بیماری دیابت با شیوه های متعددی قابل درمان است. شیوه هایی چون رژیم غذایی، دارویی و فعالیت های بدنی. در این میان موضوع جالب توجه، نادیده گرفتن اهمیت فعالیت های بدنی در روند درمان بیماری دیابت است در حالی كه ورزش حتی در سطح حرفه ای می تواند منجر به پیش گیری بیماری دیابت شود.
ورزش در انواع مختلف دیابت با شیوه های متفاوتی تاثیر گذار است به نحوی كه در دیابت نوع دو منجر به كاهش انسولین مصرفی شده و یا در جلوگیری از عوارض بیماری نقش موثری ایفا می كند؛ حتی گاهی در صورت همراهی آن با رژیم غذایی مناسب، نیاز به مصرف دارو نیست و در دیابت نوع یك ورزش مقدار انسولین مصرفی را كاهش می دهد ( هرچند كه در این نوع دیابت نیاز به مصرف انسولین همیشه وجود دارد).
اهمیت ورزش تا به آن حد است كه حتی در درمان دیابت حاملگی نیز تاثیر بسزایی دارد. با توجه به اهمیت موضوع، درباره موضوع تاثیر ورزش در دیابت حاملگی با دكتر لاله حاكمی متخصص بیماری های داخلی، مسئول كمیته آموزش و پژوهش فدراسیون پزشكی ورزشی ایران در این مورد به گفت وگو پرداختیم. علت اصلی دیابت حاملگی، مقاومت به انسولین است علاوه بر این افرادی كه دارای افزایش وزن هستند بیش از دیگران مستعد ابتلا به این بیماری می شوند؛ در هر دوی این موارد ورزش با كنترل وزن و كاهش مقاومت گیرنده های انسولینی موجب كاهش احتمال ابتلا به دیابت حاملگی می شود. ورزش غیر از بهبود سوخت و ساز كربوهیدرات ها (مواد نشاسته ای) تاثیرات مثبت دیگری روی سیستم های قلبی عروقی، تنفسی، گوارشی و عضلات اسكلتی دارد. از آنجا كه ورزشكاران مبتلا به دیابت حاملگی بیش از خانم های باردار دیگر در معرض ابتلا به فشار خون بالا هستند ورزش منظم هوازی در حد متوسط تا ملایم می تواند در كاهش فشار خون موثر باشد.
● ورزش های مناسب حاملگی
كنترل مناسب قند خون در دوران حاملگی اهمیت زیادی در پیش گیری از ناهنجاری های جنینی، بزرگی بیش از حد جنین (ماكروزومی)، كوچكی جنین و عوارض پس از زایمان دارد. ورزش با پیش گیری و كمك به درمان هیپرگلسیمی یا افزایش قند خون می تواند در این مهم مفید واقع شود. اما آنچه مهم است ورزش حتماً باید تحت نظر پزشك برنامه ریزی شود.
در این رابطه دكتر حاكمی تصریح كرد: «در حاملگی از ورزش هایی كه ضربه به شكم، معلق شدن و حركات ناگهانی دارد باید پرهیز شود. همچنین بهتر است ورزش در حد متوسط تا خفیف صورت گیرد. از آنجا كه مصرف داروهای خوراكی پایین آورنده قند خون در خانم های باردار ممنوع است و انسولین برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد باید ورزش تحت برنامه منظم و با فاصله مساوی از وعده غذایی و تزریق انسولین صورت گیرد.
در هنگام برنامه ریزی یا تغییر ناگهانی ورزش باید قبل و بعد از جلسه ورزشی قند خون چك شود. در صورتی كه قند خون كمتر از ۱۰۰ یا بیش از ۲۵۰ باشد، ورزش باید موقتاً به تاخیر بیفتد. البته توجه به دریافت مواد غذایی مكفی در زنان مبتلا به دیابت بارداری كه مایل به ورزش هستند به منظور رشد مناسب جنین ضروری است. ضمن اینكه در این افراد باید دریافت مایعات كافی مورد توجه قرار گیرد.» بنابر گفته وی در این بیماران ورزش هایی چون دوچرخه سواری ملایم، دویدن ملایم، پیاده روی و شنای ملایم می تواند مفید واقع شود.
● عدم انجام ورزش در حاملگی
به رغم فوایدی كه ورزش در درمان دیابت بارداری دارد در برخی شرایط خاص حتی انجام ورزش های سبك (در دوران بارداری) ممنوعیت پیدا می كند. در این رابطه مسئول كمیته آموزش و پژوهش فدراسیون پزشكی ورزشی ایران به موارد زیر اشاره كرد: «سابقه سقط های مكرر خود به خودی، كیسه آب پاره شده، زایمان زودرس، چند قلویی، نارسایی دهانه رحم، خونریزی یا جفت سر راهی، بیماری قلبی، زجر جنینی، فشار خون بالا كه به علت حاملگی ایجاد شده است، مسمومیت حاملگی، نامنظمی ریتم قلب و...»
دكتر حاكمی در پایان به خانم ها توصیه كرد قبل از حاملگی و در طول آن ورزش منظم را فراموش نكنند و از آنجا كه زنان مبتلا به دیابت بارداری پس از زایمان نیز در معرض ابتلا به دیابت قندی هستند به منظور پیش گیری از ابتلا به دیابت قندی پس از زایمان نیز ورزش منظم را ادامه دهند.
