Maryam
متخصص بخش ادبیات
سلامت: آقای دکتر! امیرحسین صبا دلایل زیادی را برای چاق شدنش عنوان کرد. به نظر شما مهم‌ترین دلیل بالا رفتن وزنش چه بوده است؟
من فکر می‌کنم که وسواس فکری عمده‌ترین علت اضافه وزن شدید او بوده. همان‌طور که خودش هم گفت، او در مواقع ناراحتی و عصبانیت برای رسیدن به آرامش به غذا پناه می‌برده که عادت بسیار غلطی است.
سلامت: این وسواس فکری، اختلالی در روند کار درمانی شما ایجاد نکرد؟
چرا. او در نوبت اول که پیش من آمد، توانست خیلی خوب و راحت، هفته‌ای 1 کیلو از وزنش را کم کند اما در نوبت دوم و پس از مدت زمانی که برای استراحت به او دادم، مثل نوبت اول وزن کم نکرد و خودش مدعی بود که غذایش زیاد نشده و حتما متابولیسم بدنش مشکل دارد.
ما متابولیسم بدن او را چک کردیم و دیدیم نرمال است و به این نتیجه رسیدیم که وسواس فکری دوباره به سراغش آمده. به همین خاطر، دلایل فراوان و مهمی را که باید به خاطر آنها وزنش را پایین می‌آورد، به او گوشزد کردیم و گفتیم که اگر نتواند با این مشکل کنار بیاید، باید به روان‌پزشک مراجعه کند.
سلامت: چه ضرورتی داشت که وزن امیرحسین پایین بیاید؟
خب، او کبد چرب داشت و مهم‌تر از همه، سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت. اگر وزنش را پایین نمی‌آورد، قطعا در آینده‌ای نزدیک در صف بیماران کبدی و دیابتی قرار می‌‌گرفت.
سلامت: این استراحتی که هر چند ماه یک‌‌بار بین رژیم به بیمارانتان می‌دهید، به چه علت است؟
بعد از یک دوره چندماهه که بیمار رژیم می‌گیرد، متابولیسم بدنش پایین می‌آید و دیگر نمی‌تواند مانند ماه‌ها و هفته‌های اول، وزن کم کند در نتیجه فکر می‌کند که در راه کاهش وزن شکست خورده و شاید دیگر رژیمش را ادامه ندهد اما وقتی که ما یک استراحت چند هفته‌ای را بین رژیم غذایی بیمار قرار می‌دهیم و او را در غذا خوردن آزاد می‌گذاریم، دیگر اختلالی در کارکرد متابولیسم بدن او ایجاد نمی‌شود و او می‌تواند روند کاهش وزنش را به خوبی دنبال کند.
سلامت: این باعث برگشت وزن نمی‌شود؟
نه! چون فرد خودش می‌داند که در مسیر کاهش وزن قرار دارد و به راحتی دست از هدفش نمی‌کشد و در ضمن، بعد از مدتی رژیم، اصلا نمی‌تواند مثل سابق پرخوری کند.
سلامت: امیرحسین، یکی از دلایل بالا بودن وزنش را این می‌داند که از کودکی اگر سر سفره، میلی هم به غذا نداشته، مادرش مثل خیلی از مادران ایرانی او را مجبور می‌کرده که غذا بخورد. آیا این دلسوزی مادران به ضرر بچه‌هایشان نیست؟!
خب، بله؛ یکی از فرهنگ‌های رایج اما غلط ما این است که بچه‌های چاق را بیشتر می‌پسندیم و فکر می‌کنیم بچه هرچه چاق‌تر باشد، سالم‌تر است. به همین خاطر هم شما هیچ وقت روی جلد مجله‌ای، عکس یک بچه لاغر را نمی‌بینید. خیلی از ما حتی به باورهایمان هم یقین نداریم.
مثلا از طرفی معتقدیم که باید اضافه وزن نداشته باشیم تا سالم بمانیم و از طرف دیگر دوست نداریم بچه‌هایمان لاغر باشند. به همین خاطر، از کودکی اینقدر آنها را مجبور به غذا خوردن می‌کنیم تا دچار اضافه وزن کودکی شوند و این مشکل تا بزرگسالی دست از سرشان برندارد.
سلامت: پس اگر مادری بخواهد از سلامت رشد فرزندش مطمئن شود، باید چه کار کند؟
کافی است تحت‌نظر متخصص کودکان، منحنی رشد فرزندش را بررسی کند و اگر آن متخصص تشخیص داد که فرزندش لاغر است یا سوءتغذیه دارد، آن وقت به فکر چاره بیفتد!
سلامت: آقای صبا و پسرشان می‌گویند که مانند خیلی از ما ایرانی‌ها عادت دارند برنج شان را با نان بخورند. این عادت، غلط است؟
نمی‌توان گفت که این عادت، اشتباه است چون بالاخره هرکسی دوست دارد غذایش را یک‌جوری بخورد. اما کسانی که عادت دارند برنجشان را با نان میل کنند باید حواس‌شان باشد که این 2 ماده غذایی، از یک جنس هستند و باید حتماً کالری نانی که می‌خورند را هم در رژیم روزانه‌شان محاسبه کنند و نان را به عنوان چاشنی برنج به شمار نیاورند. ما حتی می‌گوییم اگر شما در طول رژیم از مواد خوب و مفیدی مانند روغن زیتون هم برای رفع یبوست استفاده می‌کنید، باید کالری آن را در نظر داشته باشید تا دچار اضافه وزن نشوید.
سلامت: آقای صبا می‌گویند که دیابتشان با کاهش وزنشان کاملا کنترل شده. آیا تمام دیابتی‌های چاق می‌توانند با کم کردن وزن بر بیماری خود غلبه کنند؟
ببینید؛ افراد چاقی که دیابت نوع 2 دارند و نمی‌خواهند که کارشان به دیابت نوع 1 و انسولین برسد، باید وزنشان را پایین بیاورند. ما نمی‌گوییم که یک‌دفعه از 120 کیلو برسند به 70 کیلو، بلکه منظورمان این است که مانند علی صبا، به تدریج و پله‌پله وزنشان را پایین بیاورند.
خیلی‌ها فکر می‌کنند که 40 کیلو کاهش وزن برای یک فرد 60 ساله زیاد و خطرناک است؛ در صورتی‌که اگر کاهش وزن به طور اصولی صورت بگیرد مشکل‌ساز نخواهد شد. این تزریق انسولین و ابتلا به عوارض دیابت است که برای یک فرد 60 ساله خطر دارد، نه کاهش وزن!
سلامت: ظاهرا چربی خون آقای صبا هم بالا بوده. آیا کنترل کامل چربی خون هم با رژیم غذایی میسر است؟
اقدام اولیه برای افرادی مانند آقای صبا که خانوادگی غذاهای چرب می‌خوردند، اصلاح الگوی تغذیه است. سپس اگر چربی خون ایشان و امثال او به تنهایی و با رژیم غذایی کنترل نشد باید از داروهای مناسب هم در کنار رژیم استفاده کرد.
سلامت: اینکه به امیرحسین صبا گفته‌اید اول یک لیوان آب، بعد سالاد و بعد غذایش را بخورد، یک قانون کلی است که به همه توصیه می‌کنید یا نه؟
نه! معده امیرحسین، خیلی گشاد شده بود و او نمی‌توانست تا کاملا سیر نشده، از سر سفره غذا بلند شود. بنابراین من این توصیه را به او کردم که حداقل حجمی از معده‌اش با خوراكی های کم‌کالری، پیش از صرف غذا پر شود.