حرف ما خیلی زود گل انداخت، اولش قرار بود صدای او در آلبوم پر سروصدایش زمینه مصاحبه باشد، اما خوب، مصاحبه که جلو رفت، صدای ضبط را کم کردیم، شاید به این دلیل که کلی حرف بود، درباره همین صدا. صدای غیر مخملی بهرام رادان. صدایی که پول و دردسر را برایش به ارمغان آورد.
طبیعی هم بود، شلتاق در زمین دیگران، حتی اگر قاعده را بلد باشی، واکنش برانگیزاست. آنقدر که بگویند و بنویسند: این سی دی را نخرید. بازیگر، ستاره سینمای ایران، در روزهای کم فروغ سینما و درشرایطی که یکی، دو فیلم پرسروصدا را در نوبت اکران دارد، در این گفتگوی سه ساعته جاده ای به همه پرسشها پاسخ داد و آخر سر، خسته و کوفته، ما را ترک کرد.
آنچه می خوانید بخش زیادی از گفتگو بهرام رادان با مجله ایده آل است. این مصاحبه سه بخش دارد، موسیقی، زندگی شخصی و سینما. سه حوزه ای که برای ستاره ماندن باید در آن درخشید!
علی کریمی هم حق دارد که فیلم بازی کند
کار جدیدت، انتشار آلبوم موسیقی یک تجربه است. تجربه کردن به خودی خود کار جالبی است یا نه؟ بعضی مواقع تجربه کردن اتفاقی است که تو میتوانی در اتاق خانه ات آن را انجام بدهی، اما وقتی میخواهی از اتاق خارجش کنی، باید اعتماد بیشتری به آن داشته باشی. حالا اگر مخاطب این تجربه، کل جامعه باشد چی؟وقتی کاری را در تیراژ بسیار وسیع در سطح یک مملکت به این بزرگی پخش می کنیم باید اطمینان کافی به خودمان داشته باشیم. ما چنین اطمینانی را به کارمان داریم و هنوزم روحرفهای خودمان هستیم. البته هیچوقت به این فکر نکردیم که چه کسی خوشش بیاید و چه کسی خوشش نیاید. گروهی بودیم در کنار هم که به کارمان ایمان و اطمینان داشتیم که مخاطب خودمان را پیدا خواهیم کرد.
البته جذب مخاطب در این آلبوم به دلایلی دشوارتر بود؛ یک دلیل ژانر خاص آلبوم بود و دلیل دیگر خواننده این آلبوم اگر هر آدم معروفی بخواهد کاری را غیر از آن کاری که در آن شهره است، انجام دهد، با یک سری از پیش فرضهایی که عمدتاً هم منفی خواهد بود، مواجه می شود.
من یک بار قبل از انتشار آلبومم با بنده خدایی بحث می کردم، ایشان از خواندن حامد بهداد ایراد می گرفتند، من گفتم خوب اگر شما صدای ایشان را دوست ندارید، آهنگ را گوش نکنید. گفت: نه، بهداد اصلا نباید بخواند. من حال نمی کنم که بهداد آهنگ بخواند. جواب دادم خب خیلی ها هستند که خوششان می آید او بخواند.
بحث مان بالا گرفت من گفتم شما استقلالی هستی یا پرسپولیسی؟ گفت: پرسپولیسی. گفتم فکر میکنم محبوب ترین بازیکن پرسپولیس "علی کریمی" است. گفت: بله. گفتم اگر امروز این خبر را به شما بدهند که علی کریمی میخواهد فیلم بازی کند، شما چه واکنشی نشان می دهید؟ گفت: مسلم است که نباید فیلم بازی کند. گفتم چرا نباید فیلم بازی کند، هنوز که بازیگری نکرده که بدانیم موفق می شود یا نه؟
شاید تبحرش در زمینه بازیگری بیشتر از مهارتش در زمینه فوتبال باشد. شما که نمی توانید قبل از اینکه جرم اتفاق بیافتد، رای صادر کنید. همه اینها پیش فرضهایی بود که از ابتدا می دانستیم با آنها مشکل پیدا خواهیم کرد.
