- [h=2] موقعيت جغرافيائى:شهرستان نهاوند از شمال به شهرستان تويسركان، از شمال باخترى به شهرستان كنگاور ) از استان كرمانشاه (، از خاور به بخش سامن ) از شهرستان ملاير (، از جنوب به شهرستان سلسله و دلفان )از استان لرستان( و از باختر به شهرستان كرمانشاه محدود مى‌شود. اين شهرستان از 2 بخش مركزى و خزل تشكيل شده است. رود گاماسياب مهم ترين رودخانه شهرستان نهاوند است كه پس از عبور از دشت نهاوند با نام سيمره وارد استان لرستان مى شود و سپس با نام كرخه به خوزستان سرازير شده و در نهايت به باتلاق هور العظيم در خاك عراق مى ريزد. مردم منطقه به فارسى با گويش لرى پ(لكى) سخن مى گويند و مسلمان و شيعه مذهبند.[h=2]كشاورزى و دام دارىمنطقه نهاوند داراى سراب هاى زيادى است كه باعث شده اند كشاورزى منطقه از رونق خاصى برخوردار باشد. مهم ترين محصولات اين شهرستان عبارتند از گندم، چغندر قند، تره بار مانند خيار و هندوانه، توتون و دانه هاى روغنى. هم چنين باغ‌دارى نيز در شهرستان نهاوند داراى رونق خاصى است و انواع ميوه مانند سيب، آلبالو، گيلاس، گلابى و انگور به حد وفور به عمل مى‌ا~يد كه بعضى به صورت تازه و بعضى به صورت خشك‌بار صادر مى‌شود. دام دارى را مى توان مهم ترين رشته فعاليت اقتصادى نهاوند و توابع آن دانست كه از دير باز به علت موقعيت خاص منطقه و مراتع مرغوب آن رونـق ويـژه داشتـه است. صنايع دستى نيز در كنار دام‌دارى و كشـاورزى از فعـاليت‌هاى‌مهم مردم اين شهرستان به شمار مى‌آيد. بافت قالى، قاليچه،گليم و گيوه كه بيش‌تر توسط روستاييان و عشاير انجام مى‌شود.قالى هاى اين شهرستان با طرح همدان بافته و صادر مى گردد. شهرستان نهاوند به علت دارا بودن موقعيت جغرافيايى ويژه، آب فراوان و خاك مستعد از نواحى مـمـتاز استان همدان به شـمـار مـى‌رود و اساس اقتصاد آن بر كشاورزى، دام‌دارى و صنايع دستى اسـتــوار اســت. عـمـده صـادرات ايـن منـطقه را گـنــدم، چـغـنــدر قنـد، انــواع‌مـيــوه، بـنـشــن، خشك‌بار، قالى، لبنيات، دام زنده و تره‌بار تشكيل مى‌دهد.[h=2]پيشينه ى تاريخى شهرنظريههاى مختلفى از پيشينه‌ى تاريخى اين منطقه باستانى باقى مانده است. برخى از مورخين نهاوند را مـحـل پـهلـو گرفتن كشتى نوح مى‌دانند. به استناد تحقيقات باستان‌شناسان در تپه گيان )روستايى در 18 كيلومترى جنوب باخترى نهاوند( در حدود 37 قرن قبل از ميلاد مسيح قومى در اين منطقه زندگى مى‌كرد كه تمدنى شبيه تمدن بين النهرين داشت و بعدها به دست اقوام ديگر اروپايى و آسيايى از بين رفت. در مورد كلمه ى نهاوند از گذشته تا به امروز اختلاف نظر هايى وجود داشته است.واژه ى نهاوند در زمان هاى مختلف و از زبان هاى متفاوت، به صورت هاى مختلفى تلفظ شده است كه از جمله‌ى آنها مى توان به: نوح اوند، نيماوند، اينهاوند، نيوهاوند، نياوند و نيهاوند اشاره كرد.از طرف ديگر نهاوند در گذشته نام هاى ديگرى داشـتــه اســت بـه قـول بـطلـمـيـوس نـيـفوانداى خـوانده شده و در عصر مادها به نهاوند، نهاوند ماد هم گفته شده است.به گـفـته ى ملك الشعراى بـهـار در عـصـر سلـوكيه نهاوند استان بزرگى بوده كـه بـه لـحـاظ سـكونت داشتن ملكه ى لائوديسه در اين شهر به آن لائوديسه هم گفته شده است.[h=2]مكان هاى ديدنى و تاريخىشـهـرسـتان نهاوند از مكان‌هاى ديدنى و تاريخى مـتـعددى برخورداراست. سرآب گاما سياب، سرآب ملوسان، سرآب فارسبان ،سرآب كنگاور، كهنه جنگل وسـرآب‌گـيان،خرابه‌هاى قلعه سرسام گبرى،كتيبه و ستون‌هاى معبدلااوديسه، تپه باستانى گيان، حمام حاج آقا تراب، مسجد جامع نهاوند،مقبره شيخ‌ابوالعباس نهاوندى، مقبره نعمان‌ابن مقرن، شاه‌زاده محمد و على، تالاب وسج، تالاب )آب‌بند( رودبارى و بوستان جنگلى ابوذر از جمله مكان‌هاى ديدنى و تاريخى اين شهرستان به شمار مى‌آيند. از جمله مناطق سر سبز نهاوند مى توان به سراب سر سبز گيان اشاره كرد كه داراى آب و هوايى مناسب و پوشيده از درختانى چون بلوط ،زالزالك،چنار،زبان گنجشك، گردو، مو وحشى،كيكم،ارژن و بادام كوهى است كه وسعت آن به 1300 هكتار مى رسد.[h=2]قلعه ى نهاوند:شهر نهاوند پايتخت يزدگرد سوم در زمان ساسانيان بود كه با ورود اعراب و جنگ قادسيه در اين محل قلعه ى ساسانى فرو پاشيد و در طول تاريخ با بى مهرى بسيارى كه بر آن روا شد متا~سفانه آثار ناچيزى از اين اثر تاريخى باقى مانده است. محل احداث اين قلعه كه از نظر نظامى در حكومتهاى گذشته داراى اهميت زيادىبـوده در تپه ى مركزى نهاوند و مشرف به شمال شهرستان كه اكنون با همان بافت قديمى و واحدهاى مسكونى دهه هاى گذشته از هر طرف شهرستان قابل رويت است احداث گرديده . اين اثر تاريخى ارزشمند به شماره ى 374 در تاريخ 3/12/1327 ثبت آثار ملى كشور گرديده كه از آن زمان تا به حال متاسفانه از ساخت و سازهاى اطراف و روى آن جلوگيرى به عمل نيامده بلكه جهت شناسايى و احيا و مرمت آن هيچ گونه اقدامى صورت نگرفته است .اثر تاريخى ارزشمند ديگرى به نام معبد لائوديسه در جوار اين اثر تاريخى قرارگرفته كه با همين شماره و با همين تاريخ در فهرست آثار تاريخى كشور قرار گرفته است . با عنايت به اينكه قدمت معبد لائوديسه قريب به 7 قرن از قلعه ساسانيان قديمى‌تر است توسط بعضى از مسئولين ميراث فرهنگى چنين تشريح شده كه معبد در زير قلعه قرار داشته و هر دو اثر به كلى تخريب و هيچگونه آثارى از آنها باقى نمى باشد.
