استان يزد در قسمت مرکزي فلات ايران داراي نه شهرستان ، نوزده شهر ، هفده بخش و چهل و سه دهستان مي باشد. استان يزد با استانهاي اصفهان ، فارس خراسان و کرمان همجوار مي باشد. محدوده استان يزد جزئي از فلات مرکزي ايران است که کويرهاي ايران نيز عمدتا در اين فلات جاي دارند بخش بزرگي از مساحت محدوده استان را قسمتهايي از کويرهاي مختلف پوشانده است. جمعيت استان معادل 750769 نفر مي باشد.
پيشينه تاريخي استان نشان مي دهد که منطقه يزد از سرزمينهاي باستاني اقوام ايراني و داراي ميراث درخشاني از فرهنگ و تمدن کهن و ادوار مختلف تاريخي با قدمت 3 هزار سال است، برخي از مورخين ، بناي اوليه شهر يزد را به زمان اسکندر مقدوني نسبت مي دهند که وي زنداني ساخته و نام آن را چنين نهاده است و به اعتقاد عدهاي ديگر از تاريخ نويسان در دوره ساسانيان به فرمان يزدگرد اول ( 339 - 421 م ) در اين محل شهري بنام «« يزدان گرد »» بنا گرديده است. نام يزد از همين عنوان گرفته شده است و به معني مقدس، فرخنده و در خور آفرين مي باشد.
به گزارش موج، استان يزد از سرزمينهاي قديمي و تاريخي است و در ميان ايالت هاي قديمي و بزرگ پارس ، اصفهان ، کرمان و خراسان قرار داشته است. اين سرزمين از معابر و گذرگاههاي مهم در ادوار تاريخي محسوب مي شده است.
مردم يزد به زبان فارسي رايج با پاره اي ويژگيهاي گويشي سخن مي گويند و بسياري از واژه ها و ترکيبات زيباي فارسي را در گويش خود حفظ کرده اند. در استان يزد برخي ويژگيهاي گويشي ميان شهرستانهاي مختلف محسوس است.
حال با اين مقدمه مي توان دريافت که يزد بيش از حد تصور از قابليت هاي گردشگري و ميراث فرهنگي بهره مند است، به بيان ديگر گزينش هر عنوان براي تشريح جاذبه ها، ميراث ، تمدن و بسترهاي گردگشري اين استان با دشواري امکان پذير است.
يزد بهره مند از کليه بسترهاي مورد توجه گردشگران بويژه گردشگران اروپايي است چراکه جاذبه هاي ويژه اي در کوير خود دارد که در کنار ظرفيت هاي گسترده استان در ابعاد صنايع دستي، مناظر طبيعي، اماکن مذهبي و جاذبه هاي تاريخي و ميراثي، بيش از ساير مناطق کويري ايران توان جلوه گري و شکوفايي دارد، اين استان با راهي که در مسير توسعه صنعت گردشگري پيموده، راهي کوتاه را در فتح قله گردشگري کوير با جاذبه هايي چون، اسکي در کوير، حمام شن، بيابان گردي و کويرگرداني، اتومبيل سواري و شتر سواري در کوير، پيش روي خود دارد.
هر آنچه در بيان و توصيف جاذبه هاي يزد ميگويند، توان تصوير کشيدن زيبايي هاي تمدني ، تاريخي و گردشگري اين استان را نداشته و تنها مي توان گردشگران بخصوص ايراني را در راستاي شعار "ايران گردي مقدمه جهان گردي" براي لمس و درک بهتر توانايي هاي اين استان، دعوت به بازديد کرد.
اشاره اي کوتاه به قابليت هاي تاريخي ، ميراثي و گردشگري استان يزد شايد راهي باشد براي ايجاد انگيزه حرکت بسوي يزد براي آشنايي با تمدن اصيل ايراني و اميد يافتن از توان ايراني در جذ بگردشگران داخلي و خارجي چراکه با مشاهده اقداماتي که در ايجاد زيرساخت هاي گردشگري در استان يزد انجام شده است، بيش از هر چيز اين سوال به ذهن مي رسد که آيا توان ايراني بيش از آنچه که تاکنون براي جذب گردشگر صورت گرفته نيست، کمترين تغييرات کاربري در خانه هاي قديمي يزد و کاروانسراهاي ديدني استان، فضايي شکوهمند را براي اقامت و سرويس دهي به توريست هاي وارد شده به يزد، ايجاد کرده است، حال بکارگيري اوج خلاقيت و توان ايراني نميتواند کشور را به محور گردشگري منطقه و پيشگام توريسم در جهان تبديل کند؟
باغ دولت آباد يکي از باغهاي معروف ايراني است که از قناتي به همين نام مشروب مي شود و جريان آب در باغ استخوان بندي طراحي آنرا تشکيل مي دهد ، عناصر متشکله مجموعه عمارت سر در جنوبي ، شترخان و اصطبل ها ، عمارت حرمسرا و عمارت هشتي و بادگير ، آشپزخانه ، عمارت بهشت آئين ، عمارت تالار آئينه سر در اصلي و آب انبار دو دهانه مي باشد. جالبترين بناي مجموعه را عمارت هشتي و بادگير تشکيل مي دهد که تلفيق جريان آب و هوا به زيباترين شکل صورت گرفته است. بادگير باغ دولت آباد با 33 متر بلندي از سطح زمين شاه کار مهندسي و نشانه نبوغ معماران يزدي است.
براي شهرهاي کويري همچون يزد ارزش آب بيش از هر جاي ديگر احساس مي شود. در اين شهر بيش از 75 آب انبار وجود دارد. يکي از اين آب انبارها، آب انبار شش بادگير است که داراي شش بادگير مي باشد. از ويژگيهاي مهم اين اثر تاريخي دو دهانه بودن اين اب انبار است که داراي تزئينات مقرنس کاري مي باشد و داراي 55 پله ورودي در قسمت جنوبي است که بين پله 25 و 26 از بالا يک هشتي با سنگ فرش آجري قرار دارد.
مجموعه مارکار که شامل برج ساعت و مدرسه بوده، متعلق به اوايل دوره پهلوي مي باشد. اين مجموعه در محله تل (دروازه قصابها) قرار دارد.
آتشکده زرتشتيان يکي از اماکن مربوط به زرتشتيان است. اين بنا شامل ساختمان و باغ مشجري است که در قرن اخير ساخته شده است. در اين محل آتش مقدس که براي زرتشتيان محترم ميباشد و داراي قدمتي چند ساله بوده و بايد هميشه روشن نگه داشته شود نگهداري و از آن مراقبت مي شود. شايان ذکر است که قدمت آتش آتشکده به هزار و پانصد سال مي رسد.
دخمه زرتشتيان که در فرهنگ فارسي به معناي گورخانه گبرا مي باشد. در انتهاي جنوبي شهر يزد در حوالي منطقه صفائيه در بالاي تپه اي نسبتا مرتفع وجود دارد که يکي قديمي تر بنام هانجکي هاتريا ( زرتشتي هندي الاصل ) و ديگري که جديدتر است بنام گلستان معروف است. در وسط اين دو دخمه چاله اي سنگي وجود دارد که زرتشتيان مردگان خود را در آن مي انداختند. اين اثر مربوط به دوره قاجار مي باشد. دخمه گلستان داراي قطر 25 متر و ارتفاع ديوار از سطح تپه 6 متر است و دخمه هانجکي داراي قطر 15 متر ميباشند.
بازار خان که ساخت آن به زمان ناصر الدين شاه قاجار بر ميگردد. ساختار متفاوت و عرض متباين آن حکايت از ساخت تدريجي آن دارد. 258 متر طول دارد و ارتفاع بازار 4 تا 6 متر متغيير است در بخش شمالي، جنوبي 53 مغازه و در بخش شرقي ، غربي آن 100 مغازه وجود دارد.
از اماکن مذهبي يزد که جلوه اي ديگر از تمدن اين شهر و جاذبه هاي ميراثي آن را دارا مي باشد مسجد جامع کبير است که يکي از با ارزشترين ميراث تاريخي هنري و گنجينهاي از معماري اسلامي به شمار مي آيد.
از ديگر اماکن مذهبي يزد مسجد ملا اسماعيل، مسجد ريگ که کاروانسراي مخروبه بوده است ، مسجد چهل محراب، مسجد جامع فهرج که از خشت و گل ساخته شده است. بقعه دوازده امام که مشتمل بر دوازده گنبد منفرد است، بقعه سيد شمس الدين، بقعه سيد رکن الدين که محل دفن سيد رکن الدين محمد قاضي مي باشد را مي توان نام برد.
صنايع دستي يزد نيز جلوه اي ديگر از جاذبههاي منحصر به فرد استان است، مهمترين صنايع دستي در استان يزد عبارتند از : قالي ، قاليچه ، گليم ، مخمل ، زري ، چادرشب ، دستمال ، مرس ريزه ، جيم ، قناويز ، اجرامي ، شمد ، ترمه ، پرده ، زيلو ، روفرشي ، کرباس ، بقچه ، لنگ ، کيسه حمام ، خورجين ، پتو ، سفال ، سراميک ، حصير ، کاشي و گيوه ،در ميان صنايع دستي قالي بافي ، ترمه بافي ، زيلوبافي ، ساخت سفال ، سراميک و کاشي از اهميت ويژهاي برخوردار است ، شيريني پزي در يزد نيز سابقه طولاني دارد ، در يزد شيريني هاي سنتي مانند باقلوا ، قطاب ، لوز نارگيل ، پشمک ، نان برنج ، حاجي بادام تهيه ميشود. اکنون يزد در مسير ساخت بنيان هاي گردشگري گام هاي مطلوبي برداشته و با بهره مندي از 31 هتل ، 13 واحد پذيرايي سنتي، 28 واحد پذيرايي بين راهي، درصدد است 16 هتل با ظرفيت 608 اتاق، 5 مجتمع بين راهي،2 کمپينگ را نيز به بهرهبرداري رساند، اين استان داراي 18 روستاي نمونه گردشگري است و رتبه چهارم را در جذب گردشگران داخلي به خود اختصاص داده است با اين وجود يزد را با قابليت هاي شايسته اي که در خود نهفته داشته مي توان بزودي در صدر مناطق جاذب گردشگران مشاهده کرد.
عنوان ستاره گردشگري کوير به حق مي تواند عنواني شايسته براي يزد باشد چراکه جاذبه هاي اصيل گردشگري و تمدني استان، مي تواند يزد را به قطب کوير گردي جهان تبديل نمايد، يزد به واقع توان والايي در صدر نشيني کوير گردي و گردشگري کوير دارد و اين هدف با توسعه سرمايه گذاري بخش خصوصي داخلي و خارجي، بهبود کيفيت خدمات توريستي در استان، حمايت نهادينه شده دولت از توسعه زيرساخت ها و ارتقا تبليغات و اطلاع رساني بهينه پيرامون جاذبه هاي استان يزد، امکان پذير خواهد بود.
پيشينه تاريخي استان نشان مي دهد که منطقه يزد از سرزمينهاي باستاني اقوام ايراني و داراي ميراث درخشاني از فرهنگ و تمدن کهن و ادوار مختلف تاريخي با قدمت 3 هزار سال است، برخي از مورخين ، بناي اوليه شهر يزد را به زمان اسکندر مقدوني نسبت مي دهند که وي زنداني ساخته و نام آن را چنين نهاده است و به اعتقاد عدهاي ديگر از تاريخ نويسان در دوره ساسانيان به فرمان يزدگرد اول ( 339 - 421 م ) در اين محل شهري بنام «« يزدان گرد »» بنا گرديده است. نام يزد از همين عنوان گرفته شده است و به معني مقدس، فرخنده و در خور آفرين مي باشد.
به گزارش موج، استان يزد از سرزمينهاي قديمي و تاريخي است و در ميان ايالت هاي قديمي و بزرگ پارس ، اصفهان ، کرمان و خراسان قرار داشته است. اين سرزمين از معابر و گذرگاههاي مهم در ادوار تاريخي محسوب مي شده است.
مردم يزد به زبان فارسي رايج با پاره اي ويژگيهاي گويشي سخن مي گويند و بسياري از واژه ها و ترکيبات زيباي فارسي را در گويش خود حفظ کرده اند. در استان يزد برخي ويژگيهاي گويشي ميان شهرستانهاي مختلف محسوس است.
حال با اين مقدمه مي توان دريافت که يزد بيش از حد تصور از قابليت هاي گردشگري و ميراث فرهنگي بهره مند است، به بيان ديگر گزينش هر عنوان براي تشريح جاذبه ها، ميراث ، تمدن و بسترهاي گردگشري اين استان با دشواري امکان پذير است.