بعضی آدم ها مبهوتم می کنند
یک نکته مهم در آلبوم تو نامتعارف بودن آن است. چرا اصرار به این کار داشتی؟سعی نکردیم آهنگ های آلبوم را شبیه آهنگ هایی که در کوچه و خیابان شنیده می شود، بسازیم.
سعی کردیم در ذهنیت خودمان تا حدی ساختار شکنی کنیم و کاری را انجام دهیم که شبیه موسیقی های شنیده شده ایرانی نباشد. با این حال بعضی ها می گویند شما شبیه فلانی و فلانی کار کرده اید. این مسئله برای من که اینقدر روی تفاوت این کار تاکید داشتم ناراحت کننده است. مثلا مات و مبهوت می مانم که چرا موزیسین پر مدعایی می گوید: فلان آهنگ شما شبیه فلان آهنگ معروف در دنیاست. من می گویم آقای عزیز دوتا آهنگ را با هم بگذار. بعد که جدی بحث می کنیم متوجه می شوی ایشان در کل آهنگ پرکاشن ابتدای آهنگ را شبیه می داند؛ خوب این که نشد! در هرصورت آلبوم « روی دیگر » یک کار دلی بود که گروه دوستش داشتند، خود من واقعا به آلبوم علاقه دارم و از طرف دیگر هم مطمئناً به آن اعتماد رسیده بودیم که در این تیراژ وسیع آلبوم را منتشر کردیم.
بیشتر مخالفت هایی که داشته ای از جانب هم صنفی های خودت است؟
نه، اتفاقاً بیشترین حمایت ها از طرف هم صنفی های سینمایی ام بود حتی از طرف خیلی از سینمایی های معروف ایران تلفن و ایمیل داشته ام و کلی از من حمایت کرده اند. البته از سوی اهالی موسیقی هم تعداد خیلی محدود و کمی با من مخالفت کردند و خیلی ها هم سعی کردند سکوت کنند اساساٌ من با انتقاد مشکلی ندارم. شما یک زمانی نمی توانی ریشه آن چیزی را که دوست نداری بزنی و فقط می توانی بگویی من این را دوست ندارم و می توانی بگویی من از آهنگ 1 تا 12 این آلبوم خوشم نمی آید، از مجموعه آنها هم خوشم نمی آید و از این آدم هم خوشم نمی آید اما نمی توانی به طور کلی کسی را محکوم کنی.
در قانون تجارت می گویند از سود بدست آمده ات بخور از مایه و سرمایه ات نه، فکر می کنی از اعتبار و مایه ات در آلبوم موسیقی ات استفاده کرده ای آیا این آلبوم موسیقی ات به تو چیزی اضافه می کند، یعنی بهرام رادان را تبدیل می کند به یک بهرام رادان هنرمندتر؟
مطمئناٌ با این نیت پیش رفتم که چیزی به من اضافه شود. یکی از دوستان من که فرد ریشه داری در عالم موسیقی است، می گفت بهرام اصلاً به فیدبک های یکی، دو ماه اول توجه نکن؛ نه به تعریف و تمجیدها و نه به تکذیب ها. اجازه بده شش ماه بگذرد بعد به انتقادهای مردم گوش کن. من می توانم احساسی شوم و تصمیم آنی بگیرم یا می توانم با آرامش به کار خود ادامه دهم.
من از سقف وارد شدم، آمده ام که بمانم
اگر کسی مثل احسان خواجه امیری هم آلبوم منتشر کند، آنقدر سروصدا به پا می شود و برای او هم آنقدر مو از ماست بیرون کشیده می شود؟مسلماً نه، چون احسان خواجه امیری در انی سیستم بوده است. او بزرگ شده این مجموعه است شاید به خاطر پدرش. از خارج از این ماجرا داخل نشده است. اما بنده هم در سینما و هم در موسیقی خارج از محدوده آنها وارد شده ام. به قول معروف وقتی طرف وارد یک جمعی می شود دو حالت دارد یا اینکه بی سروصدا وارد محدوده شود و برود یک گوشه بایستد مثل خیلی از هنرپیشه های دیگری که کمتر از من هم معروف نیستند و آلبوم موسیقی منتشر کرده اند که اصلا هیچ کس دیده نشده. زمانی هم هست که مثل ما از در نه بلکه از سقف وارد شدیم. خب، کاملاً طبیعی است که یک سری موضع می گیرند و در ابتدا شروع می کنند به زدن تو یا آنقدر ضربه می خوری و جانت در می آید و از در می وری بیرون و می روی یا اینکه همه ضربه ها قوی ترت می کنند و بلند می شوی و دوباره می ایستی، می گویی من آمده ام، درست است از سقف آمده ام ولی آمده ام که بمانم آن وقت است که آنها می گویند برویم سراغ سوژه بعدی.
