تعطیلات نیاز انسان است و همه ما برای حفظ سلامت جسمی و روحی به آن نیاز داریم، اما آنچه مشخص است این است که تعطیلات، روزی به پایان می‌رسد و باید دوباره به محل کار و تحصیل برگردیم. به طور حتم شرایط موجود در محل کار مانند روزهای تعطیلات و استراحت نیست و دشوارتر خواهد بود.
آخرین روزهای تعطیلات که از راه می‌رسد، کمتر کسی است که با ذوق و شوق آماده حضور مجدد در محل کار یا تحصیلش شود (البته این حالات به شهر یا کشور خاصی هم اختصاص ندارد و همه انسان‌ها ممکن است چنین حالاتی را تجربه کنند).
گویا خیلی‌ها از این‌که دوباره باید به زندگی عادی و پراسترس روزانه برگردند، ناراحت هستند و از آن شکایت دارند، البته این نارضایتی را می‌توان هم در حالات چهره و صورتشان دید و هم به راحتی و بدون هیچ تعارفی آن را بیان می‌کنند.
خیلی تعجب نکنید، این حس تا حدی طبیعی است؛ وقتی این همه روز در کنار خانواده و همراه با آن ها بوده‌ایم و بدون نگرانی استراحت کرده‌ایم، برگشت به مکانی پر از کار و استرس، نباید خیلی هم خوشایند باشد.
با این حال، گروهی هستند که این حس را طور دیگری تجربه می‌کنند؛ کسانی که افسردگی و کسالت پس از تعطیلات، کارهایشان را مختل و سلامت روانشان را تهدید می‌کند.
استراحت کردن یکی از راهکارهایی است که برای دوری از استرس و ارتقای سطح سلامت روان توصیه شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تعطیلات نیز فرصتی فوق‌العاده برای استراحت کردن و بهبود سلامت روان است؛ به طوری که بودن در جمع خانواده و ایجاد شرایطی که طی آن فرد بتواند چند روزی به دور از استرس‌‌ها و مشکلات روزمره زندگی کند، بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات جسمی و روحی را به حداقل می‌رساند.
همه انسان‌ها برای حفظ سلامت جسم و روح‌شان به تعطیلات نیاز دارند و باید روزهایی را فارغ از کار و مسائل مربوط به آن بگذرانند
چه مشکلاتی ممکن است پس از تعطیلات ایجاد شود؟
انسان‌ها خیلی زود به شرایط عادت می‌کنند و چون همه دوست دارند در محیطی آرام و بدون استرس و افکار منفی زندگی کنند، طبیعی است که پس از پایان تعطیلات مشکلاتی ایجاد شود. به همین دلیل گاهی ممکن است هنگام بازگشت به کار با حالاتی مانند بی‌انگیزگی، بی‌حوصلگی و حتی افسردگی و اضطراب روبه‌رو شویم.
با افزایش سن، افراد به تجربه می‌آموزند که عقلانی‌تر با این احساسات برخورد کنند و به همین دلیل این مشکلات میان کودکان و دانش‌آموزان بیشتر مشاهده می‌شود.
دانش‌آموزان بیشتر دچار استرس می‌شوند
پس از این‌که تعطیلات به پایان می‌رسد، دانش‌آموزان بیشتر از بزرگسالان دچار اضطراب و استرس می‌شوند. با توجه به این‌که در روزهای تعطیل، معمولا برنامه‌ریزی خاصی وجود ندارد و هر کسی مطابق سلیقه و میل خود کارهایش را انجام می‌دهد، مشخص است که با شروع دوباره درس و کار، کاهش ساعت خواب و فشردگی برنامه‌ها، استرس و حتی نارضایتی آن ها بیشتر از قبل می‌شود.
از طرفی با فاصله کمی که میان زمان تعطیلات و امتحان‌های مدارس، وجود دارد و با توجه به این‌که تعطیلات نوروز با پایان سال تحصیلی، فاصله چندانی ندارد، گاهی حتی می‌بینیم دانش‌آموزان تا هنگام امتحانات نیز با مشکلاتی روبه‌رو هستند.
این دانش‌آموزان اغلب حوصله ندارند و در نتیجه نمی‌توانند به خوبی برنامه‌ریزی کنند و کارهایشان را درست و منظم انجام دهند.
