شبکه های اجتماعی مجازی با فقدان مباحث نظری مواجه است. مباحثی که ساختار این شبکه ها را پدید و آینده آنها را برای محققان هموار می کند.
نزدیک ترین یا به جرات پایه ای ترین نظریه به شبکه های اجتماعی؛ نظریه شش درجه جدایی (Six Degrees of Separation) است. نظریه که می گوید هر دو انسان ساکن بر روی کره زمین، به طور میانگین در یک رابطه با ۶ واسطه یا کمتر به هم مربوط می‌شوند، یعنی حداکثر توسط پنج واسطه به یکدیگر متصل می گردند.
مفهوم “شش درجه جدائی” این نیست که الزاما هر دو نفر حتما با ۵ یا ۶ واسطه به یکدیگر مرتبط می شوند بلکه این نظریه می گوید، افراد بطور متوسط با ۵ واسطه به یکدیگر مربوط می گردند ضمن اینکه گروهی کوچک از انسانها هستند که همچون لینکی تمام آدمها را که در شبکه های مختلف قرار دارند بهم وصل می کنند.
در سال 1929 یک نويسنده مجارستاني به نام فریگیز کارینتی (Frigyes Karinthy ) در يكي از داستان‌هاي كوتاه خود به نام زنجير (Chain) به بررسي پديده افزايش ارتباط ميان انسانها با افزايش فناوري و پيشرفت بشر پرداخت. به نظر وی، “درست است که ما آدم ها از نظر فیزیکی با هم فاصله زیادی داریم، اما شبکه های انسانی این فاصله ها را از میان برخواهد داشت. دو نفر در دو گوشه متفاوت از جهان حداکثر از طریق 6 نفر به هم مرتبط هستند.”
ایده کارینتی، براساس نظریه گراف بود. [نظریه گراف شاخه‌ای از ریاضیات است که دربارهٔ گراف‌ها بحث می‌کند. به صورت شهودی، گراف نموداری است، شامل تعدادی رأس، که با یال‌هایی به هم وصل شده‌اند.] بدین صورت که اگر افراد و ارتباط‌ها را مانند يك گراف فرض كنيم با پيشرفت فناوري به چگالي اين گراف افزوده مي‌شود. اين تئوري را (بعدها) «شش درجه جدايي» (Six Degrees of Separation) ناميدند.
در اواخر سال ١٩۶٠ روانشناسی بنام ستنلی میلگرم (Stanley Milgram) دست به تجربه ای زد که هدف از آن یافتن پاسخ برای مسئله ای با عنوان “جهان کوچک” بود. صورت مسئله در واقع از این قرار است که انسانها چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند؟
آیا ما هر یک در دنیای خود سیر می کنیم و بطور مستقل با فردی دیگر روابط برقرار می کنیم و در نتیجه ارتباط میان انسانها یک رابطه “یک به یک” است یا هر یک از ما در یک شبکه ارتباطی به دام افتاده ایم و در محدوده آن شبکه روابط خود را با افراد دیگر شکل می دهیم؟ اگر چنین باشد آنوقت این شبکه ها باید بنحوی با یکدیگر رابطه برقرار کنند والا ما با یک تعداد افراد که هر یک درون یک شبکه گیر کرده و راهی به بیرون ندارند مواجه خواهیم بود.
دكتر ميلگرام، براي به دست آوردن جواب آزمايشي را ترتيب داد که به آزمايش “دنياي كوچك” معروف گشت. خلاصه سناریو این آزمایش بدین شکل بود: “توزیع تصادفی نامه به افراد در یک شهر و درخواست ارسال آن نامه ها به یک فرد مشخص در یک شهر دیگر”
در تئوری “دنیای کوچک” دکتر میلگرام، مسيري كه هر نامه طي كرده بود به طور متوسط داراي طول 5/5 بود يا به بيان ديگر فقط پنج نفر بين هر دو نفر قرار داشتند.
با همین نگاه، اولین سایت شبکه اجتماعی با عنوان Six Degrees در سال 1977 به آدرس SixDegrees.com راه‌اندازی شد. این سایت به کاربرانش اجازه ایجاد پروفایل داد تا آنها بتوانند لیستی از دوستانشان ایجاد کنند. البته این سایت در آن موفق نشد و بعد از سه سال متوقف شد.
اما امروز Six Degrees نام یک برنامه کاربردی (App) در فیس‌بوک است که توسط “ارل بونیان” تهیه شده و تا به حال بیش از ۱۱ میلیون کاربر آن را نصب کرده‌اند. به وسیله این برنامه، هر کاربر می‌تواند فاصله خود را از هر کاربر دلخواه دیگر پیدا کند. تا به امروز محاسبات این برنامه برای متوسط درجه جدایی، 6.38 و حداکثر درجه جدایی ۱۴ بوده است.
شش درجه جدایی همچنین نام نمایشنامه ای است نوشته John Guare ، که در سال 1990 به اجرا در آمد و در سال 1993 از روی همین نمایشنامه فیلمی با عنوان Six Degrees of Separation اکران شد.
منابع: 1 / 2 / 3 / 4/
پ.ن: دوست عزیز، علی اکبری تبار نیز مطلب بسیار خوبی با عنوان مختصری درباره نظریه شش درجه جدایی و نظریه دنیای کوچک نوشته است.