يزد بهره مند از کليه بسترهاي مورد توجه گردشگران بويژه گردشگران اروپايي است چراکه جاذبه هاي ويژه اي در کوير خود دارد که در کنار ظرفيت هاي گسترده استان در ابعاد صنايع دستي، مناظر طبيعي، اماکن مذهبي و جاذبه هاي تاريخي و ميراثي، بيش از ساير مناطق کويري ايران توان جلوه گري و شکوفايي دارد، اين استان با راهي که در مسير توسعه صنعت گردشگري پيموده، راهي کوتاه را در فتح قله گردشگري کوير با جاذبه هايي چون، اسکي در کوير، حمام شن، بيابان گردي و کويرگرداني، اتومبيل سواري و شتر سواري در کوير، پيش روي خود دارد.
هر آنچه در بيان و توصيف جاذبه هاي يزد ميگويند، توان تصوير کشيدن زيبايي هاي تمدني ، تاريخي و گردشگري اين استان را نداشته و تنها مي توان گردشگران بخصوص ايراني را در راستاي شعار "ايران گردي مقدمه جهان گردي" براي لمس و درک بهتر توانايي هاي اين استان، دعوت به بازديد کرد.
اشاره اي کوتاه به قابليت هاي تاريخي ، ميراثي و گردشگري استان يزد شايد راهي باشد براي ايجاد انگيزه حرکت بسوي يزد براي آشنايي با تمدن اصيل ايراني و اميد يافتن از توان ايراني در جذ بگردشگران داخلي و خارجي چراکه با مشاهده اقداماتي که در ايجاد زيرساخت هاي گردشگري در استان يزد انجام شده است، بيش از هر چيز اين سوال به ذهن مي رسد که آيا توان ايراني بيش از آنچه که تاکنون براي جذب گردشگر صورت گرفته نيست، کمترين تغييرات کاربري در خانه هاي قديمي يزد و کاروانسراهاي ديدني استان، فضايي شکوهمند را براي اقامت و سرويس دهي به توريست هاي وارد شده به يزد، ايجاد کرده است، حال بکارگيري اوج خلاقيت و توان ايراني نميتواند کشور را به محور گردشگري منطقه و پيشگام توريسم در جهان تبديل کند؟
باغ دولت آباد يکي از باغهاي معروف ايراني است که از قناتي به همين نام مشروب مي شود و جريان آب در باغ استخوان بندي طراحي آنرا تشکيل مي دهد ، عناصر متشکله مجموعه عمارت سر در جنوبي ، شترخان و اصطبل ها ، عمارت حرمسرا و عمارت هشتي و بادگير ، آشپزخانه ، عمارت بهشت آئين ، عمارت تالار آئينه سر در اصلي و آب انبار دو دهانه مي باشد. جالبترين بناي مجموعه را عمارت هشتي و بادگير تشکيل مي دهد که تلفيق جريان آب و هوا به زيباترين شکل صورت گرفته است. بادگير باغ دولت آباد با 33 متر بلندي از سطح زمين شاه کار مهندسي و نشانه نبوغ معماران يزدي است.
براي شهرهاي کويري همچون يزد ارزش آب بيش از هر جاي ديگر احساس مي شود. در اين شهر بيش از 75 آب انبار وجود دارد. يکي از اين آب انبارها، آب انبار شش بادگير است که داراي شش بادگير مي باشد. از ويژگيهاي مهم اين اثر تاريخي دو دهانه بودن اين اب انبار است که داراي تزئينات مقرنس کاري مي باشد و داراي 55 پله ورودي در قسمت جنوبي است که بين پله 25 و 26 از بالا يک هشتي با سنگ فرش آجري قرار دارد.
مجموعه مارکار که شامل برج ساعت و مدرسه بوده، متعلق به اوايل دوره پهلوي مي باشد. اين مجموعه در محله تل (دروازه قصابها) قرار دارد.
آتشکده زرتشتيان يکي از اماکن مربوط به زرتشتيان است. اين بنا شامل ساختمان و باغ مشجري است که در قرن اخير ساخته شده است. در اين محل آتش مقدس که براي زرتشتيان محترم ميباشد و داراي قدمتي چند ساله بوده و بايد هميشه روشن نگه داشته شود نگهداري و از آن مراقبت مي شود. شايان ذکر است که قدمت آتش آتشکده به هزار و پانصد سال مي رسد.