افسانه بهرامی
روزنامه شرق
ورزش در انواع مختلف دیابت با شیوه های متفاوتی تاثیر گذار است به نحوی كه در دیابت نوع دو منجر به كاهش انسولین مصرفی شده و یا در جلوگیری از عوارض بیماری نقش موثری ایفا می كند؛ حتی گاهی در صورت همراهی آن با رژیم غذایی مناسب، نیاز به مصرف دارو نیست و در دیابت نوع یك ورزش مقدار انسولین مصرفی را كاهش می دهد ( هرچند كه در این نوع دیابت نیاز به مصرف انسولین همیشه وجود دارد).
اهمیت ورزش تا به آن حد است كه حتی در درمان دیابت حاملگی نیز تاثیر بسزایی دارد. با توجه به اهمیت موضوع، درباره موضوع تاثیر ورزش در دیابت حاملگی با دكتر لاله حاكمی متخصص بیماری های داخلی، مسئول كمیته آموزش و پژوهش فدراسیون پزشكی ورزشی ایران در این مورد به گفت وگو پرداختیم. علت اصلی دیابت حاملگی، مقاومت به انسولین است علاوه بر این افرادی كه دارای افزایش وزن هستند بیش از دیگران مستعد ابتلا به این بیماری می شوند؛ در هر دوی این موارد ورزش با كنترل وزن و كاهش مقاومت گیرنده های انسولینی موجب كاهش احتمال ابتلا به دیابت حاملگی می شود. ورزش غیر از بهبود سوخت و ساز كربوهیدرات ها (مواد نشاسته ای) تاثیرات مثبت دیگری روی سیستم های قلبی عروقی، تنفسی، گوارشی و عضلات اسكلتی دارد. از آنجا كه ورزشكاران مبتلا به دیابت حاملگی بیش از خانم های باردار دیگر در معرض ابتلا به فشار خون بالا هستند ورزش منظم هوازی در حد متوسط تا ملایم می تواند در كاهش فشار خون موثر باشد.
● ورزش های مناسب حاملگی
كنترل مناسب قند خون در دوران حاملگی اهمیت زیادی در پیش گیری از ناهنجاری های جنینی، بزرگی بیش از حد جنین (ماكروزومی)، كوچكی جنین و عوارض پس از زایمان دارد. ورزش با پیش گیری و كمك به درمان هیپرگلسیمی یا افزایش قند خون می تواند در این مهم مفید واقع شود. اما آنچه مهم است ورزش حتماً باید تحت نظر پزشك برنامه ریزی شود.
در این رابطه دكتر حاكمی تصریح كرد: «در حاملگی از ورزش هایی كه ضربه به شكم، معلق شدن و حركات ناگهانی دارد باید پرهیز شود. همچنین بهتر است ورزش در حد متوسط تا خفیف صورت گیرد. از آنجا كه مصرف داروهای خوراكی پایین آورنده قند خون در خانم های باردار ممنوع است و انسولین برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد باید ورزش تحت برنامه منظم و با فاصله مساوی از وعده غذایی و تزریق انسولین صورت گیرد.
در هنگام برنامه ریزی یا تغییر ناگهانی ورزش باید قبل و بعد از جلسه ورزشی قند خون چك شود. در صورتی كه قند خون كمتر از ۱۰۰ یا بیش از ۲۵۰ باشد، ورزش باید موقتاً به تاخیر بیفتد. البته توجه به دریافت مواد غذایی مكفی در زنان مبتلا به دیابت بارداری كه مایل به ورزش هستند به منظور رشد مناسب جنین ضروری است. ضمن اینكه در این افراد باید دریافت مایعات كافی مورد توجه قرار گیرد.» بنابر گفته وی در این بیماران ورزش هایی چون دوچرخه سواری ملایم، دویدن ملایم، پیاده روی و شنای ملایم می تواند مفید واقع شود.
● عدم انجام ورزش در حاملگی
به رغم فوایدی كه ورزش در درمان دیابت بارداری دارد در برخی شرایط خاص حتی انجام ورزش های سبك (در دوران بارداری) ممنوعیت پیدا می كند. در این رابطه مسئول كمیته آموزش و پژوهش فدراسیون پزشكی ورزشی ایران به موارد زیر اشاره كرد: «سابقه سقط های مكرر خود به خودی، كیسه آب پاره شده، زایمان زودرس، چند قلویی، نارسایی دهانه رحم، خونریزی یا جفت سر راهی، بیماری قلبی، زجر جنینی، فشار خون بالا كه به علت حاملگی ایجاد شده است، مسمومیت حاملگی، نامنظمی ریتم قلب و...»
دكتر حاكمی در پایان به خانم ها توصیه كرد قبل از حاملگی و در طول آن ورزش منظم را فراموش نكنند و از آنجا كه زنان مبتلا به دیابت بارداری پس از زایمان نیز در معرض ابتلا به دیابت قندی هستند به منظور پیش گیری از ابتلا به دیابت قندی پس از زایمان نیز ورزش منظم را ادامه دهند.
افسانه بهرامی
روزنامه شرق