B a R a N
مدير ارشد تالار
چند سال پیش بود که تصادف کرد و استخوان زانویش خرد شد. همان موقع در پایش فلزی کار گذاشته شد تا استخوان شکسته را ثابت نگه دارد؛ فلزی که به آن پلاتین گفته می‌شود. حالا می‌گوید وقتی هوا سرد می‌شود پای آسیب‌دیده‌اش درد می‌گیرد و نمی‌داند واقعا علت این دردها پلاتین است یا نه و اصلا لازم است این وسیله در پایش باقی بماند؟
دکتر علی ترکمان، متخصص ارتوپدی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این باره می‌گوید:
«برای ثابت کردن شکستگی‌ها از وسایلی استفاده می‌شود که یکی از این وسایل پلاتین است، اما در واقع جنس این فلز طلای سفید یا پلاتین نیست. پلاتین چند پیچ دارد که وقتی شکستگی را جا می‌اندازیم، آنها را روی استخوان شکسته قرار می‌دهیم و بعد ثابت می‌شود.
پلاتین باید تا زمانی که استخوان کاملا جوش بخورد، روی آن قرار گیرد و بعد از آن می‌توان خارج کرد.
سه تا شش ماه طول می‌کشد تا اغلب شکستگی‌هایی که مثلا روی ساق پا یا ران اتفاق می‌افتد، بعد از جااندازی و ثابت شدن با پلاتین جوش بخورد. البته این موضوع به نوع شکستگی، همراه بودن آن با زخم، میزان آسیب استخوان، سن فرد و... بستگی دارد.
پلاتین بعد از جوش خوردن استخوان کاری انجام نمی‌دهد و می‌توان آن را خارج کرد، اما برای شکستگی استخوان ساق پا یا ران اغلب باید تا دو سال در بدن باقی بماند.
از طرفی به طور کلی اگر پلاتین در اندام‌های فوقانی و تحتانی کار گذاشته شده باشد، سعی می‌کنیم آن را خارج نکنیم، مگر این که بیمار را آزار دهد و دچار مشکل شده باشد.
چه وقت پلاتین باید خارج شود؟ به‌طور کلی، پلاتین از نظر بیولوژیکی خنثی است و واکنشی در بدن ایجاد نمی‌کند، بنابراین می‌تواند تا آخر عمر در بدن فرد بماند و هیچ مشکلی هم به وجود نیاورد، اما گاهی پیچ و پلاتین زیر پوست لمس می‌شود و پوست، عصب یا تاندون را تحریک می‌کند. در این صورت باید خارج شود.
یکی دیگر از مشکلاتی که امکان دارد پلاتین ایجاد کند، این است که باعث می‌شود در هوای سرد و مرطوب، فرد در قسمتی که پلاتین وجود دارد، احساس ناراحتی کند.
علت دردهای بیماران دقیقا مشخص نیست و حتی علت این که چرا سرما و رطوبت باعث درد می‌شود هم معلوم نیست.
البته همه افراد این دردها را ندارند و اگر واقعا درد آزاردهنده باشد، پلاتین باید خارج شود، ولی اگر قابل‌تحمل باشد، نیازی به این کار نیست و آن را توصیه نمی‌کنیم.
پلاتین و ورزش جور درمی‌آید؟
کسی که در پایش پلاتین دارد، برای انجام کارهای عادی زندگی‌اش یا فعالیت‌های ورزشی معمولی مشکلی نخواهد داشت، اما برای پرداختن به ورزش‌های حرفه‌ای مخصوصا اگر در آن پریدن و دویدن شدید و احتمال فشار آمدن روی استخوان وجود داشته باشد، دچار مشکل می‌شود، بنابراین باید قبل از این کار پلاتین خارج شود.
علت این است که مثلا اگر پلاتین روی استخوان ساق وجود داشته باشد، وقتی نیرویی به پا وارد می‌شود، از طریق پلاتین رد و به زمین منتقل می‌شود.
بنابراین چون به تکه‌ای از استخوان که زیر پلاتین قرار گرفته نیروی کمتری وارد می‌شود، تراکم کمتری پیدا می‌کند و به همین دلیل قسمتی که پلاتین تمام می‌شود (یعنی بالا و پایین پلاتین) نقطه ضعفی محسوب می‌شود و اگر فردی ورزش‌های شدید انجام دهد، بخصوص احتمال زمین و لیزخوردن و سقوطش وجود داشته باشد و فشار زیاد به این قسمت وارد شود، امکان دارد از این ناحیه دچار شکستگی مجدد شود.
کسانی که پلاتین دارند و می‌خواهند فعالیت فیزیکی شدید داشته باشند، باید حتما به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنند تا در صورت صلاحدید او پلاتینشان خارج شود.
جراحی‌ای که بعد از آن استراحت لازم است
گذاشتن پلاتین وقتی شکستگی وجود دارد، برای ثابت کردن استخوان لازم است و بعد از انجام این جراحی عضو آسیب‌دیده باید مدتی بی‌حرکت بماند تا جوش بخورد.
