اين روزها بيشتر از هر زمان ديگري از درد كمر مي‌شنويم، اين كمر دردها اتفاقا فقط مربوط به سالمندان هم نمي‌شود و خيلي از جوانان از اين مشكل گله دارند
وقتي كمر زير درد خم مي شود
این روزها بیشتر از هر زمان دیگری از درد كمر می شنویم، این كمر درد ها اتفاقا فقط مربوط به سالمندان هم نمی شود و خیلی از جوانان از این مشكل گله دارند.می گویند كمردرد پس از سردرد شایع ترین بیماری شایع در جامعه بشری است.
عواملی كه سبب كمردرد می شوند به عوامل غیرفیزیكی و مكانیكی تقسیم می شوند كه تومورهای ناحیه كمری جزو گروه كمردردهای غیرفیزیكی محسوب می شوند.
اما 95 درصد علت این موضوع مربوط به كمردردهای مكانیكی است كه بر اثر فشار در این ناحیه ایجاد می شوند.
بد نشستن، انجام كارهای سنگین، عدم تحرك كافی و عدم اصلاح روش زندگی سبب ایجاد كمر درد در جوامع امروزی شده است.
به گفته پزشكان، مهم ترین عامل و شایع ترین علت ایجاد كمردرد در بین مردم به وجود آمدن ساختار فیزیكی نامناسب به علت عدم رعایت وضعیت صحیح نشستن است.
علل دیگر كمردرد، درگیری دیسك های كمر است.همچنین آرتروز، عفونت ها، بد خیمی ها، سرطان های ستون فقرات و بیمار ی های رماتیسمی می تواند از دیگر علل كمردرد باشد.
علاوه بر رعایت بهداشت صحیح نشستن و برخاستن،نگهداری مناسب ستون فقرات از نظر تغذیه سالم و فعالیت های بدنی بسیار مهم است.
باید در نظرداشت تغذیه ای مناسب است كه در برگیرنده انواع ویتامین ها، پروتئین ها، كربوهیدارت ها و مواد معدنی باشد و بتواند ستون فقرات سالمی را ایجاد كند. تغذیه مناسب بخصوص در كودكی و نوجوانی و در رده سالمندی از اهمیت بالاتری برخوردار است.
انجام فعالیت های ورزشی صحیح در همه رده های سنی بویژه دوران كودكی و سالمندی می تواند عضلات، استخوان، قلب و عروق را فعال كرده و فعالیت های هوازی و انعطاف پذیر مانند كشش های مكرر، دویدن ملایم، شناكردن و راه رفتن در آب می تواند به پیشگیری از كمردرد كمك زیادی كند.
به توصیه پزشكان در طول فعالیت بدنی روزانه از حركات ناخواسته ای مانند بلندكردن اجسام سنگین، چرخش های ناگهانی هنگام حمل و نقل اجسام، پرتاب كردن اشیا و نامناسب نشستن در حین رانندگی و... خودداری كنیم.
رعایت نكردن این نكات باعث می شود فشار ناخواسته روی ستون فقرات وارد شود كه این فشار ممكن است از مهره ها به دیسك و از دیسك به عصب برسد و موجب درد سیاتیك شود.
از جمله مواردی كه باید در طول فعالیت روزانه مدنظر قرار گیرد، نحوه بلند كردن اجسام و طرز نشستن است.
براین اساس برای بلندكردن اجسام حتما باید نشست و جسم را به بدن نزدیك كرد و با كمك زانو بلند شد كه این راه از فشار های ناخواسته به كمر جلوگیری می كند.
صندلی باید استاندارد، دارای قابلیت تغییر ارتفاع و دستگیره باشد و پشتی آن باید گودی پشت كمر را پر كند و پا روی زمین باید به گونه ای قرار بگیرد كه زاویه بین تنه و ران 90 درجه باشد و از جاپایی ها ـ به گونه ای كه پشت پا خم شود ـ استفاده شود.
جراحی بی جراحی
آسیب دیسك كمر واژه ای است كه افراد مبتلا به كمردرد از آن ترس زیادی دارند و این در حالی است كه فقط درصد بسیار كمی از دردهای ناحیه كمر به علت آسیب جدی به دیسك بین مهره ای است. بسیاری از دردهای كمر بدون نیاز به جراحی و حتی مصرف دارو، فقط با آموزش كنترل و تقویت عضلانی قابل درمان هستند.
به گفته پزشكان، تنها 5 درصد كمردردها كه بر اثر آسیب جدی به دیسك بین مهر ه ای ایجاد می شوند، نیاز به جراحی داشته و 95 درصد دیگر با درمان دارویی، فیزیوتراپی و ورزش های اختصاصی بهبود پیدا می كند.
اما جالب است بدانید براساس آخرین پژوهش ها، با آن كه بخش اعظم كمردردها به خودی خود درمان می شوند ولی این درمان قطعی نبوده و در برخی مواقع عوارضی در بیمار باقی می ماند كه می تواند زمینه ساز عود مجدد بیماری باشد و درمان كامل و بدون عوارض برجای مانده، نیاز به انجام ورزش های خاص دارد.
