کرم های خاکی خانواده بزرگی از کرم ها را شامل می شوند اما از بین آنها تنها تعداد معدودی دارای ارزش اقتصادی هستند.مناسبترین گونه کرم های خاکی برای تولید ورمی کمپوست،نژاد ایزینیا فوتیدا می باشد که گروه تولیدی ممتاز این گونه را بصورت 100% خالص و با بهترین شیوه حمل به فروش می رساند.
نوع ارسال: داخل سبد همراه بستر
مشخصات کرم ایزینیا فتیدا :
نام لاتین:Eisenia foetida
جنسیت:هرمافرودیت(دو جنسیتی)
رنگ:قرمز مایل به قهوه ای
نام تخم:کوکون
تعداد لارو داخل هر تخم:3 تا 7 لارو
طول کرم : 1.5 الی 4.5 سانتیمتر
وزن کرم بالغ:4/. تا 1.7 گرم
تعداد کرم در هر کیلوگرم: 1500 تا 2500
یک نسل کرم از تخم تا تخم:60 تا 80 روز در دمای اپتیمم(25 درجه)
عمر کرم ها: 2 تا 9 سال
رطوبت لازم بستر: 70 الی 80 درصد
ph مناسب بستر: 6 ال 8
ضریب تبدیل کود به ورمی کمپوست: حدود 70%
مقدار EC مناسب: کمتر از 500
نرخ تکثیر ایزینیا فتیدا:در سال 12 برابر می شوند
مقدار تزریق ایزینیا فتیدا به بستر: 5 الی 10 کیلوگرم در متر مربع
آشنایی با کرم ایزینیا فتیدا
خداوند بیش از 3000 نوع کرم خاکی آفریده است که چند نوع آن با مابقی تفاوت دارد، مابقی با تولید مثل سالی یک بار، مبادرت به شخم زدن و جابجایی خاک میکنند و لیکن چند نوع معدود دیگر با ویژگی خاصی نجات دهنده محیط زیست انسانها و تامین کننده غذای سالم آنها هستند. یکی از این‌ها کرم خاکی آیزینیا فوتیدا و است که در زبان فارسی به کرم قرمز خاکی حلقوی بارانی و در سطح بین المللی بهکرم قرمزکالیفرنیایی معروف است. Red Worm California
این کرم با تولید مثل هر هفته، با ویژگی داشتن 70 درصد پروتئین در مقایسه با درصد پروتئین گوشت قرمز(25%) یعنی بیش از سه برابر و همچنین دارای امگا 3 یکی از مخلوقات نادر خداوند از لحاظ مواد غذایی می‌باشد.علاوه بر این فضولات این کرم کودی بنام ورمی کمپوست با خواص منحصر بفردی است که در ادامه خواص آن ارائه خواهد شد. این کرم در سال 1942 میلادی شناسایی شده است و از سال 1979 میلادی با آن کسب و کار میشود.
مصارف کرم آیزینیا فتیدا:
در سایر کشورها از این کرم بدلیل داشتن پروتئین 70 درصدی در موارد زیر استفاده میشود:
مصرف پروتئینی انسانی:
در سایر کشورها از جمله در کشور آمریکا غذای مصرفی مردم است همانند انواع کنسرو جهت سالاد، غذاهای پختنی، انواع نوشیدنی و ... به عنوان مثال از گرانترین غذاهای فروشگاه‌های زنجیرهای مک دونالد می‌باشد.با توجه به فرهنگ ما استفاده از آن هدف نمیباشد. (خود کرم به عنوان پروتئین)
مصرف پروتئینی حیوانی:
با توجه به ازدیاد جمعیت و نیاز مردم به مواد پروتئینی سالم، تولید و پرورش دام، طیور و آبزیان، نقش اساسی در تامین نیازهای مردم و تقویت بنیه اقتصادی روستاییان و کشاورزان را دارد.در این میان تغذیه دام، طیور و آبزیان با کرم خاکی به عنوان ماده غذایی دارای پروتئین زیاد باعث افزایش کیفیت محصولات شده و نیاز کشور به واردات محصولاتی چون دان مرغ، انواع مکمل‌های غذایی دام و آرد ماهی را کاهش میدهد. از این گونه برای اولین بار در قرن هجده میلادی برای تغذیه دام و طیور استفاده شد.امروزه در تغذیه مرحله لاروی آبزیان، تمایل به استفاده از زیرا در بسیاری از موارد، دانش بشری هنوز قادر به تامین مصنوعی کلیه نیازهای غذایی لارو نبوده و پوشش این نیاز با غذای زنده راه حل مطلوب و مطمئنی است.مهمترین غذای زنده مصرفی کرم‌خاکی است که درصد پروتئین آن بیش از سایر گونه‌هاست و علاوه بر آن دارای امگا3 نیز می‌باشد.استفاده از این گونه به جای محصولات جانبی علاوه بر افزایش درصد رشد و کیفیت گوشت، از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه‌تر است و تولید آن نیاز کشور به واردات محصولات فوق را که از زمان هجوم شانه دار ژله‌ای به دریای خزر و کاهش کیلکا به عنوان ماده اصلی آرد ماهی و افزایش قیمت آرد ماهی و واردات آن را به همراه داشته است، کاهش می دهد.
به عنوان مواد اولیه در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی:
همانطور که قبلا هم گفته شد این کرم به دلیل داشتن پروتئین و امگا3 فراوان به عنوان یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده محصولات آرایشی و بهداشتی می‌باشد.در سال 1985 شرکت داواستفاده از این کرم را در استفاده از این کرم را در محصولات خود آغاز نمود و اولین سری محصولات خود با عنوان جوان کنند‌گان پوست در سال1987 به بازار عرضه نمود، اما هم اکنون بیشتر شرکتهای پیشتاز در این صنعت با تولید انواع شامپو، صابون، کرم، انواع پودرهای روشن کننده و تقویتی و استمرار به تولید با این کرم را در دستور کار خود قرار داده اند.
به عنوان مواد اولیه در تولید دارو:
از جمله یکی از مهمترین مصارف جدید این کرم که به کمک صنعت داروسازی و پزشکی آمده تولید محصولات دارویی و پزشکی می باشد، که داروهای مکمل غذایی، انواع آرامش بخش‌ها، داروهای ضد سرطان را شامل میشود.
ترﻛﻴﺐ ﺑﺴﺘﺮ و محيط زندگي کرم :
• ﻣﻮاد ﻧﻴﻤﻪ ﭘﻮﺳﻴﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮدﮔﺎوي ﻧﻴﻤﻪ ﭘﻮﺳﻴﺪه يا ﻛﻮداﺳﺒﻲ
•زاﻳﺪات و ﺑﻘﺎﻳﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ. (زاﻳﺪات ﺳﺒﺰﻳﺠﺎت وﻣﻴﻮه ﺟﺎت)
•ﺟﺰء آﻟﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪزﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎيﺧﺎﻧﮕﻲ
•ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎيﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ(ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ آب ﻣﻴﻮه، ﻛﻤﭙﻮت، رب و. . .)
•ﺣﺘﻲ ﻟﺠﻦﻓﺎﺿﻼب(ﺑﻪ ﺟﺰ ﻓﺎﺿﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ)
•رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺴﺘﺮ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﺮﻣﻬﺎ ﺣﺪود70%وزﻧﻲ ﺑﻮده و ﻫﻮادﻫﻲ و ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﻔﺖ ﺷﺪنﺑﺴﺘﺮ و ﻧﮕﻬﺪاريPHآن درﺣﺪ 8-6 از ﻧﻜﺎتﻣﻬﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
•ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ : ﺑﻘﺎﻳﺎي آﻟﻲﻏﻨﻲ از ﻧﻴﺘﺮوژن مناسب هستند (ﺑـﺠﺰﻛﻮد ﻣـﺮﻏﻲ ﻛﻪ ﺑﺮايﻛﺮمﺳﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.)
نقش كرم خاكي در تغذيه آبزيان
[h=3]استفاده از كرم خاكى در تغذيه انواع ماهیان پرورشی
استفاده از كرم خاكى به صورت زنده و يا خشك، در تغذيه آبزيان اهميت بسيارى دارد.تركيبات مناسب اسيدهاى چرب و اسيدهاى آمينه و اسيدهاى آمينه ضرورى و وجود امگا 3 زياد در اين موجود، استفاده از آن را نسبت به منابع گياهى متمايز ساخته است. هضم و جذب آسان كرم خاكى، علاوه بر ديگر خصوصيات مفيد آن،استفاده از آن را در پرورش دوران نوزادى و لاروى انواع آبزيان كاربردى ساخته است.براى تغذيه بچه ماهيان انگشت قد گربه ماهى آفريقايى از كرم خاكى استفاده كردند.نتيجه اين تحقيق نشان داد كه بچه ماهيان تغذيه شده با كرم خاكى رشد سريعترى داشتند و نسبت به بچه ماهيان گروه شاهد كه از كرم خاکی تغذيه نكرده بودند،درصد بازماندگى و مقاومت در برابر استرس در آن ها بيشتر بود.