به همین دلیل گاهی پس از پشت‌سر گذاشتن تعطیلات طولانی مدت، شاهد کاهش عملکرد افراد و افت کاری و تحصیلی آن ها هستیم.
چه کسانی بیشتر مستعد ابتلا به این حالت هستند؟
افراد سالمند
افرادی که تنها هستند
کسانی که سابقه ابتلا به افسردگی یا مشکلات ارتباطی دارند.
چه کار باید کرد؟
همان طور که گفته شد، تعطیلات نیاز انسان است و همه ما برای حفظ سلامت جسمی و روحی به آن نیاز داریم، اما آنچه مشخص است این است که تعطیلات، روزی به پایان می‌رسد و باید دوباره به محل کار و تحصیل برگردیم. به طور حتم شرایط موجود در محل کار مانند روزهای تعطیلات و استراحت نیست و دشوارتر خواهد بود.
برخورد انسان‌های مختلف در چنین شرایطی به ویژگی‌های شخصیتی آن ها و نوع تربیت خانوادگی‌شان بستگی دارد.
علاوه بر این موارد، نحوه برنامه‌ریزی برای تعطیلات نیز مورد مهمی است که می‌تواند از ایجاد این حالت‌ها پیشگیری کند.
برای کاهش صدمات ناشی از شروع مجدد کار و تحصیل، بهتر است در روزهای تعطیل هم برنامه‌ریزی داشته باشید؛ البته لازم نیست این برنامه‌ریزی‌ها خیلی دقیق و فشرده باشد که شما را خسته کند.
همچنین باید در تعطیلات، درباره روزهای کار و تحصیل و اتفاقات مربوط به آن نیز در جمع خانواده یا با دوستان صحبت کنید. البته شاید بچه‌ها این صحبت‌ها را خیلی دوست نداشته باشند، ولی یادآوری وظایف و صحبت درباره کار و درس می‌تواند آن ها را برای شروع مجدد آماده کند.
برنامه ریزی متعادل برای تعطیلات بر اساس علایق و امکانات، عامل مهمی برای پیشگیری از افسردگی بعد از تعطیلات است
واقع بینی و انتظارات واقعی از تعطیلات و انجام فعالیت های تفریحی ساده همراه با آرامش، نقش مهمی در گذراندن یک تعطیلات آرام و شاد خواهد داشت.
افراد بر اساس علایق و شرایط خود می توانند برخی از کارهای زیر را انجام دهند:
1- سرگرم کردن خود مانند رفتن به دیدن اقوام و آشنایان، رفتن به اماکن عمومی مانند مسجد، پارک، سینما و... برای افرادی که روابط اجتماعی محدودی دارند، بسیار اهمیت دارد.
2- برنامه ریزی مالی برای خرید هدیه، عیدی دادن و مسافرت، از هزینه های بی رویه و ایجاد مشکلات مالی بعدی جلوگیری می کند.
3- از تماشای زیاد تلویزیون، خواندن کتاب و روزنامه و خلاصه تعطیلات بدون فعالیت بدنی پرهیز کنید.
4- اگرچه برای تعطیلات طولانی نباید به فکر انجام همه کارهای عقب افتاده بود، اما بهتر است گاهی هم به فکر کار بود، مانند تماس با همکاران یا انجام مقدار کمی کار برای این که ارتباط تان با کار قطع نشود.
مشکلات خلقی و افسردگی تا چه حد جدی است؟
در اکثر موارد این مشکلات گذراست و با بازگشت به کار به تدریج تا دو هفته برطرف می شود.
اگر فردی دچار فرم خفیف یا شدید افسردگی تعطیلات شده باشد، چه تدابیری باید بیندیشد تا سال جدید کاری خود را با انرژی شروع کند؟
در فرم خفیف آن با بازگشت به کار و فعالیت معمولی علائم فروکش می کند. اما در فرم شدید، نیاز به مداخله روان پزشکی و روان شناسی دارد و فرد نیاز به کمک تخصصی دارد.
نکته مهم در این جا پیشگیری است.
فرآوری: معصومه آیت اللهی
بخش سلامت تبیان