لطفعلی خان زند كه از وی به عنوان بزرگترین و دلاورترین شمشیرزن شرق یاد می كنند این روزها در گوشه ای از تهران روزگار غربت را سپری می كند به امید روزی كه از آرامگاهش برای انبار كردن وسائل اضافی استفاده نشود. به گزارش مهر، لطفعلی خان زند در دوران حكومتش در شیراز منشا خدماتی زیادی شد و چنانچه حكومت وی ادامه داشت كارهای عمرانی زیادی برای استان فارس و كشور انجام می داد. در مورد زندگینامه لطفعلی خان زند در منابع مختلف چنین آمده است كه پس از كشته شدن جعفرخان سر جانشینی او بین امرای زند اختلاف بوجود آمد . بالاخره حاجی ابراهیم كلانتر فارس سپاهی فراهم آورد و لطف علی خان فرزند جعفرخان را كه در آن تاریخ در غرب فارس می زیست به شیراز خواست و در 15 شعبان سال 1203 ه. ق وی را كه 22 سال داشت بر تخت نشاند. او در جوانی فوق العاده خوش سیما بود. چهره ای جذاب، قامتی كشیده و اندامی چالاك داشت. وی در سواری و تیراندازی و شمشیربازی و سایر فنون سپاهیگری بی مانند و بسیار شجاع و متهور و بی باك بود.
لطفعلی خان زند به مناسبت جوانی و زیبایی و دلیری و سخاوت در شیراز خیلی محبوبیت داشت. لطفعلی خان به همه كرم می كرد و هر كس برای حاجتی به او مراجعه داشت بدون نصیب نمی ماند. او اولین كار بزرگی كه پیش گرفت این بود كه سه جاده شوسه بین شیراز و بوشهر و شیراز و بندرعباس و شیراز و بندرلنگه احداث كند. احداث این سه جاده در آن عصر یكی از كارهای بزرگ عمرانی بود كه سلاطین سلف نكرده بودند و دومین كار بزرگی كه درصدد بود انجام دهد ساختن سدی روی رودخانه موند بود تا آب آن رودخانه را بر اراضی طرفین رودخانه سوار كند. رودخانه موند رودی است كه از كوههای فارس سرچشمه می گرفت و در گذشته بدون استفاده به خلیج فارس می ریخت. اگر آن سد ساخته می شد قسمت وسیعی از فارس كه استفاده نشده بود یكی از حاصل خیزترین مناطق محسوب می شد و اگر سه جاده را كه می خواست احداث كند به اتمام می رسید بسیار در توسعه آبادی و بازرگانی فارس مؤثر می شد اما جنگهای لطفعلی خان با آقامحمدخان قاجار مانع از آن شد كه آن جوان روشن فكر بتواند آن كارها را انجام دهد. در منابع مختلف گفته شده او با این كه جوانی دلیر و سلحشور بود، ذوق ادبی داشت و شعر می گفت و چند شعر كه از وی باقیمانده نشان می دهد كه یك شاعر با استعداد و خوب بوده است. لطفعلی خان زند مردی بود راستگو، جوانمرد و صریح الهجه و دارای اراده قوی بود. وی همانند كریم خان زند خوش خلق و دادگستر و نیك فطرت و با ترحم و نوع پرور بود و می گفت نمی توانم چهره ای اندوهگین را ببینم و نمی توانم تحمل كنم كه من سیر باشم وهم نوع من گرسنه و گفته شده شاید در مشرق زمین اولین كسی بود كه به فكر تاسیس نوعی بیمه اجتماعی افتاد كه البته عمرش كفاف عملیاتی كردن این فكر را نداد.
