B a R a N
مدير ارشد تالار
زیر آفتاب تابستان، محافظت از چشم‌ها دشوارتر و ضروری‌تر است. به واسطه گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا، لایه محافظت‌کننده جو زمین ضعیف‌تر شده و امواج فرابنفش و مضر خورشید راحت‌تر به چشم‌ها آسیب می‌زنند. حال چه باید کرد؟
برای جلوگیری از آسیب‌های چشمی ناشی از نور خورشید، استفاده از عینک آفتابی استاندارد در تمام مواقع روز لازم است. عینک آفتابی استاندارد و مناسب عینکی است که به خوبی جلوی چشم‌ها را بپوشاند و قوس زیادی نداشته باشد، چون باعث خستگی چشم و سرگیجه می‌گردد.
رنگ قهوه‌ای یا خاکستری مناسب‌ترین رنگ برای عینک آفتابی است. باید رنگ تصاویر آن‌سوی عینک آفتابی طبیعی دیده شود و هیچ فشاری روی دید یا حتی بینی احساس نشود و ایجاد سردرد نکند و تا 400 نانومتر اشعه مضر فرابنفش از چشم‌ها محافظت کند. اگر عینک آفتابی دارای لایه آنتی رفلکس از طرف داخل باشد، باعث رفع خستگی چشم می‌گردد.
برخی مشکلات چشمی ناشی از نور خورشید به شرح زیر است:
برنزه شدن سفیدی چشم
برنزه شدن سفیدی چشم و ایجاد حلقه برنزه دور سیاهی چشم در اثر نور خورشید که در افراد با پوست گندمی و تیره بیشتر به وجود می‌آید و کلا رنگ سفیدی چشم و جلای آن به زرد کاهی تبدیل می‌شود.
آب مروارید
عدسی چشم به تدریج کدر می‌شود و می‌تواند جلوی دید انسان را به طور کامل بگیرد. ابتدا ناراحتی دید مثل سوزش چشم موقع مطالعه و تماشای تلویزیون و پخش شدن نور آفتاب در صبح جلوی چشم بروز می‌کند و سپس احساس دیدن دود در مسیر تصاویر و بعد از آن کدورت دید ظاهر می‌شود. یکی از دلایل اصلی ایجاد آب مروارید، اشعه ماورای بنفش نور خورشید است.
پیرچشمی زودرس
نور شدید و گرمای خورشید به خصوص در مناطق گرمسیر، باعث سفت شدن و از دست دادن آب عدسی چشم و پیرچشمی زودرس می‌شود و شخص نمی‌تواند در فاصله نزدیک، مطالعه معمولی را انجام دهد و باید دست خود را دورتر ببرد تا تصاویر واضح گردند. در این‌گونه موارد استفاده از عینک آفتابی مناسب، مصرف ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های مفید و عینک مطالعه لازم است.
خشکی چشم
در خشکی چشم قرمزی چشم‌ها، سوزش و احساس جسم خارجی در چشم (مثل وجود مژه یا شن و خاک) احساس می‌گردد. خشکی چشم در افراد زیر بیشتر رخ می‌دهد:
- آن‌هایی که زمینه ژنتیکی دارند، مثل مبتلایان به انواع بیماری‌های مفصلی و روماتیسمی
- کسانی که انواع خاصی از داروهای اعصاب را مصرف می‌کنند.
- کسانی که بیش از حد با کامپیوتر کار می‌کنند.
- کسانی که کشیک شب دارند یا کم‌خواب هستند.
در درمان خشکی چشم از بین بردن عوامل زمینه‌ساز، استفاده از عینک آفتابی و عینک حتی در داخل خانه، مصرف مداوم قطره‌های اشکی (نوع بدون ماده نگه‌دارنده ارجح است) و ژل و پماد برای شب و موقع خواب ضروری است. ثابت شده است که مصرف منظم کپسول‌های امگا 3 یا روغن ماهی در بهبود عوارض خشکی چشم موثر است.
پوسیدگی مرکز بینایی در ته چشم
اگر در افراد مسن دید مرکزی از بین برود، شخص در هنگام روبه‌رو شدن با فردی دیگر، فقط اطراف صورت او را می‌بیند، ولی چشم و ابرو و دهان طرف مقابل را نمی‌بیند. در افراد با رنگ چشم روشن (آبی و سبز و عسلی) این اتفاق بیشتر می‌افتد، چون میزان بیشتری از اشعه ماورای بنفش خورشید در طی سالیان با تأثیر روی مرکز دید آن‌ها، باعث پوسیدگی و تحلیل مرکز بینایی می‌شود (البته زمینه‌های ژنتیکی و یا چربی خون بالا نیز در بروز آن موثرند). در اینجا نیز استفاده از عینک آفتابی استاندارد ضروری است.
مضرات استفاده از عینک‌های آفتابی خیلی تیره
عینک‌های آفتابی خیلی تیره باعث باز شدن بیش از حد مردمک چشم شده و خطر نفوذ اشعه‌های خورشید به داخل چشم را افزایش می‌دهند. استفاده از عینک‌های تیره، موجب تخریب سلول‌های حساس شبکیه چشم می‌شود. عینک آفتابی باید رنگی ملایم داشته و ضد اشعه مادون قرمز و ماورای بنفش باشند.
افراد با چشم روشن، سابقه بیماری و عمل جراحی چشم، و کسانی که تماس بیشتری با نور آفتاب دارند، باید حتماً از عینک آفتابی استفاده کنند.
غیر از نور خورشید، استفاده زیاد از رایانه در تابستان و شنا کردن در استخر نیز ممکن است عوارضی برای چشم‌ها در پی داشته باشند. برای پیشگیری از بروز این عوارض توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
رایانه و آسیب‌های چشمی
در تابستان متأسفانه خیلی‌ها به سراغ بازی‌های کامپیوتری می‌روند که عوارض زیادی در پی دارد؛ مثل خشکی چشم، خستگی و سوزش و قرمزی چشم، سردرد، درد گردن و شانه، بروز تیک در پلک‌ها (پرش بدون اختیار پلک و یا پلک زدن‌های غیر ارادی) و حتی تیک صورت و گردن و شانه، تشنج، کاهش رشد قدی به دلیل عدم تحرک، افزایش وزن و ...
آقای بیل گیتس (صاحب شرکت مایکروسافت) که سازنده انواع نرم‌افزارهای رایانه‌ای است، به بچه‌های خود گفته بود که بیش از 45 دقیقه با کامپیوتر بازی نکنند.
به هر حال زدن عینک ضد اشعه جلوی مانیتورهای قدیمی (غیر از مانیتورهای LCD)، استراحت هنگام استفاده از کامپیوتر و گاهی استفاده از قطره اشکی بدون ماده نگه‌دارنده در موارد خشکی چشم موثر است.
استخر و مخاطرات چشمی
اگر فردی قصد ورود به استخر را دارد، نباید لنز یا عینک به چشم داشته باشد. استفاده از لنز داخل آب ممنوع است و باعث عوارض چشمی و خرابی لنز می‌شود. حتی گاهی لنز در آب گم می‌شود.
افراد با چشم‌های حساس، به آب کلردار حساسیت نشان می‌دهند و توصیه می‌شود همه از عینک‌های شنای مخصوص و استاندارد استفاده نمایند؛ عینکی که آب از بغل آن داخل نشود، بخار نکند و دید طبیعی بیرون از آب و در زیر آب داشته باشد. متأسفانه بیشتر عینک‌های شنای موجود در بازار از نوع غیراستاندارد و ارزان‌قیمت هستند و هیچ خاصیتی ندارند. در آب بعضی استخرها ممکن است غیر از کلر، مواد افزودنی نامشخص دیگری نیز باشد که عوارض نامشخصی برای چشم دارد.
پس لازم است کلیه افراد از باز نگه‌داشتن چشم در زیر آب بدون عینک پرهیز نمایند، چون باعث ورم لایه اول قرنیه به نام «اپی‌تلیوم» می‌شود که پس از خروج شخص از استخر، همه جا را مه‌آلود دیده و دور چراغ‌ها هاله‌های رنگی ایجاد می‌گردد که نشانگر ورم قرنیه است. یکی از عفونت‌های شایع چشمی ناشی از آب استخر نامناسب است که به درمان دارویی توسط چشم‌پزشک نیاز دارد.
افراد عمل شده چشمی مثل پیوند قرنیه و جداشدگی شبکیه، از شیرجه زدن و ضربه شدید سطح آب به صورت و چشم کاملاً پرهیز کنند، چون ممکن است عوارض خطرناکی داشته باشد. ضربه شدید سطح آب به چشم‌های معمولی نیز گاهی باعث خون‌ریزی در چشم می‌گردد.