نزدیک ترین یا به جرات پایه ای ترین نظریه به شبکه های اجتماعی؛ نظریه شش درجه جدایی (Six Degrees of Separation) است. نظریه که می گوید هر دو انسان ساکن بر روی کره زمین، به طور میانگین در یک رابطه با ۶ واسطه یا کمتر به هم مربوط می‌شوند، یعنی حداکثر توسط پنج واسطه به یکدیگر متصل می گردند.
مفهوم “شش درجه جدائی” این نیست که الزاما هر دو نفر حتما با ۵ یا ۶ واسطه به یکدیگر مرتبط می شوند بلکه این نظریه می گوید، افراد بطور متوسط با ۵ واسطه به یکدیگر مربوط می گردند ضمن اینکه گروهی کوچک از انسانها هستند که همچون لینکی تمام آدمها را که در شبکه های مختلف قرار دارند بهم وصل می کنند.
در سال 1929 یک نويسنده مجارستاني به نام فریگیز کارینتی (Frigyes Karinthy ) در يكي از داستان‌هاي كوتاه خود به نام زنجير (Chain) به بررسي پديده افزايش ارتباط ميان انسانها با افزايش فناوري و پيشرفت بشر پرداخت. به نظر وی، “درست است که ما آدم ها از نظر فیزیکی با هم فاصله زیادی داریم، اما شبکه های انسانی این فاصله ها را از میان برخواهد داشت. دو نفر در دو گوشه متفاوت از جهان حداکثر از طریق 6 نفر به هم مرتبط هستند.”
ایده کارینتی، براساس نظریه گراف بود. [نظریه گراف شاخه‌ای از ریاضیات است که دربارهٔ گراف‌ها بحث می‌کند. به صورت شهودی، گراف نموداری است، شامل تعدادی رأس، که با یال‌هایی به هم وصل شده‌اند.] بدین صورت که اگر افراد و ارتباط‌ها را مانند يك گراف فرض كنيم با پيشرفت فناوري به چگالي اين گراف افزوده مي‌شود. اين تئوري را (بعدها) «شش درجه جدايي» (Six Degrees of Separation) ناميدند.
در اواخر سال ١٩۶٠ روانشناسی بنام ستنلی میلگرم (Stanley Milgram) دست به تجربه ای زد که هدف از آن یافتن پاسخ برای مسئله ای با عنوان “جهان کوچک” بود. صورت مسئله در واقع از این قرار است که انسانها چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند؟
آیا ما هر یک در دنیای خود سیر می کنیم و بطور مستقل با فردی دیگر روابط برقرار می کنیم و در نتیجه ارتباط میان انسانها یک رابطه “یک به یک” است یا هر یک از ما در یک شبکه ارتباطی به دام افتاده ایم و در محدوده آن شبکه روابط خود را با افراد دیگر شکل می دهیم؟ اگر چنین باشد آنوقت این شبکه ها باید بنحوی با یکدیگر رابطه برقرار کنند والا ما با یک تعداد افراد که هر یک درون یک شبکه گیر کرده و راهی به بیرون ندارند مواجه خواهیم بود.
دكتر ميلگرام، براي به دست آوردن جواب آزمايشي را ترتيب داد که به آزمايش “دنياي كوچك” معروف گشت. خلاصه سناریو این آزمایش بدین شکل بود: “توزیع تصادفی نامه به افراد در یک شهر و درخواست ارسال آن نامه ها به یک فرد مشخص در یک شهر دیگر”
در تئوری “دنیای کوچک” دکتر میلگرام، مسيري كه هر نامه طي كرده بود به طور متوسط داراي طول 5/5 بود يا به بيان ديگر فقط پنج نفر بين هر دو نفر قرار داشتند.
با همین نگاه، اولین سایت شبکه اجتماعی با عنوان Six Degrees در سال 1977 به آدرس SixDegrees.com راه‌اندازی شد. این سایت به کاربرانش اجازه ایجاد پروفایل داد تا آنها بتوانند لیستی از دوستانشان ایجاد کنند. البته این سایت در آن موفق نشد و بعد از سه سال متوقف شد.
اما امروز Six Degrees نام یک برنامه کاربردی (App) در فیس‌بوک است که توسط “ارل بونیان” تهیه شده و تا به حال بیش از ۱۱ میلیون کاربر آن را نصب کرده‌اند. به وسیله این برنامه، هر کاربر می‌تواند فاصله خود را از هر کاربر دلخواه دیگر پیدا کند. تا به امروز محاسبات این برنامه برای متوسط درجه جدایی، 6.38 و حداکثر درجه جدایی ۱۴ بوده است.
شش درجه جدایی همچنین نام نمایشنامه ای است نوشته John Guare ، که در سال 1990 به اجرا در آمد و در سال 1993 از روی همین نمایشنامه فیلمی با عنوان Six Degrees of Separation اکران شد.
منابع: 1 / 2 / 3 / 4/
پ.ن: دوست عزیز، علی اکبری تبار نیز مطلب بسیار خوبی با عنوان مختصری درباره نظریه شش درجه جدایی و نظریه دنیای کوچک نوشته است.