دلاورترین شمشمرزن شرق در نهایت پس از چندی جنگ با آقامحمد خان قاجار، زخمی و زندانی و در تهران كشته شد و پیكرش را در امامزاده زید (ع) دفن كردند. غربت لطفعلی خان در پایتخت به گزارش مهر، آرامگاه لطفعلی خان زند در جوار آستان مقدس امامزاده زیدبن علی ابن الحسین ابن علی(ع) واقع در بازار تهران قرار دارد. برای یافتن آدرسی از آرامگاه و آستان مقدس در ورودیهای مختلف بازار هیچ تابلو و علامتی وجود ندارد و تنها منابع آدرس یابی مغازه داران و ساكنین آن منطقه هستند كه باید به آدرسهای آنها اعتماد كرد. پس از گذر از چندین پیچ و راسته در بازار تهران تابلویی در جوار محل مورد نظر نصب شده كه نشان می دهد كه امامزاده زید(ع) در كجا قرار گرفته و به غیر از این تابلو كه در جوار آستان نصب شده دیگر هیچ تابلوی دیگری از امامزاده یا حتی آرامگاه لطفعلی خان زند در طول بازار یا نصب نشده یا در انبوهی از جمعیت قابل مشاهده نیست. آرامگاه لطفعلی خان زند نیز در گوشه ای از محوطه امامزاده واقع شده اما گردشگران اجازه ورود به آرامگاه لطفعلی خان زند را ندارند چراكه در آرامگاه قفل شده و ورود به آن نیز با اجازه كتبی از میراث فرهنگی امكان پذیر است. تلاش خبرنگار مهر برای ورود به آرامگاه بی نتیجه ماند و مشاهده درون آرامگاه فقط از پشت شیشه های آن امكان پذیر بود.
آرامگاه متشكل از سنگ قبری است كه در محاصره گلدانهای گل بود و كتیبه مانندی كه فرسایش نوشته های آن حكایت از روزهای غربت و عدم رسیدگی داشت. وسعت آرامگاه به زحمت به 15 متر می رسد كه البته بخشی از آن نیز از وسایلی پربود كه در گوشه ای از اتاق در زیر پارچه هایی انبار شده بودند و به همین خاطر نیز شاید اگر تابلو آرامگاه بر سردر آن وجود نداشت هیچكس شاید متوجه نمی شد این اتاق متعلق به چه كسی است. كاركنان آستان مقدس امامزاده زید(ع) می گویند هفته ای یكی دو مرتبه از میراث فرهنگی به این آرامگاه مراجعه می كنند اما وضع نابسامان آرامگاه چندان به نظر نمی رسید كه كارشناسی از میراث فرهنگی نسبت به رسیدگی به وضعیت آرامگاه تلاشی كرده باشد. در مدت حضور خبرنگار مهر در آستان مقدس امامزاده زید(ع) مسافرانی بودند كه برای زیارت به آرامگاه امامزاده زید(ع) مراجعه و پس از زیارت به آرامگاه لطفعلی خان نیز مراجعه می كردند اما با مواجه شدن به درهای بسته به مشاهده آرامگاه از پشت درهای آن بسنده می كردند. با این تفاسیر به نظر نمی رسد كه متولیان رسیدگی به میراث فرهنگی و تاریخی ایران زمین گوشه چشمی به دلاورترین شمشیرزن شرق داشته اند و لطفعلی خان زند با تمام غربتش در گوشه ای از تهران تنها مانده است. صفی پور: رسیدگی به وضعیت آرامگاه لطفعلی خان زند در حوزه وظایف بنیاد نیست
مدیرعامل بنیاد فارس شناسی در شیراز گفت: در حیطه وظایف و اختیارات بنیاد فارس شناسی نیست كه بتواند برای آرامگاه لطفعلی خان زند اقدامی كند و شاید كاری كه بنیاد بتواند انجام دهد انجام نامه نگاریهای لازم است. علی اكبر صفی پور در پیرامون این سئوال كه "شاید بتواند آرامگاه را از تهران به شیراز منتقل كرد" نیز پاسخ داد: این كار از عهده بنیاد فارس شناسی ساخته نیست اما اگر این پیشنهاد به مرحله اجرا برسد بنیاد نیز در حد حمایت وارد خواهد شد اما انجام دهنده كار خود بنیاد نمی تواند باشد و در حوزه مسئولیتها و اختیاراتش نیز نیست. به هرحال وضعیتی كه آرامگاه لطفعلی خان زند دارد چندان شایسته یك اثر تاریخی نیست و چنانچه این روند ادامه داشته باشد به نظر می رسد برای حفاظت از این میراث تاریخی می توان یادمانهای میراثی و تاریخی آرامگاه لفطعلی خان زند را به شیراز كه كاشانه خاندان زند است انتقال یابد تا از نظر رسیدگی و معرفی هرچه بیشتر مجموعه زندیه، این اثر نیز در لیست برنامه های معرفی، رسیدگی و حفاظت قرار گیرد.