اگر آلبومت با اقبال مواجه نمی شد، موسیقی را کنار می گذاشتی؟
من فکر می کنم هیچوقت موسیقی را کنار نمی گذارم چون جزو آن دسته از آدم هایی نیستم که بی گدار به آب زده باشم و بخواهم شب بخوابم و صبح بیدار شوم و یک اثری منتشر کنم که پس فردا بخواهم منصرف شوم. من سعی می کنم داشته ها و علایقم را با چیزهایی که طرفداران واقعی من از من می خواهند، منطبق کنم. مطمئناٌ منطبق کردن این دو یعنی رسیدن به یک راه مشترک بین داشته ها و علایق من و انتظارات و علایق مخاطبم.
یک سوال دیگر این است که بهرام رادان بازیگر ( و طرفدارانش ) چقدر به بهرام رادان خواننده ( و هوادارانش ) مربوط است؟ اگر تو اینجا کارت خوب نباشد مخاطب سینمایی را از دست نمی دهی؟
فلان خانم خواننده ایالات متحده این همه فیلم بازی کرد، کلی هم کنسرت و آلبوم های مختلف برگذار و منتشر کرد. کسی نمی آید چون فیلم بدی بازی کرده است نمی روم کنسرت او را ببینم. آن طرفدار سینمایی که فکر کند بهرام رادان چون رفته یک آلبوم منتشر کرده و من از آلبومش خوشم نیامده و به آن دلیل نمی رود فیلمش را ببیند وجود نداشته باش، بهتر است. ولی ممکن است کسی با نهایت احترام با یکی از مدیاها ارتباط برقرار نکند، آن محترم است.
چرا در سنتوری نخواندم؟
یکی از نکاتی که به خوانندگی تو وارد شده این است که یکی از دوستان گفته است اگر صدای تو مناسب خوانندگی بود آقای مهرجویی در فیلم سنتوری از محسن چاووشی برای خواندن اتسفاده نمی کرد. عرض کنم که قرار داد آقای چاووشی قبل از حضور من در این فیلم بود و با هر بازگیر دیگری باز هم خود محسن ترانه هایش را می خواند. حتی اگر برادر آقای مختاباد ( منتقد موسیقی ) که خواننده معروفی هستند و من هم دوست شان دارم، نقش مرا بازی می کرد باز هم آقای مهرجویی تصمیمش به استفاده از محسن چاووشی بود.
برچسب نزنید
بعضی از صحبت ها و نقدها درباره شخص بهرام رادان است، فارغ از اینکه تو در چه اثری کار کرده ای، یعنی بهرام رادان بودن هم خیلی مواقع ضربه هم می زند. خیلی ها بدون اینکه آلبومت را گوش بدهند نسبت به تو گارد دارند؛ همان گاردی که ممکن است نسبت به فیلم تو هم داشته باشند. به نظر من موضع خیلی ها نسبت به من موضع شخصی است. ما مرتب می گوییم لطفاً نقد کارشناسانه کنید. بابا یک برچسب روی اسم خواننده این اثر بگذارید و بعد با فراغ بال گوش دهید و نظرتان را بدهید. کیوان هنرمند می گوید نت به نت، میزان به میزان نظرتان را بدهید. تا ما اشکال خودمان را بفهمیم نه اینکه با تنگ نظری با اثر ما مقابله کنید.