استفاده از كرم خاكى در تغذيه انواع سخت پوستان
از كرم خاكى در تغذيه پست لارو ميگو جهت افزايش رشد و نيز تسريع تخمريزى در ميگوهاىمولد استفاده شده است.از اين موارد مى توان به تغذيه پست لارو ميگوى پاسفيد غربى و ميگو بزرگ آب شيرين از انواع كرمهاى كم تار از جمله كرم خاكى اشاره كرد. درا ين موارد،اشتياق بالاى پست لارو به تغذيه از كرم و نیز افزايش نرخ رشد ميگوها، قابل توجه بود.
اندازه كرم خاكى
اندازه كرم خاكى نيز عامل بسيار مهمى است كه باعث استفاده مستقيم از كرم در تغذيه آبزيانى كه دهان بزرگى دارند (مانند ماهيان خاويارى) مى گردد.همچنين چون كرم تا مدتها در آب قدرت حركت دارد، مى توان از آن به صورت زنده در تغذيه آبزيانى كه با تاخير به سمت غذا مى روند نيز استفاده نمود،ولى در مورد كرم سفيد، به علت كوچكى آن اين عمل با مشكل مواجه میشود.
توليد كرم خاكى
توليد كرم خاكى ساده بوده و تجهيزات بسيار كمى لازم دارد كه توليد كرم خاكى با هزينه كم را امكانپذير مى سازد. ولى توليد ساير غذاهاى زنده كرمى شكل مانند كرم سفيد، لارو كرم خونى و هزينه و امكانات بيشترى (Tubifex) توبيفكس نياز دارد. با مقايسه درصد پروتئين انواع غذاهاى ذكر شده مشخص است كه بعد از توبيفكس، كرم خاكى بيشترين ميزان پروتئين و خاكستر و درصد متعادل چربى را دارد و مقايسه فاكتورهاى تغذي هاى انرژى و NFE آن مانند پروتئين، چربى، خاكستر غيره در مجموع ارزش تغذيه اى كرم خاكى را بارز مى سازد.اين امر حتى با مقايسه ميزان اسيدهاى آمينه و چرب ضرورى نيز مشخص مى گردد.استفاده از كرم خاكى با توجه به اندازه هاى متفاوت آن در دوره هاى مختلف زندگى، محدود به سن خاصى از آبزى نبوده و با توجه به اهداف و امكانات كارگاه پرورش آبزى، از كرم بالغ،جوان، نوزاد و حتى كوكون (تخم)كرم مى توان استفاده نمود. ولى به طور مثال در مورد كرم سفيد، به علت كوچكى آن، تنها در دوران لاروى و نوزادى آبزيان مى توان استفاده نمود و با رشد آبزى، چون موجود به دنبال غذاهاى بزرگتر و مناسب با اندازه دهان خود مى گردد استفاده از كرم سفيد منطقى و كاربردى نيست.در صورت استفاده از كرم خاكى به صورت خشك، تهيه آن به صورت آرد، بسيار ساد ه تر و به صرفه تر از تهيه آرد كرم سفيد و يا آرد ساير كرمها است. تهيه آرد كرم سفيد، با توجه با هزينه بالاى توليد كرم و نيز كوچكى آن، از نظر اقتصادى به صرفه نيست (شكوريان، 1372 ). همچنين ضريب( تبديل غذايى كرم سفيد 3 (آذرى تاكامى، 1378و ضريب تبديل غذايى كرم خاكى 2 (صفر خانلو و همكاران 1383 ) است. بدين معنى كه براى رشد آبزيان پرورشى تعداد بيشترى كرم سفيد كه گرانتر نيز توليد مى شود، مورد نيازا ست.از اين رو استفاده از كرم خاكى در آبزى پرورى در مقايسه با ساير غذاهاى زنده، مفيدتر، انعطاف پذيرتر نسبت به پرورش و ارزانتر خواهد بود.
پرورش كرم خاكى
در نقاط مختلف جهان براى تكثير و پرورش كرم خاكى روشهاى مختلفى مورد استفاده قرارمى گيرد. از جمله اين روشها مى توان به پرورش فضولات دامى و بقاياى گياهى، پرورش در فاضلاب، پرورش جعبه اى، پرورش در محيط هاى باز و پرورش در محيط آزمايشگاهى اشاره كرد.
از ميان گونه هاى مورد پرورش براى استفاده در آبزى پرورى نيز عمدتاً دو گونه E .foetida D.veneta ضريب رشد بهترى دارد، ولى توليدمثل گونهE .foetida بيشتر بوده و دوره تكثير طولانى اى دارد.براى استفاده در آبزى پرورى،روش پرورش در كودهاى حيوانى معمول است، زيرا بازدهى بهترى داشته و اقتصادى تر نيز هست.
در اين روش در 9 ماه از سال، در هر متر مربع بستر، حدود 14كيلوگرم كرم خاكى در ماه قابل برداشت است.
روش استفاده
براى استفاده از كرم خاكى به صورت تازه، آنها را پس از جداسازى از خاك به مدت2 الى 3 ساعت در مسير جريان آب قرار مى دهند تا عارى از ذرات كود و خاك شود.با اين عمل بخشى از محتويات دستگاه گوارش آنها نيز تميز مى گردد.براى حذف مواد آلى موجود در دستگاه گوارش آنها، مى توان كرمها را مدتى بدون تغذيه نگهدارى نمود.در صورتى كه قرار باشد كرم خاكى بلافاصله پس از شستشو مصرف گردد، بسته به اندازه دهان ماهى، كرمها به وسيله دستگاه خرد كن يا چاقو خرد شده و بلافاصله مورد استفاده قرار مى گيرند، چرا كه در صورت ماندن كرم خاكى در محيط، سريع دچار فساد شده و به دليل ايجاد بوى بد، ماهيان از تغذيه آن خوددارى خواهند كرد. در صورتى كه كر مها شسته شده و بلافاصله مصرف نشوند، بايد آ نها را در يك پارچه تنظيف مرطوب ريخته و در يخچال در دماى كمترا ز 4 درجه سانتى گراد نگهدارى كرد. لازم به ذكر است كه مدت زمان نگهدارى در يخچال نبايد بيشتر از 12 الی 16 ساعت باشد و حدود يك ساعت قبل از مصرف بايد آ نها را از يخچال خارج و پس از آماده سازى به مصرف ماهيان يا بچه ماهيان رساند.وجود خونابه در كرمهاى خاكى خرد شده، در رنگ آب حوضچه هاى پرورشى تغيير رنگ جزيى ايجاد خواهد كرد و هر چه فاصله زمانى بين تهيه و مصرف بيشتر باشد، تغيير رنگ نيز بيشتر خواهد شد.بنابراين بسته به نوع سيستم پرورشى مى توان نسبت به رفع اين مشكل تدابيرى اتخاذ نمود.
بهترين اندازه كرم خاكى براى تغذيه آبزيان، وزن كمتر از 100 ميلىگرم است، زيرا ميزان گل ولاى و مواد آلى موجود در روده آنها كم است. استفاده از كرم خاكى همراه با ساير غذاهاى زنده از قبيل آرتميا،دافنى و غيره به دليل بهينه كردن هضم و جذب كرم خاكى،اثرات مطلوبى در رشد آبزيان دارد.براى تهيه پودر كرم خاكى در مقياس كم مى توان آنها را پس از خشك كردن در گرمخانه، به صورت پودر در آورده و در تركيب جيره غذايى آبزيان مورد استفاده قرار داد.به هر حال با استفاده از كرم خاكى به ويژه در تغذيه بچه ماهيان مى توان علاوه بر تامين احتياجات غذايى آنها صرفه جويى قابل توجهى در هزينه هاى تغذيه آبزيان به عمل آورد.
مروري بر فناوري پوسانش كرمي و كاربردهاي كرم پوسانه
چكيده
در فرايند پوسانش كرمي ، گونه هاي خاصي از كرم خاكي به همراه ساير ريزاندامها عمليات تجزيه و تثبيت انواع مختلفي از پسماندهاي آلي را به دو صورت فيزيكي و زيست شيميايي انجام ميدهند. فرايند فيزيكي شامل هوادهي، اختلاط و خردكردن مواد و فرايند زيست شيميايي متاثر از فعاليت ميكروبي و ترشحات آنزيمي درون روده و معده كرمهاست (همانند يك زيست راكتور). محصول اين روش(كرم پوسانه) داراي مقدار زيادي مواد هيوميك است كه كاربردهاي مهمي مانند جذب يونهاي فلزي و هيدروكربن هاي حلقوي سنگين را براي آن به وجود مي آورد. درصد مواد مغذي و هورمون هاي رشد مورد نياز جهت استفادة گياهان در اين محصول ، چندين برابر خاك معمولي بوده و تاثير آن بر بهبود رشد گياهان به اثبات رسيده است. از كرم پوسانه به عنوان يك ماده بهبود دهندة خواص خاك استفاده ميشود. عدم وجود بو و عوامل بيماريزا، ظاهر طبيعي و ساختار فيزيكي مطلوب در كرم پوسانه از ديگر مزاياي آن است. در مقايسه با روشهاي رايج پوسانش، كيفيت محصول فناوري پوسانش كرمي بهتر و زمان لازم براي رسيدن به آن كمتر است. از اين فرايند مي توان براي تثبيت لجن تصفيه خانه فاضلاب و تبديل آن به يك ماده بي ضرر براي محيط زيست استفاده كرد.
كلمات کلیدی:پوسانش كرمي، كرم هاي پوسانه ساز، كرم پوسانه و كاربردهاي آن و پسماندهاي آلي
مديريت پسماندهاي جامد يكي از مسايل جدي و مخاطره انگيز زندگي شهري است كه همواره به عنوان يك چالش بسيار مهم در بسياري از كشورها مطرح بوده است . فرايند پوسانش كرمي يكي از روش هاي همسو با حفظ محيط زيست جهت تبديل پسماندهاي آلي(در واحدهاي كوچك تا مقياس هاي صنعتي ) به مواد هوموسي غني و بهبود دهنده خاك محسوب مي شود.در اين فرايند گونه هاي خاصي از كرم خاكي در كنار ساير ريزاندام ها طي فرايندهاي فيزيكي و زيست شيميايي، عمليات تجزيه و تثبيت موا د آلي را انجام مي دهند.استفاده از پوسانش كرمي هم از منظر كاهش پسماند هاي آلي و هم از نظر به دست آوردن محصول باارزش و غني از مواد مغذي قابل توجه است . آناليز شيميايي فضولات اين كرم ها (كرم پوسانه ) نشان مي دهد كه منگنز، نيتروژن و پتاسيم در دسترس به ترتيب 2، 15 و 7 برابر خاك معمولي مي باشند.
كرم هاي پوسانه ساز
كرم هاي خاكي از قديم به عنوان موجودات مفيد توسط كشاورزان شناخته شده بودند.آن ها گروه بزرگي از موجودات خاكي محسوب مي شوند كه در زنجيرة غذايي در جايگاه تجزيه كننده هاي ثانويه قرار مي گيرند. كرم هاي حلقوي از اهميت بيشتري برخوردارند . كرم هاي حلقوي به سه رده 1- پرتاران 2- كم تاران و بی تاران تقسيم بندي مي شوند. تمامي گونه هاي رده پرتاران و بي تاران آبزي و انگل هستند و تنها برخي از گونه هاي رده كم تاران را كرم هاي خاكي تشكيل مي دهند. حدود 1800 گونه كرم خاكي در سراسر دنيا شناخته شده اند.كرم هاي خاكي نيز از منظر ناحية فعاليت در خاك به سه دسته:
سطح زي، نقب زن و عمق زي تقسيم بندي مي شوند. بيشتر كرم هاي مورد استفاده در فرايند پوسانش كرمي، سطح زي هستند . كرم هاي اين گروه به ندرت خاك را مي بلعند، طول عمر كوتاه، سرعت رشد و تكثير بالا و اندازة كوچك تا متوسط دارند.بنابراين از هزاران گونه كرم خاكي تنها چند نمونه از آنها توانايي استفاده در روش پوسانش كرمي جهت تبديل پسماندهاي آلي به مو اد با ارزش هوموسي را دارند كه از مشهورترين آنها مي توان به مواردي مانند آيزنيا فتاديا ، آيزنيا آندري،لومبريكوس روبلوس ، يودريلوس يوگنيا و پريونيكس اكسكاواتوس اشاره كرد.
مشخصات محصول نهايي
كرم پوسانه يك محصول همگن با ظاهر مطلوب است . اين محصول داراي هورمون هاي رشد گياهان و آنزيم هاي سطح بالاي خاك مي باشد.كه مي تواند باعث بهبود جمعيت ميكروبي و نگهداري مواد مغذي براي مدت بيشتر شود. نكته مهم ، نداشتن تاثير منفي اين محصول بر محيط است. سنگدان كرم هاي خاكي مانند يك خردكن كلوئيدي است كه خوراك ورودي را به ذرات كمتر از دو ميكرومتر تبديل مي كند . اين افزايش سطحِ در دسترس، مي تواند دليلي براي افزايش موقعيت هاي تبادل كاتيوني و جذب بيشتر مواد مغذي جهت استفاد ة احتمالي گياهان باشد.محصول نهايي حاصل از اين فرايند سرشار از مواد مغذي از قبيل نيتروژن، فسفر، منيزيم، روي، كلسيم و همچنين تعداد زيادي از انواع ريزاندام هاست.به دليل ايجاد و گسترش شرايط هوازي ناشي از عملكرد كرم ها، اين فرايند و محصول آن بدون بو مي باشند.كيفيت محصول به پارامترهايي مانند نوع سوبسترا (پسماند آلي )،دما و گونه كرمي كه مورد استفاده قرار بستگي دارد.كرم هاي خاكي در طول فرايند پوسانش كرمي سبب حذف عوامل بيماري زا براي انسان مي شوند.همچنين گونه هايي چون سالمونلا واشريشياكُلي توانايي ادامه حيات در پوسانه كرمي را ندارند . مهم ترين دليل حذف اين عوامل، بهبود شرايط هوازي در اين فرايند است ، زيرا بيشتر ميكروب هاي بيماري زا براي انسان در گروه ميكروب هاي بي هوازي قرار دارند.كرم هاي خاكي آيزنيا فتاديا بعد از دو هفته به طور قابل توجهي، تعداد كاليفرم ها را كاهش مي دهند. بامخلوط كردن كرم پوسانه با بستر حاوي كاليفرم (بدون حضور كرم ها) و با گذشت 60 روز، تاثير قابل ملاحظه اي در تعداد كاليفرم ها مشاهده نشده است. اين نتيجه سبب تقويت اين ايده مي شود كه ريزاندام هاي موجود در روده كرم ها، تاثير اصلي را بر كاهش تعداد كاليفرم ها دارند.كاهش 100 درصدي كاليفرم در محصول فرايند پوسانش كرمي از طريق مطالعات ديگر نيز به اثبات رسيده است.
كاربردهاي كرم پوسانه
حذف هيدروكربن ها و عناصر فلزي سنگين
(به دليل داشتن گروه هايي با بار منفي 1) مي تواند به عنوان يك جاذب بسيار خوب براي جداسازي انواع يون هاي فلزي مورد استفاده قرار گيرد . اين ماده به دليل ظرفيت بالاي جذب به عنوان يك گزينه مطرح در كنار جاذب هاي تجاري محسوب مي گردد.
كاهش نسبت كربن به نيتروژن و تثبيت مواد آلي بستر
دو عنصر كربن و نيتروژن در تجزيه زيستي مواد بسيار موثرند و تنظيم نسبت آن ها از اهميت زيادي برخوردار است . اگر اين نسبت بالا باشد،ريزاندام ها براي تامين نيتروژن مورد نياز خود وارد مرحله خودخوري شده و پيكر مرده ديگر موجودات را مصرف مي كنند. انرژي لازم براي تامين نيتروژن به روش مذكور، سبب مصرف كربن مي شود تا با كاهش اين عنصر، حالت تعادل برقرار گردد . در نتيجه سرعت تجزيه مواد آلي در اين حا لت، كاهش مي يابد. در نسبت هاي بالاتر از 40 ، نيتروژن به عامل محدودكنندة رشد تبديل مي شود و در نسبت بالاتر از 80تهيه پوسانه به روش رايج (گرمادوست ) بسيار سخت خواهد بود . البته توانايي روش پوسانش كرمي در برخورد با بسترهايي كه نسبت بالاتري از اين پارامتر را دار ند، بسيار بهتر ارزيابي شده است.به طور كلي مي توان با افزودن مواد سلول وزي نظير بقاياي گياهي سبب افزايش و با استفاده از موادي مانند كود حيواني و يا لجن سبب كاهش اين نسبت شد. كود گاوي را مي توان به عنوان بهترين ماده بستري براي فرايند پوسانش كرمي در نظر گرفت.
افزايش فعاليت ميكروبي و آنزيمي
اگرچه ميكروب ها مسئوليت اصلي در تجزيه زيست شيميايي پسماندهاي آلي را برعهده دارند، ولي بايد توجه داشت كه كرم ها به عنوان يك عامل محرك مهم در اين فرايند ايفاي نقش مي كنند.كرم ها به طور غيرمستقيم و با تغيير خواص شيميايي سو بسترا، تكثير و تشكيل كولوني هاي ميكروبي را بهبود مي بخشند و در نتيجه نرخ تبديل به مواد معدني در بستر را افزايش مي دهند. سيال موجود در بدن و ماده مخاطي ترشح شده از كرم ها، حاوي مقادير زيادي مواد آلي، آمونيوم و اوره است. اين تركيب ، سبب رشد جمعيت ميكروبي وبهبود فعاليت آن ها مي شود.
تصفيه و تثبيت لجن
مطالعات مختلفي بر روي پتانسيل استفاده از كرم هاي خاكي جهت تثبيت و تصفيه لجن صنعتي و شهري انجام گرفته است كه نشان مي دهند فرايند پوسانش كرمي ، توانايي كافي جهت تبديل لجن به مواد با ارزش را دارد و مي تواند به عنوان يك روش جايگزين مناسب براي روش هاي رايج مانند دفن در خاكچال و سوزاندن در زباله سوز به كار رود.در سال هاي اخير، تمايل به استفاده از فناوري پوسانش كرمي به عنوان يك روش موثر و كم هزينه جهت مديريت پسماندهاي آلي ، همانند لجن حاصل از تصفيه خانه هاي صنايع كاغذ و لبنيات، روبه رشد است.لجن تصفيه فاضلاب كارخانه توليد نيشكر، منبعي سرشار از مواد مغذي، مواد آلي، پروتئين، ريزاندام ها و آنزيم هاست و مي تواند به عنوان يك كود آلي مغذي به كار رود ولي باتوجه به بوي نامطبوع، هزينه هاي حمل و نقل و نگراني در رابطه با پوسته كردن زمين، كشاورزان تمايلي به استفاده مستقيم از اين ماده را ندارند. روش هاي رايج پوسانش براي اين لجن حدود شش ماه طول مي كشد، بوي نامطبوع آن را به طور كامل برطرف نمي كند، مواد مغذي آن را كاهش و تراكم آن را افزايش مي دهد. در همين راستا استفاده از كرم هاي آيزنيا فتاديا به همراه كود گاوي براي تثبيت اين نوع لجن مورد آزمايش قرار گرفت . نتايج ،همانند مطالعات قبلي ، افزايش نيتروژن و فسفر و كاهش نسبت كربن
به نيتروژن را نشان داده اند.
مقايسه با روش پوسانش معمولي
روش پوسانش به طور كلي منطبق ترين روش با محيط زيست جهت مديريت پسماندهاي جامد است و از همين رو گسترش آن ، امري ضروري محسوب مي شود. اگرچه در اين مطالعه مروري، مزايايي در رابطه با روش پوسانش كرمي مطرح شده است ولي نبايستي اين موضوع را ضعف روش هاي رايج پوسانش دانست . از طرف ديگر ايجاد شرايط مناسب در روش پوسانش كرمي مشكل تر است و خود اين موضوع شايد مهم ترين ضعف اين روش در مقياس هاي بزرگ باشد.به طور كلي، مد.ت لازم براي رسيدن به انتهاي عمليات (رسيدن به يك محصول تيره و با ساختار پودري يكنواخت ) براي فرايند پوسانش كرمي در حدود نصف همين زمان براي پوسانش معمولي است و اين در صورتي است كه بازده كلي تبديل، كاهش چشمگيري پيدا كرم پوسانه در ناحيه خنثي و متمايل به قليايي هست، pH نمي كند.در حالي كه اين پارامتر براي پوسانه معمولي در محدوده اسيدي است.
وضعيت فناوري پوسانش كرمي در كشور
صرف نظر از شرايط دما و رطوبت بهينه جهت زندگي و عملكرد كرم هاي پوسان ه ساز، در اكثر نقاط كشور استعداد استفاده از اين كرم ها جهت تبديل و تثبيت پسماندهاي آلي و غذايي به مواد باارزش و بي ضرر براي محيط زيست وجود دارد . نكته مهم استفاده از اين موجودات در منازل و واحدهاي اداري است كه مي تواند نقش موثري را در بازيافت زباله هاي تَر در مبدأ ايفا كند. اگرچه در بسياري از كشورها،داشتن يك محفظه نگهداري كرم به موضوعي عادي تبديل شده است،متاسفانه هنوز اطلاعات اكثر افراد در ايران در رابطه با اين موضوع اندك است . در اين ميان، نقش سازمان هاي مرتبط مانند مديريت پسماند شهرداري و سازمان حفاظت محيط زيست در گسترش فرهنگ استفاده از اين موجودات مفيد بسيار مهم است . در بخش خصوصي نيز در حال حاضر به جز چند شركت كه اكثراً در تهران، شيراز و مشهد مستقر هستند، فعاليت گسترده اي در راستاي توليد كرم پوسانه وپرورش كرم صورت نمي گيرد. قيمت هركيلوگرم كرمِ پوسانه ساز در ايران در حدود 50 هزار تومان و هر كيلوگرم محصول كرم پوسانه در
حدود 500 تومان است كه در مقايسه با قيمت بازار جهاني (صرف نظراز هزينه حمل و نقل)، تقريباً يكسان است.
نتيجه گيري
در سال هاي اخير روش پوسانش كرمي به عنوان يك فرايند منطبق با محيط زيست و يك گزينة موثر جهت مديريت پسماندهاي جامد در كنار روش هاي رايجي چون سوزاندن در زباله سوز و دفن در خاكچال مورد توجه قرار گرفته است . استفاده از اين روش در منازل و واحدهاي كوچك مي تواند ميزان زباله تحويلي به سامانه مديريت شهري را كاهش دهد . در كنار اين مزيت مهم، مطالعات مختلفي نيز در مورد كاربردهاي محصول اين روش (كرم پوسانه )صورت گرفته است كه در نوع خود بسيار جالب توجه است.استفاده از آن به عنوان يك جاذب طبيعي براي حذف فلزات و هيدروكربن هاي سنگين ، مؤثر در افزايش حاصلخيزي خاك، دارا بودن نسبت بهينة كربن به نيتروژن ، تامين كنندة عناصر مغذي و هورمون هاي رشد جهت استفادة گياهان ، بهبود دهندة فعاليت آنزيمي و ميكروبي خاك و عامل تثبيت كنندة لجن تصفيه خانه فاضلاب ، از جملة كاربردهاي مهم كرم پوسانه محسوب مي گردد.
نویسندگان: محمد حسین فاتحی و جلال شایگان
مطالبی در مورد پرورش کرم:
در حدود 4200 نوع مختلف از کرمهای خاکی وجود دارند.
کرمها در جایی زندگی میکنند که از غذا، رطوبت، اکسیژن و دمای هوای مطلوب برخوردار باشد.
در هر ایکر از زمین ممکن است بیش از یک میلیون کرم خاکی وجود داشته باشد.
کرمها با ایجاد تونلهای عمیق در خاک، باعث نزدیک شدن خاکهای زیرین به خاکهای سطحی و ترکیب آنها با یکدیگر میشوند. مواد لعابی که از کرمها دفع میشود حاوی نیتروژن است که یک عنصر غذایی مهم برای گیاهان محسوب میشود. این لعاب چسبناک باعث پیوند ذرات خاک و تشکیل خاکدانه میگردد.
کرمها جانورانی خونسرد میباشند.
نوزادان کرم از کوکونهایی‌که کوچکتر از یک‌دانه برنج است متولد مي‌شوند.
اگرچه کرمها چشم ندارند اما میتوانند روشنایی را به ویژه در قسمت قدامی خود حس کنند. آنها خود را از معرض نور کنار کشیده و در صورت مواجه شدن با نور برای مدتی زیاد (حدود یک ساعت) دچار فلج و بی‌حسی میشوند.
اگر پوست کرم خشک شود کرمها خواهند مرد.
کرمها جزء جانوران هرمافرودیت میباشند یعنی هر کرم اندامهای نر و مادگی را توأمان دارد، ولی نهایتاً کرم با اتصال به جفت دیگر از طریق دو کلیتلوم و تبادل اسپرم عمل جفتگیری را انجام میدهد. سپس هر کرم یک کیسه تخم ریزی در کلیتلوم خود تشکیل میدهد (کلیتلوم قسمتی برجسته در تنه کرم است و در بندهای نزدیک سر یک کرم بالغ قراردارد).)
کرمها میتوانند در هر روز معادل نیمی از وزن خود تغذیه نمایند.
تولید كرم‌پوسال، ساده ترین روش در بازیافت زبالههای مواد غذایی است و روشی عالی برای کسانی است که از یک تل کمپوست در فضای خارجی برخوردار نمیباشند.
تهیه کمپوست توسط کرمها از معدوم کردن زباله های غذاهای گیاهی جلوگیری کرده و باعث ایجاد کمپوستی با کیفیت بالا میشود.
لینک منبع : موارد مصرف کرم ایزینیا فتیدا
نوع ارسال: داخل سبد همراه بستر
مشخصات کرم ایزینیا فتیدا :
نام لاتین:Eisenia foetida
جنسیت:هرمافرودیت(دو جنسیتی)
رنگ:قرمز مایل به قهوه ای
نام تخم:کوکون
تعداد لارو داخل هر تخم:3 تا 7 لارو
طول کرم : 1.5 الی 4.5 سانتیمتر
وزن کرم بالغ:4/. تا 1.7 گرم
تعداد کرم در هر کیلوگرم: 1500 تا 2500
یک نسل کرم از تخم تا تخم:60 تا 80 روز در دمای اپتیمم(25 درجه)
عمر کرم ها: 2 تا 9 سال
رطوبت لازم بستر: 70 الی 80 درصد
ph مناسب بستر: 6 ال 8
ضریب تبدیل کود به ورمی کمپوست: حدود 70%
مقدار EC مناسب: کمتر از 500
نرخ تکثیر ایزینیا فتیدا:در سال 12 برابر می شوند
مقدار تزریق ایزینیا فتیدا به بستر: 5 الی 10 کیلوگرم در متر مربع
آشنایی با کرم ایزینیا فتیدا
خداوند بیش از 3000 نوع کرم خاکی آفریده است که چند نوع آن با مابقی تفاوت دارد، مابقی با تولید مثل سالی یک بار، مبادرت به شخم زدن و جابجایی خاک میکنند و لیکن چند نوع معدود دیگر با ویژگی خاصی نجات دهنده محیط زیست انسانها و تامین کننده غذای سالم آنها هستند. یکی از این‌ها کرم خاکی آیزینیا فوتیدا و است که در زبان فارسی به کرم قرمز خاکی حلقوی بارانی و در سطح بین المللی بهکرم قرمزکالیفرنیایی معروف است. Red Worm California
این کرم با تولید مثل هر هفته، با ویژگی داشتن 70 درصد پروتئین در مقایسه با درصد پروتئین گوشت قرمز(25%) یعنی بیش از سه برابر و همچنین دارای امگا 3 یکی از مخلوقات نادر خداوند از لحاظ مواد غذایی می‌باشد.علاوه بر این فضولات این کرم کودی بنام ورمی کمپوست با خواص منحصر بفردی است که در ادامه خواص آن ارائه خواهد شد. این کرم در سال 1942 میلادی شناسایی شده است و از سال 1979 میلادی با آن کسب و کار میشود.
مصارف کرم آیزینیا فتیدا:
در سایر کشورها از این کرم بدلیل داشتن پروتئین 70 درصدی در موارد زیر استفاده میشود:
مصرف پروتئینی انسانی:
در سایر کشورها از جمله در کشور آمریکا غذای مصرفی مردم است همانند انواع کنسرو جهت سالاد، غذاهای پختنی، انواع نوشیدنی و ... به عنوان مثال از گرانترین غذاهای فروشگاه‌های زنجیرهای مک دونالد می‌باشد.با توجه به فرهنگ ما استفاده از آن هدف نمیباشد. (خود کرم به عنوان پروتئین)
مصرف پروتئینی حیوانی:
با توجه به ازدیاد جمعیت و نیاز مردم به مواد پروتئینی سالم، تولید و پرورش دام، طیور و آبزیان، نقش اساسی در تامین نیازهای مردم و تقویت بنیه اقتصادی روستاییان و کشاورزان را دارد.در این میان تغذیه دام، طیور و آبزیان با کرم خاکی به عنوان ماده غذایی دارای پروتئین زیاد باعث افزایش کیفیت محصولات شده و نیاز کشور به واردات محصولاتی چون دان مرغ، انواع مکمل‌های غذایی دام و آرد ماهی را کاهش میدهد. از این گونه برای اولین بار در قرن هجده میلادی برای تغذیه دام و طیور استفاده شد.امروزه در تغذیه مرحله لاروی آبزیان، تمایل به استفاده از زیرا در بسیاری از موارد، دانش بشری هنوز قادر به تامین مصنوعی کلیه نیازهای غذایی لارو نبوده و پوشش این نیاز با غذای زنده راه حل مطلوب و مطمئنی است.مهمترین غذای زنده مصرفی کرم‌خاکی است که درصد پروتئین آن بیش از سایر گونه‌هاست و علاوه بر آن دارای امگا3 نیز می‌باشد.استفاده از این گونه به جای محصولات جانبی علاوه بر افزایش درصد رشد و کیفیت گوشت، از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه‌تر است و تولید آن نیاز کشور به واردات محصولات فوق را که از زمان هجوم شانه دار ژله‌ای به دریای خزر و کاهش کیلکا به عنوان ماده اصلی آرد ماهی و افزایش قیمت آرد ماهی و واردات آن را به همراه داشته است، کاهش می دهد.
به عنوان مواد اولیه در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی:
همانطور که قبلا هم گفته شد این کرم به دلیل داشتن پروتئین و امگا3 فراوان به عنوان یکی از مواد اصلی تشکیل دهنده محصولات آرایشی و بهداشتی می‌باشد.در سال 1985 شرکت داواستفاده از این کرم را در استفاده از این کرم را در محصولات خود آغاز نمود و اولین سری محصولات خود با عنوان جوان کنند‌گان پوست در سال1987 به بازار عرضه نمود، اما هم اکنون بیشتر شرکتهای پیشتاز در این صنعت با تولید انواع شامپو، صابون، کرم، انواع پودرهای روشن کننده و تقویتی و استمرار به تولید با این کرم را در دستور کار خود قرار داده اند.
به عنوان مواد اولیه در تولید دارو:
از جمله یکی از مهمترین مصارف جدید این کرم که به کمک صنعت داروسازی و پزشکی آمده تولید محصولات دارویی و پزشکی می باشد، که داروهای مکمل غذایی، انواع آرامش بخش‌ها، داروهای ضد سرطان را شامل میشود.
ترﻛﻴﺐ ﺑﺴﺘﺮ و محيط زندگي کرم :
• ﻣﻮاد ﻧﻴﻤﻪ ﭘﻮﺳﻴﺪه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻮدﮔﺎوي ﻧﻴﻤﻪ ﭘﻮﺳﻴﺪه يا ﻛﻮداﺳﺒﻲ
•زاﻳﺪات و ﺑﻘﺎﻳﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ. (زاﻳﺪات ﺳﺒﺰﻳﺠﺎت وﻣﻴﻮه ﺟﺎت)
•ﺟﺰء آﻟﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺰﻳﻪزﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎيﺧﺎﻧﮕﻲ
•ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎيﺑﺮﺧﻲ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ(ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﺠﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ آب ﻣﻴﻮه، ﻛﻤﭙﻮت، رب و. . .)
•ﺣﺘﻲ ﻟﺠﻦﻓﺎﺿﻼب(ﺑﻪ ﺟﺰ ﻓﺎﺿﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ)
•رﻃﻮﺑﺖ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺴﺘﺮ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻛﺮﻣﻬﺎ ﺣﺪود70%وزﻧﻲ ﺑﻮده و ﻫﻮادﻫﻲ و ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﻔﺖ ﺷﺪنﺑﺴﺘﺮ و ﻧﮕﻬﺪاريPHآن درﺣﺪ 8-6 از ﻧﻜﺎتﻣﻬﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
•ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ : ﺑﻘﺎﻳﺎي آﻟﻲﻏﻨﻲ از ﻧﻴﺘﺮوژن مناسب هستند (ﺑـﺠﺰﻛﻮد ﻣـﺮﻏﻲ ﻛﻪ ﺑﺮايﻛﺮمﺳﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.)
نقش كرم خاكي در تغذيه آبزيان
[h=3]استفاده از كرم خاكى در تغذيه انواع ماهیان پرورشی
استفاده از كرم خاكى به صورت زنده و يا خشك، در تغذيه آبزيان اهميت بسيارى دارد.تركيبات مناسب اسيدهاى چرب و اسيدهاى آمينه و اسيدهاى آمينه ضرورى و وجود امگا 3 زياد در اين موجود، استفاده از آن را نسبت به منابع گياهى متمايز ساخته است. هضم و جذب آسان كرم خاكى، علاوه بر ديگر خصوصيات مفيد آن،استفاده از آن را در پرورش دوران نوزادى و لاروى انواع آبزيان كاربردى ساخته است.براى تغذيه بچه ماهيان انگشت قد گربه ماهى آفريقايى از كرم خاكى استفاده كردند.نتيجه اين تحقيق نشان داد كه بچه ماهيان تغذيه شده با كرم خاكى رشد سريعترى داشتند و نسبت به بچه ماهيان گروه شاهد كه از كرم خاکی تغذيه نكرده بودند،درصد بازماندگى و مقاومت در برابر استرس در آن ها بيشتر بود.
