با تلاش دانشمندان فضایی ایران برای شکستن سد دیگری از تحریم‌ها، سامانه ستاره‌یاب ملی «نصیر 1» با هدف تعیین موقعیت دقیق و وضعیت صحیح ماهواره در حال حرکت در مدار، ساخته و رونمایی شد.
به گزارش سرویس علمی فناوری جام نیوز (30 May)، سامانه‌ی ستاره‌یاب ملی ایران (نصیر 1) که با حمایت ستاد توسعه فناوری هوافضای معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری طراحی و ساخته شده است، ضمن کمک به تعیین دقیق موقعیت ماهواره در حال حرکت در مدار، همچنین به تصویرداری ماهواره‌ها از نقطه مورد نظر کمک خواهد کرد.
این سامانه، قادر است تا با تصویربرداری از ستارگان آسمان و تطبیق اطلاعات آنها با حافظه پردازشگر خود، وضعیت ماهواره‌ها را با دقت بالایی محاسبه کند.
فاضلی رییس سازمان فضایی ایران روز چهارشنبه در مراسم رونمایی از این سامانه، که با حضور دکتر نسرین سلطانخواه، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور در دانشکده هوافضای دانشگاه خواجه نصیر طوسی رونمایی شد، با اعلام این که در حال حاضر کشورهای انگشت‌شماری از صاحبان فناوری ماهواره، موفق به ساخت این حسگر ارزشمند فضایی شده‌اند، از موفقیت دانشمندان ایرانی، ابراز خرسندی و نیز اظهار امیدواری کرد که نمونه فضایی سامانه ستاره‌یاب نصیر 1 نیز در آینده‌ای نزدیک ساخته شود.
وی گفت: قرار است نمونه‌ی فضایی سامانه‌ی ستاره‌یاب ایران بر روی یکی از کاوشگرهای ایرانی مورد آزمایش قرار گیرد.
همچنین دکتر جعفر روشنی‌یان، رییس دانشکده هوا فضای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در جمع خبرنگاران با بیان این که این سامانه برای کمک به ناوبری ماهواره‌ها استفاده می‌شود، گفت: یکی از فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌ها فناوری ناوبری دقیق است که برای رفع این نیاز سامانه ستاره‌یاب نصیر1 طراحی و ساخته شده است.
وی افزود: سامانه‌ی ستاره‌یاب این امکان را می‌دهد که با استفاده از ستاره‌هایی که در تطبیق دوربین مشاهده شده و پردازش این تصاویر بتوان موقعیت ماهواره را به صورت دقیق مشخص کرد.
روشنی‌یان با بیان این که فناوری سامانه ستاره‌یاب یک فناوری بسیار پیچیده است، تصریح کرد: این سامانه از سیستم‌های مختلفی شامل پردازشگر تصویر، تشخیص الگو، تعیین وضعیت، اپتیک، الکترونیک، کامپیوتر و ناوبری تشکیل می‌شود که تلفیق تمامی آنها می‌تواند موقعیت دقیقی برای ماهواره، فضاپیما و هواپیما مشخص کند.
رییس دانشکده‌ی هوافضای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی خاطرنشان کرد: عموما در ماهواره‌های ساده از سیستم ناوبری اینرسی استفاده می‌شود که این فناوری در طول زمان دچار خطا می‌شوند و برای این که بتوان این خطاها را کاهش داد و ماهواره‌ها را دقیق‌تر، کنترل وهدایت کرد باید از یک سیستم ناوبری به جز سیستم ناوبری اینرسی به صورت موازی استفاده کرد.
به گفته‌ی وی سیستم اینرسی با استفاده از سنسورهای ژیروسکوپی اقدام به تعیین موقعیت ماهواره می‌کند.
