Maryam
متخصص بخش ادبیات
بهداشت مواد غذایی را فراموش نکنید
بررسی‌ها نشان می‌دهد، در فصل تابستان آمار مراجعان به مراکز درمانی و اورژانس بیمارستانی که دارای ناراحتی‌های گوارشی مانند دل‌درد و استفراغ در اثر مصرف مواد غذایی آلوده و در نتیجه مسمومیت غذایی هستند زیاد شده و شدت می‌یابد.
یکی از مهم‌ترین عوامل بروز مسمومیت‌های گوارشی عدم رعایت مسائل بهداشتی در زنجیره تهیه مواد غذایی تا مصرف، به ویژه بی‌دقتی در نگهداری صحیح آن‌ها است.
دکتر مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در رابطه با انواع بیماری‌های عفونی و مسمومیت‌های رایج فصل تابستان می‌گوید: در فصل تابستان مسمومیت‌های غذایی به دلیل حرارت و دمای محیط از حد معمول بیشتر است. این مسمومیت‌ها هم به دنبال مصرف ماده غذایی مشکوک یا سموم حاصل از میکرو ارگانیسم‌ها ایجاد می‌شود.
به عقیده دکتر مردانی عمده علامت ناشی از این مسمومیت‌ها تهوع، استفراغ و دل‌درد است. ولی به طور کلی مسمومیت‌های غذایی به دو دسته مسمومیت‌های کوتاه و بلندمدت تقسیم می‌شوند. در نوع اول که دوره کمون بیماری کوتاه است، مسمومیت استافیلوکوکی ایجاد می‌شود که به دنبال مصرف موادی مثل نان خامه‌ای، سالاد الویه یا سوسیس و کالباس است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد: علامت این مسمومیت هم شامل استفراغ‌های شدید است البته بیمار تب ندارد. در این شرایط بیمار بعد از سرم درمانی و بدون نیاز به آنتی‌بیوتیک بعد از 24 ساعت علائمش بهبود پیدا می‌کند اما مسمومیت‌های طولانی به دنبال مصرف مواد گوشتی و در رستوران‌ها ایجاد می‌شود.
به گفته دکتر مردانی در این نوع مسمومیت به نام کلستریدیوم پرفرنژانس بر خلاف دوره مسمومیت کوتاه، دل‌پیچه بسیار شدید به سراغ بیمار می‌آید و همراه با استفراغ مختصر است ولی باز هم بیمار تب ندارد. درمان‌هایی مثل داروهای ضداسپاسم در این بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این متخصص بیماری‌های عفونی توضیح می‌دهد: اما یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های این فصل مسمومیت با غذاهای دریایی است به خصوص اگر بیمار ماهی یا میگوی کهنه مصرف کرده باشد. این نوع از مسمومیت هم به دنبال استفراغ و اسهال شدید است اما از آن حادتر مسمومیت با کنسروها است. به خصوص کنسروهایی که به مدت 15 دقیقه جوشانده نشده باشند. در این کنسروها سمی به نام بوتولینوم ایجاد می‌شود که کشنده است و ایجاد بیماری بوتولیسم می‌کند. این مسمومیت با تنگی نفس شدید و در مواردی با مرگ همراه است.
دکتر فاطمه فرهمند، فوق تخصص بیماری‌های گوارشی کودکان نیز در این باره معتقد است: برخی مسمومیت‌ها نیز بر اثر عوامل باکتریایی به وجود می‌آیند. مثلاً مسمومیت سالمونلا در اثر مصرف تخم‌مرغ فاسد ایجاد می‌شود. مسمومیت شیگلا بر اثر مصرف سالاد و مسمومیت باسیل‌ها بر اثر مصرف برنج پخته‌ای که مدت زیادی در دمای اتاق نگهداری شده است، به وجود می‌آید.
به گفته وی بیماران اغلب با علائم اسهال، استفراغ، از دست دادن مایعات بدن، خشکی مخاط، بی‌حالی و تب و لرز به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. این علائم معمولاً از نیم تا 3 ساعت بعد از خوردن غذای آلوده ایجاد می‌شود و نخستین قدم درمان، اصلاح آب و الکترولیت‌هاست تا حجم آب و الکترولیت از دست رفته بدن جبران شود.
