شرکت‌ها و سازندگان قرص‌های کاهش وزن ادعا می‌کنند که این قرص‌ها جهت کاهش و کم کردن وزن به کار می‌رود و برای همین امر ساخته شده‌اند، اما...
شرکت‌ها و سازندگان قرص‌های کاهش وزن ادعا می‌کنند که این قرص‌ها از طریق بلوکه کردن چربی (block fat) سبب سرعت بخشیدن و کاهش سریع توده چربی بدن می‌گردند. بسیاری از ادعاهای سازندگان سۆال برانگیز است، بیشتر آن‌ها تبلیغاتشان اغراق آمیز بوده و جدا سازی این‌ها بسیار مشکل است و شامل ترکیبات زیر می‌باشد.
* عصاره تیروئید (thyroid extracts)
* چربی سوزها (fat burners)
* ترکیبات افدرین‌ها (ephedrine)
* ترکیبات کیتوسان‌ها (chitosan)
* ترکیبات پیرووات‌ها (pyruvate)
* فنل پروپانولامین (PPA)
* داروهای تجویزی کاهش وزن
[h=2]عصاره تیروئیداین عصاره از حیوانات تهیه شده، جزء یکی از اجزاء بعضی از مکمل‌های کاهش وزن می‌باشد. ادعا می‌شود که متابولیسم را افزایش می‌دهد، اگر این عصاره قادر باشد که متابولیسم را افزایش دهد، شما باید از عوارض جانبی آن‌ها کاملاً آگاه باشید.
[h=2]این عوارض شامل موارد زیر است:* ضعف اعصاب * پف کردن چشم‌ها * افزایش ضربان قلب * اسهال * عرق زیاد * از دست دادن آب بدن
برخی از داروهایی که در باشگاه‌های بدن سازی توزیع می‌شود و افراد بدون
آگاهی و بدون تجویز پزشک متخصص از آن‌ها استفاده می‌کنند اگرچه در ظاهر
باعث رشد عضلات می‌شوند ولی عوارضی همچون سرطان کبد، عقیم شدن در
مردان و در زنان عوارضی همچون ضخیم شدن تارهای صوتی و کلفتی صدا،
تجمع غیرعادی چربی در بدن و سایر عوارض جبران ناپذیر را به همراه دارد
[h=2]افدرین (Ephedrine)این ماده شبیه آمفتامین‌ها (Amphetamines) بوده و می‌توانند بیش از 800 مورد عوارض جانبی و یا تداخل و مشکلاتی در بدن ایجاد نمایند، از جمله سبب افزایش فشار خون، سردردهای شدید، حمله ناگهانی غش، حملات قلبی و حتی منجر به مرگ گردد.
FDA اکیداً توصیه نموده که بیش از 8 میلی گرم افدرین در روز آن هم به مدت بیش از 7 روز مصرف نگردد. متأسفانه بر چسب این محصولات، مقدار ماده افدرین به کار رفته در این گونه مکمل‌ها را پنهان می‌سازند و نمی‌نویسند.
[h=2]کیتوسان (chitosan)کیتوسان‌ها در تمام قرص‌های گیاهی به کار رفته باعث تقویت نتایج آن‌ها می‌گردد. کیتوسان ها با فرض این که با چربی باند می‌شوند ساخته شده‌اند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. طبق ادعای سازندگان این قرص، چربی‌ها هرگز به وسیله بدن انتخاب نمی‌شوند و طبق این نظریه اضافه وزن پیدا نمی‌شود. طبق چندین مطالعه و تحقیق مستقل افزایش چربی در مدفوع با مصرف کیتوسان ثابت نشده است. کیتوسان از ماده فیبری حلزون صدف دار ساخته می‌شود.
