نگاهی به بزرگ ترین نویسندگان و آثار ادبی مشهور روسیه

[Sea Girl]

​
نمایشنامه «باغ آلبالو»برای اولین بار در تئاتر هنر مسکو به کارگردانی استانیسلاوسکی مشهور روی صحنه رفت. اما برداشت استانیسلاوسکی از این نمایشنامه تراژدی بود در حالی که خود چخوف آن را یک کمدی می دانست. نمایشنامه داستان یک زن اشراف زاده روس و خانواده اش است که به علت قرض رو به ورشکستگی هستند و باغ آلبالوی خاطره انگیزشان در گرو بانک است و چون خانواده غیر از قرض عایداتی ندارد، قرار است در موعد معینی باغ و ملک شان حراج شود هر کشوری دارای فرهنگ و ادبیات خاص خودش است. در واقع ادبیات اولین چیزی است که همراه فرهنگ می آید. هنرهای دیگر چون موسیقی، سینما، تئاتر یا غیره می توانند در فرهنگ یک کشور جای داشته باشند یا نه؛ اما ادبیات همیشه همگام با به وجود آمدن یک فرهنگ، خود به خود پدیدار می شود. کشور روسیه به دلایل زیادی از جمله قدمت تاریخی طولانی، جغرافیای وسیع و خاصی که دارد همیشه از ادبیات غنی و منحصربه فردی برخوردار بوده است. اگر بخواهید فهرستی از مثلا صد نویسنده بزرگ دنیا در طول همه قرون تهیه کنید، یقین بدانید که در آن فهرست بیشتر از یک نویسنده روسی پیدا می شود. به دلیل نزدیکی جغرافیایی، بخصوص ایرانیان همیشه یکی از علاقه مندان آثار ادبی روسی بودند. تقریبا همه آثار مهم ادبیات روسیه از دیرباز به فارسی ترجمه می شدند از تولستوی و چخوف تا گورکی. به همین دلیل جالب است بدانیم که از دیدگاه سایت های خارجی مانند گاردین و goodreads و scaruffi بهترین نویسندگان و آثار ادبیات روسیه کدامند. به اسامی که نگاه کنید متوجه می شوید بیشترشان برایتان آشنا هستند و شاید حتی از بین این کتاب هایی که معرفی می شود هم خیلی ها را خوانده باشید. ● فیودور داستایوسکی (۱۸۲۱- ۱۸۸۱) فیودور داستایوسکی رمان نویس مشهور روسی با دو کتاب «جنایت و مکافات» و «برادران کارامازوف» در صدر فهرست برترین نویسندگان روسیه است. داستایوسکی در دهه ۴۰ کار نویسندگی را شروع کرد، اما شاهکارهای ادبی اش مانند این دو کتاب ذکر شده را در اواخر سال های زندگی اش نوشت. آثار داستایوسکی بازتاب روان شناسی جامعه، مشکلات سیاسی، اجتماعی و روانی مردم در قرن نوزدهم روسیه است. در کارنامه وی، ۱۱ رمان، ۳ مقاله و ۱۷ داستان کوتاه به چشم می خورد. بسیاری از منتقدان داستایوسکی را پیشگام ادبیات روان شناسانه می دانند و معتقدند که او بهتر از هر نویسنده دیگری در آثارش توانسته جزئیات روانی و روحی انسان ها را بازتاب دهد. آثار داستایوسکی الهام بخش تعدادی از بزرگ ترین نویسندگان نسل های مختلف شد که شیوه نگارش متفاوتی داشتند، از آنتوان چخوف و جیمزجویس بگیرید تا ارنست همینگوی و ژان پل سارتر. «جنایت و مکافات» داستان بدبختی های مرد جوان فقیری است که شرایط بد اقتصادی اش چنان به روح و روانش فشار می آورد که باعث می شود پیرزن نزول خوری را بکشد. اما درد عذاب وجدان برای جوان پاکدل بیشتر از رنج های قبلی اش است. فقر و بدبختی جامعه روسیه در قرن نوزدهم و ناامیدی و سیاهی فراگیر را در این رمان با تمام وجود می توانید حس کنید. «برادران کارامازوف» هم ماجرای خانواده عجیبی است و نحوه ارتباط بین فئودور کارامازوف، پیرمرد فاسدالاخلاق و متمولی را شرح می دهد که با سه پسرش به نام های میتیا، ایوان، آلیوشا و اسمردیاکوف زندگی می کند. برادران کارامازوف رمانی فلسفی است که به طور عمیقی در حوزه الهیات و وجود خدا، اختیار و اخلاقیات می پردازد. از زمان انتشار این رمان توسط بسیاری از اندیشمندان و دانشمندان همانند آلبرت