-
-
فشار خون يکي از علائم اصلي حيات است، هنگامي که سرخرگ‌هاي بزرگ، قابليت ارتجاع و استحکام طبيعي خود را از دست بدهند و عروق کوچک نيز باريکتر شوند، فشار خون بالا مي‌رود.
اندازه گيري فشار خون
اصولا فشارخون در بخش‌هاي مختلف سيستم گردش خون متفاوت است ولي در اندازه گيري، فشار خون به دو نوع فشارخون سيستولي و دياستولي مجزا مي شود.
فشار خون سيستولي معمولاً به فشار خوني که در سرخرگ‌هاي است گفته مي‌شود و فشارخون دياستولي به فشارخون وريد گفته مي شود. معمول‌ترين روش اندازه‌گيري فشار خون به وسيله فشارسنج است که با استفاده از ارتفاع جيوه براي اندازه‌گيري فشار خون در حال چرخش در رگ‌ها استفاده مي‌کند. فشارخون طبيعي براساس قرارداد براي فشارخون سيستولي پائين تراز 120 ميلي متر جيوه و براي فشارخون دياستولي پائين تراز 80 ميلي ليترجيوه است. شيوع فشارخون بالا در جوامع گوناگون متفاوت است .
فشار خون بالا در چه کساني ديده مي شود؟
فشار خون بالا خصوصا در افراد مسن بسيار شايع است. تقريبا در حدود يک نفر از هر چهار نفر از فشار خون بالا رنج مي برند. در بيماران جوان‌تر در مردان شايعتر است ولي در سنين بالاتر در زنان بيشتر از مردان ديده مي‌شود. به طور کلي با افزايش سن خطر ابتلا افزايش مي‌يابد.
علل ايجاد فشار خون بالا
علل بروز اين بيماري هنوز به طور کامل شناخته نشده است ولي برخي عوامل فرد را مستعد ابتلا به فشار خون مي کنند از جمله:
1- سن بالاي 60 سال با افزايش سن احتمال بروز فشار خون افزايش مي يابد
2- چاقي و اضافه وزن
3- سيگار کشيدن
4- مصرف الکل
5- رژيم غذايي حاوي نمک زياد يا چربي اشباع شده و عدم مصرف ميوه و سبزي
6- کم تحرکي و نداشتن فعاليت بدني کافي
7- استرس
8- عوامل ژنتيکي، اگر يکي از والدين و يا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلاي فرد به فشار خون بيشتر است.
9- مصرف قرصهاي ضد حاملگي ، استروييدها و بعضي از انواع داروهاي مهارکننده اشتها
10- پشت ميزنشيني
11- نژاد: سفيد پوستان ونژاد هندواروپايي بيشتر دچار افزايش فشار خون مي شوند.
پيشگيري از بيماري فشارخون
1- کنترل وزن ، کم کردن حتي يک کيلوگرم از وزن براي کنترل فشار خون مفيد است
2- انجام ورزش مرتب، 30 دقيقه ورزش در هر روز بهترين راه مبارزه با پرفشاري خون است
3- کم کردن مصرف نمک و غذاهاي پرچرب
4- داشتن رژيم غذايي حاوي ميوه و سبزيجات ، لبنيات کم‌چرب و غذاهاي حاوي پتاسيم نظير دانه‌هاي سبوس‌دار و خشکبار استفاده کنيد.
5- عدم مصرف سيگار و مشروبات الکلي
6- اندازه گيري فشار خون حداقل هر شش ماه يک بار
7- زنان باردار بايد مرتب براي معاينه پيش از زايمان به پايگاه هاي بهداشتي درمان و خانه بهداشت مراجعه کنند تا کارشناسان بهداشت بتواند به پرفشاري احتمالي خون پي ببرد و به موقع کنترل کنند.
8- در خانم هايي که قرصهاي پيشگيري از بارداري استفاده مي کنند بايد فشار خون خود را مرتب کنترل نمايند
9- پرهيز از مصرف سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، برگرها و ساير فرآورده‌هاي گوشتي به علت دارا بودن مقادير بالاي سديم و همچنين پرهيز از سبزي‌هاي كنسروشده در آب نمك، زيتون شور، چيپس و ساير تنقلات شور.
10- مواد حاوي كافئين از قبيل قهوه ، چاي ، نوشابه‌هاي كولا و شكلات، سبب افزايش فشارخون مي‌شوند و بايد در حد اعتدال مصرف شوند.
11- اجتناب از مصرف غذاهاي سرخ کرده يا غذاهايي که در درجه ي حرارت‌هاي بسيار بالا و يا با مدت زمان طولاني تهيه مي شوند، و عدم استفاده ي چند باره از روغن‌هاي آشپزي .
12- استفاده از گوشت سفيد به جاي گوشت‌هاي قرمز.
13- کنترل استرس ، زيرا يکي از عوامل بالا بردن فشار خون که بسيار سريع هم عمل مي کند، استرس و عصبانيت است.
14- استراحت به ميزان کافي هر روز زيرا کار کردن بي وقفه بيشترين فشار را بر سلامتي فرد وارد خواهد کرد
15- انجام ورزش‌هايي مثل پياده روي، شنا، دوچرخه سواري براي پايين آوردن فشار خون مفيد هستند بنابراين حداقل 3 بار در هفته و هر بار حداقل 30 دقيقه بايد ورزش کرد
عوارض فشار خون بالا
سکته مغزي ، حمله قلبي ، نارسايي احتقاني قلب و ورم ريه ، نارسايي کليه و آسيب چشمي و مشکل بينايي از عوارض اصلي فشار خون بالا هستند.
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاي سلامت وزارت بهداشت، هرچه فشار خون بالاتر باشد، ميزان اميد به زندگي پايين تر خواهد بود.
درمان
اهداف درمان با توجه به ويژگيهاي هر فرد تعيين خواهند شد و ممکن است شامل کم کردن وزن ، ترک دخانيات ،کنترل فشار خون بصورت روزانه، استفاده از داروهاي ضد فشار خون تحت نظر پزشک، کاستن از استرس، برنامه ورزش مناسب و تغيير شيوه زندگي براي کاهش استرس باشند.