توصیه پزشكان دیگر به استراحت و استفاده از دارو اكتفا نمی كند بلكه درمان كمردرد باید فعال و با مشاركت مستقیم بیمار انجام گیرد كه به آن درمان علتی می گویند و در این روش فرد آموزش می بیند تا عضلات مجموعه كمر خود را به كار گرفته و به اصلاح الگوهای حركتی خود بپردازد.
امروز فناوری های نوین از قبیل تحریك الكتریكی، امواج ماورای صوت و لیزرهای كم توان برای كنترل دردهای مفاصل و عضلات مانند برخی كمردردها به كار گرفته می شوند. با این حال درمان های دستی و انجام دقیق تمرینات اختصاصی همراه آموزش صحیح، اثربخشی پایدارتری دارند.
علت كمر دردها
فاصله بین دو مهره كه از مایع ژلاتینی و برخی الیاف تشكیل شده را فضای بین مهره ای یا فضای دیسك می گویند، اگر بنا به هر دلیلی بر اثر نقص یا ضعف این مایع ژلاتینی و الیاف، فشاری روی ریشه های عصبی یا نخاع وارد شود، درد در اندام ها احساس می شود كه مثلا اگر این فشار در گردن انجام شود ایجاد درد در ناحیه گردنی و اندام فوقانی احساس می شود و اگر در كمر باشد درد در اندام تحتانی و پاها احساس می شود. دلیل آن این است كه روی ریشه عصبی كه به سمت پا می آید، فشار ایجاد می شود.
در همه افراد به دلیل افزایش سن این ضعف ایجاد می شود و در همه بیمارانی كه حتی علامتی هم ندارند و بالای 40 سال هستند به نوعی یك برآمدی دیسك را داریم ولی اگر شدت بیشتری پیدا كند، سبب ایجاد علائم درد كمر و اندام ها می شود و این علائم شامل درد، خواب رفتگی، گزگز و مورمور است.
سید تقی نوربخش، عضو هیات مدیره انجمن ارتوپدی ایران برای كمر درد چند علت عمده را تعریف می كند: علل التهابی و بیماری های آن مانند آرتریدروماتوئید كه همه مفاصل از جمله كمر را گرفتار می كند، بیماری های مادرزادی مانند اسكلیوز است كه به علت تغییر شكل هایی كه در ستون فقرات ایجاد می كنند باعث كمردرد می شوند، دیسك های كمری و نحوه زندگی مردم و عدم رعایت مسائل ارگونومی از مهم ترین علل ایجاد كمردرد است.
نوربخش به فارس می گوید: در برخی موارد ممكن است فرد كمردرد نگیرد ولی علائم در اندام ها موجود باشد كه علت آن فشار روی ریشه عصبی است كه از مغز وارد ستون فقرات و از بین فضای مهره ها خارج می شود و تا نوك انگشتان می رود و ممكن است علامت در آنجا احساس شود.
او ادامه می دهد: درمان كمردرد، بستگی به علت آن دارد، یعنی اگر بیماری روماتیسمی باشد باید درمان شود.اگر انحراف از ستون فقرات است باید اصلاح شود. اما آنچه كه مكانیكال است و در واقع همان دیسك است، بستگی به میزان فشار روی دیسك كمر دارد. اگر فشار در حد برآمدگی باشد با استراحت 2هفته ای و رعایت برخی مسائل، می توان دیسك كمر را درمان كرد.بیمار مبتلا به دیسك كمر باید از قرارگرفتن در وضعیت هایی كه فشار روی دیسك می آورد، پرهیز كند و هنگام خواب باید به پهلو بخوابد و پاهایش در شكم جمع شود. فرد مبتلا به دیسك كمر باید حتما موقع نشستن زیرپایی داشته باشد تا خمیدگی در مفصل ران ایجاد شود یا زیاد و به مدت طولانی ننشیند و از دستشویی فرنگی استفاده كند و از رانندگی طولانی مدت بپرهیزد.
به گفته نوربخش، اگر شدت دیسك زیاد و وارد كانال شده باشد و با درمان های طبی كارساز نباشد، جراحی راه درمان آن است و در این درمان فشار در آن قسمتی كه از آن فضا خارج شده، برگردانده می شود یا این كه دیسك تخلیه می شود.
آب درمانی
اگر فردی دارای سابقه كمردرد مزمن و دیسك قدیمی كمر باشد، رفتن به استخر و راه رفتن در آن موجب نرم شدن كمر می شود. البته باید غیر از راه رفتن در آب حركات ورزشی نیز انجام دهد كه حركات باید توسط فیزیوتراپ انتخاب شود.
در واقع آب درمانی موجب كاهش فشار روی دیسك های كمر و به دنبال آن كم شدن فشار روی اعصاب بین مهره ای و در نهایت كاهش درد های كمری می شود.
در كمردردهای حاد فرد باید حداكثر تا 2 روز استراحت كند و كمربندهای طبی ببندد و چنانچه كمردرد مزمن باشد باید علت را جستجو كرد كه ممكن است به علل زمین خوردگی، خوابیدن نادرست و بلندكردن اشیای سنگین ایجاد شود و فرد می تواند با مصرف داروهای ضدالتهاب و انجام چند جلسه فیزیوتراپی بهبود خود را به دست آورد.