آکنه یا جوش، نامی آشنا برای خانم‌ها و آقایان در هر سنی است، مشکلی که به‌دلیل التهاب مجموعه فولیکول و غدد چربی اطراف آن در هر جای بدن و بیشتر از همه در ناحیه صورت، بخش فوقانی پشت، سینه و بازوها ایجاد میشود.
آکنه انواع مختلفی دارد. حتما تا به حال درباره آکنه وولگاریس (جوش غرور جوانی)، آکنه نوزادی، آکنه شیرخوارگی و آکنه شغلی شنیده‌اید اما آیا آکنه تروپیکال یا آکنه ناشی از آب و هوای گرم را می‌شناسید؟ حتما کسانی که با شایع‌ترین نوع آکنه یعنی جوش غرور درگیر هستند، به این نکته رسیده‌اند که شرایط آب و هوایی می‌تواند روی وضعیت آکنه تاثیر بگذارد، اما چرا؟ آیا می‌توان کاری کرد که این تاثیر سوء به کمترین میزان برسد؟
می‌دانیم که بسته شدن دهانه غدد سباسه (غدد چربی اطراف مو) و انباشته شدن سبوم (چربی پوست) و به دنبال آن تکثیر یک نوع باکتری (به نام پروپیونی باکتریوم آکنه) و نهایتا هجوم سلول‌های دفاعی بدن به آن ناحیه باعث التهاب و آکنه میشود. هر چند در این فعل و انفعالات آندروژن‌ها (هورمون‌های جنسی مردانه‌ساز) نقش مهمی دارند، اما هر عاملی که باعث بسته شدن منافذ پوست شود و باعث افزایش چربی‌ها شود یا بتواند زمینه افزایش میکروب‌های سطح پوست را فراهم کند، می‌تواند باعث تشدید جوش‌ها شود. بدیهی است در فصل تابستان و روزهای گرم‌تر سال، به دلیل افزایش تعریق و خروج ترشحات غدد عرق و غدد چربی از یک منفذ پوستی و افزایش میزان توام ترشح چربی و ترشح بیشتر غدد عرق، پوست هم بیشتر مستعد جوش زدن میشود زیرا هم احتمال بسته شدن دهانه خروجی عرق و چربی بیشتر است و هم محیط برای رشد میکروب مولد جوش مساعد‌تر میشود. به همین دلیل خیلی از افراد در فصل تابستان از تشدید جوش‌های صورت و بدن خود شکایت دارند.
آفتاب، جوش را تشدید می‌کند
به علت اینکه در فصول گرم سال شدت نور آفتاب بیشتر میشود و بیشتر افراد نیز در این فصول بیشتر در فضای باز تردد یا فعالیت می‌کنند و پوستشان در معرض آفتاب قرار می‌گیرد، اتفاق‌هایی می‌افتد که به نفع تشدید جوش است؛ مثلا ممکن است افراد به منظور مراقبت پوست از آفتاب به میزان بیشتری ضدآفتاب بزنند و به‌خصوص اگر پوست آنها چرب باشد و ضدآفتاب آنها بدون چربی نباشد، باعث بسته شدن دهانه منافذ پوست و تشدید جوش میشود بنابراین به افرادی که مبتلا به جوشهستند یا پوست چربی دارند، توصیه میشود در فصول گرم سال روزانه 3-2 بار صورت خود را با آب خنک و صابون بشویند و اگر از ضدآفتاب استفاده می‌كنند، حتما از نوع بدون چربی آن باشد.
مشکلات مشابه
آکنه انواع دیگری هم دارد که از نظر علت و بیماری‌زایی با آکنه معمولی (جوش غرور) متفاوت‌اند اما به دلیل اینکه آنها هم با گرما و نور آفتاب تشدید می‌شوند، امکان دارد بیماران آنها را با جوش اشتباه بگیرند و تصور كنند در تابستان دچار جوش می‌شوند. یک مثال خوب برای این مورد، آکنه روزاسه است که در تابستان بدتر میشود. ضمنا گرما و تعریق زیاد باعث عوارض پوستی دیگری از جمله میلیاریا (جوش ناشی از عرق‌سوز شدن) میشود که انواع متفاوتی دارند و باز هم ممکن است با جوش غرور اشتباه گرفته شوند.
دکتر ابوالفتح محرابیان، متخصص پوست
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