فائزه حسین زاده
متخصص روانشناسی
چه کنیم که راحت بخوابیم ؟به نقل از مردمان ؛ خیلی‌ها نمی‌دانند که ما واقعاً به چه مقدار خواب نیاز داریم. این سوال هیچ پاسخ مشخصی ندارد. هرچه رشد می‌کنیم و سنمان بالاتر می‌رود، مقدار خواب موردنیازمان متفاوت می‌شود و اینکه می‌گویند هر فرد به هشت ساعت خواب نیاز دارد یک باور غلط است. بعضی افراد با شش یا هفت ساعت خواب راحت هستند، بعضی با نه تا ده ساعت. بدن هرکدام از ما از نظر بیولوژیکی متفاوت است و مهمترین چیز کیفیت خوابمان است و اینکه وقتی خسته هستیم بخوابیم.
این روزها افراد بیشتر و بیشتری دچار اختلالات خواب می‌شوند و راهکارهایی به جز دارو هم وجود دارد. در زیر به چند نکته درمورد مشکلات خواب اشاره می‌کنیم؛
فعالیت‌های روزانه اهمیت دارد
مصرف کافئین روزانه‌تان را محدود کنید و برای بیدار نگه داشتن خودتان از محرک استفاده نکنید، مخصوصاً در شب هنگام. بدن ما یک سیستم ظریف بیوریتمیک دارد و وقتی خودتان را مجبور به بیدار ماندن بیشتر از آن حدی که باید می‌کنید، در این چرخه مشکل ایجاد می‌شود و کم‌کم مشکلاتتان آغاز می‌شود. چیزهایی مثل نوشابه‌های انرژی‌زا فقط یک کمک موقتی هستند. در آخر از نوشیدنی‌هایی مثل این ضربه می‌خورید و حتی می‌توانند شدیداً اعتیادآور باشند.
خودتان را تقویت کنید
اگر در طول روز نیاز به تقویتی دارید، پیاده‌روی، تنفس عمیق، نوشیدن آب یا خوردن تنقلات سالم مثل آجیل را امتحان کنید. خیلی‌وقت‌ها که عصرها می‌خوابیم، بدنمان کم‌آب می‌شود و به آب یا هوای بیشتری نیاز پیدا می‌کند. به دنبال تنقلات شیرین و قندی نروید چون اینها هم می‌توانند مضر باشند. همچنین سعی کنید چرتتان خیلی طول نکشد چون همین هم باعث می‌شود شب نتوانید به‌موقع بخوابید.
هنوز نمی توانید بخوابید؟
به تغذیه‌تان توجه کنید
هنوز هم بااینکه کافئین را در برنامه‌غذایی‌تان کم کردید نمی‌توانید بخوابید؟ اجازه بدهید کمی درمورد تغذیه برایتان توضیح دهیم. اضافه کردن چیزهایی مثل ویتامین B، منیزیم، تریپتوفان و ملاتونین می‌تواند کمکتان کند. فقط دقت کنید که ویتامین‌های B را خیلی دیر مصرف نکنید چون ممکن است خوابتان را به هم بزنند. تریپتوفان آمینواسیدی است که برای ما ضروری است (یعنی خودمان نمی‌توانیم آن را بسازیم) و دریافت آن هم بسیار سخت است، مخصوصاً برای افراد گیاهخوار.
تریپتوفان، بعد از اینکه مدت‌ها مورد نکوهش بود، دوباره به بازار برگشت که ماده تشکیل دهنده HTP-5 است که به سروتونین تبدیل می‌شود، همان هورمونی که در مغز که به روحیه و خواب شما کمک می‌کند. ملاتونین هم ماده دیگری است که به طور طبیعی تولید می‌شود که مکمل‌غذایی آن را می‌توان برای کمک به خواب استفاده کرد. فقط دقت کنید که اگر داروهای SSRI مثل Prozac مصرف می‌کنید، تریپتوفان یا ملاتونین را امتحان نکنید.
