چند کلامی در باره غلظت خون

[پسرخاله]

دکتر مجید انوشیروانی
دستیار ارشد رشته طب سنتی ایران
دانشگاه علوم پزشکی تهران
================​

به نظر می رسد که از دیدگاه بزرگان طب حکمی ایران، «غلظت خون» فراتر از چیزی باشد که امروز در طب نوین می شناسیم.
از دیدگاه حکیمان، هر عاملی که موجب افزایش قوام خون شود در واقع آن را غلیظتر می کند. افزایش قوام می تواند ناشی از ورود پارتیکل های بیشتر (سلول های خونی یا غیر آن) به حجم قبلی خون باشد، یا به دنبال تحلیل و دفع مائیت خون به طور ثانویه رخ دهد، یا به خاطر مصرف مواد غذایی لزوجت آور یا خشک کنندۀ رطوبات رخ دهد.

باید توجه داشت که در اینجا «خون» الزامآً به معنای توده RBC یا خلط دم تنها نیست بلکه مراد از آن می تواند همه خروجی هضم کبدی (مایع دربردارنده همه اخلاط) باشد.

در این حال هر عاملی که موجب افزایش قوام خون شود مغلّظ یا غلیظ کننده خون خواهد بود.
این عامل غلیظ کننده می تواند مولّد خلط دم غلیظ باشد (مانند گوشت گاو) یا آنکه بیشتر در تولید اخلاط غلیظ نقش داشته باشد (مانند عدس و بادنجان برای سودا، و ماکارونی و آش پررشته غلیظ برای بلغم).
بدیهی است که خلط صفرا نمی تواند مستقیماً نقشی در تغلیظ خون داشته باشد مگر در صورت خاصی که از این مجال بیرون است.

در این دیدگاه بالا رفتن سطح سرمی چربی ها یا افزایش قند خون یا بالا رفتن تعداد پلاکتها یا گلبولهای سفید در خون نیز مسبّب غلظت خون شمرده می شوند.
بنابراین در هر مورد با سبب خاصی روبروییم که نیازمند تشخیص افتراقی است، و در هر مورد نیاز به اقدامات پیشگیری و درمانی خاصی است.