- افتتاحیه
افتتاحیه اردوی علمی سومین المپیاد دانش‌آموزی علوم و فناوری نانو، شنبه 17 تیرماه 1391، با حضور 39 برگزیده مرحله اول، برخی از والدین آنها، دبیر و کارشناسان کارگروه ترویج ستاد نانو، مدیر روابط عمومی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، سرپرستان علمی دوره و کارشناسان باشگاه نانو در سالن فارابی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران برگزار شد.
در این مراسم توضیحاتی درباره جزئیات برنامه اردوی علمی المپیاد، مانند بخش آزمایشگاهی، بخش نانومحاسباتی، بازدیدهای عمومی و تخصصی درنظر گرفته شده، تهیه گزارش کار و مقاله در طول دوره و نحوه ارزیابی دانش‌آموزان برای تعیین امتیاز نهایی آنها ارایه شد.
در ادامه، دکتر فرزاد حسینی‌نسب، سرپرست ارشد علمی گروه‌های نانومواد و نانوالکترونیک، ضمن تشریح فعالیت‌های آزمایشگاهی دوره و بیان دورنما و کاربرد پژوهش‌هایی که دانش‌آموزان با راهنمایی سرپرست‌های علمی در طی اردو انجام می‌دهند، به سوالات دانش‌آموزان درباره جزئیات علمی اردوی مرحله عملی، پاسخ داد.
در پایان مراسم افتتاحیه، دانش‌آموزان با توجه به نمرات آزمون مرحله اول، در سه گروه نانوزیست‌فناوری، نانومواد و نانوالکترونیک قرار گرفتند، همچنین به منظور بهره‌برداری بیشتر دانش‌آموزان از برنامه‌های آموزشی دوره، هدایت هر چهار نفر به یک سرپرست علمی واگذار گردید و سرپرستان، در طول مدت دوره همراه گروه‌ها بودند.
2- بخش آزمایشگاهی
بخش آزمایشگاهی، از عصر روز 17 تیر ماه در 4 آزمایشگاه از آزمایشگاه‌های مرجع مستقر در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران به طور موازی آغاز و تا پایان روز سه‌شنبه 20 تیر ماه ادامه داشت.
در این بخش متناسب با موضوع هر گروه، پژوهشی خاص طراحی شده بود، که دانش‌آموزان در طول چهار روز اول دوره، با راهنمایی سرپرستان علمی به انجام آن پرداختند. سعی بر این بود که آزمایشات طوری طراحی شوند که علاوه بر قابل انجام بودن آنها در طول مدت کوتاه 4 روزه توسط خود دانش‌آموزان، از نظر نتایج به دست آمده و آزمون‌هایی که در انتهای سنتز نانومواد انجام می‌شود، قابل تحلیل و ارائه به صورت مقاله باشد، تا بدین وسیله دانش‌آموزان روش ارائه مطالب علمی و تحلیل آنها را فرا گیرند و با چند مورد از آزمون‌های مشخصه‌یابی و شناخت نانوذرات آشنا شوند.
3- سمینارهای علمی
به منظور آشنایی دانش‌آموزان با روش‌ها و آزمون‌های مشخصه‌یابی و شناخت نانومواد، در طول کلاس‌های آزمایشگاهی، 5 سمینار علمی با موضوعات زیر برای آنها برگزار شد.
- آشنایی با روش کار دستگاه طیف‌سنج تبدیل فوریه اشعه مادون قرمز (FTIR)
- آشنایی با آزمون پراش پرتوی ایکس (XRD)
- آشنایی با روش طیف‌سنجی مرئی و ماورای بنفش (UV-Visible Spectroscopy)
- آشنایی با آزمون VNA
- آشنایی با ماده متیلن بلو
4- بازدیدهای تخصصی
چهارشنبه 21 تیر ماه، به بازدید از مراکز معتبر علمی کشور اختصاص داشت، در این روز برای هر گروه، بازدید از یک مرکز خاص با توجه به زمینه فعالیت گروه‌ها در نظر گرفته شده بود.