خوب، حالا بعد از اینکه مصرف کافئین را قطع کردید و کمی ملاتونین به برنامه‌غذایی‌تان اضافه کردید، باز هم نمی‌توانید بخوابید؟
بگذارید کمی درمورد محیط خوابتان صحبت کنیم.
دقت کنید که اتاق خوابتان کاملاً تاریک و آرام باشد. اگر محیط اطرافتان پرسروصدا است، میتوانید از گوش‌گیر استفاده کنید. سعی کنید هیچ کار هیجان‌انگیزی قبل از خواب انجام ندهید، مثل ورزش شدید یا تماشای فیلم ترسناک (رابطه‌جنسی اشکالی ندارد).
کارهایی بکنید که ریلکس‌تان کند و شما را از مشغله روزتان دور کند، مثل خواندن یک کتاب غیرکاری و درسی، تماشای یک برنامه مفرح در تلویزیون، بازی کردن با حیوان خانگی‌تان، خوابیدن در وان حمام. در این ساعت باید روزتان را پشت سرتان بگذارید و استراحت کنید. شاید برای افراد پرمشغله و معتاد به کار سخت باشد اما مجبورید که برای داشتن خوابی راحت حواستان را از مشغله روزانه پرت کنید.
همچنین از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید. شاید در ابتدا برایتان تسکین‌بخش باشد اما خوابتان را بر هم می‌زند و موجب کم آب شدن بدنتان هم می‌شود.
به نظر می‌رسد که ذهن ما بزرگترین مانع ما برای خوابیدن است. بیشتر وقت‌ها وقتی در تاریکی و خلوت دراز می‌کشیم، ذهنمان فضایی عالی برای طغیان پیدا می‌کند. به اتفاقات آن روز فکر می‌کنیم، نگران فردا می‌شویم، به این فکر می‌کنیم که فلان کاری که کرده بودیم درست بوده یا نه، درمورد انتخاب‌های آینده‌مان سوال می‌کنیم یا خیلی ساده دراز می‌کشیم و در فکرمان کار می‌کنیم. به برنامه روزانه‌مان فکر می‌کنیم و یا سعی می‌کنیم برای یکی از مشکلاتمان راه‌حل پیدا کنیم.
باید راهی برای بستن ذهنمان و ریلکس کردن پیدا کنیم. اما این سخت‌ترین مانع خوابیدن است زیرا ذهن می‌تواند مثل یک بچه خیلی شیطان باشد. و زمان‌هایی هست که واقعاً یک عالمه کار داریم که باید انجامشان دهیم. راه‌حل چیست؟ دو انتخاب دارید: ذهنتان را ببندید و بخوابید یا بیدار شوید و کار کنید.
بلند شدن و مشغول شدن به کارها فکر بدی نیست. اینکه ساعت‌ها دراز بکشید و درمورد چیزی فکر کنید کار بی‌هدف و بیهوده‌ای است. پس بلند شوید و کارتان را تمام کنید، مقاله‌تان را بنویسید، یک لیست از کارهای فردا تهیه کنید، حساب بانکی‌تان را چک کنید و از این قبیل. این کارها اگر انجامشان ندهید دیوانه‌تان می‌کنند. پس بلند شوید، آنها را انجام دهید و بعد به تختتان برگردید. یا اینکه فقط بلند شوید و حواس خودتان را با کاری مثل کتاب خواندن، نگاه کردن تلویزیون یا حل جدول پرت کنید.
در یک لحظه فقط به یک چیز می‌توان فکر کرد
پس اگر به چیزی منفی یا مربوط به کار فکر می‌کنید، آن را به فکری دیگر تغییر دهید. برای همین بوده که از قدیم می‌گفتند برای اینکه خوابتان ببرد شروع به شمردن کنید. چون حواس ذهن را از افکار تکراری پرت می‌کند.
ارتباط ذهن-جسم واقعی است
ارتباط ذهن-جسم و اینکه ما رئیس هر دو آنها هستیم را به خاطر آورید.
در آخر بعضی گیاهان و درمان‌های خانگی را برایتان پیشنهاد می‌کنیم. میتوانید قبل از اینکه برای گرفتن یک نسخه پیش دکتر بروید، اینها را امتحان کنید. چای‌های گیاهی و گیاهانی مثل اسطوخودوس، بابونه و ریشه سنبل‌الطیب برای خواب عالی هستند. ممکن است مجبور شوید روش‌های مختلفی را امتحان کنید تا روشی مناسب خودتان پیدا کنید اما حتماً اینکار را بکنید. خواب خوبی داشته باشید!
این روزها افراد بیشتر و بیشتری دچار اختلالات خواب می‌شوند و راهکارهایی به جز دارو هم وجود دارد. در زیر به چند نکته درمورد مشکلات خواب اشاره می‌کنیم؛
فعالیت‌های روزانه اهمیت دارد
مصرف کافئین روزانه‌تان را محدود کنید و برای بیدار نگه داشتن خودتان از محرک استفاده نکنید، مخصوصاً در شب هنگام. بدن ما یک سیستم ظریف بیوریتمیک دارد و وقتی خودتان را مجبور به بیدار ماندن بیشتر از آن حدی که باید می‌کنید، در این چرخه مشکل ایجاد می‌شود و کم‌کم مشکلاتتان آغاز می‌شود. چیزهایی مثل نوشابه‌های انرژی‌زا فقط یک کمک موقتی هستند. در آخر از نوشیدنی‌هایی مثل این ضربه می‌خورید و حتی می‌توانند شدیداً اعتیادآور باشند.
خودتان را تقویت کنید
اگر در طول روز نیاز به تقویتی دارید، پیاده‌روی، تنفس عمیق، نوشیدن آب یا خوردن تنقلات سالم مثل آجیل را امتحان کنید. خیلی‌وقت‌ها که عصرها می‌خوابیم، بدنمان کم‌آب می‌شود و به آب یا هوای بیشتری نیاز پیدا می‌کند. به دنبال تنقلات شیرین و قندی نروید چون اینها هم می‌توانند مضر باشند. همچنین سعی کنید چرتتان خیلی طول نکشد چون همین هم باعث می‌شود شب نتوانید به‌موقع بخوابید.
هنوز نمی توانید بخوابید؟
به تغذیه‌تان توجه کنید
هنوز هم بااینکه کافئین را در برنامه‌غذایی‌تان کم کردید نمی‌توانید بخوابید؟ اجازه بدهید کمی درمورد تغذیه برایتان توضیح دهیم. اضافه کردن چیزهایی مثل ویتامین B، منیزیم، تریپتوفان و ملاتونین می‌تواند کمکتان کند. فقط دقت کنید که ویتامین‌های B را خیلی دیر مصرف نکنید چون ممکن است خوابتان را به هم بزنند. تریپتوفان آمینواسیدی است که برای ما ضروری است (یعنی خودمان نمی‌توانیم آن را بسازیم) و دریافت آن هم بسیار سخت است، مخصوصاً برای افراد گیاهخوار.
تریپتوفان، بعد از اینکه مدت‌ها مورد نکوهش بود، دوباره به بازار برگشت که ماده تشکیل دهنده HTP-5 است که به سروتونین تبدیل می‌شود، همان هورمونی که در مغز که به روحیه و خواب شما کمک می‌کند. ملاتونین هم ماده دیگری است که به طور طبیعی تولید می‌شود که مکمل‌غذایی آن را می‌توان برای کمک به خواب استفاده کرد. فقط دقت کنید که اگر داروهای SSRI مثل Prozac مصرف می‌کنید، تریپتوفان یا ملاتونین را امتحان نکنید.
خوب، حالا بعد از اینکه مصرف کافئین را قطع کردید و کمی ملاتونین به برنامه‌غذایی‌تان اضافه کردید، باز هم نمی‌توانید بخوابید؟
بگذارید کمی درمورد محیط خوابتان صحبت کنیم.
دقت کنید که اتاق خوابتان کاملاً تاریک و آرام باشد. اگر محیط اطرافتان پرسروصدا است، میتوانید از گوش‌گیر استفاده کنید. سعی کنید هیچ کار هیجان‌انگیزی قبل از خواب انجام ندهید، مثل ورزش شدید یا تماشای فیلم ترسناک (رابطه‌جنسی اشکالی ندارد).
