته مهم این است که اگر صابون در دسترس نبود، شستن دست‌ها با آب خالی نیز می‌تواند برخی میکروب‌ها را از دست‌ها پاک کند.
استفاده از ژل ضدعفونی کننده به شرط آنکه جایگزین شست‌وشوی دست ها با آب و صابون نشود و فقط در شرایط بی آب و صابونی مورد استفاده قرار بگیرد، خوب است
2- استفاده از صابون آنتی باکتریال تحقیقات نشان داده اند صابون معمولی و آب به اندازه صابون های آنتی باکتریال موثر واقع می شود.
همچنین گفته می شود موادی مثل تریکلوسان و سایر ضدباکتری های موجود در این صابون ها باعث ایجاد مشکلات تیروئیدی، حساسیت، اضافه وزن و تضعیف کارکردهای عضلانی بدن می شود.
بنابراین اول از همه سراغ آب و صابون معمولی بروید و بعد هم مراقب مواد تشکیل دهنده صابون ها باشید، چون حتی بعضی از اسانس های صابون ممکن است سمی باشند. برای همین هم بهتر است تا جایی که برایتان مقدور است از صابون های بدون بو استفاده کنید که این خطر را هم ندارند.
3- کف نکردن صابون
کارکرد صابون به همین کف کردنش وابسته است. صابون بایستی کف کند تا تمام میکروب ها و چربی هایی که روی سطح پوست تان نشسته اند، پاک شوند.
اگر فکر می کنید یک دور گرداندن صابون برای پاک کردن دست هایتان کافی است، سخت در اشتباهید. یادتان باشد بعد از اینکه صابون به خوبی کف کرد، کف دست، پشت دست، بین انگشت ها و حتی زیر ناخن ها باید صابون مالی و شسته شوند.
4- تند شستن دست ها
اشتباه دیگری که ممکن است در رابطه با شستن دست هایتان انجام دهید، زود شستن آنهاست. خیلی از پدر و مادرها بالای سر بچه ها می ایستند و آنها را تشویق می کنند مدت زمان بیشتری دست هایشان را به هم بسابند، اما وقتی نوبت به خودشان می رسد این کار را خیلی سریع انجام می دهند و بهانه می آورند که عجله داشتیم!
سلامتی که عجله بردار نیست!
اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید بهتر است خودتان را مقید کنید که شستن دست هایتان حداقل سی ثانیه طول بکشد. در این مدت به صابون اجازه می دهید عملیات پاکسازی خودش را کامل کند و میکروب ها را به خوبی از بین ببرد.
5- استفاده از ژل ضدعفونی به جای صابون
استفاده از ژل‌های ضدعفونی کننده به شرط آنکه جایگزین شست‌وشوی دست ها با آب و صابون نشود و فقط در شرایط بی آب و صابونی مورد استفاده قرار بگیرد، خوب است.
اگر به آب دسترسی ندارید، سراغ این ژل‌ها بروید، اما در صورتی که دستشویی نزدیک است، ریسک نکنید، چون این ضدعفونی‌کننده‌ها هر چقدر هم که خوب باشند فقط انواع خاصی از میکروب‌ها را نابود می‌کنند نه همه شان را.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان