اخترشناسان بزرگ‌ترین مولکولی که تاکنون در فضا شناخته شده‌است را کشف کردند.
اخترشناسان نشانه‌هایی از باکی‌بال‌هارا –مولکول‌های کربنی بزرگی که به شکل توپ فوتبال درآمده‌اند- در توده‌های عظیم گرد و غبار در اطراف یک ستاره کوچک دور یافته‌اند. این کشف، وجود بزرگ‌ترین مولکول‌هایی که تاکنون در فضا شناخته شده‌اند را مشخص می‌کند.
تشکیل باکی‌بال‌ها که معمولا در آزمایشگاه‌های شیمی (با تبخیر گرافیت در حضور هلیم ساخته می‌شوند)، درون ستاره‌ها مورد تردید بود.
«به محض کشف آنها در آزمایشگاه، در واقع پیشنهادی مبنی بر این‌که آنها کاندیدای بسیار مناسبی برای جست‌و جو در فضا هستند مطرح شد». این مطلب به وسیله جان کامی اخترشناسی از دانشگاه اونتاریو غربی مطرح شد که به مطالعات جدیدی منتج گردید و در سایت www.space.com به ثبت رسید.
در سال‌های اخیر محققان در میان گاز و توده‌های غبار میان و اطراف ستاره‌ها به دنبال باکی‌بال‌ها می‌گشتند اما شواهد به‌دست آمده بی‌نتیجه بود. کامی و همکارانش مولکول‌های باکی‌بال را که به دلیل تشکیل شدن از 60 اتم کربن به عنوان C60 شناخته می‌شوند، شناسایی کردند.
این باکی بال‌ها در حدود 1نانومتر اندازه‌‌شان بوده، حدودا سه برابر بزرگ‌تر از مولکول‌های 3/0 نانومتری و سه اتمی آب هستند. (یک اتم اکسیژن و دو اتم هیدروژن).
1نانومتر معادل یک میلیاردیم متر یا یک ده هزارم قطر موی سر انسان است.
مولکول‌های باکی‌بال در سحابی سیاره‌ای tc1 که در حدو 6500 سال نوری از زمین فاصله دارند، در صورت فلکی آتشدان جنوبی کشف شده‌اند. سحابی‌های سیاره‌ای ابرهایی از جنس گاز و نه از جنس سیاره در اطراف ستاره‌ها هستند.
«چیزی که ما می‌بینیم نشانه‌ای کاملا واضح و قابل تشخیص از دو نوع مولکول است» که به گفته کامی یکی C60 و دیگری مولکول بسیار شبیه C70 که از 70 اتم کربن تشکیل شده‌است، هستند. هم C60و هم C70 به یک دسته از مولکول‌ها که فولرن‌های Buckminster یا فقط فولرن که به یاد معمار بزرگ Buckminster Fuller به این نام منسوب شده، تعلق دارند.
به گفته محققان این دو فولرن به تنهایی در حدود سه درصد از کربن موجود در اطراف ستاره را تشکیل داده‌اند.
Tc1 ستاره شاخه‌ای مجانبی بزرگی است که با نام AGB STAR شناخته می‌شود. ناحیه‌های داخلی این ستاره‌ها چگال شده و زمانی که پوشش ستاره آنها خاموش می‌شود، به صورت ستاره‌های کم‌نوری در می‌آیند که کوتوله‌های سفید نامیده می‌شوند. از سویی دیگر، ابر حاصل از لایه‌های افشانه‌ای، تحت واکنش‌های شیمیایی قرار گرفته و به وسیله اشعه‌های تابیده شده از کوتوله‌ی سفید داخلی یونیزه می‌شوند و یک سحابی سیاره‌ای را که در نهایت به بخشی از محیط میان ستارگان تبدیل می‌شود، تشکیل می‌دهند..
یافته جدیدی که به وسیله یکی از همکاران کامی در حین بررسی اطلاعات مادون قرمز از تلسکوپ فضایی اسپیتزر بدست آمد به قرار زیر است:
«هر مولکول در فضا اشعه مادون قرمزی با طول موج مشخص نشر می‌کند که یک نوع معرف شیمیایی است».
«این موضوع برای وی بسیار عجیب بود» کامی گفت: این طیف به هیچ کدام از مسائلی که تاکنون با آن روبرو بوده، شباهت ندارد.
به طور معمول، سحابی‌های اطرف ستاره AGB شامل هیدروژن است که از واکنش‌هایی که منجر به تشکیل فولرن می‌شود جلوگیری کرده و همچنین تمامی سیگنال‌های نشر شده به وسیله مولکول‌ها را مهار می‌کند.
محققان فکر می‌کنند که C60وC70 قادر به تشکیل غبارهای دوده‌‌ای غول پیکری بودند چرا که سحابی tc1 فاقد گاز هیدروژن است. بر اساس دمای مشاهده شده از فولرن‌ها، آنها تخمین زده‌اند که این مولکول‌ها در طول 100 سال گذشته تشکیل شده‌اند و در طول 100 سال آینده نیز قابل کشف شدن نخواهند بود.
این کشف «وجود مولکول‌های بزرگ و پیچیده در فضا را نشان می‌دهد». به گفته متخصص فیزیک نجومی تئودور اسنو از دانشگاه کلرادو در بولدر که در این پژوهش شرکت نداشت:«باکی‌بال‌ها در مقابل اشعه ماورای بنفش میان ستاره‌ای، بسیار پایدار و مقاوم‌اند، بنابراین زمانی‌که در فضا تشکیل می‌شوند طول عمر بالایی دارند».