در این چند سال هیچوقت سروصدایی برای انتشار آلبومت نداشتی. ترس و نگرانی ات باعث شد یا برای سورپرایز کردن طرفدارانت بود؟
هردو با هم. ترس از پیش داوری باعث میشد که دلسرد شوم و انرژی منفی بگیرم بنابراین سکوت را پیشه کردم، از طرف دیگر هم فکر می کردم خب زمانی که ما خودمان دلمان می خواست این خبر را منتشر کنیم، دلمان می خواهد چیزهای مختلف را در کنارمان داشته باشیم، قبل از اینکه مردم بخواهند بگویند چرا خواننده شده است به وسیله تیزر و تصویر یا چند کلیپ می توانستیم فضا را درست کنیم که مخاطب لازم نداند از یک سری از افرادی که خودشان می برند و می دوزند خط بگیرد.
باب دیلن هم صدای مخملی نداشت
آلبوم « روی دیگر » سبک خاصی دارد و مخاطب آن کدام گروه از جامعه هستند؟یک سبک جدید در دنیای موسیقی به وجود آمده است به اسم ادالت کانتمپوراری که محدوده وسیعی از ژانرهای موسیقی را در بر می گیرد. در آلبوم بعدی من حتما این سبک مشخص تر خواهد بود. قرار بر این بود که آلبوم نروی دیگر» سیف بیشتری از کارها را در بر بگیرد و تا حدود زیادی به نظرم انتقاد افراد از سبک آلبوم پر بیراه هم نیست.
خیلی ها هم به صدای شما انتقاد کردند اینکه شما مثل یک خواننده، تحریر نمی خوانید.
اگر تصور شما این است که خوانندگی داشتن یک صدای مخملی است و باید یک چیزهایی مثل تحریر را در آواز خواندن داشته باشی. خوب شما به نوع خاصی از موسیقی علاقه مند هستید که پاپ و سنتی ماهم در آن می گنجد اما در دنیای موسیقی اسطوره ای به نام «باب دیلن» هم وجود دارد، آیا دیلن صدای مخملی دارد؟ آیا مثل بروس اسپرینگتین می خواند؟ برای من مهم جای صدا یعنی آن نقطه ای که صدای من می تواند بهترین بازده را داشته باشد بود.
محدوده ای که پیغام من به مخاطب بهتر منتقل می شود خارج از تحریم و مخملی بودن.
من کاری را انجام نداده ام که بازار موسیقی همیشه به آن عادت کرده پس می شود خرق عادت. من 13 سال است که در حرفه هنر این مملکت با منتقدارن و مطبوعات این جامعه سرو کله زدم. بچه 14 ساله که نیستم که با 2 غوره سردی کنم و با 2 مویز گرمی.
کاملاً می دانم همه این صحبت ها کف روی آب است، گذراست و فراموش می شود چیزی که می ماند کار هنری است. در مورد این آلبوم هم ان شاءالله سال های بعد می شود دقیق نظر داد. شاید سخت باشد باور کنید اما رضا یزدانی می گوید به آلبوم اولم نمی توانم گوش دهم.
برای من هم غیر از این نیست. من هم اگر فکر کنم این آلبوم شاهکار بوده است، خودم را خراب کرده ام. چون می خواهم در آینده بهتر شوم.
چرا در سنتوری نخواندم؟
یکی از نکاتی که به خوانندگی تو وارد شده این است که یکی از دوستان گفته است اگر صدای تو مناسب خوانندگی بود آقای مهرجویی در فیلم سنتوری از محسن چاووشی برای خواندن اتسفاده نمی کرد. عرض کنم که قرار داد آقای چاووشی قبل از حضور من در این فیلم بود و با هر بازگیر دیگری باز هم خود محسن ترانه هایش را می خواند. حتی اگر برادر آقای مختاباد ( منتقد موسیقی ) که خواننده معروفی هستند و من هم دوست شان دارم، نقش مرا بازی می کرد باز هم آقای مهرجویی تصمیمش به استفاده از محسن چاووشی بود.
