آموزش بورس

[neda_omid]

نحوه فروش سهام​

_______________​

​

​

​

​

​

بر‌ اساس مقررات، انجام معامله سهام شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس در خارج از سیستم معاملات بورس ممنوع است. بنابراین در‌حال‌حاضر در بورس اوراق بهادار تهران مسیر اصلی سرمایه‌گذاری از طریق کارگزاران است. سرمایه گذاران برای فروش سهام در بورس تهران باید به یک شرکت کارگزاری رسمی عضو بورس اوراق بهادار تهران مراجعه کنند. پس از انتخاب کارگزار توسط سرمایه‌گذار، کارگزار در انجام معاملات نقش نماینده خریدار و فروشنده را ایفا می کند. مهمترین وظیفه کارگزاران دریافت سفارش خرید و فروش از سرمایه‌گذاران و انجام معامله برای آنان است.
افراد برحسب موقعیت خود می­توانند به سه روش مراجعه حضوری به دفاتر شرکتهای کارگزاری و یا شعبه‌های آنها در نقاط مختلف کشور، مراجعه به سایت شرکت کارگزاری و از طریق سیستم پیام کوتاه شرکتهای کارگزاری جهت انجام معاملات خود با شرکتهای کارگزاری تماس بگیرند. در این قسمت نحوه فروش سهام با توجه به روش مراجعه حضوری شرح داده می­شود:

چگونگی فروش سهام​

فرآیند فروش سهام در بورس اوراق بهادار تهران همانند فرآیند خرید است، اما در مراحل اولیه، نیاز به اقداماتی متفاوت از چرخه خرید دارد. در این قسمت چرخه فروش سهام با تأکید بر تفاوت‌ها توضیح داده می‌شود.

تکمیل فرم درخواست فروش​

در این مرحله فروشنده سهام با مراجعه به کارگزار فرم درخواست فروش را تکمیل و همراه کپی شناسنامه و اصل سهام یا "گواهی نقل ‌و انتقال و سپرده سهام" به کارگزار تحویل می‌دهد. تفاوت اصلی فرم درخواست فروش با درخواست خرید در قسمتی است که براساس آن سرمایه‌گذار به کارگزار برای فروش سهام خود و انجام مراحل و تشریفات ثبت و انتقال سهام، وکالت می‌دهد. فرم درخواست فروش در چهار نسخه برای کارگزار، شرکت خدمات بورس، فروشنده و بایگانی تهیه و تنظیم می‌شود.

 

[neda_omid]

[FONT=BTitr,Bold][FONT=BTitr,Bold]

آشنایی با کارگزاران
____________________​

​

كارگزاران اشخاصي حقيقي يا حقوقي هستند كه نقش واسطه بين خريدار و فروشنده را در بازار بورس بازي مي‌كنند. آنها در اين نقش وظيفه يافتن خريدار براي فروشنده و فروشنده براي خريدار را بر عهده دارند. به عبارتي آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند و به دو دسته خصوصی و دولتی تقسیم می‌شوند. خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی در بازار، فقط توسط کارگزاران رسمی سازمان بورس اوراق بهادار امکان پذیر است؛ و این مسئله موجب شفافیت معاملات بازار می‌شود. چرا‌ که به این ترتیب اطلاعات مربوط به معاملات مانند تعداد سهام، قیمت مورد معامله و تعداد خریدار و فروشنده هر روز در دسترس قرار می‌گیرد. کارگزاران طي تشريفات و آزمون‌هاي متعدد و خاصي انتخاب مي‌شوند و مجوز تأسیس و فعالیت خود را از سازمان بورس اوراق بهادار دریافت می‌کنند، بنابراين دركار خود صلاحيت، مهارت و دانش لازم را دارا مي‌باشند. کارگزاران به حساب مشتری خود وارد بازار می‌شوند و به وکالت از سوی وی اقدام به معامله به نفع او می‌کنند. از این رو با توجه به ماهیت کارکرد کارگزاران، این افراد باید علاوه بر دارا بودن تخصص، تجربه و هوشمندی، الزامات اخلاقی مانند صداقت و امانتداری را نیز رعایت کنند.

خدمات کارگزاري
کارگزارمیتواندعملیاتزیرراانجامدهد:

الف) سرمایه‌گذاري و خدمات کارگزاري
1- خریدوفروشاوراقبهادارپذیرفتهشدهدربورساوراقبهاداربهنمایندگیازطرف اشخاصویابهحسابخود
2- پذیرهنویسیاوراقبهادارپذیرفتهشدهدربورس
3- ادارةامورسرمایهگذاريهابهنمایندگیازطرفاشخاص
4- بازارگردانیاوراقبهادار
(بازارگردانیفعالیتیاستکهبههدفکاهشدامنۀنوساناتقیمتاوراقبهادارو تامیننقدشوندگیآنبامجوزسازمانتوسطکارگزارانجاممیشود.)

ب) خدمات مالی
1- ارائهمشاورهوراهنماییبهشرکتهابهمنظورنحوةعرضۀسهامآنهابراي فروشدربورساوراقبهادار
2- راهنماییشرکتهادرموردطرقافزایشسرمایه
3- انجامبررسی‌هايمالی،اقتصادي،سرمایه‌گذاري،ارایۀخدماتونظرات مشورتیبهسرمایه‌گذاران

ج) تامین مالی
اخذ تسهیلات اعتباري از بانک‌ها و اشخاص
ارایۀهریکازخدماتفوق،علاوهبرداد‌و‌ستداوراقبهادارپذیرفتهشدهتوسط کارگزارمنوطبهکسبمجوزجداگانهازسازماناست. کارگزارباموافقتسازمانمیتواندبرايانجامفعالیتمالیبهایجادشعبهو نمایندگیاقدامنماید.
شعبه: واحديازکارگزارياستکهازآنمحلبهارایۀخدماتبهسرمایهگذارانمی پردازدودرشهريواقعشدهاستکهسازماندرآنشهرتالاردارد. تالارهاي اختصاصیکارگزارنیزشعبهتلقیمیشود.
نمایندگی: واحديازکارگزارياستکهازآنمحلبهارایۀخدماتبهسرمایهگذاران میپردازدودرشهريواقعشدهاستکهسازماندرآنشهرتالارندارد. تالارهاياختصاصیکارگزارکهدرآنمعاملهانجامنمی‌شودوسفارشهاي دریافتیازآنشهربرايشعبهارسالمیشود،نیزنمایندگیتلقیمیشود.

معيارهای انتخاب كارگزار

معمولاً سرمایه‌گذاران دائمی بورس هر کدام با کارگزار معینی کار می‌کنند. به غیر از کارگزارانی که به تازگی مجوز مشاوره و سبدگردانی دریافت نموده‌اند، سایرکارگزاران اجازه ارائه مشاوره به سرمایه‌گذاران را ندارند. لذا برای آنها تفاوتی نمی‌کند که سرمایه‌گذار چه سهمی بخرد و بفروشد، آنها تنها کارمزد خود را دریافت خواهند کرد. در‌ ‌نتیجه این سرمایه‌گذار است که باید با توجه به موارد خاصی که در ادامه آمده است، کارگزار خود را انتخاب کند.

1- قابليت انجام سريع سفارش مشتري

2- داشتن اطلاعات مربوط و كافي

3- داشتن سيستم‌هاي داخلي مناسب

و موارد دیگری نظیر؛

4- حجم سرمایه سرمایه‌گذار
به عبارتی در انتخاب کارگزار باید دقت نمود که کارگزار برای چه مقدار سرمایه هایی کار می‌کند و آیا سرمایه ما در حدی است که کارگزار برای ما معامله کند. اصولاً کارگزاران به نسبت حجم سرمایه افراد آنها را در اولویت قرار می‌دهند. فرضاً کارگزاری که اکثر مشتریان آن دارای سرمایه‌های بالای 1 میلیارد ریال باشند، برای سرمایه‌گذار با سرمایه 100 میلیون ریال مناسب نیست.

5- تعداد مراجعه‌کنندگان به کارگزار
به این معنی که آیا کارگزار فرصت رسیدگی به درخواستهای همه مشتریان را دارد؟ چرا که در غیر این صورت شاید به علت عدم فرصت کارگزار برای انجام درخواست‌های خرید و فروش مشتریان درخواست ما به روزهای بعد موکول ‌شود و این مسئله با توجه به ارزش زمان در معاملات بورس ممکن است موجب از دست رفتن برخی فرصت‌ها شود.

6- نوع شخصیت خریدار در ارتباط با کارگزار(حقیقی یا حقوقی)
برخی از کارگزاری ها اکثراً دارای مشتریانی با شخصیت حقوقی می باشند که برای اشخاص حقیقی مناسب نمی‌باشد.

 

[neda_omid]

روز و ساعت انجام معاملات­­​

________________________​

​

​

​

معاملات اوراق بهادار در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهاي تعطيل عمومي، از ساعت 9 تا 12 و در يك نشست معاملاتي و از طريق تالارهاي معاملات انجام مي شود. معاملات اوراق بهادار فقط از طريق سامانه معاملات بورس كه يك سيستم كاملا مكانيزه است، قابل انجام است و دارندگان اوراق بهادار نمي توانند خارج از سامانه معاملاتي اقدام به خريد و فروش اوراق بهادار كنند و معاملات بايد به لزوم از طريق كارگزاران و طي نشست معاملاتي انجام شود.
در حال حاضر علاوه بر تالار حافظ كه تالار اصلي معاملات است، تالارهاي ديگري توسط بورس يا شركت‌هاي كارگزاري در شهرهاي ديگر داير شده‌اند كه سهامداران مي توانند با مراجعه به آنان از تسهيلات مستقر در اين تالارها از جمله سيستم‌هاي نمايش‌گر قيمت و سفارش‌ها، بروشورهاي اطلاع‌رساني و دوره‌هاي آموزشي پيش‌بيني شده استفاده كنند.
يادآوري مي شود كه خريد و فروش اوراق بهادار مستلزم حضور سهامداران در تالارها نيست و سهامداران مي‌توانند از طريق مراجعه به دفاتر شركت‌هاي كارگزاري براي خريد و فروش اوراق بهادار اقدام كنند.

 

[neda_omid]

سهام​

_______​

​

​

​

اوراق سهام عادی اصلی‌ترین ابزار قابل‌معامله در بورس تهران است. این ابزار، سند قابل‌معامله‌ای است که مبین میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در یک شرکت سهامی است. امروزه انتشار سهام برای تأمین منابع لازم در سرمایه‌گذاری‌های بزرگ روش متعارف و متداولی است که مستقیماً از پس‌اندازهای افراد تغذیه می‌شود.
متداول‌ترین نوع سهام، سهام عادی یا سهام معمولی است که دارندگان آن به مبلغ مساوی از حقوق و امتیازات واحدی برخوردارند. اکثریت سهام شرکت‌ها به صورت عادی منتشر می‌شود. از نظر تملک نیز سهام را می‌توان به دو دستة کلی سهام بانام و سهام بی‌نام تقسیم کرد.
براساس مادة 25 قانون تجارت ایران، اوراق سهام باید متحدالشکل، چاپی و دارای شمارة ترتیب باشند. اوراق سهام همچنین باید به امضای دست کم دو نفر که براساس اساسنامة شرکت تعیین می‌شوند برسند. بر روی برگة سهام، نام شرکت و شمارة ثبت آن، مبلغ سرمایه ثبت شده و سرمایة پرداخت شده، تعیین نوع سهم، مبلغ اسمی سهم و مقدار پرداخت شده آن، با حروف و با عدد باید درج شود.
در انتشار سهام باید نکاتی مانند تعیین بهای اسمی، یکسان بودن بهای اسمی و با نام بودن سهام رعایت شود. به منظور ایجاد سهولت در معامله بهتر است بهای اسمی سهام، مضربی از 100 یا 1000 باشد. . صاحبان سهام عادی علاوه بر دریافت سود سهام و حق رأی دادن، حق دیگری هم دارند که آن را حق‌تقدم خرید سهام می‌نامند. حق‌تقدم حقی است که به موجب آن دارندگان فعلی سهام عادی در خرید سهام جدیدالانتشار اولویت خواهند داشت.
سهام صرف‌نظر از شکل آن، نشان‌دهندة منافع مالک در شرکت است و از آن‌جاکه طلب و ادعای سهامداران در مورد دارایی‌های شرکت در مرحلة آخر تمام طلب‌ها قرار دارد، منافع سهام به عنوان "منفعت باقیمانده" شناخته می‌شود.
گونة دیگر سهام، سهام ممتاز است که از نظر دریافت سود سهام و دریافت هرگونه وجهی در زمان انحلال شرکت یا توزیع دارایی‌ها نسبت به سهام عادی برتری دارد. برای نمونه هنگام توزیع سود سهام، ابتدا سهام ممتاز سود خود را دریافت می‌کنند.

سهام عادی
سهام عادی نوعی ابزار سرمایه‌گذاری است که نشانگر مالکیت دارندة آن در یک شرکت سهامی است و به دو دستة سهام با نام و سهام بی‌نام تقسیم می‌شود. سهام بانام و بی‌نام از نظر مزایا، تفاوتی ندارند؛ تنها تفاوت آن‌ها درج نام دارنده روی برگه سهام و دفتر شرکت در مورد سهام بانام است.
سهام عادی ابتدا از طریق پذیره‌نویسی عمومی وارد بازار می‌شود. به عبارت دیگر، سهام قبل از فروش عمومی باید در کمیسیون بورس و اوراق بهادار ثبت شود و اجازة انتشار بگیرد. این نهاد کفایت و دقت اطلاعات ارائه شده شرکت را قبل از عرضة اوراق بهادار، تأیید می‌کند.
سهام عادی دارای ویژگی‌های زیر است:
1 - سهام عادی از منابع دایمی تأمین مالی است و سررسید ندارد. همچنین شرکت انتشاردهنده سهام عادی الزامی در بازخرید این اوراق ندارد.
2 - دارندگان سهام عادی مالک شرکت به حساب می‌آیند. اما از آنجا که دارندگان سهام دیگر مانند سهام ممتاز در دریافت سود و اصل سرمایة شرکت، بر دارندگان سهام عادی حق‌تقدم دارند، می‌توان گفت که دارندگان سهام عادی مالک نهایی شرکت هستند. مفهوم این نوع مالکیت این است که صاحبان سهام عادی پذیرای بیشترین ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت هستند. اگر سود سهم کاهش یابد یا شرکت با زیان مواجه شود، قیمت بازاری و ارزش ذاتی سهام عادی کاهش خواهد یافت. همچنین در صورت انحلال شرکت یا فروش کل دارایی‌های آن، پس از تسویه همة بدهی‌ها و بازپرداخت حقوق صاحبان سهام ممتاز، حقوق به صاحبان سهام عادی پرداخت می‌شود.
3 - مسؤولیت دارندگان سهام عادی به مقدار سرمایة آن‌ها در شرکت محدود می‌شود. بنابراین اگر تمام دارایی‌های یک شرکت به دلیل ورشکستگی فروخته شود و پول حاصل به اندازه‌ای نباشد که پاسخگوی همة بستانکاران شرکت باشد، آن‌ها نمی‌توانند صاحبان سهام عادی را تحت پیگرد قانونی قرار دهند.
4 - با توجه به توزیع گستردة سهام شرکت‌های سهامی در دست سهامداران، هیچ سهامداری نمی‌تواند کنترل فردی خود را بر شرکت اعمال کند. امور و فعالیت‌های جاری شرکت در اختیار مدیران آن است و صاحبان سهام عادی می‌توانند با رأی خود در تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت کنند.
5 - دارندگان سهام عادی علاوه بر حق انتخاب هیأت مدیرة شرکت می‌توانند با آرای خود اقدامات پیشنهادی مدیریت شرکت را تأیید یا رد کنند. هر سهم یک حق رأی دارد. مثلاً پیشنهاد ادغام شرکت در شرکت دیگر یا پیشنهاد تغییر نمودار سازمانی شرکت باید با اکثریت آرای صاحبان سهام شرکت صورت گیرد.
6 - دارندگان سهام عادی دارای حق‌تقدم‌اند، به عبارت دیگر دارندگان فعلی سهام عادی در خرید سهامی جدید شرکت اولویت دارند. هدف از اعطای حق‌تقدم، در ابتدا حفظ کنترل سهامداران موجود بر ادارة شرکت و سپس حفظ حقوق سهامداران موجود در مقابل کاهش بهای سهام در نتیجه انتشار سهام جدید است. اگر شرکتی به سهامداران خود حق‌تقدم خرید سهام بدهد، آنان می‌توانند درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند. همچنین دارندگان سهام عادی می‌توانند به تعداد کافی از اوراق بهادار جدید شرکت ( از نوع قابل‌تبدیل به سهام عادی) بخرند و با تبدیل این اوراق به سهام عادی مالکیت خود را کماکان حفظ کنند.
7 - دارندگان سهام عادی حق‌خرید و فروش و انتقال سهام خود را دارند. علاوه بر این حق دارند دفاتر شرکت را مورد بررسی قرار دهند، هر چند در عمل این حق به شدت محدود می‌شود و فقط اطلاعاتی را دربر می‌گیرد که شرکت در اختیار عموم قرار می‌دهد.

سهام ممتاز
سهام ممتاز نوعی اوراق بهادار است که دارندة آن نسبت به درآمدها و دارایی‌های شرکت، حق یا ادعای محدود و معینی دارد. این سهام زمانی منتشر می‌شود که هزینة سهام عادی بالاتر باشد. هنگامی که درجة اهرم مالی شرکت بالا باشد یا انتشار سهام عادی از نظر کنترل شرکت، برای مالکان مشکل‌ساز باشد، شرکت‌ها اقدام به انتشار سهام ممتاز می‌کنند. این نوع از سهام را به دو دلیل ممتاز می‌نامند:
الف - سود این سهام قبل از سهام عادی پرداخت می‌شود.
ب - در زمان انحلال شرکت یا فروش دارایی‌ها، بعد از تسویة بدهی‌های شرکت، ابتدا صاحبان سهام ممتاز حقوق خود را دریافت می‌کنند و سپس باقیماندة دارایی‌ها به صاحبان سهام عادی می‌رسد.
سهام ممتاز را اوراق بهادار ترکیبی نیز می‌نامند چون ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را با هم دارا هستند. سهام ممتاز از نظر نداشتن سررسید و همچنین هزینة مالیاتی، شبیه سهام عادی‌اند؛ اما با توجه به دریافت سود ثابت همانند اوراق قرضه، در گروه اوراق بهادار با درآمد ثابت قرار می‌گیرند. سهام ممتاز از طریق پذیره‌نویسی خصوصی وارد بازار می‌شوند در بازار خارج از بورس و در بورس قابل دادوستد هستند.
<!--[if !supportLists]--> <!--[endif]--> ویژگی‌های سهام ممتاز به شرح زیر است:
1 - سهام ممتاز برای صاحبان آن دربردارندة نوعی حق مالکیت در شرکت است.
2 - سهام ممتاز بدون سررسید است.
3 - شرکت انتشاردهنده الزامی ندارد دارایی‌های خود را وثیقه یا رهن این اوراق قرار دهد، زیرا سهامداران ممتاز دارای حق مالکانه هستند.
4 - به دارندگان این سهام سود پرداخت می‌شود. پرداخت سود مستلزم این است که شرکت سود داشته باشد. بنابراین شرکت پرداخت سود را تضمین نمی‌کند. معمولاً سود از پیش تعیین‌شده و ثابتی به سهام ممتاز تعلق می‌گیرد.
5 - دارندگان سهام ممتاز از نظر دریافت سود سهام بر دارندگان سهام عادی حق‌تقدم دارند. اگر شرکتی منحل شود دارندگان سهام ممتاز نسبت به صاحبان عادی از نظر دریافت ادعای خود اولویت دارند و تا زمانی که حقوق صاحبان سهام ممتاز پرداخت نشود، صاحبان سهام عادی حق دریافت چیزی از شرکت ندارند.
6 - معمولاً سهام ممتاز بدون حق رأی هستند. یعنی دارندگان این سهام به هنگام انتخاب هیأت مدیره و یا سایر امور مربوط به ادارة شرکت حق رأی ندارند و نمی‌توانند در تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت کنند.

 

[neda_omid]

حق تقدم​

__________​

​

​

​

صاحبان سهام عادی علاوه بر دریافت سود سهام و حق رأی دادن، حق دیگری هم دارند که آن را حق‌تقدم خرید سهام می‌نامند. معمولاً در اساسنامه‌ي شرکتها بر اساس حقوق مدنی یا فقه اسلامی قید می شود که در صورت انتشار سهام جدید برای فروش، سهامداران فعلی در خرید آن اولویت دارند. این حق، همه‌ي دارندگان سهام شرکت را که دارای حق رأی بوده و یا ادعایی بر اندوخته‌های شرکت داشته باشند، مجاز می‌نماید تا نسبت به مالکیت در سهام و پذیره‌نویسی آن اقدام نمایند. سهام منتشره قبل از عرضه برای عموم مردم، به سهامداران شرکت عرضه می‌شود.‌ از آنجا که سهامداران شرکت نیز خواهان حفظ حقوق و موقعیت خود در شرکت هستند، انتظار دارند در هنگام افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید از سوی شرکت، نسبت به سایر خریداران اولویت داشته باشند. آنها در استفاده یا صرف‌نظر کردن از این حق، مختار هستند. اما از آنجا که معمولاً قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت، کم‌تر از قیمت بازار سهام است (قیمت پذیره‌نویسی معمولاً حدود 20- 15 درصد زیر قیمت بازار در زمان اعلان حق تقدم تعیین می‌شود)، سهامداران از این حق‌تقدم استفاده می‌کنند. حق‌تقدم‌های ناشی از افزایش سرمایه شرکت‌ها همانند سهام، در بورس قابل معامله است.. در صورتی که سهامدار تمایلی به دریافت سهم جدید نداشته باشد، می‌‌تواند با مراجعه به کارگزار، گواهی‌نامه حق‌تقدم خرید سهم خود را بر پایه قیمت روز بازار، به فروش برساند. حق تقدم‌ها عمر کوتاهی دارند. چنانچه سهامداران در مهلت اعلام شده، اقدام به پذیره نویسی نکنند یا از فروش گواهی حق‌تقدم صرف‌نظر کنند، شرکت پس از اتمام دوره پذیره‌نویسی، گواهی‌های مذبور را در بورس اوراق بهادار در معرض فروش قرار می‌دهد و مبلغ حاصل از فروش را پس از کسر ارزش اسمی و هزینه‌های مربوط، به حساب سهامدار واریز می‌کند. طبق عرف یا مقررات، سهامداران به‌طور مساوی مستحق دریافت سهام می‌‌باشند.
شرکت‌ها از این منابع مالی برای اجرای یک پروژه جدید یا بازپرداخت بدهی‌های جاری استفاده می‌کنند. انتشار حق تقدم به معنی عرضه سهام عادی جدید به سهامداران موجود است تا آنها بتوانند به اندازه درصد مالکیت خود، سهام جدید را به قیمت معین و در مهلت تعیین شده پذیره نویسی نمایند. هدف از اعطای حق‌تقدم، در ابتدا حفظ کنترل سهامداران موجود بر ادارة شرکت و همچنین حفظ حقوق آنها در مقابل کاهش بهای سهام در نتیجه انتشار سهام جدید است. اگر شرکتی به سهامداران خود حق‌تقدم خرید سهام بدهد، آنان می‌توانند درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند.