بعد از این جراحی، فرد نباید روی استخوان آسیب‌دیده فشار بیاورد و مثلا اگر پا آسیب‌دیده، لازم است حتما با عصا راه برود و اصلا روی آن فشار نیاورد. بعد از جوش‌خوردن شکستگی، به تدریج و آرام‌آرام می‌توان روی این عضو فشار آورد.
کسانی که ران یا ساق پایشان دچار شکستگی شده و برایشان پلاتین کار گذاشته می‌شود، باید چهار تا شش هفته از عصا استفاده کنند و بعد از آن کم‌کم به پا فشار بیاورند تا بتوانند بعد از مدتی راحت راه بروند.
خارج کردن پلاتین به همه توصیه نمی‌شود
خارج کردن پلاتین به جراحی دوباره نیاز دارد و شش هفته تا دو ماه بعد از آن بیمار مجبور به استراحت است. او باید با عصا راه برود و فشار روی پا را کمتر کند و به تدریج افزایش دهد، چون قسمتی از استخوان که زیر پلاتین بوده، به هر حال به دلیل خارج شدن پیچ‌ها و پلاتین از بقیه استخوان ضعیف‌تر شده و باید صبر کرد تراکم لازم را پیدا کند. به همین دلیل می‌گوییم اگر پلاتین مشکلی ایجاد نکرد، خارج کردن آن توصیه نمی‌شود.»
دکتر آرش شرافت وزیری ، جراح استخوان و مفاصل نیز می گوید:
«امروزه بسیاری از شکستگی ها با عمل جراحی درمان می شوند و در اغلب این شکستگی ها، برای بی حرکت کردن قطعات شکسته شده از وسایل فلزی استفاده می شود.
به این وسایل فلزی ایمپلنت Implant می گویند که از انواع مختلف آن استفاده می شود.
این وسایل اکثرا از آلیاژی از فولاد به نام فولاد ضد زنگ ساخته شده که ترکیبی از آهن، کروم و نیکل است.
گاهی اوقات هم از تیتانیوم برای ساخت ایمپلنت ها استفاده می شود.
بدن انسان با این آلیاژ سازگار است و نسبت به آن واکنشی نشان نمی دهد. این آلیاژ همچنین در داخل بدن انسان دچار خوردگی نمی شود.
لذا پلاتین می تواند در داخل بدن باقی بماند و در موارد معدودی باید آن را از بدن خارج کرد.
اما ایمپلنت هایی که قسمت اعظم آنها در خارج از بدن انسان قرار دارند، عموما بعد از جوش خوردن شکستگی استخوان خارج می شوند.»
دکتر علی ترکمان، متخصص ارتوپدی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این باره می‌گوید:
«برای ثابت کردن شکستگی‌ها از وسایلی استفاده می‌شود که یکی از این وسایل پلاتین است، اما در واقع جنس این فلز طلای سفید یا پلاتین نیست. پلاتین چند پیچ دارد که وقتی شکستگی را جا می‌اندازیم، آنها را روی استخوان شکسته قرار می‌دهیم و بعد ثابت می‌شود.
پلاتین باید تا زمانی که استخوان کاملا جوش بخورد، روی آن قرار گیرد و بعد از آن می‌توان خارج کرد.
سه تا شش ماه طول می‌کشد تا اغلب شکستگی‌هایی که مثلا روی ساق پا یا ران اتفاق می‌افتد، بعد از جااندازی و ثابت شدن با پلاتین جوش بخورد. البته این موضوع به نوع شکستگی، همراه بودن آن با زخم، میزان آسیب استخوان، سن فرد و... بستگی دارد.
پلاتین بعد از جوش خوردن استخوان کاری انجام نمی‌دهد و می‌توان آن را خارج کرد، اما برای شکستگی استخوان ساق پا یا ران اغلب باید تا دو سال در بدن باقی بماند.
از طرفی به طور کلی اگر پلاتین در اندام‌های فوقانی و تحتانی کار گذاشته شده باشد، سعی می‌کنیم آن را خارج نکنیم، مگر این که بیمار را آزار دهد و دچار مشکل شده باشد.
کسانی که پلاتین دارند و می‌خواهند فعالیت فیزیکی شدید داشته باشند، باید حتما به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنند تا در صورت صلاحدید او پلاتینشان خارج شود
چه وقت پلاتین باید خارج شود؟ به‌طور کلی، پلاتین از نظر بیولوژیکی خنثی است و واکنشی در بدن ایجاد نمی‌کند، بنابراین می‌تواند تا آخر عمر در بدن فرد بماند و هیچ مشکلی هم به وجود نیاورد، اما گاهی پیچ و پلاتین زیر پوست لمس می‌شود و پوست، عصب یا تاندون را تحریک می‌کند. در این صورت باید خارج شود.