[h=2]پیرووات (pyruvate)پیرووات جزء ترکیبات قرص‌های کاهش وزن بدون نسخه بوده و جزء لیست اسامی چربی سوزها می‌باشند. این ماده هنوز به طور یقین ثابت نشده که به طور موثری در کاهش وزن نقش داشته باشد در بعضی از مطالعات انجام شده در آزمایشگاه‌های خصوصی و دانشکده‌ها مصرف پیرووات هنوز در جریان خون افراد استفاده کننده دیده نشده است مصرف مقدار زیاد آن همراه با نفخ و گاز و اسهال همراه می‌باشد.
[h=2][h=2]چربی سوزها (Fat Burners)چربی سوزها دسته‌ی دیگری از اجزاء بعضی از مکمل‌های کاهش وزن را تشکیل می‌دهند. سازندگان این‌ها ادعا می‌کنند که این قرص‌ها سبب افزایش متابولیسم و کمک به سوخت بیشتر چربی‌های بدن می‌نماید در حالی که آن‌ها می‌توانند، متابولیسم را افزایش دهند (بعضی‌ها به سطح خطرناکی متابولیسم را افزایش می‌دهند) و این مورد کاملاً خطرناک و سۆال برانگیز بوده است.
در بعضی از چربی سوزها ترکیباتی مثل افدرین (Ephedrine)، افدرا (Ephedra )، ماه هنگ (Ma Huang )، گوآرانا (Guarana ) و سطح بالایی از کافئین (affeine ) به کار رفته است.
[h=2]فنیل پروپانول آمین(PPA)فنیل پروپانول آمین در قرص‌های کاهش وزن بدون نسخه وجود دارد این ماده بر خلاف FDA که در نوامبر سال 2000 قدغن شده هنوز مورد استفاده قرارمی‌گیرد. این جزء ترکیبی در بسیاری از قرص‌های کاهش وزن وجود دارد. طبق مطالعات پزشکی این جزء ترکیبی هنوز خطرناک و غیر ایمن بوده و طبق مطالعات، 142 واکنش جدی در بدن ایجاد می‌نماید که ازجمله می‌تواند فشار خون را افزایش داده و سردرد ایجاد نماید و منجر به سکته مغزی گردد و همچنین منجر به مرگ چندین نفر تا به حال گردیده است.
PPA در فراورده‌هایی شامل Dexatrim و Acutrim و بعضی از داروهای کاهش وزن مورد استفاده قرار می‌گیرد. مواظب باشید در قرص‌های کاهش وزن اگر PPA جزء ترکیبی آن باشد بهتر است مورد استفاده قرار نگیرد چون می‌تواند دارای عوارض جدی‌ای باشد. قرص‌های کاهش وزنی که در آن PPA به کار رفته، سازندگان آن ادعا می‌کنند که سبب کاهش وزن 5 کیلوگرم در هفته می‌گردد.
[h=2]مربیان بدنسازی، صلاحیت تجویز داروهای کاهش یا افزایش وزن را ندارنددبیر کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد گفت: مربیان بدنسازی و افرادی که دوره‌های پرورش اندام را گذرانده‌اند به هیچ وجه صلاحیت تجویز و توصیه به مصرف دارو برای کاهش یا افزایش وزن را ندارند.
دکتر محمدرضا لطفعلیانی گفت: افرادی که علاقه‌مند به پرورش اندام، کاهش یا افزایش وزن هستند باید حتماً با پزشک متخصص مشورت کرده و سپس در این مسیر قدم بردارند چرا که توجه به توصیه‌های دارویی از سوی مربیان بدنسازی و پرورش اندام می‌تواند برای افراد مضر باشد چون آنان صلاحیت توصیه دارویی برای فرد را ندارند.
داروهایی با عنوان" fat burner " سوزاننده چربی در باشگاه‌های پرورش اندام توزیع می‌شود که نه تنها این دارو بلکه استفاده از سایر داروهایی که در باشگاه‌ها توزیع می‌شوند به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود چرا که از محتویات آن‌ها اطلاع چندانی در دست نیست و گاهی دیده شده است که مقادیری آمفتامین در این داروها وجود دارد که عوارض مغزی بر جای می‌گذارد. بهترین راه برای کاهش وزن و تناسب اندام، عدم استفاده از چربی اشباع شده و چربی‌های حیوانی و انجام فعالیت بدنی مناسب است. گاهی فرآورده‌هایی بدون نظارت سازمان بهداشت و به صورت قاچاق وارد می‌شود و گاهاً بین ورزشکاران نیز توزیع می‌شود که در برخی موارد شاهد مرگ افراد مصرف کننده هستیم و این مواد حتی در کوتاه مدت نیز می‌توانند عوارض خطرناک یا مرگ را در پی داشته باشند.