اینشتین، زیگموند فروید، مارتین هایدگر، کورت ونه گات، لودویگ ویتگنشتاین و پاپ بندیکت شانزدهم مورد تحسین قرار گرفته است و به عنوان یکی از بهترین اثرها در ادبیات شناخته شده است. ● میخائیل بولگاکف (۱۸۹۱- ۱۹۴۰) نویسنده ای که آنقدر بزرگ بود که حتی استالین را هم به زانو درآورد. او نمایشنامه نویس و رمان نویس مهمی بود اما همه او را تنها برای یک اثرش به یاد می آورند و می ستایند: «مرشد و مارگاریتا» که آن را یکی از شاهکارهای قرن بیستم می خوانند. سال ۱۹۲۸ شروع به نوشتن شاهکارش کرد اما کتاب به دلیل خفقان سیستم استالینی سال ۱۹۶۶ برای اولین بار با پیگیری های همسرش منتشر شد. داستان کتاب با ورود شیطان به مسکو در سال های ۱۹۳۰ آغاز می شود که معلوم است نشانه های ناخوشایندی برای استالین داشت. اگر چه استالین خودش از تحسین کنندگان آثار بولگاکف بخصوص نمایشنامه هایش بود اما با این حال «مرشد و مارگریتا» آنقدر اثر تندی بود که به هیچ وجه راضی به انتشار آن نشد. کتاب موقع انتشار هم با حذف ۲۵ صفحه و تغییر برخی نامها و مکان های ذکر شده در تیراژ محدودی به چاپ رسید که با استقبال شدید مردم مواجه شد. نسخه های آن یکشبه به فروش رفت و کتاب با قیمتی نزدیک به صد برابر قیمت روی جلد به کالایی در بازار سیاه تبدیل شد. رمان «مرشد و مارگریتا» از سه داستان موازی تشکیل شده است که در نهایت یکپارچه می شوند: سفر شیطان به مسکو، داستان پونتیوس پیلاطس و به صلیب کشیده شدن مسیح و عشق مرشد و مارگریتا. «مرشد و مارگریتا» را به عنوان کتابی در سبک رئالیسم جادویی به شیوه روسی می شناسند. ● لئو تولستوی (۱۸۲۸- ۱۹۱۰) این نویسنده روسی رمان و داستان های کوتاه می نوشت و در نوشتن هر دو نوع هم تبحر خارق العاده ای داشت. او انسانی اخلاق گرا و اصلاح گری اجتماعی بود و در بیشتر رمان هایش هم این مضامین به وضوح دیده می شوند. رمان های «جنگ و صلح» و «آناکارنینا» جایگاه او را در بالاترین رده ادبیات داستانی جهان تثبیت کرده اند. تولستوی به حدی در کشورش مشهور و محبوب است که سکه طلای یادبودی به احترام وی ضرب شده است. تولستوی به رغم شهرت و محبوبیتی که با انتشار آثارش کسب کرد، زندگی خود را تغییر داد و به ساده زیستن روی آورد. «آنا کارنینا» یک داستان عاشقانه اجتماعی است. داستان دارای شخصیت اول واحدی نیست. با دیدن نام آناکارنینا این تصور ایجاد می شود که این داستان فقط درباره اوست، اما در واقع اینطور نیست؛ در حالی که شاید بیش از نیمی از داستان درباره او باشد، بقیه داستان درباره فردی به نام لوین می باشد که البته این دو شخصیت در داستان رابطه دورادوری با هم دارند. آناکارنینا خواهر دوست لوین می باشد.در طول داستان این دو شخصیت فقط یک بار و در اواخر داستان با هم روبه رو می شوند. در حقیقت این رمان فقط به زندگی آناکارنینا اشاره ندارد و به زندگی و افکار شخصیت های دیگر داستان نیز پرداخته شده است و تازه در خلال دیالوگ هایی که بین کاراکترهای داستان رد و بدل می شود، تولستوی تلاش می کند تا اندیشه ها و افکار خودش را درباره اصلاحات اجتماعی بیان کند تا خواننده اش را به تفکر در آنها وادارد. «جنگ و صلح» برخلاف «آنا کارنینا» زبان خشک و جدی تری دارد. این کتاب داستان حمله فرانسه به فرماندهی ناپلئون بناپارت به روسیه است. نویسنده در حقیقت تاثیری را که حمله فرانسه روی جامعه تزاری روسیه می گذارد، بررسی و تحلیل می کند. خود تولستوی معتقد بود که «جنگ و صلح» به همان اندازه که رمان است می تواند شعر یا حتی یک کتاب تاریخی قلمداد شود. این کتاب در سال ۲۰۰۹ در صدر فهرست