رییس دانشکده هوا فضای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی با بیان این که علم ناوبری، علم تعیین موقعیت است، گفت: هر وسیله پرنده و حتی وسایلی که در دریاها حرکت می‌کنند باید بتوانند موقعیت خود را مشخص کنند. برای این که بدانند به چه جهتی باید حرکت کنند ابتدا باید موقعیت فعلی خود را مشخص کنند. روش معمول استفاده از سیستم‌های ژیروسکوپی است که به اصطلاح در هوا فضا به ناوبری اینرسی مشهور است. اما برای اینکه خطاهای این نوع ناوبری کاهش یابند می‌توان از موقعیت ستاره ها استفاده کرد.
وی افزود: همانطور که انسانها با استفاده از ستاره ها موقعیت خود را تشخیص می‌دهند. اگر در یک فضاپیما انسان نباشد این کار باید توسط کامپیوتر انجام شود. بنابراین تصویری که سیستم ستاره‌یاب گرفته می‌شود توسط برد پردازشگر این سامانه مورد تحلیل قرار می‌گیرد. کلیه‌ی الگوریتم‌ها در برد پردازشگر قرار دارد که می‌تواند از طریق آنها ستاره‌هایی که در تصویر دیده می‌شود مشخص کرد و موقعیت ماهواره را تعیین کند.
به گزارش ایسنا، روشنی‌یان درباره تفاوت سامانه ستاره‌یاب با GPS گفت: سیستم‌های GPS معمولا اقدام به تعیین موقعیت مکانی می‌کنند اما سامانه‌ی ستاره‌یاب موقعیت زاویه‌ای ماهواره را تعیین می‌کند که در هواپیماها نیز مورد استفاده قرا می‌گیرد.
وی با بیان این که در سامانه‌ی ستاره‌یاب نصیر 1 از سه نوع نرم افزار استفاده شده است، گفت: نرم افزار پردازش تصویر، تشخیص الگو که وظیفه‌ی تطبیق ستاره‌های موجود در تصویر گرفته شده با کاتالوگ را دارد و نرم افزار تعیین موقعیت از جمله نرم افزارهای مورد استفاده در سامانه‌ی ستاره‌یاب نصیر 1 هستند.
وی در پایان افزود: سامانه‌ی ستاره‌یاب نصیر 1 کاملا بومی است و توسط دانشمندان خواجه نصیرالدین طوسی متشکل از 23 نفر از اساتید، دانشجویان و فارغ التحصیلان این دانشگاه در تخصص‌های مهندسی هوا فضا، مهندسی برق و پردازشگر تصویر در مدت یکسال به نتیجه رسیده است.
این سامانه، قادر است تا با تصویربرداری از ستارگان آسمان و تطبیق اطلاعات آنها با حافظه پردازشگر خود، وضعیت ماهواره‌ها را با دقت بالایی محاسبه کند.
فاضلی رییس سازمان فضایی ایران روز چهارشنبه در مراسم رونمایی از این سامانه، که با حضور دکتر نسرین سلطانخواه، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور در دانشکده هوافضای دانشگاه خواجه نصیر طوسی رونمایی شد، با اعلام این که در حال حاضر کشورهای انگشت‌شماری از صاحبان فناوری ماهواره، موفق به ساخت این حسگر ارزشمند فضایی شده‌اند، از موفقیت دانشمندان ایرانی، ابراز خرسندی و نیز اظهار امیدواری کرد که نمونه فضایی سامانه ستاره‌یاب نصیر 1 نیز در آینده‌ای نزدیک ساخته شود.
وی گفت: قرار است نمونه‌ی فضایی سامانه‌ی ستاره‌یاب ایران بر روی یکی از کاوشگرهای ایرانی مورد آزمایش قرار گیرد.
همچنین دکتر جعفر روشنی‌یان، رییس دانشکده هوا فضای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در جمع خبرنگاران با بیان این که این سامانه برای کمک به ناوبری ماهواره‌ها استفاده می‌شود، گفت: یکی از فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌ها فناوری ناوبری دقیق است که برای رفع این نیاز سامانه ستاره‌یاب نصیر1 طراحی و ساخته شده است.