هر دارویی که برای لاغری یا چاقی مصرف می‌شود باید دارای پروانه بهداشت بوده و از سوی متخصص مربوطه تجویز شود.
برخی از داروهایی که در باشگاه‌های بدن سازی توزیع می‌شود و افراد بدون آگاهی و بدون تجویز پزشک متخصص از آن‌ها استفاده می‌کنند اگرچه در ظاهر باعث رشد عضلات می‌شوند ولی عوارضی همچون سرطان کبد، عقیم شدن در مردان و در زنان عوارضی همچون ضخیم شدن تارهای صوتی و کلفتی صدا، تجمع غیرعادی چربی در بدن و سایر عوارض جبران ناپذیر را به همراه دارد که استفاده از آن‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. افراد برای لاغری و یا چاقی باید طبق نظر متخصص تغذیه و غدد اقدام به مصرف دارو نمایند.
در مطلب قبلدرباره‌ی مکمل‌های کاهش وزن صحبت کردیم و در اینجا دسته بندی دیگری از چربی‌سوزها را بیان می‌کنیم.
در یک دسته بندی دیگر چربی‌سوزها را به این شکل طبقه بندی می‌کنند.
[h=2]1- ترموژنیک هااین چربی‌سوزها شامل دو دسته هستند. * دسته اول از طریق اثر بر روی غده تیروئید و افزایش 3T و 4T و در نهایت افزایش تیروکسین منجر به شدت متابولیسم و سوخت و ساز می‌شود که باید زیر نظر پزشک مصرف شود زیرا در صورت استفاده خودسرانه ممکن است فرد به هیپرتیروئیدیسم دچار شود. * دسته دوم ترموژنیک ها از طریق اعمال اثر بر روی عصب سمپاتیک اعصاب خودمختار باعث افزایش کاتکول آمین‌ها که مشتقات آمینی بنزن هستند می‌شود که این مشتقات کاتکول آمینی شامل هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین می‌باشد که از قسمت مرکزی غده فوق کلیوی ترشح می‌شود که از این قبیل می‌توان به مکمل افدرین که از گیاه افدرا از خانواده افدراسه تهیه شده اشاره کرد. داروهایی نظیر آتروپین و هیوسین را سکوپولامین نیز در این دسته قرار می‌گیرند که باید زیر نظر پزشک مصرف شوند زیرا با مصرف مکمل افدرین بدن در حالت ستیز و گریز قرار می‌گیرد. در این حالت خون بیشتری به بافت‌ها می‌رسد و سوخت و ساز سلول به ویژه کاتابولیسم را افزایش می‌یابد در زمان مصرف افدرین فرد دچار تپش قلب می‌شود.
برخی از ورزشکاران به علت مشاهده اثرات افدرین در چربی سوزی به مصرف بیش از حد و خودسرانه آن اقدام می‌ورزند و دچار بعضی بیماری‌های روانی مانند خشونت بیش از حد و عدم تعادل رفتاری می‌شوند که باید سریعاً به پزشک مراجعه کنند تا پزشک با آزمایشات مربوطه داروهایی نظیر، پروپرانولول- اوکسپرنولول و سوتالول و ... را به شخص تجویز کند که این داروها مسدود کنند «گیرنده» بتای قلبی هستند. زیرا اثر افدرین بر روی گیرنده های بتا در قلب می‌باشد.