کارهایی بکنید که ریلکس‌تان کند و شما را از مشغله روزتان دور کند، مثل خواندن یک کتاب غیرکاری و درسی، تماشای یک برنامه مفرح در تلویزیون، بازی کردن با حیوان خانگی‌تان، خوابیدن در وان حمام. در این ساعت باید روزتان را پشت سرتان بگذارید و استراحت کنید. شاید برای افراد پرمشغله و معتاد به کار سخت باشد اما مجبورید که برای داشتن خوابی راحت حواستان را از مشغله روزانه پرت کنید.
همچنین از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید. شاید در ابتدا برایتان تسکین‌بخش باشد اما خوابتان را بر هم می‌زند و موجب کم آب شدن بدنتان هم می‌شود.
به نظر می‌رسد که ذهن ما بزرگترین مانع ما برای خوابیدن است. بیشتر وقت‌ها وقتی در تاریکی و خلوت دراز می‌کشیم، ذهنمان فضایی عالی برای طغیان پیدا می‌کند. به اتفاقات آن روز فکر می‌کنیم، نگران فردا می‌شویم، به این فکر می‌کنیم که فلان کاری که کرده بودیم درست بوده یا نه، درمورد انتخاب‌های آینده‌مان سوال می‌کنیم یا خیلی ساده دراز می‌کشیم و در فکرمان کار می‌کنیم. به برنامه روزانه‌مان فکر می‌کنیم و یا سعی می‌کنیم برای یکی از مشکلاتمان راه‌حل پیدا کنیم.
باید راهی برای بستن ذهنمان و ریلکس کردن پیدا کنیم. اما این سخت‌ترین مانع خوابیدن است زیرا ذهن می‌تواند مثل یک بچه خیلی شیطان باشد. و زمان‌هایی هست که واقعاً یک عالمه کار داریم که باید انجامشان دهیم. راه‌حل چیست؟ دو انتخاب دارید: ذهنتان را ببندید و بخوابید یا بیدار شوید و کار کنید.
بلند شدن و مشغول شدن به کارها فکر بدی نیست. اینکه ساعت‌ها دراز بکشید و درمورد چیزی فکر کنید کار بی‌هدف و بیهوده‌ای است. پس بلند شوید و کارتان را تمام کنید، مقاله‌تان را بنویسید، یک لیست از کارهای فردا تهیه کنید، حساب بانکی‌تان را چک کنید و از این قبیل. این کارها اگر انجامشان ندهید دیوانه‌تان می‌کنند. پس بلند شوید، آنها را انجام دهید و بعد به تختتان برگردید. یا اینکه فقط بلند شوید و حواس خودتان را با کاری مثل کتاب خواندن، نگاه کردن تلویزیون یا حل جدول پرت کنید.
در یک لحظه فقط به یک چیز می‌توان فکر کرد
پس اگر به چیزی منفی یا مربوط به کار فکر می‌کنید، آن را به فکری دیگر تغییر دهید. برای همین بوده که از قدیم می‌گفتند برای اینکه خوابتان ببرد شروع به شمردن کنید. چون حواس ذهن را از افکار تکراری پرت می‌کند.
ارتباط ذهن-جسم واقعی است
ارتباط ذهن-جسم و اینکه ما رئیس هر دو آنها هستیم را به خاطر آورید.
در آخر بعضی گیاهان و درمان‌های خانگی را برایتان پیشنهاد می‌کنیم. میتوانید قبل از اینکه برای گرفتن یک نسخه پیش دکتر بروید، اینها را امتحان کنید. چای‌های گیاهی و گیاهانی مثل اسطوخودوس، بابونه و ریشه سنبل‌الطیب برای خواب عالی هستند. ممکن است مجبور شوید روش‌های مختلفی را امتحان کنید تا روشی مناسب خودتان پیدا کنید اما حتماً اینکار را بکنید. خواب خوبی داشته باشید!