بازدید از پژوهشگاه صنعت نفت، توسط گروه نانومواد انجام شد.
گروه نانوالکترونیک، آزمایشگاه لایه نازک دانشکده برق و الکترونیک دانشگاه تهران را دیدند.
گروه نانوزیست‌فناوری از پژوهشکده بیوتکنولوژی جهاد کشاورزی بازدید کردند.
5- بخش نانومحاسباتی
دوره نانومحاسباتی، در دو بخش تئوری و عملی با حضور همه برگزیدگان، روزهای 22 و 24 تیرماه در دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تحت نظر دکتر مهدی نیک‌عمل برگزار شد.
صبح روز پنج‌شنبه، دانش‌آموزان با مفاهیم اولیه شبیه‌سازی و روش‌های مختلف آن آشنا شدند. این کارگاه با حل مثال توسط دانش‌آموزان همراه بود.
کارگاه عصر روز پنج‌شنبه، با هدف آشنایی با نرم‌افزارLAMMPS در سایت دانشگاه اجرا شد. آشنایی و کار با این نرم‌افزار و حل مثال‌های ساده در محیط آن، به دانش‌آموزان آموزش داده شد. شبیه‌سازی گاز آرگون از جمله مثال‌هایی بود که توسط خود دانش‌آموزان انجام و نتایج آن تحلیل شد.
صبح روز دوم کارگاه، ابتدا در مورد مفاهیم ارائه شده در جلسه قبل، از دانش‌آموزان سوالاتی شد و امتیازی برای آنها درج گردید. پس از آن مثال دیگری از شبیه‌سازی فولرین و نانولوله انجام شد. عصر روز دوم نیز، آزمونی با عنوان «شبیه‌سازی حرکت یک فولرین در راستای محور طولی نانولوله از ابتدا تا انتهای آن» به مدت 3 ساعت برگزار شد که 3 نفر از دانش‌آموزان موفق به انجام پروژه در این مدت شدند و سایرین هم با تاخیر، توانستند این شبیه‌سازی را انجام دهند.
6- بازدیدهای عمومی
بازدید از مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، 25 تیر ماه توسط همه گروه‌ها انجام شد، در این برنامه، دانش‌آموزان از بخش تحقیقات گیاهان دارویی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و باغ ملی گیاه‌شناسی و همچنین آزمایشگاه مرکزی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی بازدید کردند و در پژوهشگاه پلیمر، با روش کار تجهیزاتی مانند میکروسکوپ الکترونی روبشی، اندازه‌گيري دماي نرمي و خمش در اثر گرما، دستگاه اندازه‌گیری کشش و دستگاه طیف‌سنج مادون قرمز تبدیل فوریه از نزدیک آشنا شدند.
7- برنامه ورزشی و تفریحی
صبح روز جمعه 23 تیر ماه، دانش‌آموزان در برنامه ورزشی شرکت کردند و عصر آن روز نیز به بازدید از برج میلاد گذشت.
همچنین با توجه به برنامه فشرده آموزشی دانش‌آموزان و سپری شدن روزهای آخر به تهیه گزارش کار فعالیت‌های آزمایشگاهی، مقاله‌های علمی و فایل‌های ارایه، رفتن به سینما و تماشای فیلم بدون دغدغه و استرس تکالیف و آزمون، در برنامه روز آخر اردو، گنجانده شد.
8- آزمون تئوری
آزمون تئوری مرحله دوم سومین المپیاد نانو، 27 تیرماه در سالن فارابی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با حضور 39 برگزیده مرحله اول انجام شد. این آزمون شامل 10 سوال عمومی چهارگزینه‌ای برای همه گروه‌ها و 10 سوال تخصصی تشریحی به تفکیک برای گروه‌های نانوالکترونیک، نانومواد و نانوزیست‌فناوری بود. طراحی این سوالات بر اساس بخش آزمایشگاهی دوره، بازدیدهای عمومی و تخصصی انجام شده، سمینارهای علمی و منابع و جزوات علمی بود که قبل از دوره به دانش‌آموزان ارایه شده بود.