وی در پاسخ به اینکه اصلاً چرا مسمومیت غذایی بیشتر در فصل تابستان دیده می‌شود، توضیح می‌دهد: رعایت نکردن مسائل بهداشتی در تهیه، توزیع و مصرف مواد غذایی و به خصوص بی‌دقتی در نگهداری صحیح مواد غذایی در منازل مهم‌ترین عامل بروز مسمومیت‌های غذایی است و گرمای هوا این موضوع را تشدید می‌کند. به گفته دکتر فرهمند البته باید این نکته را در نظر داشت که تمام مواد غذایی در فصل تابستان خطرناک نیستند؛ بلکه تنها برخی از این مواد غذایی در اثر شرایط موجود مانند نوع ماده غذایی و گرمای هوا امکان آلودگی و باکتری زایی دارند. مواد غذایی مانند گوشت، مواد لبنی، انواع سس‌ها، کنسروها از جمله این مواد هستند.
کودکان آسیب‌پذیرترند
دکتر فرهمند معتقد است: شدت مسمومیت با توجه به علت بروز و همچنین سن و وضعیت سلامت بدن افراد مختلف متفاوت است؛ به طوری که این مسمومیت‌ها در سالمندان و نوزادان می‌تواند خطرناک‌تر باشد. اما به هر حال، تابستان، فصل مسافرت است و در آن، شرایطی فراهم می‌شود که بیماری‌هایی نظیر مسمومیت غذایی، اسهال و استفراغ، بیماری‌های عفونی دستگاه گوارش، تب حصبه، وبا، تب مالت از طریق مواد غذایی منتقل می‌شود. وی ادامه می‌دهد: کودکان در برابر مسمومیت غذایی آسیب‌پذیرترند و مهم‌ترین عوامل بروز مسمومیت غذایی رعایت نکردن مسائل بهداشتی در زنجیره مصرف، توزیع و نگهداری صحیح مواد غذایی است.
با اینکه اکثریت مسمومیت‌ها خود محدود شونده هستند و بهبود می‌یابند ولی توصیه دکتر مردانی این است که مردم از رستوران‌های سر راهی استفاده نکنند، روزی تا ده بار دست‌های خود را بشویند و حتماً از آب بسته بندی شده استفاده کنند.
در تابستان همیشه شرایطی فراهم می‌شود که بیماری‌های فصلی مانند اسهال، وبا و مسمومیت‌های غذایی از طریق مواد غذایی منتقل شده و به شکل وسیعی گسترش یابد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، در فصل تابستان آمار مراجعان به مراکز درمانی و اورژانس بیمارستانی که دارای ناراحتی‌های گوارشی مانند دل‌درد و استفراغ در اثر مصرف مواد غذایی آلوده و در نتیجه مسمومیت غذایی هستند زیاد شده و شدت می‌یابد.
یکی از مهم‌ترین عوامل بروز مسمومیت‌های گوارشی عدم رعایت مسائل بهداشتی در زنجیره تهیه مواد غذایی تا مصرف، به ویژه بی‌دقتی در نگهداری صحیح آن‌ها است.
دکتر مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در رابطه با انواع بیماری‌های عفونی و مسمومیت‌های رایج فصل تابستان می‌گوید: در فصل تابستان مسمومیت‌های غذایی به دلیل حرارت و دمای محیط از حد معمول بیشتر است. این مسمومیت‌ها هم به دنبال مصرف ماده غذایی مشکوک یا سموم حاصل از میکرو ارگانیسم‌ها ایجاد می‌شود.
به عقیده دکتر مردانی عمده علامت ناشی از این مسمومیت‌ها تهوع، استفراغ و دل‌درد است. ولی به طور کلی مسمومیت‌های غذایی به دو دسته مسمومیت‌های کوتاه و بلندمدت تقسیم می‌شوند. در نوع اول که دوره کمون بیماری کوتاه است، مسمومیت استافیلوکوکی ایجاد می‌شود که به دنبال مصرف موادی مثل نان خامه‌ای، سالاد الویه یا سوسیس و کالباس است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد: علامت این مسمومیت هم شامل استفراغ‌های شدید است البته بیمار تب ندارد. در این شرایط بیمار بعد از سرم درمانی و بدون نیاز به آنتی‌بیوتیک بعد از 24 ساعت علائمش بهبود پیدا می‌کند اما مسمومیت‌های طولانی به دنبال مصرف مواد گوشتی و در رستوران‌ها ایجاد می‌شود.
به گفته دکتر مردانی در این نوع مسمومیت به نام کلستریدیوم پرفرنژانس بر خلاف دوره مسمومیت کوتاه، دل‌پیچه بسیار شدید به سراغ بیمار می‌آید و همراه با استفراغ مختصر است ولی باز هم بیمار تب ندارد. درمان‌هایی مثل داروهای ضداسپاسم در این بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین عوامل بروز مسمومیت‌های گوارشی عدم رعایت مسائل بهداشتی در زنجیره تهیه مواد غذایی تا مصرف، به ویژه بی‌دقتی در
نگهداری صحیح آن‌ها است
نگهداری صحیح آن‌ها است
این متخصص بیماری‌های عفونی توضیح می‌دهد: اما یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های این فصل مسمومیت با غذاهای دریایی است به خصوص اگر بیمار ماهی یا میگوی کهنه مصرف کرده باشد. این نوع از مسمومیت هم به دنبال استفراغ و اسهال شدید است اما از آن حادتر مسمومیت با کنسروها است. به خصوص کنسروهایی که به مدت 15 دقیقه جوشانده نشده باشند. در این کنسروها سمی به نام بوتولینوم ایجاد می‌شود که کشنده است و ایجاد بیماری بوتولیسم می‌کند. این مسمومیت با تنگی نفس شدید و در مواردی با مرگ همراه است.
دکتر فاطمه فرهمند، فوق تخصص بیماری‌های گوارشی کودکان نیز در این باره معتقد است: برخی مسمومیت‌ها نیز بر اثر عوامل باکتریایی به وجود می‌آیند. مثلاً مسمومیت سالمونلا در اثر مصرف تخم‌مرغ فاسد ایجاد می‌شود. مسمومیت شیگلا بر اثر مصرف سالاد و مسمومیت باسیل‌ها بر اثر مصرف برنج پخته‌ای که مدت زیادی در دمای اتاق نگهداری شده است، به وجود می‌آید.
به گفته وی بیماران اغلب با علائم اسهال، استفراغ، از دست دادن مایعات بدن، خشکی مخاط، بی‌حالی و تب و لرز به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. این علائم معمولاً از نیم تا 3 ساعت بعد از خوردن غذای آلوده ایجاد می‌شود و نخستین قدم درمان، اصلاح آب و الکترولیت‌هاست تا حجم آب و الکترولیت از دست رفته بدن جبران شود.
توصیه دکتر مردانی این است که مردم از رستوران‌های سر راهی استفاده
نکنند، روزی تا ده بار دست‌های خود را بشویند و حتماً از آب بسته بندی
شده استفاده کنند
نکنند، روزی تا ده بار دست‌های خود را بشویند و حتماً از آب بسته بندی
شده استفاده کنند
وی در پاسخ به اینکه اصلاً چرا مسمومیت غذایی بیشتر در فصل تابستان دیده می‌شود، توضیح می‌دهد: رعایت نکردن مسائل بهداشتی در تهیه، توزیع و مصرف مواد غذایی و به خصوص بی‌دقتی در نگهداری صحیح مواد غذایی در منازل مهم‌ترین عامل بروز مسمومیت‌های غذایی است و گرمای هوا این موضوع را تشدید می‌کند. به گفته دکتر فرهمند البته باید این نکته را در نظر داشت که تمام مواد غذایی در فصل تابستان خطرناک نیستند؛ بلکه تنها برخی از این مواد غذایی در اثر شرایط موجود مانند نوع ماده غذایی و گرمای هوا امکان آلودگی و باکتری زایی دارند. مواد غذایی مانند گوشت، مواد لبنی، انواع سس‌ها، کنسروها از جمله این مواد هستند.
کودکان آسیب‌پذیرترند
دکتر فرهمند معتقد است: شدت مسمومیت با توجه به علت بروز و همچنین سن و وضعیت سلامت بدن افراد مختلف متفاوت است؛ به طوری که این مسمومیت‌ها در سالمندان و نوزادان می‌تواند خطرناک‌تر باشد. اما به هر حال، تابستان، فصل مسافرت است و در آن، شرایطی فراهم می‌شود که بیماری‌هایی نظیر مسمومیت غذایی، اسهال و استفراغ، بیماری‌های عفونی دستگاه گوارش، تب حصبه، وبا، تب مالت از طریق مواد غذایی منتقل می‌شود. وی ادامه می‌دهد: کودکان در برابر مسمومیت غذایی آسیب‌پذیرترند و مهم‌ترین عوامل بروز مسمومیت غذایی رعایت نکردن مسائل بهداشتی در زنجیره مصرف، توزیع و نگهداری صحیح مواد غذایی است.
با اینکه اکثریت مسمومیت‌ها خود محدود شونده هستند و بهبود می‌یابند ولی توصیه دکتر مردانی این است که مردم از رستوران‌های سر راهی استفاده نکنند، روزی تا ده بار دست‌های خود را بشویند و حتماً از آب بسته بندی شده استفاده کنند.