انواع حق تقدم
به طور کلی سه نوع حق تقدم وجود دارد:
1- حق تقدم برای خرید سهام عادی جدید(اضافی): رایج‌ترین شکل حق تقدم، از نوع حق خرید سهام عادی جدید است. از دیدگاه بلاک این‌گونه سهام عادی که به نسبت مالکیت برای سهامداران فروخته می‌شود، معادل با سهام جایزه است.
2- حق تقدم برای خرید اوراق بهادار قابل تبدیل به سهام: حق تقدم برای خرید اوراق قرضه و هر نوع اوراق بهادار – غیر از سهام عادی- قابل تبدیل به سهام عادی نوعی دیگر از حق تقدم است که شرکت‌ها می‌توانند منتشر کنند.
3- حق تقدم برای خرید سایر اوراق بهادار یا دارایی‌ها: این حق تقدم‌ها برای خرید قرضه، سهام ممتاز، سهام شرکتهای فرعی و غیره، با تقسیم سود یا توزیع سرمایه در مقایسه با حق تقدم‌ برای خرید سهام عادی ارتباط نزدیک‌تری دارد.

مزایای عرضه حق تقدم
الف- مزایا از دیدگاه سهامداران
1- حفظ قدرت کنترل:
حق تقدم باعث حفظ کنترل سهامداران فعلی بر روی شرکت می‌شود. اگر مدیران، موقعیت خود را نزد سهامداران فعلی مستحکم ببینند، عرضه سهام به صورت حق تقدم راترجیح می‌دهند. اما اگر این موقعیت را سست ببینند، با انتشار سهام جدید و فروش آن به سایر سرمایه‌گذاران، میزان کنترل سهامداران فعلی را کم‌رنگ می‌کنند تا توان برکناری مدیریت فعلی را از دست بدهند.
2- حمایت سهامداران و تأمین منافع آنها در برابرکاهش قیمت سهام:
انتشار سهام جدید به قیمت پایین، قیمت بازار سهام را کاهش می‌دهد. وقتی سهامداران حق تقدم خود را اعمال نکنند و بفروشند، این کاهش به زیان آنها خواهد بود. اما اگر سهامداران از حق خرید خود استفاده کنند، زیانی از این بابت به آنها تحمیل نمی‌شود.
3- در آمریکا می‌توان حق تقدم را به‌صورت اعتباری خریداری کرد. در حالی که عرضه عمومی سهام عادی را نمی‌توان به‌صورت اعتباری خرید، بلکهباید به‌صورت نقدی عرضه شود.
4- گاهی گفته می‌شود که عرضه حق تقدم به این دلیل برای سهامداران مفید است که آنها می‌توانند سهام را به قیمت چانه زنی یا "مذاکره‌ای" خریداری نماید.
5- در شرایطی که حداقل سرمایه مورد نیاز است، خرید حق تقدم به سرمایه کمتری در مقایسه با عرضه‌های عمومی نیاز دارد.
6- مالیات کمتری برای دریافت حق تقدم و فروش آنها نسبت به دریافت سود نقدی درنظر گرفته می‌شود.
7- هزینه‌های خرید کاهش می‌یابد. گواهی‌نامه‌های حق تقدم با توجه به این که در مهلت معینی قابل خرید و فروش هستند، در طول این مدت، بدون عوارض تمبر، قابل خرید می‌باشند و ...
8- در صورتی که درآمدهای فعلی و آتی شرکتی رضایت بخش باشد و قیمت بازار به این درآمدها پاسخ دهد، عرضه حق تقدم با سیاست تقسیم سود نسبتاً کم، جذاب است.

ب- مزایا از دیدگاه شرکت
1- هزینه فروش سهام از طریق حق تقدم از هزینه فروش سهام به عموم بسیار کمتر است.
2- انتشار حق تقدم، نسبت اهرمی را کاهش داده و ظرفیت استقراض شرکت را بالا می‌برد.
3- کاهش قیمت به دنبال عرضه حق تقدم، تقاضا برای سهام شرکت را افزایش می‌دهد.
4- اشتیاق سهامداران و بازار سرمایه را برمی‌انگیزاند و در نتیجه باعث بالارفتن امکان تأمین مالی شرکت می‌شود و هزینه سرمایه‌ کاهش می‌ یابد.
5- عرضه حق تقدم از عرضه خصوصی مفیدتر است. شرکتی که بازار گسترده و جذابی برای سهام خود ندارد یا از مالکیت متمرکز برخوردار است، تلاش برای فروش سهام جدید خود را تنها روی سهامدارانی متمرکز می‌کند که از قبل درباره شرکت شناخت دارند.
6- انتشار حق تقدم، بدون آسیب رساندن به حقوق سهامداران، قیمت بازار را کاهش می‌دهد. بنابراین انتشار حق تقدم، به احتمال زیاد، با موفقیت همراه خواهد بود.
7- شرکت با عرضه حق تقدم به سهامداران خود، محبوبیت خود را نزد آنها بالا می‌برد.

معایب عرضه حق تقدم
1- تکمیل فرایند عرضه حق تقدم، زمان‌بر و طولانی است.
2- عرضه حق تقدم ممکن است باعث رقیق شدن بیشترEPS و سود نقدی در مقایسه با عرضه عمومی نقدی شود.
3- عدم اطلاع سهامداران و ناتوانی مالی آنها در پذیره‌نویسی حق تقدم به زیان آنها تمام می‌شود. لذا این موضوع، وفاداری گروه سهامدارن دارای حاشیه باریکی از کنترل شرکت را کاهش می‌دهد.
4- پس از اعمال حق تقدم‌ها و بعد از چند ماه، اوراق سهام به دست سهامداران می‌رسد و لذا سهامداران امکان فروش آن را تا چند ماه آینده نخواهد داشت که این وضعیت، قدرت نقدینگی سهام حاصل از عرضه حق تقدم را ضعیف کرده و به تأخیر می‌اندازد.
5- شرکت‌ها ادعا می‌کنند که اگر محدودیت رعایت حق تقدم در کار نباشد، می‌توانند از طریق عرضه عمومی به سرمایه‌گذاران، سرمایه خود را سریع‌تر افزایش دهند تا از طریق انتشار حق تقدم.
6- اگر سرمایه‌گذاران بزرگ و عمده برای خرید سهام به قیمتی بیش از قیمت پذیره‌نویسی مایل باشند، عرضه حق تقدم، چنین فرصتی را از دست شرکت خارج می‌کند. زیرا سهام جدید بایستی با قیمت پذیره‌نویسی به سهامداران معینی عرضه شود.

 

[neda_omid]

اوراق مشارکت​

_____________​

​

​

​

​

پس از پیروزی انقلاب و اجرای عملیات بانکداری اسلامی و به تبع آن ممنوعیت بهره در اقتصاد به دلایل شرعی و مبنای فقه اسلامی، انتشار و دادوستد اوراق قرضه متوقف شد. اما وجود ابزار دیگری در بازار مالی کشور که عملکردی مشابه اوراق قرضه داشته باشد و بتواند جایگزین آن گردد و در کنترل حجم نقدینگی و مهم‌تر از آن در تأمین مالی طرح‌های زیربنایی و همچنین طرح‌های تولیدی و خدماتی از منابع مالی بخش خصوصی جامعه مؤثر باشد. ضروری به‌نظر می‌رسید.
بنابراین درپی مطالعات نسبتاً گستردة سازمان برنامه و بودجه، سازمان بورس اوراق بهادار تهران، بانک مرکزی و وزارت مسکن و شهرسازی، در برنامة دوم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور (1378-1374) مسأله استقراض عمومی از طریق انتشار اوراق بهادار به عنوان یک سیاست مالی مطرح شد. در سیاست‌های کلی برنامه، انتشار اوراق مشارکت، اوراق سرمایه‌گذاری و اوراق مشارکت کوتاه­مدت به عنوان یکی از روش‌های کارآمد سیاست‌های پولی و مالی مدنظر قرار گرفت. در طول سال‌های برنامه، موارد استفاده از اوراق مشارکت گسترش یافت و اموری چون اجرای طرح‌‌های بزرگ ساختمانی و تأمین مالی طرح‌های توسعة مؤسسات عمومی و خصوصی به اوراق مشارکت مسکن اضافه شد.
براساس قانون نحوة انتشار اوراق مشارکت مصوب مهرماه 1376، اوراق مشارکت، اوراق بهاداری است که با مجوز قانونی خاص یا مجوز بانک مرکزی، برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز به منظور ایجاد، تکمیل و توسعة طرح‌های عمرانی - انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تأمین منابع مالی جهت ایجاد، تکمیل و توسعة طرح‌های سودآور تولیدی، ساختمانی و خدماتی شامل منابع مالی لازم برای تهیة مواد اولیه مورد نیاز واحدی تولیدی، توسط دولت، شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات عام‌المنفعه و شرکت‌های وابسته به دستگاه‌های مذکور، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی تولید منتشر می‌شود و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های یاد شده را دارند از طریق عرضة عمومی واگذار می‌گردد.
به اوراق مشارکت سود ثابتی به طور علی‌الحساب تعلق می‌گیرد که در مقاطعی از سال پرداخت می‌شود. سود قطعی اوراق هم، در سررسید و از محل سود طرح مورد مشارکت و به تناسب قیمت اسمی و مدت زمان سرمایه‌گذاری در اوراق، تعیین و به دارندگان اوراق مشارکت پرداخت می‌گردد. چنانچه سود طرح، کمتر از سود علی‌الحساب پرداخت شده باشد یا طرح زیان‌ده باشد، دستگاه صادرکننده اوراق مسؤول آن است و سود علی‌الحساب پرداخت شده، قابل تعدیل یا استرداد نیست. صادرکنندگان اوراق، متعهد پرداخت سود علی‌الحساب در مواعد مقرر و بازپرداخت اصل مبلغ اوراق در سررسید و سود قطعی آن در فاصلة زمانی پنج ماه بعد از سررسید هستند. این تعهدات، در مورد اوراق مشارکت طرح‌های عمرانی اعم از آن که دولت و یا یکی از دستگاه‌های اجرایی مجری آن باشند توسط دولت تعهد و تضمین می‌شود و در مورد اوراق مشارکت منتشر شده توسط دستگاه‌های عمومی (به استثنای طرح‌های عمرانی) یا خصوصی، شخص حقوقی دیگری با عنوان ضامن، تعهدات ناشر را تضمین می‌کند. در مورد اوراق مشارکت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، این بانک پرداخت اصل و سودهای متعلقه را در سررسیدهای مقرر، از طریق بانک‌های عامل تضمین می‌کند.


از ویژگی‌های اوراق مشارکت به عنوان یکی از ابزارهای مهم تأمین مالی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اوراق با نام یا بی‌نام است،
- قیمت اسمی مشخصی دارد،
- سررسید آن مشخص است و به عبارتی مدت معین دارد،
- بازپرداخت اصل اوراق در سررسید و پرداخت سود علی‌الحساب آن در مقاطع معین توسط ناشر، تضمین شده است،
- خرید و فروش اوراق از طریق شعب منتخب بانک عامل یا از طریق بورس اوراق بهادار (در صورت پذیرش) مجاز است،
- دارندگان اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از اجرای طرح‌های مربوط، سهیم هستند،
- هر ورقه نشان‌دهندة میزان قدرالسهم دارندة آن در طرح مورد سرمایه‌گذاری است،
- با فروش اوراق مشارکت رابطة وکیل و موکل بین ناشر و خریدار اوراق محقق می‌شود (در واقع ناشر به وکالت از طرف خریداران اوراق می‌تواند نسبت به مصرف وجوه حاصل از فروش اوراق به منظور اجرای طرح و خرید و فروش هرگونه کالا، خدمت و دارایی مربوط به طرح اقدام نماید. انتقال اوراق به رابطة وکالت خدشه وارد نمی‌کند و این رابطه تا سررسید اوراق بین ناشر و دارندگان اوراق نافذ و معتبر است)،
- اوراق مشارکت به عنوان وثیقه طرف‌های معامله در قراردادهای مربوط به وزارتخانه‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و سایر دستگاه‌های اجرایی پذیرفته می‌شود.
- از مقررات موجود دربارة اوراق مشارکت و به‌ویژه قانون نحوة انتشار اوراق مشارکت چنین می‌توان نتیجه گرفت که این اوراق ابزار مالی جدیدی برای جذب پس‌اندازها و تجهیز منابع مالی و جلب مشارکت مردم در تأمین مالی طرح‌های عمرانی و زیربنایی دولتی و طرح‌های سودآور تولیدی، ساختمانی و خدماتی شرکت‌های دولتی شهرداری‌ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت‌های وابسته به آنها و همچنین شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی تولیدی است.

 

[neda_omid]

اوراق قرضه​

____________​

​

​

​

​

اوراق قرضه اسنادی هستند که به موجب آن‌ها ناشر متعهد می‌شود مبالغ معینی (بهرة سالانه) را در فاصله‌‌های زمانی مشخص به دارندة پرداخت کند و در سررسید، اصل مبلغ را بازپرداخت کند. اوراق قرضه یک ابزار بدهی دراز‌مدت برای تأمین مالی است و با تعهدات مشخصی همراه است. دارندگان این اوراق برخلاف صاحبان سهام عادی، ادعای مالکیت یا حق رأی در شرکت ندارند و در واقع فقط وام‌دهندگان به ناشر هستند. آن‌ها پول خود را به ناشر قرض می‌دهند و در عوض بهره دریافت می‌کنند و در سررسید نیز اصل سرمایة خود را پس می‌گیرند.
اوراق قرضه از طریق پذیره‌نویسی به عموم ارائه می‌شوند. پذیره‌نویسی معمولاً به صورت مذاکره‌ای و گاهی به صورت رقابتی است. در پذیره‌نویسی مذاکره‌ای، مدیریت شرکت و پذیره‌نویسان با بررسی وضعیت شرکت و بازار، در مورد انتشار اوراق قرضه تصمیم می‌گیرند. این اوراق عمدتاً در بازار خارج از بورس دادوستد می‌شوند. اوراق پذیرفته شده در بورس نسبت کوچکی از کل اوراق قرضه منتشر شده در دنیا را تشکیل می‌دهد. بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام از ثبات قیمتی بیشتری برخوردار است و دو ویژگی قابل‌توجه دارد. اول این‌که بازار بسیار بزرگی است و دوم، با سرعت بسیار زیادی در حال رشد است. اوراق قرضه برخلاف سهام، عمر محدودی دارند و اعتبار آن‌ها در تاریخ معینی در آینده که سررسید نام دارد، به پایان می‌رسد. اگر چه ورقة قرضه تاریخ‌های معینی برای پرداخت بهره به همراه دارد، اصل سرمایه (مبلغ اسمی ورقة قرضه) فقط در تاریخ سررسید بازپرداخت می‌شود.

اوراق قرضه را از نظر سررسید می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
- اوراق قرضه با سررسید مشخص که این متداولترین نوع اوراق قرضه است و فقط یک تاریخ سررسید دارد.
- اوراق قرضة سریالی که تاریخ‌های سررسید متفاوت برای آن در نظر گرفته می‌شود. برای مثال، تاریخ سررسید یک ورقه قرضه با سررسید مشخص 20 ساله که در سال 1995 منتشر شده است، سال 2015 است. اما همان ورقه قرضه اگر به صورت سریالی باشد، ممکن است 20 تاریخ سررسید سالانه از 1996 تا 2015 داشته باشد. در هر یک از این سررسیدها، نسبتی از مبلغ ورقه قرضه پرداخت می‌شود. سررسید عاملی برای تمایز بین سند و ورقه قرضه نیز هست. به‌طور معمول سند قرضه با سررسید دو تا ده ساله منتشر می‌شود درحالی‌که سررسید ورقة قرضه بیش از 10 سال است.

ویژگی‌های اوراق قرضه به شرح زیر است:
1 - دارندة اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. او به عنوان بستانکار، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهرة آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیین شده است. دارندة اوراق قرضه هیچ نوع مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم – که به سهامداران پرداخت می‌شود – دریافت نمی‌کند.
2 - اوراق قرضه دارای سررسید مشخص هستند. برخی از اوراق در یک مقطع معین زمانی سررسید می‌شوند و برخی دیگر به تدریج سررسید می‌شوند.
3 - معمولاً اوراق قرضه دارای ارزش اسمی مشخص هستند.
4 - اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصل و فرع سرمایه خود بر صاحبان سهام حق‌تقدم دارند. اگر شرکتی چند نوع اوراق قرضه منتشر کند، ترتیب اولویت آن‌ها در قراردادهای مربوط، قید می‌شود.
5 - بعضی از شرکت‌ها برای ایجاد جذابیت و انگیزة بیشتر در سرمایه‌گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه می‌کنند. مثلاً ممکن است شرکت، زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهد. هر چند شرکت‌های مشهور و معتبر معمولاً اوراق قرضه بدون وثیقه منتشر می‌کنند.
6 - به طور کلی دارندگان اوراق قرضه در زمینة تصمیم‌گیری شرکت حق‌رأی ندارند، هر چند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از اوراق قرضه در مواردی از تصمیم‌گیری‌های شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه‌های دیگر یا در موارد ادغام شرکت در شرکت‌های دیگر) حق رأی داشته باشند. البته، اگر شرکتی شرایط مندرج در قرارداد اوراق قرضه را رعایت نکند، دارندگان اوراق قرضه می‌توانند بر بسیاری از فعالیت‌های شرکت اعمال قدرت کنند.
7 - اگر اوراق قرضه در قالب عرضة خصوصی به خریدار فروخته شود، فقط ناشر و خریدار، طرف‌های قرارداد هستند. ولی اگر اوراق قرضه به طور عمومی به تعدادی زیادی از خریداران فروخته شود، غیر از طرف‌های قرارداد شخص دیگری نیز به عنوان امین به نمایندگی از دارندگان اوراق قرضه بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می‌کند.

 

[neda_omid]

قرارداد اختیار معامله​

______________________​

​

​

​

​

اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد. بنابراین براساس این قرارداد، دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد. از طرف دیگر، فروشندة قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آمادة فروش دارایی مذکور است.
چنان‌که از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.
قراردادهای اختیار معامله به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند:

الف - قرارداد اختیار خرید
دارندة این نوع اختیار معامله، حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت مشخصی – به قیمت توافقی– در دورة زمانی معینی بخرد. در ادامه، دو حالت خرید و فروش قرارداد اختیار خرید در قالب مثال توضیح داده شده است.
حالتی را در نظر بگیرید که سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد که اختیار خرید (از نوع اروپایی) 100 سهم شرکت "الف" را با قیمت توافقی 10000 ریال بابت هر سهم، خریداری کند. فرض کنید قیمت جاری سهم مزبور 9800 ریال، تاریخ انقضای قرارداد چهار ماه، و قیمت قرارداد اختیار معامله بابت هر سهم 500 ریال است. بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه – برای خرید قرارداد – 50000 ریال است. اگر قیمت سهم در تاریخ انقضای قرارداد کمتر از 10000 ریال باشد، مسلم است سرمایه‌گذار قرارداد را به اجرا نمی‌گذارد چون خریدن سهمی که قیمت روز آن کمتر از 10000 ریال است با قیمت توافقی 10000 ریال بخردانه نیست. در این وضعیت سرمایه‌گذار میزان سرمایه‌گذاری اولیة خود (50000 ریال) را از دست می‌دهد. اما اگر قیمت سهم در تاریخ سررسید بیشتر از 10000 ریال باشد، سرمایه‌گذار قرارداد را به اجرا می‌گذارد. فرض کنید قیمت سهم به 11500 ریال برسد. با اجرای قرارداد سرمایه‌گذار می‌تواند 100 سهم را با قیمت هر واحد 10000 ریال خریداری کند. اگر او در همان زمان سهم خود را در بازار به فروش برساند مبلغ 150000 ریال (1500 ریال بابت هر سهم) – بدون در نظر گرفتن هزینه‌های معاملاتی – سود می‌کند. با در نظر گرفتن هزینة اولیة خرید قرارداد اختیار معامله سود خالص سرمایه‌گذار 100000 ریال است. این مثال در جدول زیر به طور خلاصه ارائه شده است.

بازدهی قرارداد اختیار خرید برای خریدار​

سرمایه‌گذار قرارداد اختیار خرید 100 سهم شرکت" الف" را خریداری می‌کند
قیمت توافقی
قیمت جاری (در زمان عقد قرارداد اختیار خرید)
قیمت قرارداد اختیار خرید هر سهم
هزینة اولیة سرمایه‌گذاری
<!--[if !supportLists]-->v <!--[endif]-->نتیجه
قیمت سهام (در زمان انقضای قرارداد)
بنابراین، قرارداد به منظور کسب بازدهی زیر به اجرا گذاشته می‌شود:
با کم کردن هزینة اولیة خرید قرارداد اختیار خرید، بازدهی خالص 100000 ریال است:

10000 ریال​

​

9800 ریال​

​

500 ریال​

​

50000=500×100 ریال​

​

​

​

11500 ریال​

​

150000=100×(10000-11500) ریال​

​

100000=50000-150000 ریال​

​

​

ب - قرارداد اختیار فروش
این قرارداد به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دورة زمانی مشخصی بفروشد. درحالی‌که خریدار قرارداد اختیار خرید، به امید افزایش قیمت آن را می‌خرید، خریدار قرارداد اختیار فروش پیش‌بینی می‌کند که قیمت در آینده کاهش خواهد یافت.
سرمایه‌گذاری را در نظر بگیرید که قرارداد اختیار فروش (از نوع اروپایی) 100 سهم شرکت "الف" را با قیمت توافقی 7000 ریال خریداری می‌کند. فرض کنید که قیمت جاری سهم مزبور 6500 ریال، تاریخ انقضای قرارداد سه ماه بعد، و قیمت قرارداد برای هر سهم 700 ریال باشد. بنابراین سرمایه‌گذاری اولیه (برای خرید قرارداد) 70000 ریال است. چون قرارداد اروپایی است، فقط در زمان انقضا قابل اجراست و در صورتی‌که قیمت در آن زمان کمتر از 7000 ریال باشد اجرا می‌شود. فرض کنید قیمت سهم شرکت "الف" در تاریخ انقضا 5500 ریال باشد، سرمایه‌گذار می‌تواند براساس قرارداد 100 سهم را با این قیمت بخرد و با قیمت 7000 ریال بفروشد و 150000 ریال (1500 ریال برای هر سهم) سود به دست آورد. اگر 70000 ریال سرمایه‌گذاری اولیه را از این مبلغ کم کنیم. سود خالص سرمایه‌گذار 80000 ریال خواهد بود. در این راهبرد نیز تضمینی وجود ندارد که سرمایه‌گذار سود کند. اگر قیمت کالا در زمان انقضا، بیشتر از 7000 ریال باشد، قرارداد اختیار فروش ارزش ندارد و سرمایه‌گذار مبلغ 70000 ریال سرمایه‌گذاری اولیه را از دست می‌دهد. این مثال در جدول زیر خلاصه شده است.

بازدهی قرارداد اختیار خرید برای خریدار​

سرمایه‌گذار قرارداد اختیار فروش 100 سهم شرکت" الف" را خریداری می‌کند
قیمت توافقی
قیمت جاری (زمان عقد قرارداد اختیار فروش)
قیمت خرید قرارداد اختیار فروش برای هر سهم
سرمایه‌گذار اولیه

7000 ریال
6500 ریال
700 ریال
70000=700×100 (ریال)
<!--[if !supportLists]-->v <!--[endif]-->نتیجه
در زمان انقضای قرارداد قیمت سهم به 5500 ریال کاهش یافته است. بنابراین سرمایه‌گذار براساس قرارداد 100 سهم می‌خرد و با قیمت 7000 ریال می‌فروشد که مبلغ 150000 ریال (1500 ریال برای هر سهم) سود می‌کند با در نظر گرفتن هزینة اولیة خرید قرارداد، سود خالص به صورت زیر است:
80000=70000-150000 ریال
​

 

[neda_omid]

صکوک​

_________​

​

​

​

​

در کشورهایی که دارای جمعیت مسلمان زیادی هستند، استفاده از ابزارهای مالی متعارف مانند اوراق قرضه، کارایی و مقبولیتی ندارد. بر این اساس دولت‌ها و شرکتهای اسلامی و یا شرکتهای اسلامی فعال در کشورهای غیراسلامی که بدنبال تأمین مالی و مدیریت بدهی خود هستند نیازمند یافتن جایگزین‌هایی مطابق با اصول اسلامی می‌باشند. در سال‌های اخیر رشد ابزارهای مالی اسلامی که به صکوک شهرت یافته بسیار چشمگیر بوده است. تا جایی که بر اساس آمار، تا پایان سال 2006 میلادی ارزش کل صکوک منتشر شده بالغ بر50 میلیارد دلار عنوان شده است. کشورهای بحرین، مالزی، قطر و آلمان به عنوان پیشگامان در این زمینه شناخته شده‌اند. در حالت کلی می توان صکوک را اوراق بهادار مبتنی بر دارایی، با درآمد ثابت یا متغیر، قابل معامله در بازار ثانویه و مبتنی بر اصول شریعت دانست.
اصطلاح «صکوک» برگرفته از واژه عربي صکوک به معناي چک، نوشته بدهکار، سفته و قبض بدهي است و به طور معمول، به عنوان «اوراق قرضه اسلامي» تعريف مي شود. تمايزي که ميان اين دو تعريف از صکوک وجود دارد، اساسي و مهم است، چرا که با تاکيد بر اين تفاوت، هدف از به کارگيري صکوک به عنوان ابزاري جديد در بانکداري اسلامي، تقليد از اوراق قرضه مبتني بر بهره در بانکداري معمول نيست، بلکه ايجاد ابزاري ابتکاري است که منطبق بر قوانين شريعت اسلام باشد.
صکوک به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالي تعريف مي شود که بايد خود داراي ارزش باشد و نمي تواند براساس فعاليت هاي سفته بازي و سوداگرانه و در واقع فعاليت هايي که بدون خلق ارزش و کار صورت مي گيرند، سودآوري داشته باشد. اوراق بهادار صکوک منابع مالي را با پشتوانه ترازنامه و دارايي هاي فيزيکي شرکت هاي خاص جذب مي کنند.
استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی برای نخستین بار در سال2002 در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک نمود. که عبارتند از؛
(1) صکوک مالکیت دارایی‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، (2) صکوک مالکیت منافع دارایی‌های موجود، (3) صکوک مالکیت منافع دارایی‌‌هایی که در آینده ساخته می‌شود، (4) صکوک صلم، (5) صکوک استصناع، (6) صکوک مرابحه، (7) صکوک مشارکت، (8) صکوک مضاربه، (9) صکوک نماینده سرمایه‌گذاری، (10) صکوک مزارعه، (11) صکوک مساقات، (12) صکوک ارائه خدمات، (13) صکوک حق‌الامتیاز.
از بین صکوک فوق‌الذکر تنها استفاده از صکوک اجاره، سلم و استصناع و تا حدی صکوک مشارکت، مرابحه و مضاربه معمول است.
در یک تقسیم بندی دیگر می‌توان صکوک را به دو گروه ابزار حقوق صاحبان سهام و ابزار بدهی تقسیم نمود. صکوک اجاره، سلم، استصناع و مرابحه زیر مجموعه ابزار بدهی و صکوک مشارکت و مضاربه زیر مجموعه ابزار حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرند.
یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده "صکوک اجاره" می‌باشد. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن بصورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف‌کننده یا بانی واگذار شده است. ‌
جهت انتشار اوراق اجاره وجود حداقل سه نهاد مالی ضروری می‌باشد که عبارتند از بانی، واسط و امین.
بانی شخصی حقوقی است که صکوک اجاره با هدف تأمین مالی آن را منتشر می‌شود و می‌تواند اقدام به اجاره‌ نمودن دارایی مبنای انتشار صکوک اجاره از واسط به نمایندگی از سرمایه‌گذاران نماید. واسط نهاد مالی است که صرفاً به منظور نقل و انتقال دارایی به وکالت از دارندگان صکوک اجاره و انتشار صکوک اجاره تشکیل می‌شود. امین نیز شخص حقوقی است که به نمایندگی از سرمایه‌گذاران و به منظور حفظ منافع آنان در چارچوب ضوابط اجرایی انتشار صکوک اجاره مسئولیت نظارت برکل فرآیند عملیاتی صکوک اجاره را بر عهده دارد.
ریسک اوراق صکوک
ریسک مربوط به اوراق صکوک را به طریق مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. مهمترین ریسک‌هایی که دارندگان اوراق صکوک با آن مواجه هستند را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
- ریسک از بین رفتن دارایی‌ها
- ریسک نرخ سود
- ریسک کاهش قیمت دارایی

مزایای اوراق صکوک
برخی از مزایای انتشار اوراق صکوک را می‌توان به شرح زیر بیان نمود:
1- صکوک نقدینگی بانی را افزایش می ‌دهد
2- دارایی‌هایی که نقدینگی پایینی دارند و یا غیر‌نقد هستند از ترازنامه خارج شده و وجوه نقد جایگزین آن می شود.
3- با اینکه قسمتی از دارایی‌ها از شرکت بانی جدا می‌شود اما با این حال باز هم بانی می‌تواند از دارایی‌ها استفاده کند.
4- از آنجا که صکوک با پشتوانه‌ي دارایی‌منتشر می‌شود لذا دارای ریسک کمتر است و هزینه‌ي تأمین مالی را نیز کاهش می‌دهد.یک راه دیگر کاهش هزینه‌ي تأمین مالی استفاده از افزایش اعتبار است.
5- صکوک با فراهم کردن امکان تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار به توسعه‌ي بازار سرمایه کمک می‌کند.
6- چنانچه برای دادوستد اوراق صکوک یک بازار ثانویه فراهم می‌شود، آنگاه قابلیت نقدشوندگی این اوراق هم افزایش می‌‌یابد.

 

[neda_omid]

صندوق سرمایه‌گذاری مشترک​

_____________________________​

​

صندوق­ سرمایه­ گذاری مشترک، نهادی است که منابع مالی را از مردم جمع­ آوری نموده و در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه­گذاری می­کند. اين صندوق‌ها با توجه به تعريف صورت گرفته در قانون بازار اوراق بهادار مصوب مجلس شوراي اسلامي در آذرماه 1384 و به عنوان جايگزين مناسبي براي سبدهاي مشاع ايجاد گرديده‌اند. با ايجاد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، سبدهاي مشاع- كه پيش از اين توسط تعدادي از كارگزاراني كه مجوز سبدگرداني از سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا) دريافت نموده‌اند تشكيل شده‌بودند- به كار خود خاتمه دادند. براي مطلع شدن از چگونگي فعاليت و نظارت بر اين صندوق‌ها لازم است كه سرمايه‌گذاران با مطالعة دقيق اساسنامه و اميدنامة مربوطه با جزئيات آن آشنا شوند و با توجه به استراتژي‌ها و انتظارات خود از سرمايه‌گذاري در بورس اوراق بهادار در مورد خريد واحدهاي سرمايه‌گذاري اين صندوق‌ها تصميم مناسبي اتخاذ نمايند.
در این راستا سازمان بورس و اوراق بهادار به منظور گسترش امکان سرمایه­گذاری و متنوع نمودن ابزارهای در دسترس سرمایه‌گذاران، اقدام به ارایه مجوز تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری مشترک به شرکت­های کارگزاری که دارای مجوز ارایه خدمات مشاوره و سبدگردانی هستند، نموده است. لذا خرید گواهی این صندوق­ها برای سرمایه­گذاران خرد و افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در سهام و سایر اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس را دارند اما به دلیل فقدان توان تحلیلی مناسب، نداشتن وقت به منظور بررسی و انتخاب سهم و ... با سازوکار بازار آشنا نیستند، مطلوب و مناسب است. قیمت گواهی‌های سرمایه‌گذاری مشترک برابر با ارزش خالص دارایی‌های صندوق است.

 

[neda_omid]

ويژگي‌ها و ماهيت سرمايه‌گذاري در صندوق‌ها:
الف) جايگزيني براي خريد سهام شركت‌هاي بورسي:

شخصي كه تعدادي از واحدهاي سرمايه‌گذاري يكي از صندوق‌ها را در اختيار دارد در واقع مالك سهام چند شركت است كه صندوق از محل دارايي‌هاي خود به عنوان سبد سرمايه‌گذاري خريداري نموده است. بدين ترتيب سود يا زيان مالكان واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق، تحت تأثير مستقيم نوسان قيمت مجموعة سهام موجود در سبد سرمايه‌گذاري صندوق است.



ب) وجود مديريت حرفه‌اي:

منظور از مديريت حرفه‌اي، مقايسة تخصص و توان مديران با تجربه و آشنا با بازار سهام با سرمايه‌گذاراني است كه تجربة كافي و يا زمان و امكانات مناسب تحليل براي تشكيل سبد سرمايه‌گذاري به صورت مستقل را ندارند.

ج) نقدشوندگي:

يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي هر سرمايه‌گذاري، قابليت تبديل به وجه نقدشدن آن در زماني است كه سرمايه‌گذار به هر دليل تصميم به تغيير موضع سرمايه‌گذاري خود و خروج مي‌گيرد. با توجه به اركاني كه در صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك در سهام پيش‌بيني شده است سرمايه‌گذاران در هر زمان مي‌توانند با توجه به خالص ارزش روز دارايي‌هاي موجود در صندوق و پس از كسر هزينه‌هاي مربوطه، تمام يا تعدادي از واحدهاي سرمايه‌گذاري خود را به وجه نقد تبديل نموده، اصطلاحاً ابطال نمايند.

د) صرفه‌جويي نسبت به مقياس:

با توجه به اينكه صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري از گردآوري پول‌هاي اندك تعداد زيادي سرمايه‌گذار تشكيل مي‌شوند بنابراين امكان استفاده از مزاياي يك مجموعة سرمايه‌گذاري بزرگ براي اجزاي آن فراهم خواهد بود. طبيعي است كه يك سرمايه‌گذار به تنهايي امكان پرداخت هزينه‌هاي مشاوره و يا استفاده از نرم‌افزارهاي مختلف اطلاع‌رساني و تحليل‌گري را نخواهد داشت ولي با كنار هم قرار گرفتن سرمايه‌هاي اندك سرمايه‌گذاران خرد، امكان استفاده از مزاياي اين چنين فراهم خواهد شد.
هـ) انگيزة مديريت صندوق سرمايه‌گذاري:

با توجه به ساختار طراحي شدة صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك در سهام و ارتباط مستقيم بين رشد ارزش دارايي‌هاي صندوق و منتفع شدن مدير و ساير اركان صندوق، قابل پيش‌بيني است كه مدير انگيزة كافي براي تشكيل بهترين تركيب سبد سرمايه‌گذاري را داشته، تلاش نمايد تا خالص ارزش دارايي‌هاي صندوق را به حداكثر ممكن رساند.

 

[neda_omid]

اركان صندوق‌ها
براي تشكيل و ادارة يك صندوق سرمايه‌گذاري مشترك در سهام چندين ركن در اساسنامه پيش‌بيني گرديده است تا اين اركان شرايط اجرايي و نظارتي لازم جهت عملكرد مناسب صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري را فراهم نمايند.
الف) مجمع صندوق

مجمع صندوق با حضور دارندگان حداقل نصف به علاوة يك واحدهاي سرمايه‌گذاري ممتاز داراي حق رأي صندوق رسميت مي‌يابد. مجمع صندوق بالاترين ركن صندوق قلمداد مي‌گردد و مهم‌ترين وظيفة آن انتخاب مدير، متولي، ضامن و حسابرس و معرفي به سازمان بورس و اوراق بهادار(سبا) جهت تأييد است.

ب) مدير صندوق​

ركن اجرايي صندوق و متخصص در بازار سرمايه است كه لازم است مطابق اساسنامه گزارشات پيش‌بيني شده و اطلاعات قابل ارائه را تهيه و در اختيار متولي، حسابرس و سبا قرار دهد. همچنين با استفاده از تارنماي مربوط به صندوق سرمايه‌گذاري، اطلاعات ذكر شده در بخش اطلاع‌رساني اساسنامه را جهت آگاهي عموم افشاء مي‌نمايد.

ج) متولي صندوق​

ركن نظارتي صندوق محسوب گرديده و توسط مجمع صندوق انتخاب خواهد شد. (يادآوري: هويت متولي و ساير اركان صندوق در اميدنامة مربوطه و در تارنماي هر صندوق افشاء مي‌گردد).
د) ضامن

ضامن نيز توسط مجمع انتخاب شده، پس از تأييد سبا در اميدنامة صندوق براي عموم معرفي خواهد شد. منظور از ضمانت در ساختار صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك در سهام (در اندازة‌كوچك) فراهم نمودن نقدينگي كافي در شرايطي است كه صندوق براي انجام پرداخت‌ها طبق اساسنامه و يا ابطال واحدهاي سرمايه‌گذاري متقاضيان به قيمت ابطال محاسبه شده وجه نقد كافي نداشته باشد.
هـ) حسابرس

ركن ديگر نظارتي است كه از بين مؤسسات حسابرسي معتمد سبا و توسط متولي، جهت تأييد به مجمع صندوق معرفي مي‌گردد. مدت مأموريت حسابرس توسط مجمع تعيين مي‌گردد و حسابرس با قبولي سمت ارائه گرديد وظايف و مسئوليت‌هاي محوله طبق اساسنامه را به عهده خواهد گرفت.
و) كارگزاران صندوق

مدير صندوق براي انجام امور مربوط به معاملات سهام پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار از خدمات كارگزاراني كه قبلاً قبولي سمت دريافت شده از آن‌ها را براي سبا ارسال نموده است استفاده خواهد كرد. كارگزاران مذكور كه داراي مجوز فعاليت از سبا هستند علاوه بر وظايف معمول، موظف به انجام وظايف محوله طبق اساسنامه نيز خواهند بود.

 

[neda_omid]

عايدي صندوق هاي مشترك سرمايه گذاري
شما از سه طريق مي توانيد با سرمايه گذاري در صندوق هاي مشترك سرمايه گذاري درآمد كسب كنيد:
1- درآمد هايي كه از طريق سود نقدي سهام هاي صندوق و بهره اوراق قرضه موجود در صندوق بدست مي آيد. اين درآمد ها هر ساله توسط صندوق به سرمايه گذاران بعنوان سود نقدي توزيع مي شود.

2- اگر صندوق اوراق بهاداري را كه قيمت آنها افزايش يافته پيدا كرده است، بفروشد بازده سرمايه اي بدست خواهد آورد. بيشتر صندوق ها اين عايدي ها را هم بعنوان سود بين سرمايه گذاران تقسيم مي كنند.

3- اگر ارزش اوراق بهادار موجود در صندوق افزايش پيدا كند اما مديران صندوق آنها را براي شناسايي بازده سرمايه اي نفروشند ارزش سهام صندوق افزايش پيدا خواهد كرد. در اين صورت شما مي توانيد سهام خود را با سود بيشتر بفروش برسانيد. معمولا" صندوق ها اين امكان را به شما خواهند داد كه بجاي دريافت سود هاي خود آنها را مجددا" در صندوق سرمايه گذاري كرده و سهام بيشتري دريافت كنيد.


كارمزد اركان و هزينه‌هاي صندوق
الف- كارمزد اركان

مهم‌ترين هزينة مربوط به صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري كارمزدي است كه اركان اجرايي و نظارتي صندوق(مدير، متولي و ضامن) به علت خدمات ارائه شده و ريسك متحمل شده بابت ضمانت نقدشوندگي دريافت مي‌نمايند
ب- هزينه‌هاي دوره‌اي

1- هزينة حسابرس
2- هزينة تأسيس و تسويه
3- هزينة مجامع و عضويت در كانون‌ها
4- ساير هزينه‌ها ​

ج- هزينه‌هاي صدور و ابطال

در حالي‌كه هزينه‌هاي كارمزد و دوره‌اي از محل دارايي‌هاي صندوق پرداخت مي‌گرديد و منجر به كاهش خالص ارزش دارايي‌هاي صندوق متناسب با هزينة روزانه مي‌شد، برخي هزينه‌هاي ديگر مربوط به زمان و تعداد فرآيند صدور و ابطال سرمايه‌گذار مي‌گردد. بنابراين چنين هزينه‌‌اي به طور مستقيم به سرمايه‌گذار تحميل گرديده، سرمايه‌گذار با برنامه‌ريزي صحيح سرمايه‌گذاري خود مي‌تواند اين هزينه‌ها را به حداقل رساند.

خالص ارزش دارايي
مهم‌ترين تفاوت ماهيت واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق‌ها با سهام يك شركت، تعيين قيمت معاملاتي آن‌ها است. قيمت يك واحد سرمايه‌گذاري صندوق برخلاف قيمت سهام شركت‌ها تحت تأثير ميزان عرضه و تقاضاي آن قرار نمي‌گيرد. مبناي خريد و فروش واحدهاي سرمايه‌گذاري كه توسط شعب صندوق و تحت عنوان صدور يا ابطال واحدهاي سرمايه‌گذاري صورت مي‌گيرد، خالص ارزش دارايي‌هاي موجود در صندوق در پايان هر روز است از آن‌جايي كه صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري فاقد دارايي فيزيكي بوده، سبد دارايي‌هاي آن متشكل از سهام و اوراق بهادار، اوراق مشاركت و يا وجه نقد است بنابراين خالص ارزش دارايي‌هاي آن در هر روز براساس ارزش روز دارايي‌هاي تشكيل‌دهندة صندوق قابل محاسبه است

 

[neda_omid]

نحوة سرمايه‌گذاري در صندوق‌ها​

براي خريد واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق‌ها مي‌توان به يكي از شعب معرفي شده در پيوست اساسنامة هر صندوق مراجعه كرده، فرم پذيره‌نويسي/ درخواست صدور واحد سرمايه‌گذاري را تكميل نمود. بدين‌ترتيب مالكيت واحدهاي سرمايه‌گذاري صندوق در دو زمان ممكن است صورت گيرد. اول دورة پذيره‌نويسي اوليه و قبل از شروع فعاليت صندوق كه هر واحد سرمايه‌گذاري به ارزش پاية 1.000.000 ريال فروخته خواهد شد. دوم، پس از موفقيت در جذب حداقل سرمايه در مرحلة پذيره‌نويسي و آغاز فعاليت صندوق سرمايه‌گذاري است. از آن پس صدور واحدهاي سرمايه‌گذاري براي متقاضيان به قيمت صدور اعلام شده يك روز پس از تكميل فرم درخواست مربوطه نزد شعب معرفي شده توسط مدير در اساسنامه صورت خواهد گرفت.
كلية دريافت‌ها و پرداخت‌هاي سرمايه‌گذاران با صندوق بايد از طريق حساب ‌بانكي معرفي شده صورت گيرد و سرمايه‌گذاران بايد فيش بانكي مربوطه را به همراه فرم تكميل شده درخواست صدور واحد سرمايه‌گذاري به نمايندة شعبه تحويل داده، پرينت تكميل شدة رسيد پذيره‌نويسي/ درخواست صدور واحد سرمايه‌گذاري را حتماً از نمايندة شعبه دريافت نمايند تا در صورت لزوم جهت پيگيري صدور گواهي سرمايه‌گذاري قابل ارائه باشد. لازم به يادآوري است كه حداقل سرمايه‌گذاري لازم در صندوق‌هاي سرمايه‌گذار حاضر، خريد 10 واحد سرمايه‌گذاري توسط هر سرمايه‌گذار و بيشترين مقدار مجاز براي هر سرمايه‌گذار خريد 5% حداكثر واحدهاي سرمايه‌گذاري يك صندوق است.
براي خروج از سرمايه‌گذاري و اصطلاحاً ابطال واحد سرمايه‌گذاري نيز همانند مرحلة صدور، لازم است كه سرمايه‌گذار با مراجعه به يكي از شعب معرفي شده توسط مدير در اساسنامه، فرم مربوطه را از نمايندة شعبه دريافت نموده و با تكميل اين فرم تقاضاي ابطال تمام يا تعدادي از واحدهاي سرمايه‌گذاري خود را ارائه نمايد. مبناي محاسبه، قيمت ابطال واحد سرمايه‌گذاري روز بعد از تاريخ درخواست ابطال خواهد بود و پس از كسر هزينه‌هاي مربوط به ابطال (كه در بخش هزينه‌ها به تفصيل به آن اشاره شده است) حداكثر ظرف 7 روز كاري از تاريخ درخواست ابطال وجه مربوطه به حسابي كه سرمايه‌گذاري معرفي نموده است واريز خواهد گرديد. در صورتي كه سرمايه‌گذار بخشي از واحدهاي سرمايه‌گذاري خود را ابطال نمايد براي بخش باقيماندة آن گواهي سرمايه‌گذاري جديدي صادر خواهد شد كه اين صدور مشمول هزينة صدور گواهي نخواهد بود.


انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری

الف) صندوقهای با سرمایه متغیر
این صندوق‌ها که بیشتر به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک معروف‌اند، همواره آماده‌اند که به عموم مردم سهام جدید بفروشند، و در صورت تقاضای سهامدار، به قیمتی که برابر ارزش خالص دارایی است، و در خاتمه هر روز محاسبه می‌شود، سهام موجود را بازخرید کنند. قیمت سهام صندوق سرمایه‌گذاری مشترک متکی به ارزش خالص دارایی هر سهم است.

ب) صندوقهای با سرمایه ثابت
برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صندوقهای با سرمایه ثابت، مثل هر شرکت سهامی دیگر سهم می‌فروشند، و معمولاً سهام خود را بازخرید نمی‌کنند. سهام صندوقهای با سرمایه ثابت می‌تواند در بورس اوراق بهادار دادوستد شوند. قیمت سهم صندوق با سرمایه ثابت را عرضه و تقاضا تعیین می‌کند. و قیمت می تواند کم‌تر و یا بیش‌تر از ارزش خالص دارایی هر سهم باشد.

 

[neda_omid]

<!--[if !vml]--><!--[endif]-->بورس اوراق بهادار تهران

​

بورس اوراق بهادار تهران در بهمن‌ماه سال 1346 بر پايه قانون مصوب ارديبهشت‌ماه 1345 تأسيس شد. دوران فعاليت بورس اوراق بهادار را مي‌توان به چهار دوره تقسيم کرد: دوره نخست (1357-1346)، دوره دوم (1367-1358)، دوره سوم (1383-1368) و دوره چهارم (از 1384 تاکنون)

دوره نخست (1357- 1346)
بورس اوراق بهادار از پانزدهم بهمن سال 1346 فعاليت خود را با انجام چند معامله بر روي سهام بانك توسعه صنعتي و معدني آغاز كرد. در پي آن شركت نفت پارس، اوراق قرضه دولتي، اسناد خزانه، اوراق قرضه سازمان گسترش مالكيت صنعتي و اوراق قرضه عباس‌آباد به بورس تهران راه يافتند. در اين دوره گسترش فعاليت بورس اوراق بهادار بيشتر مرهون قوانين و مقررات دولتي بود که از جمله مي‌توان موارد زير را برشمرد:
تصويب قانون گسترش مالکيت سهام واحدهاي توليدي در ارديبهشت 1354 که به‌موجب آن مؤسسات خصوصي و دولتي موظف شدند به‌ترتيب 49% و 94% سهام خود را به شهروندان عرضه نمايند.
تصويب قانون معافيت‌هاي مالياتي براي شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار در سال 1354طي 11 سال فعاليت بورس تا پيش از انقلاب اسلامي در ايران، تعداد شركت‌ها و بانك‌ها و شركت‌هاي بيمه پذيرفته شده از 6 بنگاه اقتصادي با 6/2 ميليارد ريال سرمايه در سال 1346 به 105 بنگاه با بيش از 230 ميليارد ريال در سال 1357 افزايش يافت. همچنين ارزش مبادلات در بورس از 15 ميليون ريال در سال 1346به بيش از 34 ميليارد ريال طي سال1357 افزايش يافت

 

[neda_omid]

دوره دوم (1367- 1358)
در سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي و تا پيش از نخستين برنامه پنج ساله توسعه اقتصادي، دگرگوني‌هاي چشمگيري در اقتصاد ملي پديد آمد كه بورس اوراق بهادار تهران را نيز در برگرفت. نخستين رويداد، تصويب لايحه قانون اداره امور بانك‌ها در تاريخ 17/3/1358 توسط شوراي انقلاب بود كه به موجب آن بانك‌هاي تجاري و تخصصي كشور در چارچوب 9 بانك شامل 6 بانك تجاري و3 بانك تخصصي ادغام و ملي شدند. چندي بعد و در پي آن شركت‌هاي بيمه نيز در يكديگر ادغام شده و به مالكيت دولتي درآمدند و همچنين تصويب قانون حفاظت و توسعه صنايع ايران در تيرماه سال 1358 باعث شد تعداد زيادي از بنگاه‌هاي اقتصادي پذيرفته شده در بورس از آن خارج شوند، به‌گونه‌اي كه تعداد آنها از 105 شركت در سال 1357 به 56 شركت در پايان سال 1367 كاهش يافت.
حجم معاملات سهام در اين دوره از 2/34 ميليارد ريال در سال 1357 به 9/9 ميليارد ريال در سال 1367 کاهش يافت و ميانگين نسبت حجم معاملات سهام به GDP به کمترين ميزان در دوران فعاليت بورس رسيد که از مهمترين دلايل آن شرايط جنگي و روشن نبودن خطوط کلي اقتصاد کشور بود. بدين ترتيب در طي اين سال‌ها، بورس اوراق بهادار تهران دوران فترت خود را آغاز كرد كه تا پايان سال 1367 ادامه يافت.

 

[neda_omid]

دوره سوم (1383- 1368)
با پايان يافتن جنگ، در چارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران تجديد فعاليت بورس اوراق بهادار تهران به‌عنوان زمينه‌اي براي اجراي سياست‌هاي خصوصي‌سازي مورد توجه قرار گرفت.
بر اين اساس، سياست‌گذاران در نظر دارند بورس اوراق بهادار با انتقال پاره‌اي از وظايف تصدي‌هاي دولتي به بخش خصوصي، جذب نقدينگي و گردآوري منابع پس‌اندازي پراكنده و هدايت آن به سوي مصارف سرمايه‌گذاري، در تجهيز منابع توسعه اقتصادي و انگيزش مؤثر بخش خصوصي براي مشاركت فعالانه در فعاليت‌هاي اقتصادي، نقش مهم و اساسي داشته باشد. در هر حال، گرايش سياست‌گذاري‌هاي كلان اقتصادي به استفاده از ساز و كار بورس، افزايش چشمگير شمار شركت‌هاي پذيرفته شده و افزايش حجم فعاليت بورس تهران را در بر داشت، به‌گونه‌اي که حجم معاملات از 9/9 ميليارد ريال سال 1367 به 202/104 ميليارد ريال در پايان سال 1383 رسيد و تعداد بنگاه‌هاي اقتصادي پذيرفته شده در بورس تهران از 56 شركت به 422 شركت افزايش يافت.
در اين دوره دولت مجموعه‌اي از قوانين و مقررات در راستاي گسترش بازار بورس اوراق بهادار وضع نمود که تأثير بسزايي در افزايش حجم معاملات داشت، از جمله:
تبصره 35 قانون بودجه سال 1378 کل کشور که در آن به وظيفه دولت نسبت به تعيين تکليف همه شرکت‌هاي بخش دولتي از راه ادغام، واگذاري و فروش سهام به بخش‌هاي خصوصي و تعاوني اشاره شد.
ماده 94 قانون برنامه سوم توسعه (1383- 1379) که بر اساس آن شوراي بورس موظف شد تا کارهاي لازم را براي ايجاد شبکه رايانه‌اي بازار سرمايه ايران به‌منظور انجام گرفتن دادوستد الکترونيک اوراق بهادار در سطوح ملي و پوشش دادن خدمات اطلاع‌رساني در سطح ملي و بين‌المللي انجام دهد.
همچنين بر اساس ماده 95 برنامه سوم توسعه، شوراي بورس مجاز شد تا دست به راه‌اندازي بورس‌هاي منطقه‌اي در سطح کشور بزند و راهکارهاي لازم را براي قابل معامله شدن ديگر ابزارهاي مالي در بورس اوراق بهادار فراهم نمايد.
از سال 1369 محاسبه شاخص بهاي سهام در بورس اوراق بهادار تهران آغاز شد که مقدار آن از 472 واحد در سال 1370 به 12113 واحد در سال 1383 رسيد.

 

[neda_omid]

دوره چهارم (از سال 1384 تاکنون)
در سال 1384، نماگرهاي مختلف فعاليت بورس اوراق بهادار در ادامه روند حرکتي نيمه دوم سال 1383، همچنان تحت تأثير رويدادهاي مختلف داخلي و خارجي و افزايش بي‌رويه شاخص‌ها در سال‌هاي قبل، از روندي کاهشي برخوردار بودند و اين روند، به جز دوره کوتاهي در آذرماه تا پايان سال قابل ملاحظه بود. به‌‌ هرحال از آذرماه سال 1384، سياست‌ها و تلاش دولت و سازمان بورس باعث کند شدن سرعت روند کاهشي معيارهاي فعاليت بورس شد. درحالي‌که شاخص کل در پايان سال 1384 به 9459 واحد رسيده بود، طي سال 1385 از مرز 10000 واحد عبور کرد و در نهايت در پايان سال مذکور 9821 واحد را تجربه کرد. همچنين کاهش چشمگير معاملات سهام در سال 1384، با توجه به اقدامات مؤثر فوق‌الذکر در سال 1385 به تعادل نسبي رسيد، به نحوي که ارزش معاملات سهام و حق تقدم در سال 1384 در حدود 56.529 ميليارد ريال و در سال 1385 معادل 55.645 ميليارد ريال ارزيابي شد.
تعداد شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار از 422 شرکت در پايان سال 1383 به 435 شرکت در پايان سال 1385 افزايش يافت.
از جمله رويدادهاي اساسي اين دوره عبارتند از:
تصويب قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران (1/9/1384)
تشکيل شوراي عالي بورس و اوراق بهادار
تشکيل سازمان بورس و اوراق بهادار
تشکيل بورس اوراق بهادار تهران (شركت سهامي عام)
تشکيل شرکت سپرده‌گذاري مرکزي اوراق بهادار و تسويه وجوه
بورس اوراق بهادار تهران (شرکت سهامی عام) به موجب قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذرماه 1384 تأسیس شده است.
مجوزها و مراحل تشکیل شرکت به شرح زیر است:
شماره مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار 121/335- 21/6/1385
تاریخ پذیره‌نویسی عمومی 2/7/1385
تشکیل مجمع عمومی مؤسس 20/7/1385
تاریخ تأسیس و ثبت 286502- 15/9/1385
آغاز فعالیت راه اندازی25/8/1385
آغار فعالیت اجرایی 1/10/1385
آغاز فعالیت عملیاتی 1/11/1385

 

[neda_omid]

ساختار شركت­ها​

______________​

​

​

​

شرکت
زمانی که مجوز قانونی فعالیت اقتصادی برای یک شرکت صادر ‌شود می‌توان گفت که آن شرکت تأسیس شده است. شرکت‌ها در چارچوب قانون تجارت دارای انواع مختلف هستند که عبارتند از:
1- شرکت سهامی(عام – خاص)
2- شرکت با مسئولیت محدود
3- شرکت تضامنی
4- شرکت مختلط سهامی
5- شرکت مختلط غیر سهامی
6- شرکت نسبی
7- شرکت تعاونی
از انواع شرکت‌های نام برده شده فقط شرکت‌های سهامی عام قابلیت پذیرش در بورس سهام را داشته و اکنون هم در بورس تهران فعالیت دارند. بنابراین در ادامه به تشریح شرکت سهامی و به خصوص شرکت سهامی عام می‌‌پردازیم.