9- ارایه دستاوردهای دانش‌آموزان
در پایان مرحله عملی، دانش‌آموزان حاضر در دوره، به صورت گروهی، مقاله‌ای تحت عنوان پژوهشی که در بخش آزمایشگاهی انجام دادند، را تهیه و ارایه دادند، همچنین دستاوردهای خود در طول این دوره را، پس از برگزاری آزمون تئوری، در حضور داورانی از پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه صنعتی شریف، ستاد نانو و باشگاه نانو، به صورت گروه‌های دو نفره در قالب پاورپوینت، در سه سالن، به طور موازی ارایه کردند و به سوالات داوران در زمینه فعالیتی که انجام داده بودند، پاسخ دادند.
10- نتایج
از مجموع 16هزار دانش‌آموزی که در سومين المپياد دانش‌آموزي علوم و فناوري نانو شرکت کردند، 39 نفر به مرحله دوم راه یافتند که از اين تعداد 3 نفر مدال طلا، 3 نفر مدال نقره، 18 نفر مدال برنز و 15 نفر نيز دیپلم افتخار دريافت کردند.
11- اختتامیه
مراسم اختتامیه، روز 28 تیر ماه سال 1391، با حضور دکتر سعید سرکار، دبیر محترم ستاد توسعه فناوری نانو، دکتر علی‌محمد سلطانی، مدیر محترم دبیرخانه ستاد نانو، مهندس عماد احمدوند، مدیر کارگروه ترویج ستاد نانو و جمعی از مدیران و معاونین آموزش و پرورش استان‌ها برگزار شد.
در این مراسم، گزارش کامل فعالیت‌های باشگاه نانو، به وسیله خانم مهندس اسلامی‌پور، مدیر باشگاه نانو ارایه شد. همچنین از برگزیدگان سومین المپیاد دانش‌آموزی، نهادهاي ترويجي برتر و استان‌هاي برگزيده که در برگزاري سومین المپياد نانو فعالیت داشتند، تقدیر شد.
در پایان نیز، نشستی با حضور مدیر کارگروه ترویج ستاد نانو، مسئول باشگاه نانو و نهادهای ترویجی فعال در خصوص المپیاد دانش‌آموزی نانو برگزار شد.
افتتاحیه اردوی علمی سومین المپیاد دانش‌آموزی علوم و فناوری نانو، شنبه 17 تیرماه 1391، با حضور 39 برگزیده مرحله اول، برخی از والدین آنها، دبیر و کارشناسان کارگروه ترویج ستاد نانو، مدیر روابط عمومی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، سرپرستان علمی دوره و کارشناسان باشگاه نانو در سالن فارابی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران برگزار شد.
در این مراسم توضیحاتی درباره جزئیات برنامه اردوی علمی المپیاد، مانند بخش آزمایشگاهی، بخش نانومحاسباتی، بازدیدهای عمومی و تخصصی درنظر گرفته شده، تهیه گزارش کار و مقاله در طول دوره و نحوه ارزیابی دانش‌آموزان برای تعیین امتیاز نهایی آنها ارایه شد.
در ادامه، دکتر فرزاد حسینی‌نسب، سرپرست ارشد علمی گروه‌های نانومواد و نانوالکترونیک، ضمن تشریح فعالیت‌های آزمایشگاهی دوره و بیان دورنما و کاربرد پژوهش‌هایی که دانش‌آموزان با راهنمایی سرپرست‌های علمی در طی اردو انجام می‌دهند، به سوالات دانش‌آموزان درباره جزئیات علمی اردوی مرحله عملی، پاسخ داد.
در پایان مراسم افتتاحیه، دانش‌آموزان با توجه به نمرات آزمون مرحله اول، در سه گروه نانوزیست‌فناوری، نانومواد و نانوالکترونیک قرار گرفتند، همچنین به منظور بهره‌برداری بیشتر دانش‌آموزان از برنامه‌های آموزشی دوره، هدایت هر چهار نفر به یک سرپرست علمی واگذار گردید و سرپرستان، در طول مدت دوره همراه گروه‌ها بودند.
