گل همیشه بهار
متخصص بخش اینترنت
براساس مقاله ای که اخیرا در ژورنال انجمن زلزله شناسی آمریکا منتشر شده یک اپراتور تلگراف ایرانی نخستین فردی بوده که سیستم هشدار زودهنگام در خصوص زلزله را ارائه داده است.
به گزارش سرویس فناوری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در سال 1909 یک اپراتور تلگراف ایرانی که در بیابان دورافتاده کرمان زندگی می‌کرد، متوجه حرکت عجیب سوزن مغناطیسی ابزار تلگرافش شد.
در حالی که دیگر اپراتورهای تلگراف در اواخر دهه 1800 و اوایل دهه 1900 متوجه چنین پدیده‌ای شده بودند، این اپراتور در آن زمان یک سیستم هشدار اولیه زمین‌لرزه را ارائه داد.
آن طور که دکتر «مانوئل بربریان» - زمین شناس برجسته ایرانی مقیم آمریکا و پدر لرزه زمین ساخت ایران- در مقاله خود در مجله Seismological Research Letters نوشته اپراتورهای تلگراف قرن نوزدهم در نیوزیلند، سوئیس، شیلی و جزایر کارائیب به کارآمد بودن تلگراف الکتریکی برای ضبط پدیده‌های طبیعی پی برده بودند؛ با این حال، اپراتور تلگراف و صندوق‌دار ایرانی به نام «یوسف»، گام بعدی را برداشت و مفهوم یک سیستم هشدار زمین‌لرزه را در روزنامه «ایران نوین» ارائه داد.
وی در سال 1897 متوجه حرکت سوزن ابزار تلگراف شد و در سال 1909 با بهره‌گیری از شش ثانیه هشدار برای تحریک همنوعانش به ترک ساختمان‌ها کمک کرد.
این فرد در روزنامه «ایران نوین» نوشت: من اطمینان ادارم یک ابزار پیشرفته‌تر ساخته خواهد شد. اندک دقایقی پس از حرکت نابهنجار سوزن تلگراف، زمین‌لرزه حس خواهد شد و در صورتی که این سیستم به یک سامانه هشدار متصل باشد، تمامی مردم آن را خواهند شنید و زندگی‌هایشان را نجات خواهند داد.
در حالی که «جی. دی کوپر ام. دی» افتخار ارائه طرحی مقدماتی از سیستم‌های هشدار اولیه را در سال 1868 در کارنامه خود دارد و جزئیات آن را در روزنامه The San Francisco Daily Bulletin منتشر کرد، اپراتور ایرانی احتمالا در آن زمان هیچ دسترسی به این روزنامه امریکایی نداشته است.
مانوئل بربریان، تلاش یوسف برای انتقال دانش در خدمت دیگران را ارزشمند توصیف کرده است.
وی در مقاله خود که در صدمین سالگرد چاپ مقاله یوسف منتشر شده خاطرنشان کرده که تا آن زمان زمین‌لرزه‌ها جان بیش از 164 هزار ایرانی را گرفته بودند و هیچ برنامه‌ای برای توسعه سامانه هشدار اولیه زلزله وجود نداشته است.
مقاله «شناسایی اولیه زمین‌لرزه و سیستم هشدار در ایران توسط اپراتور تلگراف: یک تلاش پیش‌گیری‌کننده از فاجعه 116 ساله» در تازه ترین شماره مجله Seismological Research Letters از انتشارات انجمن زلزله‌شناسی امریکا منتشر شده است.