شرکت سهامی
زمانی که یک شرکت برای انجام امور تجارتی بین حداقل سه نفر، و یا بیشتر، تشکیل می‌شود به آن شرکت سهامی می‌گویند. در واقع شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی آن‌ها است. برای مثال سرمایه‌ی شرکت سهامی الف صد میلیون ریال می‌باشد که به صورت صد هزار سهم هزار ریالی توسط صاحبان سهام تأمین گردیده است. مسئولیت صاحبان سهام به نسبت مبلغی است که سهم خریده‌اند؛ بنابراین بدیهی است کسانی که دارای سهام بیشتر و در نتیجه سرمایه‌ی بیشتری هستند، دارای حقوق و مسئولیت زیادتری نیز می‌باشند. سهامداران در شرکت سهامی از حقوق و مزایایی مانند حق دریافت سود سهام، حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت، حق رأی و حق نقل و انتقال سهام برخوردارند. طبق قانون تجارت شركت سهامي شركت بازرگاني محسوب مي‌شود ولو اينكه موضوع عمليات آن امور بازرگاني نباشد.

شرکت‌های سهامی به دو نوع تقسیم می‌شوند:

الف ) شرکت سهامی خاص
شرکتی که کل سرمایه‌اش در موقع تأسیس از سوی مؤسسان آن تأمین می‌شود شرکت سهامی خاص طبق قانون، نام دارد. سرمایه‌ی این شرکت سهامی خاص در زمان تأسیس نباید از یک میلیون ریال کمتر باشد.

ب ) شرکت سهامی عام
شرکتی که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مؤسسان آن قسمتی از سرمایه‌ی شرکت را از طریق فروش سهام به عموم مردم تأمین می‌کنند شرکت سهامی عام نام دارد. شرکت‌ها برای پذیرش در بورس اوراق بهادار باید به صورت شرکت سهامی عام باشند. در شرکت سهامی عام، تعداد سهامداران نباید از 5 نفر کم‌تر باشد و مسئولیت سهامداران، محدود به مبلغ اسمی سهام آن‌ها است. حداقل سرمایه مورد نیاز برای تأسیس چنین شرکتی، 5 میلیون ریال است که 20 درصد آن توسط مؤسسین و باقی‌مانده توسط مردم پرداخت می‌گردد. از کل سرمایه حداقل 35 درصد باید در زمان تأسیس شرکت و مابقی حداکثر ظرف مدت 5 سال و به تصمیم هیئت مدیره پرداخت گردد. در این شرکت، عبارت"شرکت سهامی عام" باید قبل از نام شرکت یا بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت در کلیه‌ی اوراق و اطلاعیه‌ها و آگهی‌های شرکت به‌طور روشن و خوانا قید شود. دارنده سهام به‌طور کامل از حقوق مالکیت برخوردار است. اشخاصی که سهام جدید شرکت را می‌خرند، حق مشارکت در سود را به دست می‌آورند؛ یعنی با خرید سهام جدید از همان حقوق سهامداران قبلی برخوردار می‌شوند. پرداخت سود سهام عادی مشروط به وجود سود قابل تقسیم و تصویب مجمع عمومی صاحبان سهام در مورد تقسیم سود است. البته قانون تجارت ایران پیش‌بینی کرده است که اگر شرکتی سود داشته باشد، باید حداقل ده درصد آن را بین سهامداران تقسیم کند. با این توضیح، از ویژگی‌های سهام می‌توان حق مالکیت، مسئولیت محدود سهامداران، حق‌رأی و کنترل شرکت و حق‌تقدم در خرید سهام جدید را نام برد.
سهامداران مالکان واقعی شرکت هستند و البته آخرین مدعیان نسبت به دارایی‌های آن شمرده می‌شوند. بنابراین اگر شرکت ورشکست شود، نخست حق و حقوق طلبکاران و سپس ادعای سهامداران از محل آنچه باقی مانده است، پرداخت می‌شود.
تعهد سهامدار در شرکت سهامی، پرداخت مبلغ سهم است و اگر به این تعهد خود عمل کند، به عنوان صاحب سهم تعهد دیگری ندارد. سهامدار هیچ‌گونه تعهد شخصی در قبال طلبکاران شرکت ندارد و اگر شرکت بنا به دلایلی قادر به پرداخت دیون خود نباشد، نمی‌تواند به سهامداران رجوع کند. همچنین تعهدات سهامداران همان است که قبول کرده‌اند و نمی‌توان با تغییر اساسنامه تعهد جدیدی بر عهده آنان گذاشت یا تعهدات فعلی آنان را افزایش داد. در این زمینه قانون نیز به صراحت عنوان کرده است که هیچ مجمع عمومی نمی‌تواند با هیچ اکثریتی بر تعهدات صاحبان سهم بیفزایند.

 

[neda_omid]

شاخص ها​

__________​

​

​

تعريف و ماهيت
زماني که يک سرمايه‌گذار، محقق، دست‌اندرکار يا هر علاقمند به بازار اوراق بهادار تمايل به بررسي روند قيمت يا بازدهي سهام يک شرکت مشخص را داشته باشد به راحتي و با دست‌يابي به قيمت سهام و سود شرکت مورد نظر، قادر به انجام بررسي مزبور خواهد بود. اما انجام اين بررسي براي تمامي يا گروهي از شرکت‌ها تنها با بررسي قيمت تک‌تک آنها امکان‌پذير نيست و نياز به استفاده از نماگري دارد که وضعيت عمومي قيمت يا بازدهي در ميان شرکت‌هاي مورد بررسي را نشان مي‌دهد. شاخص‌ها نماگرهايي هستند که وظيفة عيان‌ساختن شرايط عمومي قيمت يا بازدهي در ميان تمام يا گروهي از شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس را بر عهده گرفته‌اند. از اين رو مي‌توان شاخص را نماگري ناميد که نشان‌دهندة سطح عمومي پارامتري مشخص (به طور معمول قيمت يا بازدهي) در ميان گروهي از متغيرهاي مورد بررسي (تمام يا گروهي از شرکت‌ها) است. بنابراين شاخص کل قيمت نماگري است که سطح عمومي قيمت کل شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس را نشان مي‌دهد. به همين ترتيب شاخص بازدهي (قيمت و بازدة نقدي) نيز نشان‌دهندة سطح عمومي بازدهي کل شرکت‌هاي پذيرفته در بازار اوراق بهادار است.

طبقه‌بندي
تقسيم و طبقه‌بندي شاخص‌ها با توجه به تعريف آنها قابل درک است. مطابق تعريف، شاخص نماگري است که سطح عمومي پارامتري مشخص (معمولاً قيمت يا بازدهي) درميان گروهي از متغيرها (تمام يا گروهي از شرکت‌ها) را نشان مي‌دهد. از اين رو شاخص با توجه به پارامتر مورد بررسي به شاخص قيمت و شاخص بازدهي تقسيم مي‌شود. در بورس تهران شاخص قيمت با نام TEPIX و شاخص بازدهي يا همان شاخص قيمت و بازده نقدي نيز با نام TEDPIX شناخته مي‌شوند که هر يک به ترتيب نشانگر سطح عمومي قيمت و بازدهي کل بازار سهام تهران هستند. از سوي ديگر، شاخص‌ها با توجه به متغيرهاي مورد بررسي نيز تفکيک‌پذيرند. شاخص کل تمامي شرکت‌هاي بورس را دربرمي‌گيرد، شاخص صنعت شرکت‌هاي توليدي و شاخص مالي شرکت‌هاي گروه خدمات مالي و سرمايه‌گذاري را شامل مي‌شود. به همين ترتيب، صنايع مختلف نيز هر يک شاخص‌هاي خود را دارند؛ شاخص استخراج کانه‌هاي فلزي، شاخص ساخت منسوجات و شاخص سيمان، آهک و گچ مثال‌هايي از اين دست هستند که هر يک سطح عمومي قيمت شرکت‌هاي فعال در آن صنعت را نشان مي‌دهند.

انواع شاخص‌ها در بورس اوراق بهادار تهران:
الف) شاخص كل قيمت
ب) شاخص كل قيمت به تفكيك تابلوي اصلي و فرعي
ج) شاخص بازده نقدي
د) شاخص بازده نقدي و قيمت
ه) شاخص قيمت مالي
و) شاخص قيمت صنعت
ز) شاخص قيمت به تفكيك هر صنعت
ح) شاخص قيمت 50 شركت فعال‌تر


كاربرد و تفسیر شاخص
تعريف شاخص نشان مي‌دهد که کاربرد آن نشان‌دادن سطح عمومي قيمت يا بازدهي کل در ميان تمام يا گروهي از شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس است. به بيان ديگر، شاخص شرايط عمومي شرکت‌هاي مورد بررسي را نشان مي‌دهد و معياري براي سنجش وضعيت کلي بازار اوراق بهادار يا وضعيت بخش يا صنعت خاصي در اين بازار است. براي مثال، شاخص کل قيمت نشان مي‌دهد که سطح عمومي قيمت شرکت‌هاي بورس در چه وضعيتي قرار دارد. توجه به اين نکته ضروري است که شاخص‌ها سطح قيمت را در مقايسه با تاريخ مشخصي که تاريخ مبداء نام دارد نشان مي‌دهند. به عبارت ديگر سطح شاخص‌ها نسبت به تاريخ مبداء يا همان زمان آغاز محاسبة شاخص سنجيده مي‌شود. به طور معمول، ميزان شاخص‌ها در تاريخ مبداء 100 در نظر گرفته مي‌شود. بنابراين، اگر عدد شاخص يک سال پس از آغاز محاسبه يا همان تاريخ مبداء برابر 200 شود، اين امر نشان مي‌دهد که سطح عمومي قيمت سهام نسبت به تاريخ مبداء 2 برابر شده است. بنابراين و به طور کلي در تفسير شاخص تغييرات اهميت بيشتري از ميزان مطلق آن دارند. اگر ميزان مطلق شاخص کل قيمت 12000 اعلام شود، اين عدد به تنهايي قابل تفسير نخواهد بود اما اگر مشخص شود که مقدار شاخص در ماه گذشته 10000 و در تاريخ مبداء 100 بوده، محقق درمي‌يابد که سطح عمومي قيمت سهام شرکت‌ها از ماه گذشته 20 درصد و از تاريخ مبداء 11900 درصد افزايش يافته است. اين نکته نيز حائز اهميت است که شاخص سطح عمومي قيمت‌ها يا بازدهي را نشان مي‌دهد و کاهش يا افزايش آن لزوماً بيانگر صعود يا نزول تمامي شرکت‌ها نيست و چه بسا بخشي از شرکت‌ها با افزايش قيمت همراه باشند اما نزول قيمت تعداد بيشتري از شرکت‌ها يــا شرکت‌هايي با حجم بيشتر، سطــح عمومي قيمت‌ها و در نتيجه

ميزان شاخص را کاهش دهد. بطور خلاصه کاربردهای شاخص عبارتند از:
<!--[if !supportLists]-->1) <!--[endif]-->اعداد شاخص بيان اطلاعات عمومي و كلي در مورد ساختار بازار است. در واقع شاخص مانند يك دماسنج وضعيت كلي اقتصاد و بازار را نشان مي‌دهد. معمولاً از كاهش شاخص به معناي ركود اقتصادي و افزايش آن به مفهوم رونق اقتصادي تعبير مي‌شود.
<!--[if !supportLists]-->2) <!--[endif]-->شاخص ابزاري است براي مقايسه تغييرات يك پديده در دو زمان متفاوت.
<!--[if !supportLists]-->3) <!--[endif]-->از بررسي اعداد شاخص، تغييرات احتمالي قيمت‌ها در آينده را مي‌توان دنبال كرد.
<!--[if !supportLists]-->4) <!--[endif]-->شاخص ابزاري براي مقايسه تغييرات گروهي چند پديده با يكديگر است. با استفاده از شاخص قيمت مي‌توان صنايع مختلف را با يكديگر مقايسه كرد.