ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره، مناطق حفاظت شده بین‌المللی هستند که از طرف سازمان یونسکو و براساس معیارهای زیست‌‌محیطی ویژه‌ای انتخاب شده‌اند. اهمیت آنها اگر بیشتر از مکان‌های ثبت جهانی شده یونسکو نباشد، کمتر از آنها نیست، نام این مناطق در بسیاری از فهرست‌های پیشنهادی برای سفر گردشگران در صدر است، اما هنوز انگار برای گردشگران ایرانی جانیفتاده است که می‌توان بهانه سفر را تغییر دهند و به این مناطق سفر کنند.
هدف اصلی از انتخاب یک منطقه به عنوان ذخیرگاه زیست‌کره، حفظ گونه‌های زیستی نادر و رسیدن به توسعه پایدار است. در دنیای امروز ذخیره‌گاه‌ها به عنوان یکی از مقصدهای مهم اکوتوریست مورد بازدید قرار می‌گیرند. در اینجا به ده ذخیره‌گاه زیست‌کره ایران که قابلیت‌های گردشگری بالایی دارند، پرداخته می‌شود. میتوانید هر کدام از این ذخیره‌گاه‌ها را به عنوان پیشنهاد سفری چمدان به حساب آورید.
ارسباران
ذخیره‌گاه زیست‌کره ارسباران با وسعت 52 هزار هکتار در جنوب رود ارس، در مرز شمالی ایران با کشورهای آذربایجان و ارمنستان قرار دارد.
قرارگیری در بالاترین عرض جغرافیایی ایران سبب تاثیرپذیری این ذخیره‌گاه از اقلیم مدیترانه، قفقازی و خزری شده است. در این زیستگاه بیش از 780 گونه گیاهی یافت می‌شود که برخی از آنها به ذخیره‌گاه ارسباران منحصر هستند.
کویر
ذخیره‌گاه زیست‌کره کویر در 50 کیلومتری جنوب تهران قرار دارد و وسعتی حدود 700 هزار هکتار را به خود اختصاص داده است. ذخیره‌گاه کویر یکی از مهم‌ترین نمونه‌های بیابانی و استپ‌های کم آب در میان ذخیره‌گاه‌های جهان است. کویر آنقدر برای گردشگران ایرانی و خارجی جذاب است که شاید بیراه نباشد بگوییم نوعی گردشگری کویری را می‌توان به فهرست تورهای گردشگری ایران اضافه کرد.
گلستان
گلستان از آن دسته از استان‌هایی است که همواره پذیرای مسافران بسیاری است، قرار گرفتن این استان در مسیر مشهد به تهران بسیاری از گردشگران را مجاب می‌کند از هوای خوب و زیبای این منطقه هم استفاده کنند و در صورت امکان شبی هم در این استان بمانند، اما این تنها دلیل مهم بودن این استان در گردشگری ایران نیست، وجود ذخیره‌گاه زیست‌کره گلستان که در جنوب شرقی دریای مازندران قرار دارد، یکی از دلایلی است که گلستان را برای گردشگری مهم می‌کند.
توران
ذخیره‌گاه زیست‌کره توران با وسعتی یک میلیون هکتاری در استان سمنان، در شمال کویر نمک قرار دارد. این ذخیره‌گاه از تنوع بسیار بالایی برخوردار است. وجود مناطق بیابانی وسیع در کنار مناطق کوهستانی با شیب زیاد به همراه تپه‌ماهورها، تپه‌های ماسه‌ای و کفه‌های رسی تاکیدی بر این تنوع است. ذخیره‌گاه توران با داشتن بیش از375 گونه گیاهی یکی از غنی‌ترین زیستگاه‌های بیابانی به شمار می‌رود.
ارژن و پریشان
ذخیره‌گاه زیست‌کره ارژن و پریشان با وسعتی حدود 66 هزار هکتار در 60 کیلومتری غرب شیراز قرار دارد. گونه‌های پستاندار در این ذخیره‌گاه محدود است، اما تعداد گونه‌های پرنده به بیش از 25 گونه مختلف می‌رسد. درخت بلوط و گل نرگس از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی این ذخیره‌گاه است که سالانه گردشگران بسیاری را برای تماشای چشم‌اندازهایی بی‌نظیر به این منطقه جلب میکنند.
دنا
ذخیره‌گاه زیست‌کره دنا با مساحتی حدود 93 هزار هکتار در استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. این ذخیره‌گاه منطقه‌ای کاملا کوهستانی است و به‌همین‌دلیل تنوع گونه‌های جانوری آن زیاد نیست، اما این گونه‌های معدود، بسیار شگفت‌انگیز و گاه در فهرست گونه‌های در معرض انقراض هستند.
ارومیه
ذخیره‌گاه زیست‌کره ارومیه با وسعتی بیش از 46 هزار هکتار در آذربایجان غربی به 12 ناحیه تقسیم شده است که مهم‌ترین بخش‌های آن را قسمت جنوب شرقی دریاچه ارومیه، جزیره‌های آن و تالاب‌های جنوب دریاچه تشکیل می‌دهند. این زیستگاه از مناطق کوهستانی، جنگلی، ساحلی، ماسه‌ای و شور تشکیل شده است.
ذخیره‌گاه زیست‌کره گونو با وسعت 49 هزار هکتاری در اطراف شهر بندرعباس قرار دارد. دست طبیعت این بار شرایط ویژه‌ای برای منطقه فراهم کرده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی، این ذخیره‌گاه از شرایط ویژه‌ای بهره‌مند است؛ وجود مناطق کوهستانی با ارتفاعی بین هزار تا 2340 متر از سطح دریا سبب تنوع پوشش گیاهی و تمایز آن با نواحی اطراف شده است.
درختان گرمسیری، استپ بیابانی و کوهپایه‌ای در کنار گونه‌های سردسیری، چهره‌ای متفاوت و شگفت از ذخیره‌گاه گونو به بازدیدکنندگان ارائه می‌کند.
حرا
جنگل‌های دریایی حرا در حاشیه شمالی خلیج فارس گسترده است، اما ذخیره‌گاه زیست‌کره حرا تنها شامل محدوده این جنگل‌ها در حد فاصل شمال جزیره قشم تا بندرعباس می‌شود که متراکم‌ترین بخش آن نیز محسوب می‌شود. وسعت این ذخیره‌گاه حدود 86 هزار هکتار است. ذخیره‌گاه حرا به دلیل اکوسیستم دریا خشکی حاکم بر آن، مامن امنی برای گونه‌های جانوری است که طیف وسیعی از پستانداران، پرندگان و خزندگان را در برمی‌گیرد.
میانکاله
ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله با وسعت 68 هزار و 800 هکتار در منتهی الیه جنوب شرق دریای مازندران قرار گرفته است. ذخیره‌گاه میانکاله تنوع زیستی بالایی دارد و انواع زیستگاه‌های ساحلی، تالابی، شنی، جنگلی و مرتعی را در خود جای داده است. علاوه بر گونه پستاندار و بیش از 31 گونه پرنده، 21 گونه در حال انقراض در این ذخیره‌گاه زیست میکنند.
بخش گردشگری تبیان