برای جلوگیری از آسیب‌های چشمی ناشی از نور خورشید، استفاده از عینک آفتابی استاندارد در تمام مواقع روز لازم است. عینک آفتابی استاندارد و مناسب عینکی است که به خوبی جلوی چشم‌ها را بپوشاند و قوس زیادی نداشته باشد، چون باعث خستگی چشم و سرگیجه می‌گردد.
رنگ قهوه‌ای یا خاکستری مناسب‌ترین رنگ برای عینک آفتابی است. باید رنگ تصاویر آن‌سوی عینک آفتابی طبیعی دیده شود و هیچ فشاری روی دید یا حتی بینی احساس نشود و ایجاد سردرد نکند و تا 400 نانومتر اشعه مضر فرابنفش از چشم‌ها محافظت کند. اگر عینک آفتابی دارای لایه آنتی رفلکس از طرف داخل باشد، باعث رفع خستگی چشم می‌گردد.
برخی مشکلات چشمی ناشی از نور خورشید به شرح زیر است:
برنزه شدن سفیدی چشم
برنزه شدن سفیدی چشم و ایجاد حلقه برنزه دور سیاهی چشم در اثر نور خورشید که در افراد با پوست گندمی و تیره بیشتر به وجود می‌آید و کلا رنگ سفیدی چشم و جلای آن به زرد کاهی تبدیل می‌شود.
آب مروارید
عدسی چشم به تدریج کدر می‌شود و می‌تواند جلوی دید انسان را به طور کامل بگیرد. ابتدا ناراحتی دید مثل سوزش چشم موقع مطالعه و تماشای تلویزیون و پخش شدن نور آفتاب در صبح جلوی چشم بروز می‌کند و سپس احساس دیدن دود در مسیر تصاویر و بعد از آن کدورت دید ظاهر می‌شود. یکی از دلایل اصلی ایجاد آب مروارید، اشعه ماورای بنفش نور خورشید است.
پیرچشمی زودرس
نور شدید و گرمای خورشید به خصوص در مناطق گرمسیر، باعث سفت شدن و از دست دادن آب عدسی چشم و پیرچشمی زودرس می‌شود و شخص نمی‌تواند در فاصله نزدیک، مطالعه معمولی را انجام دهد و باید دست خود را دورتر ببرد تا تصاویر واضح گردند. در این‌گونه موارد استفاده از عینک آفتابی مناسب، مصرف ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های مفید و عینک مطالعه لازم است.
خشکی چشم
در خشکی چشم قرمزی چشم‌ها، سوزش و احساس جسم خارجی در چشم (مثل وجود مژه یا شن و خاک) احساس می‌گردد. خشکی چشم در افراد زیر بیشتر رخ می‌دهد:
- آن‌هایی که زمینه ژنتیکی دارند، مثل مبتلایان به انواع بیماری‌های مفصلی و روماتیسمی
- کسانی که انواع خاصی از داروهای اعصاب را مصرف می‌کنند.
- کسانی که بیش از حد با کامپیوتر کار می‌کنند.
- کسانی که کشیک شب دارند یا کم‌خواب هستند.
خوابیدن برای درمان خشکی چشم بسیار لازم است. پلک‌ها موقع خواب شبانه، چشم را مثل پانسمان می‌پوشانند و باعث می‌شوند در صبح چشم به راحتی باز گردد
در درمان خشکی چشم از بین بردن عوامل زمینه‌ساز، استفاده از عینک آفتابی و عینک حتی در داخل خانه، مصرف مداوم قطره‌های اشکی (نوع بدون ماده نگه‌دارنده ارجح است) و ژل و پماد برای شب و موقع خواب ضروری است. ثابت شده است که مصرف منظم کپسول‌های امگا 3 یا روغن ماهی در بهبود عوارض خشکی چشم موثر است.
پوسیدگی مرکز بینایی در ته چشم
اگر در افراد مسن دید مرکزی از بین برود، شخص در هنگام روبه‌رو شدن با فردی دیگر، فقط اطراف صورت او را می‌بیند، ولی چشم و ابرو و دهان طرف مقابل را نمی‌بیند. در افراد با رنگ چشم روشن (آبی و سبز و عسلی) این اتفاق بیشتر می‌افتد، چون میزان بیشتری از اشعه ماورای بنفش خورشید در طی سالیان با تأثیر روی مرکز دید آن‌ها، باعث پوسیدگی و تحلیل مرکز بینایی می‌شود (البته زمینه‌های ژنتیکی و یا چربی خون بالا نیز در بروز آن موثرند). در اینجا نیز استفاده از عینک آفتابی استاندارد ضروری است.
