اختروش (به انگلیسی: Quasar) یا کوازار یک هستهٔ فعال به شدت نورانی و دوردست است که متعلق به یک کهکشان جوان می‌باشد. اختروَش یا کوازار ( Quasar ) از دو کلمه Quasi و stellar تشکیل شده که برخی از دورترین اجرامی هستند که در جهان شناخته شده اند و به عنوان شبه ستاره یا اختروش نامیده می شوند و به صورت منابع نقطه ای نور و امواج رادیویی که انتقال به سرخ زیادی دارند پدیدار می شوند .
انتقال به سرخ بالای اختروش ها نشان می دهد که آنها با سرعتی نزدیک به سرعت نور از ما دور می شوند ، اگر این سرعت دور شدن به دلیل انبساط عالم باشد نشانه این است که اجرام از ما بسیار دور هستند پس اختروش ها باید متعلق به جهان آغازین باشند و چون می توانیم آنها را از فاصله بسیار دور ببینیم باید بارها درخشانتر از کهکشان های عادی باشند.
انرژی که یک اختروش گسیل می کند 10 به توان 40 وات تخمین زده شده که در برخی از این اجرام این انرژی در یک بازه زمانی از روزها تا سال ها تغییر می کند ، در بعضی دیگر انرژی به صورت جهش فورانهای ماده دیده می شود .
اخترفیزیک دانان تصور می کنند این اجسام اسرار آمیز ممکن است شکل ابتدایی کهکشانها باشند . تعدادی از اختروشها به کهکشان‌های فعال ( active galaxies ) شباهت دارند ، کهکشان‌هایی که به ما نزدیک ترند ، درخشندگی زیادی دارند سریعا تغییر می کنند و تشعشعات فراوانی از هسته خود ساطع می کنند .
ممکن است که اختروش ها سیاهچاله های پرجرمی در مرکز خود داشته باشند و این منبع عظیم انرژی از بلعیدن ستاره های اطراف ایجاد شده باشد و به طور ساده یک کهکشان جوان در مراحل اولیه تکامل جهان باشند.
عکسبرداری اپتیکی و نیز اندازه گیری تلسکوپ های رادیویی نشان می دهد که اندازه کوازارها ظاهرا بسیار کوچک است.آن ها بسیار کوچکتر از کهکشان های شناخته شده به نظر می رسند و به روشهای متداول غالبا از ستارگان معمولی قابل تمیز نیستند.خطوط نشری بسیار پهن کوازار ها حاکی است که این اجرام از ابر های گازی رقیق و بسیار داغ که سرعت گردابی زیادی دارند تشکیل شده اند.سرعت شعاعی کوازار ها که از جا به جایی دوپلوری خطوط نشری طیف انها اندازه گیری شده بسیار زیاد است و گسترده ای از چندین هزار کیلومتر تا سرعت هایی حدود 90 درصد سرعت نور دارد.گاهی شدت نور آن ها افت و خیز های سریع و معمولا نامنظمی را طی چندین روز یا هفته نشان می‌دهد.اخترشناسان از این موضوع نتیجه میگیرند که کوازار ها اجرام کوچکی هستند.زیرا اگر قطرشان چندین سال نوری بود درخشندگی کل نمی توانست طی دوره های کوتاه تغییر کند.برای مثال اگر نورانیت جسمی با قطر 1000 سال نوری نظیر نورانیت کوازار در حال تغییر بود در نظر ما نخست تغییر نورانیت در نزدیکترین قسمت و هزار سال بعد تغییر افتاده در دورترین قسمت اشکار می شد و از این رو دوره تناوب رویت تمام این تغییرات هزار سال طول می کشید.
بنابراین کوازار ها نمی‌توانند قطری بیشتر از چند روز نوری داشته باشند.ولی انچه باز بی جواب باقی می ماند انرژی بسیار زیادی است که آنها هم در طول موج های رادیویی و هم اپتیکی آزاد می کنند.اخترشاسان در پی حل این معما هستند که چگونه جسمی تا این حد کوچک می تواند چنین انرژی عظیمی داشته باشد.برخی از اخترشناسان دور بودن کوازار ها را مورد شک قرار می دهد.به نظر آنها این اجرام بدان حد دور نیستند که معیار های معمولی سنجش فاصله نظیر انتقال به طرف قرمزشان می دهد.شاید روزی ادعای آنها به ثبوت رسد ولی فعلا با نمودهای متناقض سروکار داریم.کوازار ها یا نزدیکترین از آنند که انتقال قرمز نشان می دهد یا نسبت به اندازه شان بسیار پر انرژی هستند.
انتقال به سرخ بالای اختروش ها نشان می دهد که آنها با سرعتی نزدیک به سرعت نور از ما دور می شوند ، اگر این سرعت دور شدن به دلیل انبساط عالم باشد نشانه این است که اجرام از ما بسیار دور هستند پس اختروش ها باید متعلق به جهان آغازین باشند و چون می توانیم آنها را از فاصله بسیار دور ببینیم باید بارها درخشانتر از کهکشان های عادی باشند.
انرژی که یک اختروش گسیل می کند 10 به توان 40 وات تخمین زده شده که در برخی از این اجرام این انرژی در یک بازه زمانی از روزها تا سال ها تغییر می کند ، در بعضی دیگر انرژی به صورت جهش فورانهای ماده دیده می شود .
اخترفیزیک دانان تصور می کنند این اجسام اسرار آمیز ممکن است شکل ابتدایی کهکشانها باشند . تعدادی از اختروشها به کهکشان‌های فعال ( active galaxies ) شباهت دارند ، کهکشان‌هایی که به ما نزدیک ترند ، درخشندگی زیادی دارند سریعا تغییر می کنند و تشعشعات فراوانی از هسته خود ساطع می کنند .
ممکن است که اختروش ها سیاهچاله های پرجرمی در مرکز خود داشته باشند و این منبع عظیم انرژی از بلعیدن ستاره های اطراف ایجاد شده باشد و به طور ساده یک کهکشان جوان در مراحل اولیه تکامل جهان باشند.
عکسبرداری اپتیکی و نیز اندازه گیری تلسکوپ های رادیویی نشان می دهد که اندازه کوازارها ظاهرا بسیار کوچک است.آن ها بسیار کوچکتر از کهکشان های شناخته شده به نظر می رسند و به روشهای متداول غالبا از ستارگان معمولی قابل تمیز نیستند.خطوط نشری بسیار پهن کوازار ها حاکی است که این اجرام از ابر های گازی رقیق و بسیار داغ که سرعت گردابی زیادی دارند تشکیل شده اند.سرعت شعاعی کوازار ها که از جا به جایی دوپلوری خطوط نشری طیف انها اندازه گیری شده بسیار زیاد است و گسترده ای از چندین هزار کیلومتر تا سرعت هایی حدود 90 درصد سرعت نور دارد.گاهی شدت نور آن ها افت و خیز های سریع و معمولا نامنظمی را طی چندین روز یا هفته نشان می‌دهد.اخترشناسان از این موضوع نتیجه میگیرند که کوازار ها اجرام کوچکی هستند.زیرا اگر قطرشان چندین سال نوری بود درخشندگی کل نمی توانست طی دوره های کوتاه تغییر کند.برای مثال اگر نورانیت جسمی با قطر 1000 سال نوری نظیر نورانیت کوازار در حال تغییر بود در نظر ما نخست تغییر نورانیت در نزدیکترین قسمت و هزار سال بعد تغییر افتاده در دورترین قسمت اشکار می شد و از این رو دوره تناوب رویت تمام این تغییرات هزار سال طول می کشید.
بنابراین کوازار ها نمی‌توانند قطری بیشتر از چند روز نوری داشته باشند.ولی انچه باز بی جواب باقی می ماند انرژی بسیار زیادی است که آنها هم در طول موج های رادیویی و هم اپتیکی آزاد می کنند.اخترشاسان در پی حل این معما هستند که چگونه جسمی تا این حد کوچک می تواند چنین انرژی عظیمی داشته باشد.برخی از اخترشناسان دور بودن کوازار ها را مورد شک قرار می دهد.به نظر آنها این اجرام بدان حد دور نیستند که معیار های معمولی سنجش فاصله نظیر انتقال به طرف قرمزشان می دهد.شاید روزی ادعای آنها به ثبوت رسد ولی فعلا با نمودهای متناقض سروکار داریم.کوازار ها یا نزدیکترین از آنند که انتقال قرمز نشان می دهد یا نسبت به اندازه شان بسیار پر انرژی هستند.