استفاده از كرم خاكى در تغذيه انواع سخت پوستان
از كرم خاكى در تغذيه پست لارو ميگو جهت افزايش رشد و نيز تسريع تخمريزى در ميگوهاىمولد استفاده شده است.از اين موارد مى توان به تغذيه پست لارو ميگوى پاسفيد غربى و ميگو بزرگ آب شيرين از انواع كرمهاى كم تار از جمله كرم خاكى اشاره كرد. درا ين موارد،اشتياق بالاى پست لارو به تغذيه از كرم و نیز افزايش نرخ رشد ميگوها، قابل توجه بود.
اندازه كرم خاكى
اندازه كرم خاكى نيز عامل بسيار مهمى است كه باعث استفاده مستقيم از كرم در تغذيه آبزيانى كه دهان بزرگى دارند (مانند ماهيان خاويارى) مى گردد.همچنين چون كرم تا مدتها در آب قدرت حركت دارد، مى توان از آن به صورت زنده در تغذيه آبزيانى كه با تاخير به سمت غذا مى روند نيز استفاده نمود،ولى در مورد كرم سفيد، به علت كوچكى آن اين عمل با مشكل مواجه میشود.
توليد كرم خاكى
توليد كرم خاكى ساده بوده و تجهيزات بسيار كمى لازم دارد كه توليد كرم خاكى با هزينه كم را امكانپذير مى سازد. ولى توليد ساير غذاهاى زنده كرمى شكل مانند كرم سفيد، لارو كرم خونى و هزينه و امكانات بيشترى (Tubifex) توبيفكس نياز دارد. با مقايسه درصد پروتئين انواع غذاهاى ذكر شده مشخص است كه بعد از توبيفكس، كرم خاكى بيشترين ميزان پروتئين و خاكستر و درصد متعادل چربى را دارد و مقايسه فاكتورهاى تغذي هاى انرژى و NFE آن مانند پروتئين، چربى، خاكستر غيره در مجموع ارزش تغذيه اى كرم خاكى را بارز مى سازد.اين امر حتى با مقايسه ميزان اسيدهاى آمينه و چرب ضرورى نيز مشخص مى گردد.استفاده از كرم خاكى با توجه به اندازه هاى متفاوت آن در دوره هاى مختلف زندگى، محدود به سن خاصى از آبزى نبوده و با توجه به اهداف و امكانات كارگاه پرورش آبزى، از كرم بالغ،جوان، نوزاد و حتى كوكون (تخم)كرم مى توان استفاده نمود. ولى به طور مثال در مورد كرم سفيد، به علت كوچكى آن، تنها در دوران لاروى و نوزادى آبزيان مى توان استفاده نمود و با رشد آبزى، چون موجود به دنبال غذاهاى بزرگتر و مناسب با اندازه دهان خود مى گردد استفاده از كرم سفيد منطقى و كاربردى نيست.در صورت استفاده از كرم خاكى به صورت خشك، تهيه آن به صورت آرد، بسيار ساد ه تر و به صرفه تر از تهيه آرد كرم سفيد و يا آرد ساير كرمها است. تهيه آرد كرم سفيد، با توجه با هزينه بالاى توليد كرم و نيز كوچكى آن، از نظر اقتصادى به صرفه نيست (شكوريان، 1372 ). همچنين ضريب( تبديل غذايى كرم سفيد 3 (آذرى تاكامى، 1378و ضريب تبديل غذايى كرم خاكى 2 (صفر خانلو و همكاران 1383 ) است. بدين معنى كه براى رشد آبزيان پرورشى تعداد بيشترى كرم سفيد كه گرانتر نيز توليد مى شود، مورد نيازا ست.از اين رو استفاده از كرم خاكى در آبزى پرورى در مقايسه با ساير غذاهاى زنده، مفيدتر، انعطاف پذيرتر نسبت به پرورش و ارزانتر خواهد بود.
پرورش كرم خاكى
در نقاط مختلف جهان براى تكثير و پرورش كرم خاكى روشهاى مختلفى مورد استفاده قرارمى گيرد. از جمله اين روشها مى توان به پرورش فضولات دامى و بقاياى گياهى، پرورش در فاضلاب، پرورش جعبه اى، پرورش در محيط هاى باز و پرورش در محيط آزمايشگاهى اشاره كرد.
از ميان گونه هاى مورد پرورش براى استفاده در آبزى پرورى نيز عمدتاً دو گونه E .foetida D.veneta ضريب رشد بهترى دارد، ولى توليدمثل گونهE .foetida بيشتر بوده و دوره تكثير طولانى اى دارد.براى استفاده در آبزى پرورى،روش پرورش در كودهاى حيوانى معمول است، زيرا بازدهى بهترى داشته و اقتصادى تر نيز هست.
در اين روش در 9 ماه از سال، در هر متر مربع بستر، حدود 14كيلوگرم كرم خاكى در ماه قابل برداشت است.
روش استفاده
براى استفاده از كرم خاكى به صورت تازه، آنها را پس از جداسازى از خاك به مدت2 الى 3 ساعت در مسير جريان آب قرار مى دهند تا عارى از ذرات كود و خاك شود.با اين عمل بخشى از محتويات دستگاه گوارش آنها نيز تميز مى گردد.براى حذف مواد آلى موجود در دستگاه گوارش آنها، مى توان كرمها را مدتى بدون تغذيه نگهدارى نمود.در صورتى كه قرار باشد كرم خاكى بلافاصله پس از شستشو مصرف گردد، بسته به اندازه دهان ماهى، كرمها به وسيله دستگاه خرد كن يا چاقو خرد شده و بلافاصله مورد استفاده قرار مى گيرند، چرا كه در صورت ماندن كرم خاكى در محيط، سريع دچار فساد شده و به دليل ايجاد بوى بد، ماهيان از تغذيه آن خوددارى خواهند كرد. در صورتى كه كر مها شسته شده و بلافاصله مصرف نشوند، بايد آ نها را در يك پارچه تنظيف مرطوب ريخته و در يخچال در دماى كمترا ز 4 درجه سانتى گراد نگهدارى كرد. لازم به ذكر است كه مدت زمان نگهدارى در يخچال نبايد بيشتر از 12 الی 16 ساعت باشد و حدود يك ساعت قبل از مصرف بايد آ نها را از يخچال خارج و پس از آماده سازى به مصرف ماهيان يا بچه ماهيان رساند.وجود خونابه در كرمهاى خاكى خرد شده، در رنگ آب حوضچه هاى پرورشى تغيير رنگ جزيى ايجاد خواهد كرد و هر چه فاصله زمانى بين تهيه و مصرف بيشتر باشد، تغيير رنگ نيز بيشتر خواهد شد.بنابراين بسته به نوع سيستم پرورشى مى توان نسبت به رفع اين مشكل تدابيرى اتخاذ نمود.
بهترين اندازه كرم خاكى براى تغذيه آبزيان، وزن كمتر از 100 ميلىگرم است، زيرا ميزان گل ولاى و مواد آلى موجود در روده آنها كم است. استفاده از كرم خاكى همراه با ساير غذاهاى زنده از قبيل آرتميا،دافنى و غيره به دليل بهينه كردن هضم و جذب كرم خاكى،اثرات مطلوبى در رشد آبزيان دارد.براى تهيه پودر كرم خاكى در مقياس كم مى توان آنها را پس از خشك كردن در گرمخانه، به صورت پودر در آورده و در تركيب جيره غذايى آبزيان مورد استفاده قرار داد.به هر حال با استفاده از كرم خاكى به ويژه در تغذيه بچه ماهيان مى توان علاوه بر تامين احتياجات غذايى آنها صرفه جويى قابل توجهى در هزينه هاى تغذيه آبزيان به عمل آورد.
مروري بر فناوري پوسانش كرمي و كاربردهاي كرم پوسانه
چكيده
در فرايند پوسانش كرمي ، گونه هاي خاصي از كرم خاكي به همراه ساير ريزاندامها عمليات تجزيه و تثبيت انواع مختلفي از پسماندهاي آلي را به دو صورت فيزيكي و زيست شيميايي انجام ميدهند. فرايند فيزيكي شامل هوادهي، اختلاط و خردكردن مواد و فرايند زيست شيميايي متاثر از فعاليت ميكروبي و ترشحات آنزيمي درون روده و معده كرمهاست (همانند يك زيست راكتور). محصول اين روش(كرم پوسانه) داراي مقدار زيادي مواد هيوميك است كه كاربردهاي مهمي مانند جذب يونهاي فلزي و هيدروكربن هاي حلقوي سنگين را براي آن به وجود مي آورد. درصد مواد مغذي و هورمون هاي رشد مورد نياز جهت استفادة گياهان در اين محصول ، چندين برابر خاك معمولي بوده و تاثير آن بر بهبود رشد گياهان به اثبات رسيده است. از كرم پوسانه به عنوان يك ماده بهبود دهندة خواص خاك استفاده ميشود. عدم وجود بو و عوامل بيماريزا، ظاهر طبيعي و ساختار فيزيكي مطلوب در كرم پوسانه از ديگر مزاياي آن است. در مقايسه با روشهاي رايج پوسانش، كيفيت محصول فناوري پوسانش كرمي بهتر و زمان لازم براي رسيدن به آن كمتر است. از اين فرايند مي توان براي تثبيت لجن تصفيه خانه فاضلاب و تبديل آن به يك ماده بي ضرر براي محيط زيست استفاده كرد.
