زمانی که بحث درباره‌ی نکات ساده اما کلیدی در استفاده از رایانه‌ها می‌شود فرقی نمی‌کند که شما یک کاربر ساده باشید یا یک حرفه‌ای که بیشتر زمان خود را با رایانه سپری می‌کند. در این نوشته قصد داریم شما را با ۱۰ نکته‌ی ساده اما کلیدی آشنا کنیم که می‌توانند زندگی دیجیتال شما را شیرین‌تر کنند!
۱- راه‌اندازی سامانه‌ی پشتیبان‌گیری
پشتیبان‌گیری (Backup) از فایل‌ها همیشه جزو آن دسته فعالیت‌هایی است که کاربران علاقه‌ای به انجام دادن آن ندارند و زمانی ارزش آن را درک می‌کنند که فایل‌های خود را از دست رفته ببینند. وقتی می‌توان این کار را ظرف کمتر از چند دقیقه انجام داد چرا در انجامش کوتاهی کنیم؟ سیستم عامل‌های مختلف برنامه‌ای جداگانه برای این کار دارند، مانند Backup در ویندوز، Time Machine در مک یا Deja Dup Backup در توزیع‌های گنو/لینوکس. پس تا اتفاق بدی برای رایانه‌ی شما رخ نداده است اقدام به راه‌اندازی سامانه‌ی پشتیبان‌گیری در سیستم‌عامل خود کنید.
۲- کلیدهای میانبر
یکی از هدف‌های استفاده از رایانه انجام دادن کارها در بازه‌ی زمانی کمتر نسبت به انسان و یکی از ابزارهایی که این امر را تسهیل می‌بخشد کلید میانبر (Shortcut Key) است. وقتی می‌توان متنی را با Ctrl+F مورد جستجو قرار داد دلیلی ندارد که از جستجوی چشمی استفاده کنیم. کلیدهای میانبر با یک استانداد واحد بین سیستم‌عامل‌های مختلف به وجود آمده‌اند یعنی هر گاه از Ctrl+S استفاده کنید قصد ذخیره‌ی آن فایل یا سند را دارید و سیستم‌عامل از این امر آگاه است یا هر زمان که از Ctrl+T در یک مرورگر استفاده کنید قصد ایجاد یک برگه (Tab) جدید را دارید. یکی از تفاوت‌های رایج در استفاده از کلیدهای میانبر نبود کلیدی به نام Ctrl در سیستم‌عامل مک است که با Command جایگزین شده است و در اکثر موارد همان کار کلید Ctrl را انجام می‌دهد.
۳- محافظت در برابر ویروس‌ها
ویروس عضو کوچکی از خانواده‌ی بدافزارها است. در این‌جا قصد نداریم به تعریف آن بپردازیم بلکه می‌خواهیم روش‌هایی را نام ببریم که به شما کمک می‌کنند از برخورد با این گونه بدافزارها دوری کنید. همه می‌دانیم که نباید رایانامه‌های (E-mail) ناشناس یا مشکوک را باز کنیم اما همیشه یک دلیل برای کار خود می‌آوریم و آن کنجکاوی است! قضیه خیلی ساده است، نباید رایانامه‌های مشکوک یا فایل‌های ضمیمه‌ای که برای ما آشنا نیستند را باز کنیم. وقتی قصد نصب یک برنامه روی رایانه‌ی خود را داریم باید از منبع آن برنامه اطمینان حاصل کنیم، برای نمونه اگر می‌خواهیم یک برنامه‌ی ضدبدافزار مانند Microsoft Security Essentials را نصب کنیم حتما باید فایل اجرایی آن را از سایت رسمی مایکروسافت دانلود کنیم و نه از مراکزی که برای ما آشنا نیستند. لازم به ذکر است که این برنامه به صورت رایگان از طرف مایکروسافت ارایه شده است.