برچسب نزنید
بعضی از صحبت ها و نقدها درباره شخص بهرام رادان است، فارغ از اینکه تو در چه اثری کار کرده ای، یعنی بهرام رادان بودن هم خیلی مواقع ضربه هم می زند. خیلی ها بدون اینکه آلبومت را گوش بدهند نسبت به تو گارد دارند؛ همان گاردی که ممکن است نسبت به فیلم تو هم داشته باشند. به نظر من موضع خیلی ها نسبت به من موضع شخصی است. ما مرتب می گوییم لطفاً نقد کارشناسانه کنید. بابا یک برچسب روی اسم خواننده این اثر بگذارید و بعد با فراغ بال گوش دهید و نظرتان را بدهید. کیوان هنرمند می گوید نت به نت، میزان به میزان نظرتان را بدهید. تا ما اشکال خودمان را بفهمیم نه اینکه با تنگ نظری با اثر ما مقابله کنید.
در این چند سال هیچوقت سروصدایی برای انتشار آلبومت نداشتی. ترس و نگرانی ات باعث شد یا برای سورپرایز کردن طرفدارانت بود؟
هردو با هم. ترس از پیش داوری باعث میشد که دلسرد شوم و انرژی منفی بگیرم بنابراین سکوت را پیشه کردم، از طرف دیگر هم فکر می کردم خب زمانی که ما خودمان دلمان می خواست این خبر را منتشر کنیم، دلمان می خواهد چیزهای مختلف را در کنارمان داشته باشیم، قبل از اینکه مردم بخواهند بگویند چرا خواننده شده است به وسیله تیزر و تصویر یا چند کلیپ می توانستیم فضا را درست کنیم که مخاطب لازم نداند از یک سری از افرادی که خودشان می برند و می دوزند خط بگیرد.
باب دیلن هم صدای مخملی نداشت
آلبوم « روی دیگر » سبک خاصی دارد و مخاطب آن کدام گروه از جامعه هستند؟یک سبک جدید در دنیای موسیقی به وجود آمده است به اسم ادالت کانتمپوراری که محدوده وسیعی از ژانرهای موسیقی را در بر می گیرد. در آلبوم بعدی من حتما این سبک مشخص تر خواهد بود. قرار بر این بود که آلبوم نروی دیگر» سیف بیشتری از کارها را در بر بگیرد و تا حدود زیادی به نظرم انتقاد افراد از سبک آلبوم پر بیراه هم نیست.
خیلی ها هم به صدای شما انتقاد کردند اینکه شما مثل یک خواننده، تحریر نمی خوانید.
اگر تصور شما این است که خوانندگی داشتن یک صدای مخملی است و باید یک چیزهایی مثل تحریر را در آواز خواندن داشته باشی. خوب شما به نوع خاصی از موسیقی علاقه مند هستید که پاپ و سنتی ماهم در آن می گنجد اما در دنیای موسیقی اسطوره ای به نام «باب دیلن» هم وجود دارد، آیا دیلن صدای مخملی دارد؟ آیا مثل بروس اسپرینگتین می خواند؟ برای من مهم جای صدا یعنی آن نقطه ای که صدای من می تواند بهترین بازده را داشته باشد بود.
محدوده ای که پیغام من به مخاطب بهتر منتقل می شود خارج از تحریم و مخملی بودن.
من کاری را انجام نداده ام که بازار موسیقی همیشه به آن عادت کرده پس می شود خرق عادت. من 13 سال است که در حرفه هنر این مملکت با منتقدارن و مطبوعات این جامعه سرو کله زدم. بچه 14 ساله که نیستم که با 2 غوره سردی کنم و با 2 مویز گرمی.
کاملاً می دانم همه این صحبت ها کف روی آب است، گذراست و فراموش می شود چیزی که می ماند کار هنری است. در مورد این آلبوم هم ان شاءالله سال های بعد می شود دقیق نظر داد. شاید سخت باشد باور کنید اما رضا یزدانی می گوید به آلبوم اولم نمی توانم گوش دهم.
برای من هم غیر از این نیست. من هم اگر فکر کنم این آلبوم شاهکار بوده است، خودم را خراب کرده ام. چون می خواهم در آینده بهتر شوم.