بهترین کتاب های مجله نیوزویک قرار گرفت. ● نیکلای گوگول (۱۸۱۹- ۱۸۹۸) شاید گوگول در ایران به اندازه تولستوی، داستایوسکی یا حتی بولگاکف شناخته شده نباشد اما کتاب های او هم به فارسی ترجمه شده اند. هم دوره ای هایش او را یکی از پیشگامان ادبیات رئالیستی روسیه می دانند. منتقدان نسل های بعد توانستند در آثار گوگول رگه های رمانتیک با مایه های سوررئال و گروتسک هم پیدا کنند. مشهورترین رمانش «روح های مرده» است. این کتاب سال ۱۸۴۲ منتشر شد و به عنوان یکی از آثار برجسته قرن نوزدهم ادبیات روسیه به سرعت مورد ستایش همگان قرار گرفت. خود گوگول این کتاب را شعری اسطوره ای می خواند که به نثر نوشته شده است. این کتاب درباره زمین داران ثروتمند روسیه است که زارعان فقیر را به خدمت می گرفتند و با آنها درست مانند برده ها رفتار می کردند. واحد سرشماری این زارعان «روح» بود. گوگول در این کتاب به اخلاقیات، تشخص دروغین طبقه متوسط و حتی مالیات می پردازد. میخائیل بولگاکف از روی این کتاب گوگول نمایشنامه ای برداشت کرد و در تئاتر مسکو روی صحنه برد که با استقبال فوق العاده ای روبه رو شد. از روی این رمان گوگول حتی یک سریال کوتاه تلویزیونی هم ساخته شده است. ● آنتوان چخوف (۱۸۶۰- ۱۹۰۴) چخوف پزشک، نویسنده داستان های کوتاه و از همه مهم تر یکی از مشهورترین نمایشنامه نویسان دنیا بود. نمایشنامه های او هنوز هم برای اهالی تئاتر از غنی ترین منابع ادبی است. می گویند در نمایشنامه نویسی رتبه اول در اختیار ویلیام شکسپیر انگلیسی است و بعد از او چخوف روسی در رتبه دوم قرار دارد. چخوف در مدت زمان کوتاه عمرش رنج زیادی کشید. بیشتر اوقات بیمار بود. از همان ۲۰ سالگی علائم بیماری سل در وی ایجاد شد. اجدادش جزو همان زارعان فقیری بودند که گوگول در کتابش آنها را «روح» خطاب کرده بود. وقتی از دنیا رفت مراسم خاکسپاری باشکوهی برایش گرفتند. مردم از سرتاسر روسیه برای خداحافظی با نویسنده محبوب شان به مسکو آمدند. ماکسیم گورکی به همراه عده ای از بزرگ ترین روشنفکران و نویسندگان روسی هم در مراسم خاکسپاری حضور داشتند. «دایی وانیا» در کنار «باغ آلبالو» از شاخص ترین آثار چخوف هستند. «دایی وانیا» یک درام روان شناسانه است که داستانش در یکی از ولایت های روسیه قرن نوزدهم می گذرد. جایی که یک پروفسور بازنشسته با همسرش، دختر و دامادش روابط بسیار پیچیده ای دارد. ضعف، توهم و ناامیدی مضامین اصلی داستان هستند که در نهایت با شجاعت و امید به تعادل می رسند. نمایشنامه «باغ آلبالو»برای اولین بار در تئاتر هنر مسکو به کارگردانی استانیسلاوسکی مشهور روی صحنه رفت. اما برداشت استانیسلاوسکی از این نمایشنامه، تراژدی بود در حالی که خود چخوف آن را یک کمدی می دانست. نمایشنامه داستان یک زن اشراف زاده روس و خانواده اش است که به علت قرض رو به ورشکستگی هستند و باغ آلبالوی خاطره انگیزشان در گرو بانک است و چون خانواده غیر از قرض عایداتی ندارد، قرار است در موعد معینی باغ و ملکشان حراج شود. به جز نویسندگان نامبرده اسامی زیادی در ادبیات روسیه وجود دارند که باید از آنها یاد کرد: ماکسیم گورکی، ولادیمیر ناباکوف، بوریس پاسترناک، الکساندر پوشکین، ایوان تورگنیف، آنا آخماتووا و ولادیمیر مایاکوفسکی ستاره های درخشان دیگر ادبیات روسیه هستند. آسمان ادبیات روسیه ستاره های دیگری هم دارد. حیف که مجال برای پرداختن به همه آنها نیست. گردآوری و ترجمه: صوفیا نصرالهی
گردآوری و تنظیم:گروه فرهنگ و هنر پرشین پرشیا
[url]www.persianpersia.com/artandculture[/URL]	​
روزنامه تهران امروز	:منبع