این محققان جزئیات یافته‌های خود را در شماره 23 مجله science به چاپ رسانده‌اند.
اخترشناسان نشانه‌هایی از باکی‌بال‌هارا –مولکول‌های کربنی بزرگی که به شکل توپ فوتبال درآمده‌اند- در توده‌های عظیم گرد و غبار در اطراف یک ستاره کوچک دور یافته‌اند. این کشف، وجود بزرگ‌ترین مولکول‌هایی که تاکنون در فضا شناخته شده‌اند را مشخص می‌کند.
تشکیل باکی‌بال‌ها که معمولا در آزمایشگاه‌های شیمی (با تبخیر گرافیت در حضور هلیم ساخته می‌شوند)، درون ستاره‌ها مورد تردید بود.
«به محض کشف آنها در آزمایشگاه، در واقع پیشنهادی مبنی بر این‌که آنها کاندیدای بسیار مناسبی برای جست‌و جو در فضا هستند مطرح شد». این مطلب به وسیله جان کامی اخترشناسی از دانشگاه اونتاریو غربی مطرح شد که به مطالعات جدیدی منتج گردید و در سایت www.space.com به ثبت رسید.
در سال‌های اخیر محققان در میان گاز و توده‌های غبار میان و اطراف ستاره‌ها به دنبال باکی‌بال‌ها می‌گشتند اما شواهد به‌دست آمده بی‌نتیجه بود. کامی و همکارانش مولکول‌های باکی‌بال را که به دلیل تشکیل شدن از 60 اتم کربن به عنوان C60 شناخته می‌شوند، شناسایی کردند.
این باکی بال‌ها در حدود 1نانومتر اندازه‌‌شان بوده، حدودا سه برابر بزرگ‌تر از مولکول‌های 3/0 نانومتری و سه اتمی آب هستند. (یک اتم اکسیژن و دو اتم هیدروژن).
1نانومتر معادل یک میلیاردیم متر یا یک ده هزارم قطر موی سر انسان است.
مولکول‌های باکی‌بال در سحابی سیاره‌ای tc1 که در حدو 6500 سال نوری از زمین فاصله دارند، در صورت فلکی آتشدان جنوبی کشف شده‌اند. سحابی‌های سیاره‌ای ابرهایی از جنس گاز و نه از جنس سیاره در اطراف ستاره‌ها هستند.
«چیزی که ما می‌بینیم نشانه‌ای کاملا واضح و قابل تشخیص از دو نوع مولکول است» که به گفته کامی یکی C60 و دیگری مولکول بسیار شبیه C70 که از 70 اتم کربن تشکیل شده‌است، هستند. هم C60و هم C70 به یک دسته از مولکول‌ها که فولرن‌های Buckminster یا فقط فولرن که به یاد معمار بزرگ Buckminster Fuller به این نام منسوب شده، تعلق دارند.
به گفته محققان این دو فولرن به تنهایی در حدود سه درصد از کربن موجود در اطراف ستاره را تشکیل داده‌اند.
Tc1 ستاره شاخه‌ای مجانبی بزرگی است که با نام AGB STAR شناخته می‌شود. ناحیه‌های داخلی این ستاره‌ها چگال شده و زمانی که پوشش ستاره آنها خاموش می‌شود، به صورت ستاره‌های کم‌نوری در می‌آیند که کوتوله‌های سفید نامیده می‌شوند. از سویی دیگر، ابر حاصل از لایه‌های افشانه‌ای، تحت واکنش‌های شیمیایی قرار گرفته و به وسیله اشعه‌های تابیده شده از کوتوله‌ی سفید داخلی یونیزه می‌شوند و یک سحابی سیاره‌ای را که در نهایت به بخشی از محیط میان ستارگان تبدیل می‌شود، تشکیل می‌دهند..
یافته جدیدی که به وسیله یکی از همکاران کامی در حین بررسی اطلاعات مادون قرمز از تلسکوپ فضایی اسپیتزر بدست آمد به قرار زیر است:
«هر مولکول در فضا اشعه مادون قرمزی با طول موج مشخص نشر می‌کند که یک نوع معرف شیمیایی است».
«این موضوع برای وی بسیار عجیب بود» کامی گفت: این طیف به هیچ کدام از مسائلی که تاکنون با آن روبرو بوده، شباهت ندارد.
به طور معمول، سحابی‌های اطرف ستاره AGB شامل هیدروژن است که از واکنش‌هایی که منجر به تشکیل فولرن می‌شود جلوگیری کرده و همچنین تمامی سیگنال‌های نشر شده به وسیله مولکول‌ها را مهار می‌کند.
محققان فکر می‌کنند که C60وC70 قادر به تشکیل غبارهای دوده‌‌ای غول پیکری بودند چرا که سحابی tc1 فاقد گاز هیدروژن است. بر اساس دمای مشاهده شده از فولرن‌ها، آنها تخمین زده‌اند که این مولکول‌ها در طول 100 سال گذشته تشکیل شده‌اند و در طول 100 سال آینده نیز قابل کشف شدن نخواهند بود.
این کشف «وجود مولکول‌های بزرگ و پیچیده در فضا را نشان می‌دهد». به گفته متخصص فیزیک نجومی تئودور اسنو از دانشگاه کلرادو در بولدر که در این پژوهش شرکت نداشت:«باکی‌بال‌ها در مقابل اشعه ماورای بنفش میان ستاره‌ای، بسیار پایدار و مقاوم‌اند، بنابراین زمانی‌که در فضا تشکیل می‌شوند طول عمر بالایی دارند».
این محققان جزئیات یافته‌های خود را در شماره 23 مجله science به چاپ رسانده‌اند.