قله هایی که فتح نکرده ام
به عنوان یک ستاره در چه جایگاهی خودت را می بینی؟من همیشه فکر می کنم در آغاز راهم و همیشه این احساس در درونم وجود دارد. چون نه به فیلم هایی که تا امروز بازی کرده ام فکر می کنم و نه به جوایزی که گرفته ام. همیشه به آن چیزهایی که به آن دست پیدا نکرده ام و آن قله هایی که به آنها نرسیده ام فکر می کنم. در واقع نیم نگاهی به جلو وخیره به افق می روم به سمت اهدافی که نتوانستم به آنها دست پیدا کنم.
این قله ای که می گویی با توجه به شرایطی که در آن زندگی می کنیم کجاست؟
شرایطی که ما در آن زندگی می کنیم هر ثانیه در حال تغییر کردن است. به همین دلیل هیچ کس به قطعیت نمی تواند به این سوال پاسخ دهد فقط این را می گویم که قله های موفقیت همه آن ایده آل هایی هستند که در ذهن شما از بچگی وجود داشته یا در شرایط زمانی و مکانی متفاوت به وجود آمده و شما از آنها به عنوان اهداف خودتان یاد می کنید. حالا این اهداف برای هنرمند یک چیز است، برای مهندس یک چیز است و برای یک پزشک چیزی دیگری، بنابراین این اهداف به آدم ها بستگی دارد. برای من هم یکسری هدف ها وجود داشته که از بچگی دنبال آن بوده ام. به یکسری از آنها رسیده ام و به یکسری نه و در تلاشم که به آنها هم دست پیدا کنم.
می خواهم ازدواج موفقی داشته باشم
خانواده جزو اولویت های تو نیست؟فکر می کنم تشکیل خانواده می تواند یک زمینه فراهم کند برای رسیدن به هدف البته این زمینه می تواند در زندگی مجردی تو هم فراهم بوده باشد، یعنی از ابتدا این بستر را فراهم کرده باشی و با تشکیل زندگی خانوادگی نابودش کنی یا برعکس. شرایطی را که نتوانسته ای در زندگی مجردی فراهم کنی می توانی در زندگی خانوادگی ات فراهم کنی؟
البته این مشکلات عمومی خیلی گریبانگیر شما که نیست.
چرا شما فکر می کنید مشکلات برای ما نیست؟ بستگی دارد هر آدمی کلاهش را کجا گذاشته باشد. من کلاهم را بالاتر گذاشته ام و نمی توانم بروم با یک حداقلی تشکیل خانواده دهم. همیشه تصور من از زندگی متاهلی با یک حداکثر بوده است.
یعنی اگر به یک حداکثر برسی تشکیل خانواده می دهی؟
تشکیل خانواده یک نیاز است. یک نیاز عاطفی که در درون یک فرد به وجود می آید برای اینکه از فردای روزی که تشکیل خانواده می دهی، تمام امیالت را تقسیم می کنی. اگر مرد این ماجرا نباشی به خطر می افتی. حالا من یک مثال برای شما می زنم این مسئله فقط مختص به سینمای ما نیست در سینمای دنیا اینطور است وقتی یک هنرپیشه معروف می شود ممکن است در 20 سالگی اش ازدواج کند اما بعداً تا 60 سالگی اش5-4 بار ازدواج می کند. ترجیح من این نیست که کارنامه ای پر از ازدواج های ناموفق داشته باشم. ترجیح می دهم این بستر را طوری بچینم که بر اساس عقل من باشد نه احساسم. طوری برنامه ریزی کنم که ضریب خطایم به حداقل برسد.
10سال دیگر یک مرد 43 ساله ام!
10 سال دیگر خودت را کجا می بینی؟در 10 سال دیگر یک مرد 43 ساله هستم و امیدوارم همان طور که سعی کرده ام به جاهای جدید دست پیدا کنم و موقعیت های جدید را کشف کنم هنوز این شور اشتیاق در من وجود داشته باشد. سعی می کنم از تجربیاتم استفاده کنم و امکان اشتباه را به حداقل برسانم. اما نمی توانم بگویم که در سال 1400 دو تا بچه دارم، مرد موفقی هستم و ...