مضرات استفاده از عینک‌های آفتابی خیلی تیره
عینک‌های آفتابی خیلی تیره باعث باز شدن بیش از حد مردمک چشم شده و خطر نفوذ اشعه‌های خورشید به داخل چشم را افزایش می‌دهند. استفاده از عینک‌های تیره، موجب تخریب سلول‌های حساس شبکیه چشم می‌شود. عینک آفتابی باید رنگی ملایم داشته و ضد اشعه مادون قرمز و ماورای بنفش باشند.
افراد با چشم روشن، سابقه بیماری و عمل جراحی چشم، و کسانی که تماس بیشتری با نور آفتاب دارند، باید حتماً از عینک آفتابی استفاده کنند.
غیر از نور خورشید، استفاده زیاد از رایانه در تابستان و شنا کردن در استخر نیز ممکن است عوارضی برای چشم‌ها در پی داشته باشند. برای پیشگیری از بروز این عوارض توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
رایانه و آسیب‌های چشمی
در تابستان متأسفانه خیلی‌ها به سراغ بازی‌های کامپیوتری می‌روند که عوارض زیادی در پی دارد؛ مثل خشکی چشم، خستگی و سوزش و قرمزی چشم، سردرد، درد گردن و شانه، بروز تیک در پلک‌ها (پرش بدون اختیار پلک و یا پلک زدن‌های غیر ارادی) و حتی تیک صورت و گردن و شانه، تشنج، کاهش رشد قدی به دلیل عدم تحرک، افزایش وزن و ...
آقای بیل گیتس (صاحب شرکت مایکروسافت) که سازنده انواع نرم‌افزارهای رایانه‌ای است، به بچه‌های خود گفته بود که بیش از 45 دقیقه با کامپیوتر بازی نکنند.
به هر حال زدن عینک ضد اشعه جلوی مانیتورهای قدیمی (غیر از مانیتورهای LCD)، استراحت هنگام استفاده از کامپیوتر و گاهی استفاده از قطره اشکی بدون ماده نگه‌دارنده در موارد خشکی چشم موثر است.
نگاه مستمر به رایانه، به چشم فشار آورده و عضلات چشم را خسته می‌کند. همچنین نزدیک‌بینی پیش‌رونده ایجاد می‌کند و عدسی چشم تغییر حالت می‌دهد
استخر و مخاطرات چشمی
اگر فردی قصد ورود به استخر را دارد، نباید لنز یا عینک به چشم داشته باشد. استفاده از لنز داخل آب ممنوع است و باعث عوارض چشمی و خرابی لنز می‌شود. حتی گاهی لنز در آب گم می‌شود.
افراد با چشم‌های حساس، به آب کلردار حساسیت نشان می‌دهند و توصیه می‌شود همه از عینک‌های شنای مخصوص و استاندارد استفاده نمایند؛ عینکی که آب از بغل آن داخل نشود، بخار نکند و دید طبیعی بیرون از آب و در زیر آب داشته باشد. متأسفانه بیشتر عینک‌های شنای موجود در بازار از نوع غیراستاندارد و ارزان‌قیمت هستند و هیچ خاصیتی ندارند. در آب بعضی استخرها ممکن است غیر از کلر، مواد افزودنی نامشخص دیگری نیز باشد که عوارض نامشخصی برای چشم دارد.
پس لازم است کلیه افراد از باز نگه‌داشتن چشم در زیر آب بدون عینک پرهیز نمایند، چون باعث ورم لایه اول قرنیه به نام «اپی‌تلیوم» می‌شود که پس از خروج شخص از استخر، همه جا را مه‌آلود دیده و دور چراغ‌ها هاله‌های رنگی ایجاد می‌گردد که نشانگر ورم قرنیه است. یکی از عفونت‌های شایع چشمی ناشی از آب استخر نامناسب است که به درمان دارویی توسط چشم‌پزشک نیاز دارد.
افراد عمل شده چشمی مثل پیوند قرنیه و جداشدگی شبکیه، از شیرجه زدن و ضربه شدید سطح آب به صورت و چشم کاملاً پرهیز کنند، چون ممکن است عوارض خطرناکی داشته باشد. ضربه شدید سطح آب به چشم‌های معمولی نیز گاهی باعث خون‌ریزی در چشم می‌گردد.
فرآوری : زهره لطیفی
بخش سلامت تبیان