2- بخش آزمایشگاهی
بخش آزمایشگاهی، از عصر روز 17 تیر ماه در 4 آزمایشگاه از آزمایشگاه‌های مرجع مستقر در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران به طور موازی آغاز و تا پایان روز سه‌شنبه 20 تیر ماه ادامه داشت.
در این بخش متناسب با موضوع هر گروه، پژوهشی خاص طراحی شده بود، که دانش‌آموزان در طول چهار روز اول دوره، با راهنمایی سرپرستان علمی به انجام آن پرداختند. سعی بر این بود که آزمایشات طوری طراحی شوند که علاوه بر قابل انجام بودن آنها در طول مدت کوتاه 4 روزه توسط خود دانش‌آموزان، از نظر نتایج به دست آمده و آزمون‌هایی که در انتهای سنتز نانومواد انجام می‌شود، قابل تحلیل و ارائه به صورت مقاله باشد، تا بدین وسیله دانش‌آموزان روش ارائه مطالب علمی و تحلیل آنها را فرا گیرند و با چند مورد از آزمون‌های مشخصه‌یابی و شناخت نانوذرات آشنا شوند.
به منظور آشنایی دانش‌آموزان با روش‌ها و آزمون‌های مشخصه‌یابی و شناخت نانومواد، در طول کلاس‌های آزمایشگاهی، 5 سمینار علمی با موضوعات زیر برای آنها برگزار شد.
- آشنایی با روش کار دستگاه طیف‌سنج تبدیل فوریه اشعه مادون قرمز (FTIR)
- آشنایی با آزمون پراش پرتوی ایکس (XRD)
- آشنایی با روش طیف‌سنجی مرئی و ماورای بنفش (UV-Visible Spectroscopy)
- آشنایی با آزمون VNA
- آشنایی با ماده متیلن بلو
4- بازدیدهای تخصصی
چهارشنبه 21 تیر ماه، به بازدید از مراکز معتبر علمی کشور اختصاص داشت، در این روز برای هر گروه، بازدید از یک مرکز خاص با توجه به زمینه فعالیت گروه‌ها در نظر گرفته شده بود.
بازدید از پژوهشگاه صنعت نفت، توسط گروه نانومواد انجام شد.
گروه نانوالکترونیک، آزمایشگاه لایه نازک دانشکده برق و الکترونیک دانشگاه تهران را دیدند.
گروه نانوزیست‌فناوری از پژوهشکده بیوتکنولوژی جهاد کشاورزی بازدید کردند.
دوره نانومحاسباتی، در دو بخش تئوری و عملی با حضور همه برگزیدگان، روزهای 22 و 24 تیرماه در دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تحت نظر دکتر مهدی نیک‌عمل برگزار شد.
صبح روز پنج‌شنبه، دانش‌آموزان با مفاهیم اولیه شبیه‌سازی و روش‌های مختلف آن آشنا شدند. این کارگاه با حل مثال توسط دانش‌آموزان همراه بود.
کارگاه عصر روز پنج‌شنبه، با هدف آشنایی با نرم‌افزارLAMMPS در سایت دانشگاه اجرا شد. آشنایی و کار با این نرم‌افزار و حل مثال‌های ساده در محیط آن، به دانش‌آموزان آموزش داده شد. شبیه‌سازی گاز آرگون از جمله مثال‌هایی بود که توسط خود دانش‌آموزان انجام و نتایج آن تحلیل شد.
صبح روز دوم کارگاه، ابتدا در مورد مفاهیم ارائه شده در جلسه قبل، از دانش‌آموزان سوالاتی شد و امتیازی برای آنها درج گردید. پس از آن مثال دیگری از شبیه‌سازی فولرین و نانولوله انجام شد. عصر روز دوم نیز، آزمونی با عنوان «شبیه‌سازی حرکت یک فولرین در راستای محور طولی نانولوله از ابتدا تا انتهای آن» به مدت 3 ساعت برگزار شد که 3 نفر از دانش‌آموزان موفق به انجام پروژه در این مدت شدند و سایرین هم با تاخیر، توانستند این شبیه‌سازی را انجام دهند.