كلمات کلیدی:پوسانش كرمي، كرم هاي پوسانه ساز، كرم پوسانه و كاربردهاي آن و پسماندهاي آلي
مديريت پسماندهاي جامد يكي از مسايل جدي و مخاطره انگيز زندگي شهري است كه همواره به عنوان يك چالش بسيار مهم در بسياري از كشورها مطرح بوده است . فرايند پوسانش كرمي يكي از روش هاي همسو با حفظ محيط زيست جهت تبديل پسماندهاي آلي(در واحدهاي كوچك تا مقياس هاي صنعتي ) به مواد هوموسي غني و بهبود دهنده خاك محسوب مي شود.در اين فرايند گونه هاي خاصي از كرم خاكي در كنار ساير ريزاندام ها طي فرايندهاي فيزيكي و زيست شيميايي، عمليات تجزيه و تثبيت موا د آلي را انجام مي دهند.استفاده از پوسانش كرمي هم از منظر كاهش پسماند هاي آلي و هم از نظر به دست آوردن محصول باارزش و غني از مواد مغذي قابل توجه است . آناليز شيميايي فضولات اين كرم ها (كرم پوسانه ) نشان مي دهد كه منگنز، نيتروژن و پتاسيم در دسترس به ترتيب 2، 15 و 7 برابر خاك معمولي مي باشند.
كرم هاي پوسانه ساز
كرم هاي خاكي از قديم به عنوان موجودات مفيد توسط كشاورزان شناخته شده بودند.آن ها گروه بزرگي از موجودات خاكي محسوب مي شوند كه در زنجيرة غذايي در جايگاه تجزيه كننده هاي ثانويه قرار مي گيرند. كرم هاي حلقوي از اهميت بيشتري برخوردارند . كرم هاي حلقوي به سه رده 1- پرتاران 2- كم تاران و بی تاران تقسيم بندي مي شوند. تمامي گونه هاي رده پرتاران و بي تاران آبزي و انگل هستند و تنها برخي از گونه هاي رده كم تاران را كرم هاي خاكي تشكيل مي دهند. حدود 1800 گونه كرم خاكي در سراسر دنيا شناخته شده اند.كرم هاي خاكي نيز از منظر ناحية فعاليت در خاك به سه دسته:
سطح زي، نقب زن و عمق زي تقسيم بندي مي شوند. بيشتر كرم هاي مورد استفاده در فرايند پوسانش كرمي، سطح زي هستند . كرم هاي اين گروه به ندرت خاك را مي بلعند، طول عمر كوتاه، سرعت رشد و تكثير بالا و اندازة كوچك تا متوسط دارند.بنابراين از هزاران گونه كرم خاكي تنها چند نمونه از آنها توانايي استفاده در روش پوسانش كرمي جهت تبديل پسماندهاي آلي به مو اد با ارزش هوموسي را دارند كه از مشهورترين آنها مي توان به مواردي مانند آيزنيا فتاديا ، آيزنيا آندري،لومبريكوس روبلوس ، يودريلوس يوگنيا و پريونيكس اكسكاواتوس اشاره كرد.
مشخصات محصول نهايي
كرم پوسانه يك محصول همگن با ظاهر مطلوب است . اين محصول داراي هورمون هاي رشد گياهان و آنزيم هاي سطح بالاي خاك مي باشد.كه مي تواند باعث بهبود جمعيت ميكروبي و نگهداري مواد مغذي براي مدت بيشتر شود. نكته مهم ، نداشتن تاثير منفي اين محصول بر محيط است. سنگدان كرم هاي خاكي مانند يك خردكن كلوئيدي است كه خوراك ورودي را به ذرات كمتر از دو ميكرومتر تبديل مي كند . اين افزايش سطحِ در دسترس، مي تواند دليلي براي افزايش موقعيت هاي تبادل كاتيوني و جذب بيشتر مواد مغذي جهت استفاد ة احتمالي گياهان باشد.محصول نهايي حاصل از اين فرايند سرشار از مواد مغذي از قبيل نيتروژن، فسفر، منيزيم، روي، كلسيم و همچنين تعداد زيادي از انواع ريزاندام هاست.به دليل ايجاد و گسترش شرايط هوازي ناشي از عملكرد كرم ها، اين فرايند و محصول آن بدون بو مي باشند.كيفيت محصول به پارامترهايي مانند نوع سوبسترا (پسماند آلي )،دما و گونه كرمي كه مورد استفاده قرار بستگي دارد.كرم هاي خاكي در طول فرايند پوسانش كرمي سبب حذف عوامل بيماري زا براي انسان مي شوند.همچنين گونه هايي چون سالمونلا واشريشياكُلي توانايي ادامه حيات در پوسانه كرمي را ندارند . مهم ترين دليل حذف اين عوامل، بهبود شرايط هوازي در اين فرايند است ، زيرا بيشتر ميكروب هاي بيماري زا براي انسان در گروه ميكروب هاي بي هوازي قرار دارند.كرم هاي خاكي آيزنيا فتاديا بعد از دو هفته به طور قابل توجهي، تعداد كاليفرم ها را كاهش مي دهند. بامخلوط كردن كرم پوسانه با بستر حاوي كاليفرم (بدون حضور كرم ها) و با گذشت 60 روز، تاثير قابل ملاحظه اي در تعداد كاليفرم ها مشاهده نشده است. اين نتيجه سبب تقويت اين ايده مي شود كه ريزاندام هاي موجود در روده كرم ها، تاثير اصلي را بر كاهش تعداد كاليفرم ها دارند.كاهش 100 درصدي كاليفرم در محصول فرايند پوسانش كرمي از طريق مطالعات ديگر نيز به اثبات رسيده است.
كاربردهاي كرم پوسانه
حذف هيدروكربن ها و عناصر فلزي سنگين
(به دليل داشتن گروه هايي با بار منفي 1) مي تواند به عنوان يك جاذب بسيار خوب براي جداسازي انواع يون هاي فلزي مورد استفاده قرار گيرد . اين ماده به دليل ظرفيت بالاي جذب به عنوان يك گزينه مطرح در كنار جاذب هاي تجاري محسوب مي گردد.
كاهش نسبت كربن به نيتروژن و تثبيت مواد آلي بستر
دو عنصر كربن و نيتروژن در تجزيه زيستي مواد بسيار موثرند و تنظيم نسبت آن ها از اهميت زيادي برخوردار است . اگر اين نسبت بالا باشد،ريزاندام ها براي تامين نيتروژن مورد نياز خود وارد مرحله خودخوري شده و پيكر مرده ديگر موجودات را مصرف مي كنند. انرژي لازم براي تامين نيتروژن به روش مذكور، سبب مصرف كربن مي شود تا با كاهش اين عنصر، حالت تعادل برقرار گردد . در نتيجه سرعت تجزيه مواد آلي در اين حا لت، كاهش مي يابد. در نسبت هاي بالاتر از 40 ، نيتروژن به عامل محدودكنندة رشد تبديل مي شود و در نسبت بالاتر از 80تهيه پوسانه به روش رايج (گرمادوست ) بسيار سخت خواهد بود . البته توانايي روش پوسانش كرمي در برخورد با بسترهايي كه نسبت بالاتري از اين پارامتر را دار ند، بسيار بهتر ارزيابي شده است.به طور كلي مي توان با افزودن مواد سلول وزي نظير بقاياي گياهي سبب افزايش و با استفاده از موادي مانند كود حيواني و يا لجن سبب كاهش اين نسبت شد. كود گاوي را مي توان به عنوان بهترين ماده بستري براي فرايند پوسانش كرمي در نظر گرفت.
افزايش فعاليت ميكروبي و آنزيمي
اگرچه ميكروب ها مسئوليت اصلي در تجزيه زيست شيميايي پسماندهاي آلي را برعهده دارند، ولي بايد توجه داشت كه كرم ها به عنوان يك عامل محرك مهم در اين فرايند ايفاي نقش مي كنند.كرم ها به طور غيرمستقيم و با تغيير خواص شيميايي سو بسترا، تكثير و تشكيل كولوني هاي ميكروبي را بهبود مي بخشند و در نتيجه نرخ تبديل به مواد معدني در بستر را افزايش مي دهند. سيال موجود در بدن و ماده مخاطي ترشح شده از كرم ها، حاوي مقادير زيادي مواد آلي، آمونيوم و اوره است. اين تركيب ، سبب رشد جمعيت ميكروبي وبهبود فعاليت آن ها مي شود.