[h=2]2- بلوکه کننده‌هاالف) بلوکه‌کننده‌های کربوهیدرات
محصولات بلوکه‌کننده‌های کربوهیدرات، حاوی عناصری هستند که از طریق جلوگیری کردن از تولید آنزیم‌های گوارشی مانع هضم کربوهیدرات‌ها در بدن می‌شوند. نتیجه‌ی این کار این است که کربوهیدرات‌هایی که مصرف می‌کنید به طور کامل هضم نمی‌شوند و بدین گونه دوباره جذب نمی‌شوند. از این طریق با افزایش ذخایر این مواد مغذی محدود می‌شود. این مواد می‌توانند در زمان تقلب کردن در رژیم به ثبات وزن شما کمک کنند چون کربوهیدرات‌ها جذب نمی‌شوند و همچنین از افزایش ذخیره‌ی چربی نیز جلوگیری به عمل می‌آید و با این کار میتوانید نتیجه‌ی بهتری را کسب کنید. ب) بلوکه‌کننده‌های چربی
مکمل‌های بلوکه‌کننده‌ی چربی در اصل همانند بلوکه‌کننده‌های کربوهیدرات هستند. مواد خاصی که در این محصولات وجود دارند که از میان آن‌ها می‌توان چیتوسان یا کیتوسان اشاره کرد. چیتوسان یک جذب کننده‌ی چربی است. گفته می‌شود که این ماده توانایی آن را دارد که چربی‌ها را از سیستم گوارشی جدا کرده و دفع آن را از طریق روده‌ی بزرگ انجام و وزن اضافه را کاهش دهد.
برخی از ورزشکاران به علت مشاهده اثرات افدرین در چربی سوزی به مصرف بیش
از حد و خودسرانه آن اقدام می‌ورزند و دچار بعضی بیماری‌های روانی مانند خشونت بیش از حد و عدم تعادل رفتاری می‌شوند که باید سریعاً به پزشک مراجعه کنند
با وجود ادعاهای تولید کنندگان تحقیقات علمی اظهار می‌کنند که این ادعاها بدون پایه و اساس هستند. در بهترین وجه چیتوسان اصلاح نشده، روزانه 10 کالری از رژیم غذایی فرد کسر کند. اشکال استفاده‌ی دراز مدت از بلوکه‌کننده‌های چربی این است که با جدا کردن چربی، مینرال های مشخصی که در مواد غذایی وجود دارند نیز از آن جدا می‌شوند که بدن برای حفظ سلامتی به آن‌ها نیازمند است.در دهه 80 از فروش بسیاری از این بلوکرهای کربوهیدرات جلوگیری به عمل آمد چون بی مصرف شناخته شده بودند و بسیاری از خریداران از عوارض جانبی آن مثل باد آوردن، حالت تهوع، استفراغ و احساس خفگی شکایت کرده بودند. حتی در انواع جدید این داروها با فرمول‌های جدید هم چنین عوارض جانبی دیده شده است. خیلی جالب است که سازنده‌ها و تولیدکننده‌های این داروها می‌گویند که این نشان دهنده این است که این داروها خوب کار می‌کنند. ج) بلوکه‌کننده‌های کورتیزول
کورتیزول هورمونی است که توسط غده‌ی فوق کلیه ترشح می‌شود. این هورمون حیاتی اغلب به هورمون استرس منتسب است. این هورمون در واکنش به استرس تولید می‌شود. این هورمون موجب افزایش فشار خون، سطح قند خون و سرکوب سیستم ایمنی می‌شود. بنابراین به احتمال زیاد بیماری به سراغتان می‌آید.
توجه به آن به خاطر چربی از اهمیت برخوردار است زیرا این هورمون باعث رها شدن سیگنال‌های بدن به دو شکل می‌شود: افزایش اشتها و ذخیره چربی. این بدان معنی است که هر زمان که تحت فشار قرار داریم، کورتیزول در بدن افزایش پیدا می‌کند و بدن نیز به مغز می‌گوید که من گرسنه‌ام، همزمان پیغامی به سلول‌های چربی فرستاده می‌شود که چربی بیشتری ذخیره کنند (و تا جای ممکن آن را حفظ کند). بلوکه‌کننده‌های کورتیزول مانع انعکاس اثرات منفی کورتیزول رها شده طبق مطالب ذکر شده می‌شود.