بازدید از مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران، 25 تیر ماه توسط همه گروه‌ها انجام شد، در این برنامه، دانش‌آموزان از بخش تحقیقات گیاهان دارویی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع و باغ ملی گیاه‌شناسی و همچنین آزمایشگاه مرکزی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی بازدید کردند و در پژوهشگاه پلیمر، با روش کار تجهیزاتی مانند میکروسکوپ الکترونی روبشی، اندازه‌گيري دماي نرمي و خمش در اثر گرما، دستگاه اندازه‌گیری کشش و دستگاه طیف‌سنج مادون قرمز تبدیل فوریه از نزدیک آشنا شدند.
7- برنامه ورزشی و تفریحی
صبح روز جمعه 23 تیر ماه، دانش‌آموزان در برنامه ورزشی شرکت کردند و عصر آن روز نیز به بازدید از برج میلاد گذشت.
همچنین با توجه به برنامه فشرده آموزشی دانش‌آموزان و سپری شدن روزهای آخر به تهیه گزارش کار فعالیت‌های آزمایشگاهی، مقاله‌های علمی و فایل‌های ارایه، رفتن به سینما و تماشای فیلم بدون دغدغه و استرس تکالیف و آزمون، در برنامه روز آخر اردو، گنجانده شد.
8- آزمون تئوری
آزمون تئوری مرحله دوم سومین المپیاد نانو، 27 تیرماه در سالن فارابی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با حضور 39 برگزیده مرحله اول انجام شد. این آزمون شامل 10 سوال عمومی چهارگزینه‌ای برای همه گروه‌ها و 10 سوال تخصصی تشریحی به تفکیک برای گروه‌های نانوالکترونیک، نانومواد و نانوزیست‌فناوری بود. طراحی این سوالات بر اساس بخش آزمایشگاهی دوره، بازدیدهای عمومی و تخصصی انجام شده، سمینارهای علمی و منابع و جزوات علمی بود که قبل از دوره به دانش‌آموزان ارایه شده بود.
9- ارایه دستاوردهای دانش‌آموزان
در پایان مرحله عملی، دانش‌آموزان حاضر در دوره، به صورت گروهی، مقاله‌ای تحت عنوان پژوهشی که در بخش آزمایشگاهی انجام دادند، را تهیه و ارایه دادند، همچنین دستاوردهای خود در طول این دوره را، پس از برگزاری آزمون تئوری، در حضور داورانی از پژوهشگاه صنعت نفت، دانشگاه صنعتی شریف، ستاد نانو و باشگاه نانو، به صورت گروه‌های دو نفره در قالب پاورپوینت، در سه سالن، به طور موازی ارایه کردند و به سوالات داوران در زمینه فعالیتی که انجام داده بودند، پاسخ دادند.
10- نتایج
از مجموع 16هزار دانش‌آموزی که در سومين المپياد دانش‌آموزي علوم و فناوري نانو شرکت کردند، 39 نفر به مرحله دوم راه یافتند که از اين تعداد 3 نفر مدال طلا، 3 نفر مدال نقره، 18 نفر مدال برنز و 15 نفر نيز دیپلم افتخار دريافت کردند.
11- اختتامیه
مراسم اختتامیه، روز 28 تیر ماه سال 1391، با حضور دکتر سعید سرکار، دبیر محترم ستاد توسعه فناوری نانو، دکتر علی‌محمد سلطانی، مدیر محترم دبیرخانه ستاد نانو، مهندس عماد احمدوند، مدیر کارگروه ترویج ستاد نانو و جمعی از مدیران و معاونین آموزش و پرورش استان‌ها برگزار شد.
در پایان نیز، نشستی با حضور مدیر کارگروه ترویج ستاد نانو، مسئول باشگاه نانو و نهادهای ترویجی فعال در خصوص المپیاد دانش‌آموزی نانو برگزار شد.