دخمه زرتشتيان که در فرهنگ فارسي به معناي گورخانه گبرا مي باشد. در انتهاي جنوبي شهر يزد در حوالي منطقه صفائيه در بالاي تپه اي نسبتا مرتفع وجود دارد که يکي قديمي تر بنام هانجکي هاتريا ( زرتشتي هندي الاصل ) و ديگري که جديدتر است بنام گلستان معروف است. در وسط اين دو دخمه چاله اي سنگي وجود دارد که زرتشتيان مردگان خود را در آن مي انداختند. اين اثر مربوط به دوره قاجار مي باشد. دخمه گلستان داراي قطر 25 متر و ارتفاع ديوار از سطح تپه 6 متر است و دخمه هانجکي داراي قطر 15 متر ميباشند.
بازار خان که ساخت آن به زمان ناصر الدين شاه قاجار بر ميگردد. ساختار متفاوت و عرض متباين آن حکايت از ساخت تدريجي آن دارد. 258 متر طول دارد و ارتفاع بازار 4 تا 6 متر متغيير است در بخش شمالي، جنوبي 53 مغازه و در بخش شرقي ، غربي آن 100 مغازه وجود دارد.
از اماکن مذهبي يزد که جلوه اي ديگر از تمدن اين شهر و جاذبه هاي ميراثي آن را دارا مي باشد مسجد جامع کبير است که يکي از با ارزشترين ميراث تاريخي هنري و گنجينهاي از معماري اسلامي به شمار مي آيد.
از ديگر اماکن مذهبي يزد مسجد ملا اسماعيل، مسجد ريگ که کاروانسراي مخروبه بوده است ، مسجد چهل محراب، مسجد جامع فهرج که از خشت و گل ساخته شده است. بقعه دوازده امام که مشتمل بر دوازده گنبد منفرد است، بقعه سيد شمس الدين، بقعه سيد رکن الدين که محل دفن سيد رکن الدين محمد قاضي مي باشد را مي توان نام برد.
صنايع دستي يزد نيز جلوه اي ديگر از جاذبههاي منحصر به فرد استان است، مهمترين صنايع دستي در استان يزد عبارتند از : قالي ، قاليچه ، گليم ، مخمل ، زري ، چادرشب ، دستمال ، مرس ريزه ، جيم ، قناويز ، اجرامي ، شمد ، ترمه ، پرده ، زيلو ، روفرشي ، کرباس ، بقچه ، لنگ ، کيسه حمام ، خورجين ، پتو ، سفال ، سراميک ، حصير ، کاشي و گيوه ،در ميان صنايع دستي قالي بافي ، ترمه بافي ، زيلوبافي ، ساخت سفال ، سراميک و کاشي از اهميت ويژهاي برخوردار است ، شيريني پزي در يزد نيز سابقه طولاني دارد ، در يزد شيريني هاي سنتي مانند باقلوا ، قطاب ، لوز نارگيل ، پشمک ، نان برنج ، حاجي بادام تهيه ميشود. اکنون يزد در مسير ساخت بنيان هاي گردشگري گام هاي مطلوبي برداشته و با بهره مندي از 31 هتل ، 13 واحد پذيرايي سنتي، 28 واحد پذيرايي بين راهي، درصدد است 16 هتل با ظرفيت 608 اتاق، 5 مجتمع بين راهي،2 کمپينگ را نيز به بهرهبرداري رساند، اين استان داراي 18 روستاي نمونه گردشگري است و رتبه چهارم را در جذب گردشگران داخلي به خود اختصاص داده است با اين وجود يزد را با قابليت هاي شايسته اي که در خود نهفته داشته مي توان بزودي در صدر مناطق جاذب گردشگران مشاهده کرد.
عنوان ستاره گردشگري کوير به حق مي تواند عنواني شايسته براي يزد باشد چراکه جاذبه هاي اصيل گردشگري و تمدني استان، مي تواند يزد را به قطب کوير گردي جهان تبديل نمايد، يزد به واقع توان والايي در صدر نشيني کوير گردي و گردشگري کوير دارد و اين هدف با توسعه سرمايه گذاري بخش خصوصي داخلي و خارجي، بهبود کيفيت خدمات توريستي در استان، حمايت نهادينه شده دولت از توسعه زيرساخت ها و ارتقا تبليغات و اطلاع رساني بهينه پيرامون جاذبه هاي استان يزد، امکان پذير خواهد بود.