[h=2]3- دفع کننده‌ها این دسته نیز چربی سوز نیستند و فقط مانع جذب چربی در بدن می‌شوند. مثلاً زنیکال باعث می‌شود آب بدن به همراه سدیم و پتاسیم از طریق ادرار دفع شود و نیز مقدار کمتری از مواد غذایی جذب بدن شود و یا «تریامترن H» که پتاسیم را در بدن نگه می‌دارد و فقط سدیم را به همراه آب از بدن دفع می‌کند و فشار کمتری را به قلب وارد می‌کند و در اصل با مصرف دیورتیک‌ها وزن بدن از طریق دفع آب، کم می‌شود و چربی‌ها مصرف نمی‌شوند و دیورتیک‌ها جزء خطرناک‌ترین داروها به حساب می‌آیند زیرا تعادل الکترولیتی بدن را به هم می‌زنند.
در دسته دفع کننده‌ها مکملی به نام زنیکال وجود دارد که آنزیم لیپاز معده را از بین می‌برد و فرد با مصرف چربی هم چاق نمی‌شود زیرا چربی‌ها جذب بدن نشده و از راه مدفوع دفع می‌گردند و فرد همیشه دارای مدفوع چرب می‌باشد که مصرف آن نیز خطراتی به همراه دارد.
[h=2]4- آنابولیک‌هاآنابولیک ها که شامل: یوهیمبین- DHEA- تریبولوس دلتا 4، آندروستن دیون می‌باشند. از مکمل‌های نام برده شده DHEA و دلتا 4- آندروستن دیون پروهورمون می‌باشند. یعنی یک یا دو مرحله قبل از ساخت تستوسترون هستند و با مصرف آن‌ها بدن به صورت طبیعی تستوسترون تولید می‌کند و از طریق خواص آنابولیک آن‌ها چربی سوزی اتفاق می‌افتد.
با مصرف دیورتیک‌ها وزن بدن از طریق دفع آب، کم می‌شود و چربی‌ها مصرف نمی‌شوند و دیورتیک‌ها جزء خطرناک‌ترین داروها به حساب می‌آیند زیرا تعادل الکترولیتی بدن را به هم می‌زنند
یوهیمبین و تریبولوس ترستریس (نام علمی فارفاسک) باعث افزایش تستوسترون به صورت طبیعی می‌شوند. این دسته بیشتر در دوران رژیم ورزشکاران مصرف می‌شود تا علاوه بر چربی سوزی بافت عضله‌شان حفظ شود. استفاده پروهورمون ها مدتی است در مسابقات ورزشی ممنوع شده است.
[h=2]5- ترکیبات آلی اکتیوشامل آنزیم‌ها، کوآنزیم ها و ویتامین‌ها و بعضی ترکیبات آلی می‌باشند. مثل مکمل‌هایی چون کوآنزیم 10Q کرومیوم- آنتی‌اکسیدان‌ها- ال کارنیتین که این دسته جزء بی‌ضررترین چربی‌سوزها می‌باشد.
[h=2]6- چربی‌های مفیداین دسته LDL را کاهش و HDL را افزایش می‌دهد و سریع‌تر به انرژی تبدیل شده و متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد و شامل مکمل‌هایی نظیر CLA که از شیر گاو به دست آمده و روغن‌های MCT مثل روغن کنجد، زیتون و روغن‌های گیاهی می‌باشد. این دسته نیز جزء بی‌ضررترین چربی‌سوزها محسوب می‌شود که برخی از آن‌ها مجوز وزارت بهداشت ایران را داراست.
[h=2]7- کنترل کننده های اشتهاکنترل کننده های اشتها (مکمل‌های رژیمی یا داروها) اساس‌شان بر پایه‌ی کاهش اشتها استوار است و باعث می‌شوند تا شخص کمتر غذا بخورد.