یکی دیگر از مشکلاتی که امکان دارد پلاتین ایجاد کند، این است که باعث می‌شود در هوای سرد و مرطوب، فرد در قسمتی که پلاتین وجود دارد، احساس ناراحتی کند.
علت دردهای بیماران دقیقا مشخص نیست و حتی علت این که چرا سرما و رطوبت باعث درد می‌شود هم معلوم نیست.
البته همه افراد این دردها را ندارند و اگر واقعا درد آزاردهنده باشد، پلاتین باید خارج شود، ولی اگر قابل‌تحمل باشد، نیازی به این کار نیست و آن را توصیه نمی‌کنیم.
پلاتین و ورزش جور درمی‌آید؟
کسی که در پایش پلاتین دارد، برای انجام کارهای عادی زندگی‌اش یا فعالیت‌های ورزشی معمولی مشکلی نخواهد داشت، اما برای پرداختن به ورزش‌های حرفه‌ای مخصوصا اگر در آن پریدن و دویدن شدید و احتمال فشار آمدن روی استخوان وجود داشته باشد، دچار مشکل می‌شود، بنابراین باید قبل از این کار پلاتین خارج شود.
علت این است که مثلا اگر پلاتین روی استخوان ساق وجود داشته باشد، وقتی نیرویی به پا وارد می‌شود، از طریق پلاتین رد و به زمین منتقل می‌شود.
بنابراین چون به تکه‌ای از استخوان که زیر پلاتین قرار گرفته نیروی کمتری وارد می‌شود، تراکم کمتری پیدا می‌کند و به همین دلیل قسمتی که پلاتین تمام می‌شود (یعنی بالا و پایین پلاتین) نقطه ضعفی محسوب می‌شود و اگر فردی ورزش‌های شدید انجام دهد، بخصوص احتمال زمین و لیزخوردن و سقوطش وجود داشته باشد و فشار زیاد به این قسمت وارد شود، امکان دارد از این ناحیه دچار شکستگی مجدد شود.
کسانی که پلاتین دارند و می‌خواهند فعالیت فیزیکی شدید داشته باشند، باید حتما به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنند تا در صورت صلاحدید او پلاتینشان خارج شود.
جراحی‌ای که بعد از آن استراحت لازم است
گذاشتن پلاتین وقتی شکستگی وجود دارد، برای ثابت کردن استخوان لازم است و بعد از انجام این جراحی عضو آسیب‌دیده باید مدتی بی‌حرکت بماند تا جوش بخورد.
بعد از این جراحی، فرد نباید روی استخوان آسیب‌دیده فشار بیاورد و مثلا اگر پا آسیب‌دیده، لازم است حتما با عصا راه برود و اصلا روی آن فشار نیاورد. بعد از جوش‌خوردن شکستگی، به تدریج و آرام‌آرام می‌توان روی این عضو فشار آورد.
کسانی که ران یا ساق پایشان دچار شکستگی شده و برایشان پلاتین کار گذاشته می‌شود، باید چهار تا شش هفته از عصا استفاده کنند و بعد از آن کم‌کم به پا فشار بیاورند تا بتوانند بعد از مدتی راحت راه بروند.
خارج کردن پلاتین به همه توصیه نمی‌شود
خارج کردن پلاتین به جراحی دوباره نیاز دارد و شش هفته تا دو ماه بعد از آن بیمار مجبور به استراحت است. او باید با عصا راه برود و فشار روی پا را کمتر کند و به تدریج افزایش دهد، چون قسمتی از استخوان که زیر پلاتین بوده، به هر حال به دلیل خارج شدن پیچ‌ها و پلاتین از بقیه استخوان ضعیف‌تر شده و باید صبر کرد تراکم لازم را پیدا کند. به همین دلیل می‌گوییم اگر پلاتین مشکلی ایجاد نکرد، خارج کردن آن توصیه نمی‌شود.»
دکتر آرش شرافت وزیری ، جراح استخوان و مفاصل نیز می گوید:
«امروزه بسیاری از شکستگی ها با عمل جراحی درمان می شوند و در اغلب این شکستگی ها، برای بی حرکت کردن قطعات شکسته شده از وسایل فلزی استفاده می شود.
به این وسایل فلزی ایمپلنت Implant می گویند که از انواع مختلف آن استفاده می شود.
این وسایل اکثرا از آلیاژی از فولاد به نام فولاد ضد زنگ ساخته شده که ترکیبی از آهن، کروم و نیکل است.
گاهی اوقات هم از تیتانیوم برای ساخت ایمپلنت ها استفاده می شود.
بدن انسان با این آلیاژ سازگار است و نسبت به آن واکنشی نشان نمی دهد. این آلیاژ همچنین در داخل بدن انسان دچار خوردگی نمی شود.
لذا پلاتین می تواند در داخل بدن باقی بماند و در موارد معدودی باید آن را از بدن خارج کرد.
اما ایمپلنت هایی که قسمت اعظم آنها در خارج از بدن انسان قرار دارند، عموما بعد از جوش خوردن شکستگی استخوان خارج می شوند.»
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان