پیوند پای

[parisa]

پیوند پای
​

اوربیتال‌های مولکولی حاصل از ترکیب اوربیتال‌های اتمی (2P)، کمی پیچیده‌اند. سه اوربیتال (2P) هر اتم، در امتداد محورهای مختصات دکارتی (X ، Y ، Z ) قرار دارند. اگر تشکیل یک مولکول دو اتمی را از طریق نزدیک شدن اتم ها در امتداد یکی از این محورها مثلاً (X) در نظر بگیریم، دو اوربیتال اتمی (P[SUB]x[/SUB]) سر به سر به یکدیگر نزدیک می‌شوند و در نتیجه همپوشانی، دو اوربیتال مولکولی پیوندی

و ضد پیوندی

را به وجود می‌آورند.

تعریف پیوند پی
پیوند کووالانسی که تراکم الکترونی آن در دو ناحیه بالا و پایین محور متصل کننده دو اتم پیوند بیشتر است، پیوند پی (

) نامیده می‌شود.

اوربیتال پیوندی مولکولی پی (

) و ضد پیوندی (

)
در تشکیل یک مولکول دو اتمی، دو اوربیتال اتمی (P[SUB]z[/SUB]) از پهلو به هم نزدیک می‌شوند و دو اوربیتال مولکولی، یکی اوربیتال پیوندی پی (

) و دیگری اوربیتال مولکولی ضد پیوندی

را به وجود می‌آورند.
اوربیتال‌های

نسبت به محور بین دو هسته، تقارن استوانه‌ای ندارند. نزدیک شدن دو اوربیتال (P) از پهلو ، به تشکیل اوربیتال

می‌انجامد که متشکل از دو ناحیه تراکم بار الکترونی است. این تراکم بار الکترونی در ناحیه بالا و پایین محور بین دو هسته قرار دارند.
در هر حال اثر نهایی اوربیتال

، به هم نگه داشتن مولکول است. اوربیتال

، در ناحیه بین دو هسته، چگالی الکترونی کمی دارد. اثر نهایی اوربیتال

جدا کردن دو اتم از یکدیگر است.
اوربیتال‌های اتمی (P[SUB]y[/SUB]) نیز از پهلو به هم نزدیک می‌شوند. این دو اوربیتال اتمی نیز یک مجموعه ی دوتایی اوربیتال مولکولی

و

به وجود می‌آورند که نسبت به مجموعه اول عمود است.

انرژی اوربیتال‌های

و

دو اوربیتال

با یکدیگر و دو اوربیتال

با یکدیگر هم انرژی هستند. بنابراین شش اوربیتال مولکولی از دو مجموعه سه تایی P به وجود می‌آید یک اوربیتال

، یک اوربیتال

، دو اوربیتال

و دو اوربیتال

.

این شش اوربیتال به همراه دو اوربیتال از دو اوربیتال اتمی 2S، مجموعا هشت اوربیتال مولکولی را تشکیل می‌دهند که از اوربیتال‌های اتمی n=2 مربوط به دو اتم به دست می‌آیند.

تعریف انرژی اوربیتال مولکولی
انرژی یک اوربیتال مولکولی به موارد زیر بستگی دارد:
1. انرژی اوربیتال‌های اتمی تشکیل دهنده آن
2. میزان و نوع همپوشانی اوربیتال‌های اتمی در هنگام تشکیل آن



مقایسه انرژی

و

چون میزان همپوشانی اوربیتال‌های 2P در تشکیل اوربیتال مولکولی 2P[SUB]6[/SUB] بیشتر از همپوشانی آن ها برای به وجود آوردن اوربیتال مولکولی

است، اوربیتال

انرژی کمتری از دو اوربیتال مولکولی هم تراز

دارد.

اوربیتال‌های ضد پیوندی از هر نوع، همان قدر انرژی سیستم را افزایش می دهد که اوربیتال پیوندی از همان نوع، از انرژی سیستم می‌کاهد.

مرکز یادگیری تبیان - تهیه و تنظیم: فاطمه گودرزی