تصفيه و تثبيت لجن
مطالعات مختلفي بر روي پتانسيل استفاده از كرم هاي خاكي جهت تثبيت و تصفيه لجن صنعتي و شهري انجام گرفته است كه نشان مي دهند فرايند پوسانش كرمي ، توانايي كافي جهت تبديل لجن به مواد با ارزش را دارد و مي تواند به عنوان يك روش جايگزين مناسب براي روش هاي رايج مانند دفن در خاكچال و سوزاندن در زباله سوز به كار رود.در سال هاي اخير، تمايل به استفاده از فناوري پوسانش كرمي به عنوان يك روش موثر و كم هزينه جهت مديريت پسماندهاي آلي ، همانند لجن حاصل از تصفيه خانه هاي صنايع كاغذ و لبنيات، روبه رشد است.لجن تصفيه فاضلاب كارخانه توليد نيشكر، منبعي سرشار از مواد مغذي، مواد آلي، پروتئين، ريزاندام ها و آنزيم هاست و مي تواند به عنوان يك كود آلي مغذي به كار رود ولي باتوجه به بوي نامطبوع، هزينه هاي حمل و نقل و نگراني در رابطه با پوسته كردن زمين، كشاورزان تمايلي به استفاده مستقيم از اين ماده را ندارند. روش هاي رايج پوسانش براي اين لجن حدود شش ماه طول مي كشد، بوي نامطبوع آن را به طور كامل برطرف نمي كند، مواد مغذي آن را كاهش و تراكم آن را افزايش مي دهد. در همين راستا استفاده از كرم هاي آيزنيا فتاديا به همراه كود گاوي براي تثبيت اين نوع لجن مورد آزمايش قرار گرفت . نتايج ،همانند مطالعات قبلي ، افزايش نيتروژن و فسفر و كاهش نسبت كربن
به نيتروژن را نشان داده اند.
مقايسه با روش پوسانش معمولي
روش پوسانش به طور كلي منطبق ترين روش با محيط زيست جهت مديريت پسماندهاي جامد است و از همين رو گسترش آن ، امري ضروري محسوب مي شود. اگرچه در اين مطالعه مروري، مزايايي در رابطه با روش پوسانش كرمي مطرح شده است ولي نبايستي اين موضوع را ضعف روش هاي رايج پوسانش دانست . از طرف ديگر ايجاد شرايط مناسب در روش پوسانش كرمي مشكل تر است و خود اين موضوع شايد مهم ترين ضعف اين روش در مقياس هاي بزرگ باشد.به طور كلي، مد.ت لازم براي رسيدن به انتهاي عمليات (رسيدن به يك محصول تيره و با ساختار پودري يكنواخت ) براي فرايند پوسانش كرمي در حدود نصف همين زمان براي پوسانش معمولي است و اين در صورتي است كه بازده كلي تبديل، كاهش چشمگيري پيدا كرم پوسانه در ناحيه خنثي و متمايل به قليايي هست، pH نمي كند.در حالي كه اين پارامتر براي پوسانه معمولي در محدوده اسيدي است.
وضعيت فناوري پوسانش كرمي در كشور
صرف نظر از شرايط دما و رطوبت بهينه جهت زندگي و عملكرد كرم هاي پوسان ه ساز، در اكثر نقاط كشور استعداد استفاده از اين كرم ها جهت تبديل و تثبيت پسماندهاي آلي و غذايي به مواد باارزش و بي ضرر براي محيط زيست وجود دارد . نكته مهم استفاده از اين موجودات در منازل و واحدهاي اداري است كه مي تواند نقش موثري را در بازيافت زباله هاي تَر در مبدأ ايفا كند. اگرچه در بسياري از كشورها،داشتن يك محفظه نگهداري كرم به موضوعي عادي تبديل شده است،متاسفانه هنوز اطلاعات اكثر افراد در ايران در رابطه با اين موضوع اندك است . در اين ميان، نقش سازمان هاي مرتبط مانند مديريت پسماند شهرداري و سازمان حفاظت محيط زيست در گسترش فرهنگ استفاده از اين موجودات مفيد بسيار مهم است . در بخش خصوصي نيز در حال حاضر به جز چند شركت كه اكثراً در تهران، شيراز و مشهد مستقر هستند، فعاليت گسترده اي در راستاي توليد كرم پوسانه وپرورش كرم صورت نمي گيرد. قيمت هركيلوگرم كرمِ پوسانه ساز در ايران در حدود 50 هزار تومان و هر كيلوگرم محصول كرم پوسانه در
حدود 500 تومان است كه در مقايسه با قيمت بازار جهاني (صرف نظراز هزينه حمل و نقل)، تقريباً يكسان است.
نتيجه گيري
در سال هاي اخير روش پوسانش كرمي به عنوان يك فرايند منطبق با محيط زيست و يك گزينة موثر جهت مديريت پسماندهاي جامد در كنار روش هاي رايجي چون سوزاندن در زباله سوز و دفن در خاكچال مورد توجه قرار گرفته است . استفاده از اين روش در منازل و واحدهاي كوچك مي تواند ميزان زباله تحويلي به سامانه مديريت شهري را كاهش دهد . در كنار اين مزيت مهم، مطالعات مختلفي نيز در مورد كاربردهاي محصول اين روش (كرم پوسانه )صورت گرفته است كه در نوع خود بسيار جالب توجه است.استفاده از آن به عنوان يك جاذب طبيعي براي حذف فلزات و هيدروكربن هاي سنگين ، مؤثر در افزايش حاصلخيزي خاك، دارا بودن نسبت بهينة كربن به نيتروژن ، تامين كنندة عناصر مغذي و هورمون هاي رشد جهت استفادة گياهان ، بهبود دهندة فعاليت آنزيمي و ميكروبي خاك و عامل تثبيت كنندة لجن تصفيه خانه فاضلاب ، از جملة كاربردهاي مهم كرم پوسانه محسوب مي گردد.
نویسندگان: محمد حسین فاتحی و جلال شایگان
مطالبی در مورد پرورش کرم:
در حدود 4200 نوع مختلف از کرمهای خاکی وجود دارند.
کرمها در جایی زندگی میکنند که از غذا، رطوبت، اکسیژن و دمای هوای مطلوب برخوردار باشد.
در هر ایکر از زمین ممکن است بیش از یک میلیون کرم خاکی وجود داشته باشد.
کرمها با ایجاد تونلهای عمیق در خاک، باعث نزدیک شدن خاکهای زیرین به خاکهای سطحی و ترکیب آنها با یکدیگر میشوند. مواد لعابی که از کرمها دفع میشود حاوی نیتروژن است که یک عنصر غذایی مهم برای گیاهان محسوب میشود. این لعاب چسبناک باعث پیوند ذرات خاک و تشکیل خاکدانه میگردد.
کرمها جانورانی خونسرد میباشند.
نوزادان کرم از کوکونهایی‌که کوچکتر از یک‌دانه برنج است متولد مي‌شوند.
اگرچه کرمها چشم ندارند اما میتوانند روشنایی را به ویژه در قسمت قدامی خود حس کنند. آنها خود را از معرض نور کنار کشیده و در صورت مواجه شدن با نور برای مدتی زیاد (حدود یک ساعت) دچار فلج و بی‌حسی میشوند.
اگر پوست کرم خشک شود کرمها خواهند مرد.
کرمها جزء جانوران هرمافرودیت میباشند یعنی هر کرم اندامهای نر و مادگی را توأمان دارد، ولی نهایتاً کرم با اتصال به جفت دیگر از طریق دو کلیتلوم و تبادل اسپرم عمل جفتگیری را انجام میدهد. سپس هر کرم یک کیسه تخم ریزی در کلیتلوم خود تشکیل میدهد (کلیتلوم قسمتی برجسته در تنه کرم است و در بندهای نزدیک سر یک کرم بالغ قراردارد).)
کرمها میتوانند در هر روز معادل نیمی از وزن خود تغذیه نمایند.
تولید كرم‌پوسال، ساده ترین روش در بازیافت زبالههای مواد غذایی است و روشی عالی برای کسانی است که از یک تل کمپوست در فضای خارجی برخوردار نمیباشند.
تهیه کمپوست توسط کرمها از معدوم کردن زباله های غذاهای گیاهی جلوگیری کرده و باعث ایجاد کمپوستی با کیفیت بالا میشود.
لینک منبع : موارد مصرف کرم ایزینیا فتیدا