۴- راه‌اندازی شبکه و عیب‌یابی آن
درک چگونگی کارکرد شبکه‌های رایانه‌ای و تجهیزات سخت‌افزاری آن مطلبی است که برای کاربران همیشه گیج‌کننده بوده است. یک کاربر ساده نیازی به دانستن نحوه‌ی عملکرد مودم یا مسیریاب (Router) ندارد اما نکاتی هستند که اگر از آن‌ها آگاه باشد می‌تواند بسیاری ازمشکلات عادی که برای خود یا دیگران پیش می‌آید را بر طرف کند. برای نمونه، مودم کابلی من روشن است اما چرا نمی‌توانم به اینترنت دسترسی داشته باشم؟ این سوالی است که به احتمال زیاد برای شما نیز پیش آمده است. یک تماس ساده با شرکت ارایه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت (ISP) یا مطالعه‌ی راهنمای مودم به سادگی می‌تواند به این سوال پاسخ دهد. معمولا اکثر دستگاههای سخت‌افزاری که روی رایانه‌ی شما نصب می‌شوند یا شما آن‌ها را نصب می‌کنید، شامل یک سند راهنما هستند که این سند با نام‌های مختلفی از جمله Manual یا Troubleshooting Guide یا نام‌هایی از این دست، شناخته می‌شود. مشکل اصلی این‌جا است که کاربر علاقه‌ای به مطالعه‌ی سند راهنما ندارد و این دقیقا همان مطلبی است که باعث بروز سایر مشکلات برای کاربر می‌شود. هر کاربر رایانه اگر بتواند این موضوع را برای خود حل کند که برای هر نرم‌افزار و سخت‌افزار موجود در رایانه‌ی خود یک سند راهنما وجود دارد که می‌تواند مشکل خود را با مطالعه‌ی آن سند حل کند، عملیات عیب‌یابی به تفریحی برای وی تبدیل می‌شود! البته عدم آشنایی با زبان انگلیسی یکی دیگر از مشکلات پیش‌رو است که کاربر می‌تواند از سایر اعضای خانواده یا دوستان خود که با این زبان آشنا هستتند، راهنمایی بگیرد.
۵- منبع تغزیه در دستگاههای همراه
با رشد استفاده از رایانه‌های همراه (Laptop)، رایانه‌های لوحی(Tablet) و تلفن‌های هوشمند (Smartphone) فناوری‌های به کار رفته در آن‌ها نیز پیشرفت چشمگیری داشته‌اند که یکی از آن‌ها، منبع تغزیه (Battery) است. نحوه‌ی استفاده از منبع تغریه بسیار مهم است چرا که تاثیر مستقیم در علمکرد دستگاه دارد. همیشه باید اجازه دهیم تا شارژ دستگاه به حد پایینی برسد سپس اقدام به شارژ مجدد آن کنیم چرا که این کار طول عمر منبع تغزیه را افزایش می‌دهد. بسیاری از افراد دستگاههای خود را به صورت روزانه شارژ می‌کنند با این که می‌دانند شارژ دستگاه‌شان تا ۲ یا ۳ روز باقی می‌ماند که این کار در دراز مدت سبب ضعیف شدن هر چه بیشتر منبع تغزیه می‌شود و باتری دیگر نمی‌تواند مانند گذشته شارژ را در خود نگاه دارد. رعایت این اصل ساده اما کلیدی می‌تواند طول عمر و عملکرد دستگاه را افزایش دهد.
۶- دسترسی به فایل‌های خود در همه جا
تا به حال برایتان پیش آمده است که با رایانه‌ی همراه خود بیرون رفته اما فراموش کرده‌اید فایل مهمی را از رایانه‌ی خانگی خود برداشته باشید؟ این مشکلی است که اکثر کاربران با آن مواجه هستند و یکی از راه‌حل‌های آن استفاده از خدمات ابری (Colud) است. یکی از روش‌های رایانش ابری (Cloud Computing) ذخیره‌سازی فایل است که نرم‌افزارها و سرویس‌های گوناگونی برای آن وجود دارد. برای نمونه می‌توان به Dropbox، Microsoft SkyDrive، Google Drive یا iCloud اشاره کرد. استفاده از این خدمات به کاربر امکان می‌دهد که فایل‌های مورد نیاز خود را در هر زمان و هر مکان و با هر دستگاهی، در اختیار داشته باشد.