وی افزود: سامانه‌ی ستاره‌یاب این امکان را می‌دهد که با استفاده از ستاره‌هایی که در تطبیق دوربین مشاهده شده و پردازش این تصاویر بتوان موقعیت ماهواره را به صورت دقیق مشخص کرد.
روشنی‌یان با بیان این که فناوری سامانه ستاره‌یاب یک فناوری بسیار پیچیده است، تصریح کرد: این سامانه از سیستم‌های مختلفی شامل پردازشگر تصویر، تشخیص الگو، تعیین وضعیت، اپتیک، الکترونیک، کامپیوتر و ناوبری تشکیل می‌شود که تلفیق تمامی آنها می‌تواند موقعیت دقیقی برای ماهواره، فضاپیما و هواپیما مشخص کند.
رییس دانشکده‌ی هوافضای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی خاطرنشان کرد: عموما در ماهواره‌های ساده از سیستم ناوبری اینرسی استفاده می‌شود که این فناوری در طول زمان دچار خطا می‌شوند و برای این که بتوان این خطاها را کاهش داد و ماهواره‌ها را دقیق‌تر، کنترل وهدایت کرد باید از یک سیستم ناوبری به جز سیستم ناوبری اینرسی به صورت موازی استفاده کرد.
به گفته‌ی وی سیستم اینرسی با استفاده از سنسورهای ژیروسکوپی اقدام به تعیین موقعیت ماهواره می‌کند.
رییس دانشکده هوا فضای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی با بیان این که علم ناوبری، علم تعیین موقعیت است، گفت: هر وسیله پرنده و حتی وسایلی که در دریاها حرکت می‌کنند باید بتوانند موقعیت خود را مشخص کنند. برای این که بدانند به چه جهتی باید حرکت کنند ابتدا باید موقعیت فعلی خود را مشخص کنند. روش معمول استفاده از سیستم‌های ژیروسکوپی است که به اصطلاح در هوا فضا به ناوبری اینرسی مشهور است. اما برای اینکه خطاهای این نوع ناوبری کاهش یابند می‌توان از موقعیت ستاره ها استفاده کرد.
وی افزود: همانطور که انسانها با استفاده از ستاره ها موقعیت خود را تشخیص می‌دهند. اگر در یک فضاپیما انسان نباشد این کار باید توسط کامپیوتر انجام شود. بنابراین تصویری که سیستم ستاره‌یاب گرفته می‌شود توسط برد پردازشگر این سامانه مورد تحلیل قرار می‌گیرد. کلیه‌ی الگوریتم‌ها در برد پردازشگر قرار دارد که می‌تواند از طریق آنها ستاره‌هایی که در تصویر دیده می‌شود مشخص کرد و موقعیت ماهواره را تعیین کند.
به گزارش ایسنا، روشنی‌یان درباره تفاوت سامانه ستاره‌یاب با GPS گفت: سیستم‌های GPS معمولا اقدام به تعیین موقعیت مکانی می‌کنند اما سامانه‌ی ستاره‌یاب موقعیت زاویه‌ای ماهواره را تعیین می‌کند که در هواپیماها نیز مورد استفاده قرا می‌گیرد.
وی با بیان این که در سامانه‌ی ستاره‌یاب نصیر 1 از سه نوع نرم افزار استفاده شده است، گفت: نرم افزار پردازش تصویر، تشخیص الگو که وظیفه‌ی تطبیق ستاره‌های موجود در تصویر گرفته شده با کاتالوگ را دارد و نرم افزار تعیین موقعیت از جمله نرم افزارهای مورد استفاده در سامانه‌ی ستاره‌یاب نصیر 1 هستند.
وی در پایان افزود: سامانه‌ی ستاره‌یاب نصیر 1 کاملا بومی است و توسط دانشمندان خواجه نصیرالدین طوسی متشکل از 23 نفر از اساتید، دانشجویان و فارغ التحصیلان این دانشگاه در تخصص‌های مهندسی هوا فضا، مهندسی برق و پردازشگر تصویر در مدت یکسال به نتیجه رسیده است.