B a R a N
مدير ارشد تالار
اختلال وسواس فکری ـ عملی در زمره اختلالات اضطرابی قرار دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اسلامشهر، وسواس فکری ـ عملی را در زمره اختلالات اضطرابی عنوان کرد و با توضیح درباره دلایل بروز این اختلال، کارمندان بانک را قشری آسیب‌پذیر نسبت به این اختلال دانست.
محمود میرزمانی با اشاره به دو محور وسواس گفت: یک محور وسواس، وسواس فکری است و خود را به صورت تفکر اجباری نسبت به موضوعاتی نشان می‌دهد که هر چه فرد تلاش می‌کند خود را از آنها رها کند موفق نمی‌شود.
* وسواس فکری واکنشی است نسبت به افکار آزاردهنده
وی افزود: این تفکر راجع به موضوعاتی است که معمولاً در گذشته اتفاق افتاده است و جنبه مثبت ندارد. در واقع وسواس فکری واکنشی است به اضطراب فرد که به علت افکار آزار‌دهنده‌اش مضطرب است و با غرق شدن در افکار برای مدتی کوتاه از تنش ناشی از آن می‌کاهد. عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد‌اسلامی اسلامشهر با توضیح درباره محور دوم وسواس گفت: وسواس عملی نیز اجبار به انجام کارهایی است که فرد مبتلا به این اختلال چندین بار آن را انجام می‌دهد. وی افزود: شایع‌ترین وسواس عملی، همان شست‌و‌شوی خود، لباس و وسایل منزل است. فرد مبتلا با وجود چندین بار شست و شو باز احساس می‌کند که شیء مورد نظر نیاز به شست و شو دارد.
* احساس آرامش ناشی از تکرار، موقتی است
عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تصریح کرد: اختلال وسواس فکری ـ عملی در زمره اختلالات اضطرابی قرار دارد و فرد مبتلا با تکرار و تداوم فکر و رفتار نسبت به موضوع یا شیء خاصی، برای مدت کوتاهی احساس آرامش می‌کند. وی افزود: این در حالی است که گاهی افکار و رفتار فرد مبتلا به وسواس فکری ـ عملی شدت پیدا می‌کند و با تکرار تنش فرد بیشتر هم می‌شود.
* ژنتیک، یادگیری و شغل زمینه‌ساز اختلال‌‌وسواس فکری ـ علمی
این متخصص بهداشت روانی درباره سبب‌شناسی و علل اختلال وسواس فکری ـ عملی گفت: ژنتیک در بروز این اختلال بی‌تأثیر نیست ضمن این که دیده شده است افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری ـ عملی، مادرانی وسواسی دارند. همچنین از دیدگاه یادگیری باید گفت که فرد با مشاهده رفتار فردی در خانواده که مبتلا به این اختلال است، رفتارهای ناشی از اختلال وسواس فکری ـ عملی را یاد می‌گیرد.
* کارمندان بانک مراقب باشند
میرزمانی برخی مشاغل را عامل افکار و رفتارهای وسواسی عنوان کرد و افزود: برخی مشاغل نیز موجب شکل‌گیری افکار و رفتارهای وسواسی می‌شوند. وی اضافه کرد: مثلاً صندوقداران و کارمندان بانک به لحاظ حساسیت کاری شان ناچارند چندین بار پول‌ها را بشمرند و همین مسئله می‌تواند در بروز افکار و رفتارهای وسواس گونه مؤثر باشد. وی تشویق جامعه را نسبت به افرادی که اهل شست‌وشو هستند، دیگر عامل ایجاد رفتارهای وسواسی دانست و گفت: تشویق و ترغیب جامعه به کسانی که اهل شست و شو هستند موجب می‌شود تا این افراد رفتارشان را تکرار کنند و این تکرار گاهی به قدری شدت می‌گیرد که شاهد علائم اختلال وسواس فکری ـ عملی هستیم. میرزمانی ادامه داد: چنگ زدن به لباس، نظم دادن به اشیاء و جفت کردن کفش‌ها اضطراب را به طور موقتی دور می‌کند و برای درمان باید نسبت به شدت و نوع اختلال از دارو درمانی و روان‌درمانی استفاده کرد.
* اختلال وسواس فکری ـ عملی یا شخصیت وسواسی
وی افزود: اختلال وسواس فکری ـ عملی چیزی متفاوت از شخصیت وسواسی است و نباید با یکدیگر اشتباه شود. اختلال وسواس فکری ـ عملی به مراتب شدید‌تر از شخصیت وسواسی است، اما اکثر مبتلایان هر 2 را دارا هستند. میرزمانی گفت: برخی رفتارهای وسواسی مانند شست و شو در زن‌ها بیشتر از مردان است. در حالی که رفتارهایی مثل شمردن موزائیک، چک کردن در خانه در مردان بیشتر دیده می‌شود. وی ادامه داد: به دلیل آنکه وسواس با افزایش نوعی میانجی‌گر شیمیایی در مغز به نام نوراپی نفرین همراه است، یکی از راه‌کارهای درمانی، تجویز دارو است. این متخصص بهداشت روانی درباره انواع روان درمانی این اختلال گفت: حساسیت‌زدایی منظم روش درمان روان درمانی برای اختلال وسواس فکری ـ عملی است که می‌تواند اضطراب فرد را کاهش دهد. وی خاطر نشان کرد: اگر اضطراب را کنترل کنیم می‌توانیم به درمان نسبی اختلال وسواس امیدوار باشیم.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