۷- به‌روز نگاه داشتن رایانه
یکی از ساده‌ترین کارهایی که باعث جلوگیری از بروز سایر مشکلات می‌شود، به‌روزرسانی (Update) و نگهداری (Maintenance) رایانه است. هر سیستم‌عامل برای خود برنامه‌ی بروزرسانی جداگانه‌ای دارد که این امکان را به کاربر می‌دهد تا از آخرین محصولات نرم‌افزاری و به‌روزرسانی‌های سیستمی بهره‌مند شود که این امر از بسیاری مشکلات دیگر جلوگیری می‌کند. در کنار بروزرسانی، عملیات دیگری به نام نگهداری وجود دارد که معمولا توسط نرم‌افزارهای واسط (Third Party) انجام می‌شود که این نرم‌افزارها با شرکت ارایه‌دهنده‌ی سیستم‌عامل معمولا قرارداد دارند تا بتوانند به کاربران آن سیستم‌عامل خاص، خدمات ارایه دهند.
۸- اشتراک‌گذاری فایل
دوست یا همکار شما به یک فایل نیاز دارد که تنها در اختیار شما است و حافظه‌ی فلش نیز در کار نیست، چگونه می‌توان آن فایل را در اختیار وی گذاشت؟ پاسخ ساده‌است، از طریق شبکه‌ی کابلی (Wired) یا بیسیم (Wireless). فرقی نمی‌کند که قصد به اشتراک‌گذاری فایل در یک شبکه‌ی خانگی با ۲ رایانه را داشته باشید یا در یک شرکت بزرگ با مجموعه‌ای از رایانه‌ها، چرا که در نهایت باید از این روش استفاده کنید. کاربران ویندوز ۷ با استفاده از ویژگی Homegroup در این سیستم‌عامل به سادگی می‌توانند فایل‌های خود را با دوستان، آشنایان و همکاران خود به اشتراک بگذارند. در سایر سیستم‌عامل‌ها نیز نرم‌افزارهای مشابه وجود دارد که امکان به اشتراک‌گذاری فایل را در اختیار کاربر قرار می‌دهند، مانند File Sharing در مک یا Samba در توزیع‌های گنو/لینوکس.
۹- امکان پیدا کردن دستگاه همراه خود در صورت گم/دزدیده شدن
این نکته بیشتر برای دستگاههای همراه به خصوص تلفن‌های هوشمند صادق است. دستگاه‌هایی نظیر iPhone که با سخت‌افزار GPS ارایه می‌شوند این قابلیت را دارند که از طریق سامانه‌ی ناوبری جهانی (GPS) مکان‌یابی شوند. البته این بدان معنا نیست که کاربران iPhone همیشه تحت نظر هستند چرا که قوانین سفت و سختی برای ردیابی مکان کاربر از طرف شرکت اپل وضع شده است. برنامه‌ی Find My iPhone به کاربر این امکان را می‌دهد تا در صورتی که دستگاه خود را گم کرده یا کسی آن را به سرقت برده باشد، بتواند از محل فیزیکی دستگاه خود آگاه شود که البته این کار نیز با در اختیار گذاشتن اطلاعات دقیق کاربری به نرم‌افزار ممکن است. رمزگذاری اطلاعات دستگاه نیز یکی دیگر از روش‌هایی است که باعث می‌شود در صورت دزدیده شدن دستگاه اطلاعات کاربر به سادگی لو نرود.
۱۰- نگهداری از اطلاعات شخصی به صورت امن
متاسفانه اینترنت هیچ گاه مکان امنی برای اشتراک‌گذاری اطلاعات نبوده است اما می‌توان با رعایت چند اصل ساده احتمال سواستفاده از اطلاعات شخصی را به صفر کاهش داد. روش‌هایی مانند، استفاده از گذرواژه‌های قوی، حذف اطلاعات شخصی از عکس‌ها، عدم اتصال به شبکه‌های بیسیم ناشناس، در اختیار نگذاشتن اطلاعات حساس با افراد گوناگون و … می‌توانند امنیت کاربر را در فضای اینترنت تا حد بسیار بالایی تضمین کنند.